Luận án Tiến sĩ: Ảnh hưởng của tín ngưỡng thờ Mẫu đối với đời sống tinh thần của cư dân đồng bằng Bắc Bộ hiện nay

Tín ngưỡng thờ Mẫu là một loại hình tín ngưỡng dân gian lâu đời, có ảnh hưởng sâu sắc đến đời sống tinh thần của cư dân Đồng bằng Bắc Bộ. Mặc dù được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể, tín ngưỡng này vẫn tồn tại những mặt tiêu cực như mê tín dị đoan, thương mại hóa, gây lãng phí. Việc nghiên cứu ảnh hưởng của tín ngưỡng thờ Mẫu dưới góc độ triết học là cần thiết để có cái nhìn toàn diện và đề xuất giải pháp phù hợp.

Ảnh hưởng của tín ngưỡng thờ Mẫu đối với đời sống tinh thần của cư dân Đồng bằng Bắc Bộ hiện nay.

Luận án tiến sĩ này nghiên cứu sâu về ảnh hưởng của tín ngưỡng thờ Mẫu đối với đời sống tinh thần của cư dân Đồng bằng Bắc Bộ hiện nay, dưới góc độ triết học. Mục tiêu của nghiên cứu là làm rõ các vấn đề lý luận và thực tiễn, đánh giá thực trạng, chỉ ra xu hướng và đề xuất giải pháp nhằm phát huy những ảnh hưởng tích cực và hạn chế các tác động tiêu cực của tín ngưỡng này. Luận án tập trung khảo sát tại ba địa điểm thờ Mẫu tiêu biểu là Phủ Dầy (Nam Định), Phủ Tây Hồ (Hà Nội) và Đền Quán Cháo (Ninh Bình), trong giai đoạn từ năm 2016 đến nay, đặc biệt sau khi tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể. Phạm vi nội dung nghiên cứu bao gồm ảnh hưởng đến đời sống đạo đức, đời sống tâm linh và đời sống văn hóa nghệ thuật. Cơ sở lý luận của luận án dựa trên chủ nghĩa duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về tín ngưỡng, tôn giáo. Các phương pháp nghiên cứu chính được sử dụng là liên ngành (Tôn giáo học, Nhân học, Văn hóa học, Xã hội học), phân tích tổng hợp, xã hội học (khảo sát bằng bảng hỏi, phỏng vấn sâu) và điền dã thực tế. Luận án đóng góp vào việc hệ thống hóa các vấn đề lý luận và thực tiễn, đánh giá một cách có hệ thống thực trạng ảnh hưởng của tín ngưỡng thờ Mẫu, đồng thời dự báo xu hướng và đưa ra các giải pháp thiết thực để các chủ thể liên quan có thể thực hiện tốt hơn chính sách về tín ngưỡng, tôn giáo tại khu vực Đồng bằng Bắc Bộ.