Lu n Văn
ậ
Đ TÀI: Báo cáo L ch s báo chí th gi ị
i ế ớ
ử
Ề
1
M C L C
Ụ
Ụ
Ph n m đ u
ở ầ
ầ
I.
II.
.......................................................................4 Lý do ch n đ tài ọ ề
III.
M c đích và nhi m v nghiên c u ệ ứ ...........................................5 ụ ụ
IV.
Đ i t ng nghiên c u ố ượ ứ ...............................................................5
V.
Ph ng pháp nghiên c u ươ ứ ...........................................................5
C u trúc đ tài ...........................................................................5 ề ấ
N i dung nghiên c u
ứ
ộ
Ch ng I: Vài nét v t p đoàn t b n lũng đo n ươ ề ậ ư ả ạ
1. Khái ni m t p đoàn t ệ
b n lũng đo n ậ ư ả ạ ..........................................6
2. T i sao t p đoàn t ạ ậ ư ả b n can thi p vào báo chí ệ
2.1. Nhìn th y báo chí nh m t lo i hàng hoá, ngh kinh doanh có ư ộ ề ấ ạ
Lãi.........................................................................................................7
2.2. Qu ng cáo đ đ a s n ph m đ n v i ng ể ư ả
2.3. Qu ng bá xây d ng hình nh
i dân ...................8 ế ớ ả ẩ ườ
2.4.
ả ...................................................9 ự ả
Th y đ ấ ượ ầ ệ ạ ư ậ c t m quan tr ng c a báo chí trong vi c t o d lu n, ủ ọ
chính tr , tác đ ng nh n th c c a ng i dân ...........................10 ứ ủ ậ ộ ị ườ
3.1. Đ u t
3. Can thi p nh th nào ư ế ệ
3.2.
vào ngh báo: Mua ho c liên doanh ............................12 ầ ư ề ặ
3.3.
..............................................14 Tài tr , b m ti n vào qu ng cáo ề ợ ơ ả
4. Ti u k t ch
.......................................................18 báo riêng ộ ờ Thành l p m t t ậ ....................................................................................................
ng I ..........................................................................20 ể ế ươ
Ch ng II: Nh ng câu chuy n đi n hình v s ươ ề ự ữ ệ ể ệ ủ can thi p c a
b n lũng đo n đ i v i báo chí t p đoàn t ậ ư ả ạ ố ớ
2
1. “Đám c i” gi a AOL và Time Warner ướ ữ
1.1.
1.2.
Vài nét v Time Warner và AOL ................................................21 ề
1.3. Nh ng ho t đ ng c a AOL Time Warner
..................................24 S can thi p c a AOL v i Time Warner ự ệ ủ ớ
................................28 ạ ộ ủ ữ
2. “Google – Câu chuy n th n kỳ” ệ ầ
28 S ra đ i và phát tri n c a Google ự ể ủ ờ
34 S can thi p c a Google vào báo chí ự ệ ủ
3. The Wall Street Journal – “Đ a con c ng” c a Dow Jones ứ ư ủ
Nh ng ngày đ u c a Dow Jones và nh t báo WSJ ............................43 ầ ủ ữ ậ
.............................................................44 S phát tri n c a WSJ ự ể ủ
4. Microsoft – “M t đ ch hùng m nh” ộ ế ế ạ
.............................................................50 S ra đ i c a Microsoft ự ờ ủ
..............................................52 Nh ng s n ph m c a Microsoft ẩ ữ ủ ả
5. Ti u k t ch
.......................................53 S can thi p c a Microsoft đ i v i báo chí ự ệ ủ ố ớ
ng II ể ế ươ
Ch ng III: Liên h th c ti n Vi t Nam ươ ệ ự ễ ở ệ
1. Vài nét v báo chí Vi ề
t Nam hi n nay ..........................................58 ệ ệ
2.1 V FPT và Vnexpress
2. Gi i thi u m t s t báo có s can thi p c a các t p đoàn kinh t ớ ộ ố ờ ệ ệ ủ ự ậ ế
2.2.
................................................................60 ề
3. Ti u k t ch
V VASC và Vietnamnet ...........................................................62 ề
ng III ........................................................................65 ể ế ươ
K t lu n
ế
ậ
Tài li u tham kh o ả
ệ
3
NHÓM SINH VIÊN TH C HI N
Ự
Ệ
1. Hoàng Th H i Y n (Nhóm tr
ng)
ị ả
ế
ưở
ng
2. Phan Th Hoài Th ị
ươ
3. Vũ Mai Di u Thu n
ệ
ầ
4. H H i Huy n
ồ ả
ề
5. Lê Th H ng
ị ườ
6. Ma Y nế
7. Nguy n Ng c Tú
ễ
ọ
8. Nguy n Th Ng c ọ
ễ
ị
9. Nguy n Th H ng
ị ườ
ễ
10.Lê Th Huy n Mai
ề
ị
11. Nguy n Th Hà Linh
ễ
ị
12. Nguy n Th Ánh ễ
ị
13. Nguy n Th Thanh Hoà
ễ
ị
4
PH N M Đ U
Ở Ầ
Ầ
I.
Lý do ch n đ tài ọ
ề
N n báo chí th gi i t ế ớ ừ ử ể n a sau th k XX cho đ n nay phát tri n ế ỷ ế ề
i đa “quy n l c th t ” theo xu h ng toàn r t m nh m , phát huy t ẽ ấ ạ ố ề ự ứ ư ướ
c u hoá thông tin. ầ
Quan sát và phân tích truy n thông M và th gi i t nhi u năm và ế ớ ừ ề ỹ ề
nh t là nh ng đ ng tĩnh th i gian g n dây, nhà nghiên c u Eduardo ứ ữ ấ ầ ộ ờ
Galeano đ a ra nh n đ nh: “Ch a bao gi i có nhi u ng ư ư ậ ị l ờ ạ ề ườ ị ố i b kh ng
ch v m t thông tin b i m t s ít ng i đ n th ”. Qu đúng nh ế ề ặ ộ ố ở ườ ế ế ả ư
v y, nh n th y s c m nh c a báo chí, các ông trùm c a các t p đoàn ậ ấ ứ ủ ủ ậ ạ ậ
t b n ư ả lũng đo n tr c ti p ho c gián ti p đ u tìm m i cách can thi p ệ ự ế ế ề ạ ặ ọ
vào báo chí đ ph c v cho nh ng m c đích l ể ụ ụ ữ ụ ợ ề i nhu n và nhi u quy n ề ậ
l i khác cu mình. S can thi p đó đã gây nh h ng sâu r ng t ợ ự ệ ả ả ưở ộ ớ ề i n n
báo chí toàn c u. ầ
Sau 20 năm đ i m i cùng v i vi c gia nh p WTO, báo chí Vi ệ ậ ổ ớ ớ ệ t
Nam đã l n m nh v m i m t và đang có nhu c u v n cao, v n xa ề ọ ạ ặ ầ ớ ươ ươ
t Nam l i là m t th h n n a nh m kh ng đ nh v th c a mình. Vi ị ị ế ủ ữ ằ ẳ ơ ệ ạ ộ ị
tr ng giàu ti m năng và m i b c khai phá. Trong vòng ườ ớ ướ ề c đ u đ ầ ượ
quay đó, nh m t t t y u, n n báo chí Vi ư ộ ấ ế ề ệ ấ t Nam cũng đã b t đ u xu t ắ ầ
b n lũng đo n hay các t p đoàn hi n s can thi p c a các t p đoàn t ệ ủ ệ ự ậ ư ả ạ ậ
5
kinh t .ế
ệ Chính vì th , đ tài nghiên c u này mu n tìm hi u v s can thi p ế ề ề ự ứ ể ố
b n lũng đo n đ i v i n n báo chí trên th gi i nói c a các t p đoàn t ậ ủ ư ả ố ớ ề ế ớ ạ
chung và Vi t Nam nói riêng. ệ
II. M c đích và nhi m v nghiên c u
ụ
ứ
ụ
ệ
a. M c đích: ụ
ể - Nh m tìm hi u nguyên nhân, hình th c can thi p và nh ng đi n ứ ữ ệ ể ằ
hình v s can thi p c a các t p đoàn t ệ ủ ề ự ậ ư ả b n lũng đo n đ i v i báo ạ ố ớ
chí.
ớ - Đây cũng là c h i đ nh ng sinh viên báo chí có th ti p c n v i ơ ộ ể ể ế ữ ậ
nh ng v n đ th c t ề ự ế ữ ấ ứ ầ báo chí, nh m b sung thêm ki n th c c n ế ằ ổ
thi t ph c v cho công vi c sau này. ế ụ ụ ệ
b. Nhi m v : ệ ụ
ậ - Tìm hi u nguyên nhân can thi p và hình th c can thi p c a các t p ứ ủ ể ệ ệ
đoàn t b n lũng đo n đ i v i báo chí t ư ả ố ớ ạ ừ ữ nh ng d n ch ng tiêu bi u. ứ ể ẫ
- Tìm hi u th c tr ng Vi t Nam, xu h ng can thi p có gì khác so ự ể ạ ở ệ ướ ệ
c ph ng tây. v i nh ng n ữ ớ ướ ươ
- Ki n ngh nh ng gi ị ữ ế ả i pháp cho n n báo chí Vi ề ệ ặ ớ t Nam khi đ i m t v i ố
s can thi p đó. ự ệ
III. Đ i t
ng nghiên c u
ố ượ
ứ
- Trên th gi
i: T p đoàn AOL, Microsop, Google, T p đoàn Dow ế ớ ậ ậ
-
Jones, nh ng t báo ch u s can thi p. ữ ờ ị ự ệ
Vi Ở ệ t Nam: ch n 2 t p đoàn FPT v i t ậ ớ ờ ọ ớ Vnxpress, VACS v i
Vietnamnet.
IV. Ph
ng pháp nghiên c u
ươ
ứ
Ch y u b ng ph ủ ế ằ ươ ng pháp lu n duy v t bi n ch ng c a ch nghĩa ệ ứ ủ ủ ậ ậ
6
Mac – LeNin k t h p ph ng pháp mô t ế ợ ươ . ả
Ngoài ra còn s d ng m t s ph ng pháp nh : Ph ộ ố ử ụ ươ ư ươ ậ ng pháp thu th p,
, t ng h p v n đ ,… phân tích tài li u, so sánh, mô t ệ ả ổ ề ấ ợ
V. C u trúc đ tài
ề
ấ
Ngoài ph n m đ u, ph n n i dung nghiên c u, ph n k t lu n, tài ở ầ ứ ế ầ ậ ầ ầ ộ
ng li u tham kh o và ph l c, báo cáo g m 3 ch ụ ụ ệ ả ồ ươ
N I DUNG NGHIÊN C U
Ộ
Ứ
Ch
ng I: Vài nét v t p đoàn t
b n lũng đo n
ươ
ề ậ
ư ả
ạ
1. Khái ni m t p đoàn t
b n lũng đo n
ệ
ậ
ư ả
ạ
D a theo cu n ố “Lê Nin toàn t p”ậ nói v ch nghĩa đ qu c: ề ủ ự ế ố
T p đoàn t b n: ậ ư ả Là m t t ộ ổ ứ ch c bao g m nhi u nhà t ồ ề ư ả ố ố b n có s v n
có th chi ph i s s n xu t hay tiêu th m t s lo i hàng hoá kh ng l ổ ồ ụ ộ ố ạ ố ự ả ể ấ
nào đó
T p đoàn t b n lũng đo n: b n trên th c t đã thao ậ ư ả ạ Là t p đoàn t ậ ư ả ự ế
túng, chi ph i vi c s n xu t, tiêu th c a m t hàng hoá hay nhi u hàng ệ ả ụ ủ ề ấ ố ộ
i nhu n đ c quy n cao và t hoá đ thu l ể ợ ề ậ ộ ừ đó kh ng ch v xã h i, chính ế ề ố ộ
tr .ị
2. T i sao t p đoàn t
b n lũng đo n can thi p vào báo
ạ
ậ
ư ả
ệ
ạ
chí
2.1. Nhìn th y báo chí nh m t lo i hàng hoá, ngh kinh doanh có ư ộ ạ ề ấ
lãi
Trong n a đ u th k XX, phát thanh và truy n hình ch m i trình ử ầ ỉ ớ ở ế ỷ ề
đ s khai, báo in là lo i hình truy n thông đ i chúng quan tr ng nh t, gi ộ ơ ề ạ ạ ấ ọ ữ
vai trò chi ph i d lu n xã h i cũng nh th tr ng báo chí ph ng Tây. ố ư ậ ư ị ườ ộ ươ
7
Cho t ớ ử ạ i n a sau th k XX, khi phát thanh và truy n hình phát tri n m nh ế ỷ ề ể
m đ ng th i v i s tăng tr ng kinh t nh y v t các n c công ớ ự ẽ ồ ờ ưở ế ọ ở ả ướ
nghi p phát tri n, các ph ng ti n truy n thông đ i chúng d n d n đ ệ ể ươ ệ ề ạ ầ ầ ượ c
coi là nh ng doanh nghi p có kh năng sinh l i l n t ữ ệ ả ợ ớ ừ ệ ẩ vi c bán s n ph m, ả
ng ti n truy n thông d ch v và ho t đ ng qu ng cáo. M t khác, các ph ả ị ạ ộ ụ ặ ươ ề ệ
ng, tăng c đ i chúng ngày càng m r ng ph m vi nh h ạ ở ộ ạ ả ưở ườ ạ ng s c m nh ứ
tác đ ng vào xã h i, có kh năng to l n trong vi c t o ra nh ng u th v ớ ữ ư ệ ạ ế ề ả ộ ộ
chính tr , kinh t ị . ế
b n lũng đo n v i b n ch t tham lam, luôn có tham Các t p đoàn t ậ ư ả ớ ả ạ ấ
ng, chi ph i th tr ng nh m nâng cao v th , qua v ng thâu tóm th tr ọ ị ườ ị ườ ố ị ế ằ
đó thu l ợ ụ i nhu n cao nh t có th . H n ai h t, h hi u rõ r ng, t n d ng ọ ể ể ế ậ ấ ậ ằ ơ
đ c s c m nh c a truy n thông là m t u th l n, qua đó có th kích ượ ứ ộ ư ế ớ ủ ể ề ạ
thích m nh m s phát tri n các ngành kinh t ng khác. Th ng kê ẽ ự ể ạ th tr ế ị ườ ố
cho th y, ấ ở ế M ngành báo chí chi m 2% GDP v công nghi p, chi m ề ế ệ ỹ
20% GDP công nghi p th gi ế ớ ệ ạ i. Chính vì th báo chí tr thành m t lo i ế ở ộ
hàng hóa kinh doanh có lãi giúp nhà t b n thu đ c c v ti n và danh ư ả ượ ả ề ề
ti ng. ế
Các ông ch t b n thu ti n b ng cách bán các s n ph m hàng hoá, ủ ư ả ề ằ ả ẩ
các n c công d ch v báo chí truy n thông và ho t đ ng qu ng cáo. ị ạ ộ ụ ề ả Ở ướ
qu ng cáo ngày càng l n, chi m ph n ch nghi p phát tri n, ngu n thu t ể ệ ồ ừ ả ế ầ ớ ủ
y u trong doanh thu tr c ti p c a các t ủ ự ế ế ờ ề báo, các đài phát thanh, truy n
hình. Còn có nh ng t báo phát không, có nghĩa là các h p đ ng qu ng cáo ữ ờ ả ợ ồ
tr thành ngu n thu duy nh t. ồ ấ ở
Không ch thu đ c m t ngu n l i nhu n l n, đ u t vào báo chí còn ỉ ượ ồ ợ ộ ậ ớ ầ ư
giúp cho các t p đòan t ậ ư ả ị ủ b n lũng đo n c ng c danh ti ng và đ a v c a ố ạ ủ ế ị
mình. B i v y, đ a cái tên c a mình đ n g n gũi công chúng là m c tiêu ở ậ ủ ụ ư ế ầ
ấ c a b t kì t p đòan nào. Can thi p vào báo chí là cánh c ng l n nh t, ủ ệ ậ ấ ổ ớ
8
t v n đ đó. r ng nh t đ th c hi n t ấ ể ự ộ ệ ố ấ ề
i dân 2.2. Qu ng cáo đ đ a s n ph m đ n v i ng ể ư ả ế ớ ả ẩ ườ
Báo chí g n li n v i ho t đ ng s n xu t kinh doanh, m nh đ này đã ả ạ ộ ề ệ ề ắ ấ ớ
đ c ch ng minh trong quá trình phát tri n c a truy n thông đ i chúng. ựơ ủ ứ ề ể ạ
ả Th nh t, b n thân báo chí là m t lo i hàng hoá. Th hai, báo chí s n ứ ứ ả ấ ạ ộ
xu t các ch ng trình qu ng cáo s n ph m hàng hoá d ch v c a các nhà ấ ươ ụ ủ ả ẩ ả ị
s n xuát kinh doanh. Th c t ả ự ế ế ồ , n u không có qu ng cáo báo chí khó mà t n ả
t c. T i Pháp, tháng 11 năm 1981, t ng th ng pháp Mitterrand ban i đ ạ ượ ạ ổ ố
hành lu t t do báo chí trên sóng truy n thanh và cho phép thành l p các ậ ự ề ậ
đài phát thanh t ch c phi chính ph ự do thu c các t ộ ổ ứ ch c xã h i và các t ộ ổ ứ ủ
t phát v i m t đi u ki n duy nh t: không có qu ng cáo. (Chúng ta đ u bi ớ ề ệ ề ấ ả ộ ế
thanh là ph ong ti n truyên thông mi n phí theo đ ng nghĩa đen c a t ủ ừ , ứ ư ễ ệ
ồ nghĩa là không có s thuê bao sóng, không có vi c bán các b n in… Ngu n ự ệ ả
qu ng cáo). Sau khi lu t đ c ban hành, thu duy nh tấ c a phát thanh là t ủ ừ ậ ượ ả
hàng trăm đài phát thanh t do lên sóng và… th m l ng c t sóng ch trong ự ầ ặ ắ ỉ
vòng hai tháng. Lý do duy nh t c a hi n t ng “sao băng” này là: Không ấ ủ ệ ượ
ố có qu ng cáo, không có kinh doanh, d n đ n không có thu nh p và cu i ế ả ẫ ậ
cùng là không th s ng sót. Nh v y, ch v i đi u ki n duy nh t, chính ư ậ ể ố ỉ ớ ề ệ ấ
ph c a t ng th ng đ ng nhi m lúc b y gi đã ki m soát đ c hoàn ủ ủ ổ ố ươ ệ ấ ờ ể ượ
toàn cái g i là t do báo chí, t do ngôn lu n trên sóng phát thanh. Đó là ví ọ ự ự ậ
d đ y thuy t ph c đ ch ng minh cho m nh đ “kinh doanh đ t n t ụ ầ ụ ể ứ ể ồ ạ i” ế ệ ề
c a báo chí hi n đ i. ủ ệ ạ
Báo chí s ng l thu c vào qu ng cáo và các t p đoàn t b n cũng không ố ệ ả ậ ộ ư ả
th b qua con m i béo b này đ ph c v cho ho t đ ng s n xu t kinh ụ ụ ạ ộ ể ỏ ể ả ấ ồ ở
doanh c a mình. Các nhà s n xu t ph i d a vào báo chí đ qu ng bá hàng ả ự ủ ể ả ấ ả
hoá và d ch v c a h t i ng ụ ủ ọ ớ ị ườ i tiêu dùng và t o l p v th trên th ạ ậ ị ế ươ ng
tr ng. Thông qua qu ng cáo, quá trình l u thông hàng hoá đ c thu n l ườ ư ả ượ ậ ợ i
9
và r ng rãi h n, nh đó v th c a doanh nghi p nhà s n xu t đ c nâng ị ế ủ ấ ựơ ệ ả ờ ơ ộ
ớ cao, xác l p nh ng m i liên h m i, m r ng s liên k t liên doanh v i ệ ớ ở ộ ự ữ ế ậ ố
các doanh nghi p và t ch c khác. ệ ổ ứ
Đ u th k XX, qu ng cáo đã th c s tr thành m t ngành công ự ự ở ế ỷ ầ ả ộ
i, các c nghi p hùng m nh trên th gi ạ ế ớ ở ệ ườ ư ỹ ng qu c qu ng cáo nh M , ả ố
Anh, Pháp… Hi n nay, ph ệ ở ươ ng tây, doanh thu qu ng cáo trung bình t ả ừ
70%- 90%, th m chí có m t s t báo doanh thu t qu ng cáo là 100% ộ ố ờ ậ ừ ả
nh các t Metro t i Pháp, B , Hà Lan, Thu Đi n, hay t 20 Minute t ư ờ ạ ể ỵ ỉ ờ ạ i
Pháp.
Hi n t ng này cũng không ph i là l Vi t Nam, t l s trang ệ ượ ả ạ ở ệ ỉ ệ ố
qu ng cáo trên s trang n i dung c a nh ng t báo đ c coi là “con cá ữ ủ ả ộ ố ờ ượ
m p” trên th tr ng báo chí luôn m c r t cao, t 3/5 th m chí 5/5 và ị ườ ậ ở ứ ấ ừ ậ
7/5(tr ườ ữ ng h p c a Tu i Tr và Sài Gòn ti p th ). Chúng ta cũng có nh ng ợ ủ ẻ ế ổ ị
t báo h u nh không có thông tin, ch có nh ng m u tin qu ng cáo nh ờ ữ ư ầ ẩ ả ỉ ư
Mua và bán, C m nang mua s m… Nh ng t báo này cùng v i nh ng t ữ ẩ ắ ờ ữ ớ ờ
báo m ng s ng hoàn toàn nh doanh thu qu ng cáo. ạ ả ố ờ
Hi n nay có r t nhi u hình th c, d ch c qu ng cáo cho s n xu t kinh ụ ả ứ ề ệ ấ ấ ả ị
doanh. Chúng ta th ng g p m t s hình th c qu ng cáo nh : qu ng cáo ườ ộ ố ư ứ ặ ả ả
s n ph m hàng hóa, các d ch v c a nhà s n xu y kinh doanh, qu ng cáo ả ụ ủ ẩ ấ ả ả ị
năng l c ch c năng nhi m v c a các t ch c doanh ngh êp, qu ng cáo ụ ủ ự ứ ệ ổ ứ ả ị
hàng có bán hàng c n mua. Đ c bi ầ ặ ệ ứ t hi n nay đang phát tri n hình th c ể ệ
qu ng cáo có biên t p m t ki u d ch v qu ng cáo d ụ ể ậ ả ả ộ ị ướ ạ ẩ i d ng tác ph m
báo chí(tin phóng s , ghi nhanh…)đ c vi t theo l i tán d ng khéo léo, ự ựơ ế ố ươ
tuy không kh ng đ nh hoàn toàn nh ng hi u qu l ả ạ ấ ể i r t to l n. Đây là ki u ư ệ ẳ ớ ị
qu ng cáo r t đ c các doanh nghi p hi n nay s d ng đ qu ng bá cho ấ ượ ả ử ụ ệ ệ ể ả
doanh nghi p c a mình và gi ủ ệ ớ i thi u s n ph m c a mình t ẩ ủ ệ ả ớ i ng òi tiêu ư
dùng.
10
2.3. Qu ng bá, xây d ng hình nh ự ả ả
Ngoài vi c đ ti n vào qu ng cáo đ mang s n ph m đ n v i ng ổ ề ể ế ệ ả ả ẩ ớ ườ i
dân đ ng th i xây d ng, qu ng bá hình nh c a mình thì các t p đoàn t ủ ự ả ậ ả ồ ờ ư
ủ b n lũng đo n còn có nh ng chiêu bài khác đ t o d ng hình nh c a ả ể ạ ự ữ ạ ả
mình trong lòng công chúng. Ch ng h n nh tài tr cho các ch ng trình, ư ẳ ạ ợ ươ
qua báo chí đăng phát nh ng tin t c, hình nh có l ữ ứ ả ợ ộ i cho mình, mua chu c
báo chí không đăng phát nh ng tiêu c c không có l i, hay l i d ng báo chí ự ữ ợ ợ ụ
ộ ấ đ x lý nh ng kh ng ho ng do mình gây ra, hay t o cho mình m t n ể ử ữ ủ ả ạ
t ng, m t phong cách riêng… Đ t đó gây nh h ng đ n công chúng, ượ ể ừ ộ ả ưở ế
t o d ng ni m tin và uy tín v i h . ớ ọ ạ ự ề
Hàng ch c năm nay, t p chí Time đã b t tay v i Công ty thu c lá ụ ạ ắ ớ ố
Mirôbô nh m t o nên bi u t ng s sang tr ng c a đàn ông M khi hút ể ượ ằ ạ ự ủ ọ ỹ
ớ thu c lá c a hãng Mirôbô. Nh ng bài tiêu c c v thu c lá, nh t là v i ự ữ ủ ề ấ ố ố
Mirôbô không bao gi xu t hi n trên t p chí Time. V i Time, Mirôbô đã ờ ệ ấ ạ ớ
thành công trong vi c t o d ng hình nh và qu ng bá mình đ n v i công ả ệ ạ ự ế ả ớ
chúng.
t Nam, ch ng trình “Tôi yêu Vi t Nam” do t p đoàn Honda tài Vi Ở ệ ươ ệ ậ
tr nh m vào v n đ xã h i đang r t n i c m Vi ấ ổ ộ ở ề ằ ấ ợ ộ ệ t Nam hi n nay: an ệ
toàn giao thông nên thu hút đ c đông đ o công chúng, trong đó có c các ượ ả ả
chính khách. Khi đã bi t nhi u v th ng hi u công ty l ế ề ươ ề ệ ạ ắ ạ i g n v i ho t ớ
đ ng xã h i mang tính tích c c nh th nh t đ nh s nh h ự ộ ư ế ấ ị ẽ ả ộ ưở ng đ n cách ế
ạ nhìn c a công chúng v công ty và có s suy tính nh t đ nh khi mua lo i ấ ị ự ủ ề
s n ph m mà công ty có th s n xu t. ả ể ả ẩ ấ
Ch ng trình đ c phát sóng vào gi vàng. Nh ng đo n phim tình ươ ượ ờ ữ ạ
hu ng trong tôi yêu Vi t Nam s d ng hoàn toàn s n ph m c a Honda, ố ệ ử ụ ủ ả ẩ
ng trình có thêm chuyên gia t v n c a Honda h cu i ch ố ươ ư ấ ủ ướ ng d n cách ẫ
11
lái xe an toàn- đây là lãnh đ a qu ng cáo đ c quy n c a Honda, là ph ề ủ ả ộ ị ươ ng
ng hi u t cách qu ng bá th ả ươ ệ ố ề t nh t mà ch có doanh nghi p nào có ti m ệ ấ ỉ
vào. l c và “ch u ch i” m i dám đ u t ơ ự ầ ư ớ ị
Không nh ng phát sóng trên truy n hình, ch ng trình tôi yêu Vi ữ ề ươ ệ t
Nam còn t ch c các trò ch i có th ng trên sóng phát thanh và internet và ổ ứ ơ ưở
t t nhiên ph n th ấ ầ ưở ủ ng c a nh ng trò ch i này s là nh ng s n ph m c a ữ ữ ủ ẽ ẩ ả ơ
ng trình, Honda. Ngoài ra, Honda liên t c thay đ i các hình th c c a ch ụ ứ ủ ổ ươ
luôn t o ra s đ i m i đ gây s chú ý và là ngu n thông tin cho bao chí ớ ể ự ổ ự ạ ồ
ng trình mang đ báo chí qu ng cáo không công. Đây th c s là m t ch ể ự ự ả ộ ươ
tính xã h i, mang t m c qu c gia, sau h n m t năm phát sóng, '' Tôi yêu ầ ỡ ộ ộ ố ơ
Vi t Nam '' đã thu hút trên 4 tri u ng i tham gia. ệ ệ ườ
2.4. Th y đ c t m quan tr ng c a báo chí trong vi c t o d ấ ượ ầ ệ ạ ư ủ ọ
i dân lu n, chính tr , tác đ ng nh n th c c a ng ộ ứ ủ ậ ậ ị ườ
Trong đ i s ng chính tr - xã h i, báo chí gi m t vai trò h t s c quan ờ ố ộ ị ữ ộ ế ứ
tr ng. B t kỳ m t l c l ng c m quy n nào trong các qu c gia trên th ộ ự ượ ấ ọ ề ầ ố ế
gi ng, tình ớ ề ử ụ i đ u s d ng báo chí nh m t công c đ tác đ ng vào t ư ộ ụ ể ộ t ư ưở
c m c a công chúng, nh m t o ra ả ủ ằ ạ ở ọ ữ h nh ng nh n th c m i, nh ng đ nh ứ ữ ậ ớ ị
h ướ ộ ng có giá tr cho cu c s ng. Thông tin trong báo chí v a có tính xã h i, ộ ố ừ ị
ng khuynh h ng rõ r t. Song, cũng nh các hình thái xã v a có tính t ừ t ư ưở ướ ư ệ
h i khác, báo chí có nh ng nét riêng bi c m t th gi ữ ộ ệ t. Đ ng tr ứ ướ ế ớ ộ ệ i hi n
th c ch a đ ng đ y thông tin, báo chí có nh ng cách th c riêng c a mình ứ ự ứ ủ ữ ự ầ
đ ph n ánh hi n th c v i m c đích tác đ ng t ự ớ ể ụ ệ ả ộ ớ ộ i nhi u t ng l p xã h i. ề ầ ớ
ạ Chính đi u đó đã khi n cho báo chí tr thành m t ho t đ ng thông tin đ i ạ ộ ề ế ộ ở
ộ chúng r ng rãi và năng đ ng nh t mà không m t hình thái ý th c xã h i ứ ấ ộ ộ ộ
nào có đ c. ượ
báo, đài phát thanh truy n hình ph Vi c các t ệ ờ ề ươ ng Tây ng h hay ủ ộ
ộ ph n đ i m t đ ng chính tr , m t ng c viên trong b u c ho c m t ộ ả ộ ứ ử ử ả ầ ặ ố ị
12
chính sách kinh t , xã h i, an ninh qu c phòng nào đó, bao gi cũng có ế ộ ố ờ
ngu n g c xu t phát t quy n l i c a các nhà t ấ ố ồ ừ ề ợ ủ ư ả ủ b n, c a các ông ch . ủ
V sâu xa thì đây m i là ngu n l i to l n nh t mà các nhà t ồ ợ ề ớ ấ ớ ư ả ố b n mu n
h ng t i s liên k t gi a báo chí ướ ớ i, là lý do quan tr ng nh t đ d n t ọ ấ ể ẫ ớ ự ữ ế
ậ truy n thông v i công nghi p, tài chính, d ch v đ hình thành nh ng t p ụ ể ữ ệ ề ớ ị
đoàn đ c quy n kh ng l . Đi u y cũng gi i thích t i sao các t p đoàn ề ổ ộ ồ ề ấ ả ạ ậ
công nghi p, tài chính kh ng l M và các n c ph ng Tây luôn đóng ệ ổ ồ ở ỹ ướ ươ
vai trò to l n và tích c c trong các cu c b u c . M t s t p đoàn t ộ ố ậ ầ ử ự ớ ộ ư ả b n
nh truy n thông mà n m gi quy n l c to l n thông qua kh năng tác ề ắ ờ ữ ề ự ả ớ
i. đ ng vào các ti n trình v n đ ng c a th gi ộ ế ớ ủ ế ậ ộ
ủ ậ Ch ng h n nh vai trò c a h th ng tin truy n hình cáp CNN c a t p ủ ệ ố ư ề ẳ ạ
đoàn TBS (Hãng Turner Broadcasting System do Robert Edward sáng l pậ
năm 1963) trong đ i s ng qu c t c thu ờ ố ố ế . CNN phát nh ng thông tin đ ữ ượ
th p và x lý t kh p n i trên th gi i 24/24 gi đ n m i đ a ch nh n tin ử ậ ừ ế ớ ắ ơ ờ ế ọ ị ậ ỉ
trên toàn c u. Ho t đ ng c a h th ng này đang làm đ o l n nh ng quan ủ ệ ố ạ ộ ả ộ ữ ầ
ni m bình th ng c a xã h i v không gian, th i gian và ph ng pháp thu ệ ườ ộ ề ủ ờ ươ
ng vô cùng l m, khai thác, truy n phát thông tin. V i ph m vi nh h ượ ề ả ạ ớ ưở
b t c n i nào l n, CNN có kh năng làm cho b t c s ki n, v n đ gì ớ ấ ứ ự ệ ề ả ấ ở ấ ứ ơ
tr thành có ti ng vang toàn c u ngay t ế ầ ở ừ khi nó đang di n ra. Do v y, nó ễ ậ
đã áp đ t tr c m t n t ng, m t quan ni m hay m t cách đánh giá nào ặ ướ ộ ấ ượ ệ ộ ộ
ứ đó v s ki n trong suy nghĩ c a công chúng. Nh ng nhà nghiên c u ề ự ệ ủ ữ
ph ng Tây g i đây là “nhân t CNN” mà các nhà chính tr không th ươ ọ ố ị ể
không tính đ n khi trù li u cách hành x c a mình. Joseph Fitchett gi ử ủ ế ệ ả i
thích v nhân t ề ố ộ CNN nh sau: “Khi CNN phát đi hình nh c a m t cu c ủ ư ả ộ
h p báo hay m t thiên tai x y ra t i m t n i nào đó trên th gi i thì ngay ả ọ ộ ạ ộ ơ ế ớ
c bi t đ n t t c các th đô trên th gi i t i…”. l p t c s ki n y đ ậ ứ ự ệ ấ ượ ế ế ạ ấ ả ế ớ ủ
ặ ủ ờ ố Quy n l c chi ph i c a t p đoàn này g n nh v m i m t c a đ i s ng ố ủ ậ ư ề ọ ề ự ầ
13
văn hóa. Nó tác đ ng vào d lu n xã h i m t cách t nhiên và v ch ra ư ậ ộ ộ ộ ự ạ
h ướ ể ng đi cho nh n th c, thúc đ y vi c hình thành thái đ , quan đi m ệ ứ ậ ẩ ộ
chính tr - xã h i trong công chúng. ộ ị
Ngoài ra, còn có m t m c đích n a là truy n bá các giá tr văn hoá, ữ ụ ề ộ ị
l i s ng ph ng Tây, s dàn d ng d lu n cho nh ng ho t đ ng v l ố ố ươ ư ậ ạ ộ ụ ợ i, ữ ự ự
nh ng màn k ch l a g t công lu n nh m chu n b cho nh ng cu c phiêu ữ ữ ừ ạ ẩ ậ ằ ộ ị ị
c không l u quân s và nh ng can thi p vào n i tình chính tr c a các n ư ị ủ ự ữ ệ ộ ướ
cùng h i, cùng thuy n. ề ộ
3. Can thi p nh th nào
ư ế
ệ
Đ u t vào ngh báo: mua ho c liên doanh ầ ư ề ặ
Th gi t các ph ế ớ i đang ch ng ki n s t p trung cu ng nhi ế ự ậ ứ ồ ệ ươ ệ ng ti n
truy n thông. T nhi u năm nay, trong th gi i ph ng Tây, nh ng ông ế ớ ừ ề ề ươ ữ
trùm t ư ả b n ng tr trong ngành truy n hình, báo chí và đi n nh nh ề ệ ả ự ị ư
Ruppert Murdoch, Ch t ch kiêm T ng giám đ c News Corp; Gerald Levin, ủ ị ố ổ
Ch t ch Hãng American Online (AOL) Time Warner; Thomas Middelhoff, ủ ị
đ ng đ u T p đoàn Bertelsmann; hay Jean-Marie Messier, Ch t ch ứ ủ ị ầ ậ
Vivendi Universal, đã và đang ti n hành cái g i là “cu c ch y đua bành ế ạ ọ ộ
tr i, sáp nh p, thôn tính các công ty nh ướ ng kh ng l ” b ng cách mua l ằ ồ ổ ạ ậ ỏ
h n không đ s c c nh tranh. Trong xu h ng tích t và t p trung t ủ ứ ạ ơ ướ ụ ậ ư ả b n
i M b ra hàng t ngày nay, các ông ch này, ph n l n là ng ủ ầ ớ ườ ỹ ỏ ỷ ỹ đô la M ,
đã đ y nhanh nh ng s t p h p m i trong nh ng ngành chi n l c và do ự ậ ế ượ ữ ữ ẩ ớ ợ
ng đ ng hoá trên toàn hành tinh vi c xu t b n âm nh c, các v y, đã t ậ ươ ấ ả ệ ạ ồ
ch ươ ấ ng trình truy n hình và c nh ng b phim truy n dài tr c ti p xu t ữ ự ệ ế ề ả ộ
x ng t Hollywood. ưở ừ
Đ u t vào nh ng ngành khác nhau, t o s liên k t nh ng ngành báo ầ ư ạ ự ữ ữ ế
14
ể ỗ ợ ẫ chí truy n thông, công nghi p, tài chính, d ch v r t xa nhau đ h tr l n ụ ấ ề ệ ị
ng s c m nh… Theo xu h ng đó, năm nhau, h n ch r i ro, tăng c ế ủ ạ ườ ứ ạ ướ
1986, Công ty General Electric đã mua m ng truy n hình M NBC; Công ề ạ ỹ
ty Vi n thông kh ng l M AT&T năm 1999 đã n m quy n ki m soát h ễ ổ ồ ỹ ề ể ắ ệ
ạ th ng truy n hình “cáp” TCI, r i đ n năm 2004 thôn tính ti p m ng ế ế ề ố ồ
ệ ả MediaOne. T năm 1995, T p đoàn Viacom đã thôn tính Công ty Đi n nh ừ ậ
Paramount và Hãng Truy n hình CBS. Năm 2001, T p đoàn AOL tuyên b ề ậ ố
h p nh t v i Time Warner. Còn Vivendi và Canal Plus, m t t p đoàn t ấ ớ ộ ậ ợ ư
b n Pháp đã h p nh t v i Seagram, hay vi c Rupert Murdoch đã len chân ả ấ ớ ệ ợ
vào ngành truy n hình ph i tr ti n theo yêu c u t ả ả ề ầ ạ ề i Italia, Đ c và đang ứ
chu n b th c hi n h p đ ng sáp nh p v i t p đoàn NewsCorp có tr giá ậ ớ ậ ị ự ệ ẩ ồ ợ ị
vài t USD. ỷ
Theo s li u c a Công ty nghiên c u th tr ng Dialogic, trong 5 tháng ố ệ ủ ị ườ ứ
đ u năm 2007, trên toàn th gi ầ ế ớ ậ i đã ghi nh n 372 b n h p đ ng sáp nh p, ả ậ ồ ợ
mua l i gi a các công ty, t p đoàn báo chí truy n thông v i t ng giá tr lên ạ ớ ổ ữ ề ậ ị
USD. Đáng chú ý nh t là h p đ ng sáp nh p gi a Google và đ n 93,8 t ế ỷ ữ ấ ậ ồ ợ
Double Click, tr giá 3,1 t ị ỷ ữ USD h i tháng 4-2007, h p đ ng sáp nh p gi a ậ ồ ợ ồ
Yahoo v i Right Media tr giá 680 tri u USD. ệ ớ ị
M t nghiên c ú c a giáo s Piter Phillips, tr ng Đ i h c Sonoma cho ư ủ ư ộ ườ ạ ọ
th y 118 ng ấ ườ i là thành viên h i đ ng qu n tr c a 10 t p đoàn báo chí ả ộ ồ ị ủ ậ
c M cũng đ ng th i có m t l n nh t n ớ ấ ướ ặ ở ộ ồ ậ h i đ ng qu n tr c a 288 t p ị ủ ả ồ ờ ỹ
đoàn kinh t khác. Trong khi các t p đoàn The tribune, New York Times và ế ậ
Gannett đ u có thành viên ề ở ộ ồ h i đ ng qu n tr c a t p đoàn Pepsi, thì ị ủ ậ ả
Coca Cola và J.P. Morgan l i có đ i di n chia s gh h i đ ng qu n tr ạ ế ộ ồ ệ ẻ ả ạ ị
c a c NBC và Washington Post. Th c t ủ ự ế ả ế ấ này cho th y s liên k t r t ự ấ
15
ch t ch gi a các t p đoàn báo chí v i các t p đoàn kinh t ẽ ữ ậ ặ ậ ớ . ế
Nh ng đi u trên d n t ề ẫ ớ ữ ộ i m t k t c c chung là tình tr ng t p trung, đ c ộ ế ụ ạ ậ
quy n báo chí vào tay các ông trùm t b n ngày càng tăng. ề ư ả
Tài tr , b m ti n vào qu ng cáo ề ợ ơ ả
b n can Qu ng cáo là ho t đ ng c b n và đ n gi n đ t p đoàn t ơ ả ạ ộ ể ậ ả ả ơ ư ả
thi p và thu l ệ i t ờ ừ báo chí. B ng qu ng cáo, t p đoàn t ả ằ ậ ư ả ạ b n lũng đo n
đ a s n ph m t ư ả ẩ ớ ớ ả i khách hàng nhanh chóng hi u qu và c nh tranh v i s n ệ ạ ả
ph m c a doanh nghi p khác... nh ng không d ng đó, cao h n n a t ừ ư ủ ệ ẩ ở ữ ừ ơ
qu ng cáo t b n lũng t o t m nh h ả ư ả ạ ầ ả ưở ạ ộ ng c a mình c trong ho t đ ng ủ ả
thông tin báo chí. Đó chính là m c đích h ng đ n c a t ụ ướ ế ủ ư ả ạ b n lũng đo n
v i báo chí thông qua ho t đ ng qu ng cáo. ớ ạ ộ ả
Theo s li u c a công ty kh o sát Emarketer, chi cho qu ng cáo t ố ệ ủ ả ả ạ i
ế M năm 2006 là 285 t USD, trong đó qu ng cáo tr c tuy n đang chi m ự ế ả ỹ ỉ
5,8%. Theo ngu n t ả ồ ừ thanhnienonline ngày 26/04/2008 thì ch riêng qu ng ỉ
cáo trên internet, M đã chi t i 25,5 t USN năm 2007. Xu h ng chung ỹ ớ ỉ ướ
vào qu ng cáo là tăng tr ng trên internet, theo đà y làm phép c a đ u t ủ ầ ư ả ưở ấ
tính nh (gi s năm 2007 qu ng cáo trên internet là 5.8%, ngang năm ỏ ả ử ả
2006) thì t ng m c chi vào qu ng cáo c a M năm 2007 là kho ng 440 t ủ ứ ả ả ổ ỹ ỉ
USD; con s này càng n t ng h n n a n u chúng ta bi t r ng M ch ấ ượ ố ơ ữ ế ế ằ ở ỹ ỉ
ế có m i t p đoàn thâu tóm thông tin (chi m th ph n l n g n nh h u h t ườ ậ ầ ớ ư ầ ế ầ ị
vào thông tin, trong đó có m t ph n ho t đ ng qu ng cáo) _ v đ u t ề ầ ư ạ ộ ầ ả ộ
ngu n th ng kê c a Bagdikian, năm 1997. ủ ố ồ
Ch a ph i t p đoàn đi tiên phong trong đ u t ả ậ ầ ư ư ư qu ng cáo nh ng ả
ngay t năm 1997 t p đoàn coca cola đã chi cho qu ng cáo t ừ ậ ả ớ i 1,5 t phrăng ỉ
ư (theo www.bwportal.com.vn/baiviet/105/-50k). Ch u lép v sau coca, nh ng ế ị
i ch u trách nhi m qu n lí đi u hành c a pepsi s ti n qu ng cáo mà ng ố ề ả ườ ủ ề ệ ả ị
16
là Steven Reinemund quy t đ nh chi ra cũng lên t i vài tri u đô la, đ i l ế ị ớ ổ ạ i ệ
cho l bán hàng kho ng 30 t ượ ng ti n qu ng cáo b ra y là doanh thu t ỏ ề ả ấ ừ ả ỉ
USD / năm hi n nay (ngu n vietnamnet_ bài “ thuy n tr ề ệ ồ ưở ủ ng” tài ba c a
t p đoàn pepsi) ậ
ng nh ng ch a nói lên nhi u s can Nh ng con s trên gây n t ố ấ ượ ữ ề ự ư ư
thi pệ c a t p đoàn t ủ ậ b n t ư ả ớ ạ ộ i báo chí. M t s đ c đi m c a ho t đ ng ộ ố ặ ủ ể
qu ng cáo d i đây s cho th y rõ h n đi u này. ả ướ ề ẽ ấ ơ
Báo giá r và báo mi n phí : l i r ng cho qu ng cáo tung hoành ễ ẻ ố ộ ả
T i Tây và B c Âu, đi n hình là Pháp và Thu Đi n, nh ng t báo ữ ể ể ạ ắ ỵ ờ
giá r ho c mi n phí r t quen thu c và đ ng t top ẻ ễ ấ ặ ộ ượ c đón đ c v i s l ọ ớ ố ượ ờ
c phát không t d n đ u. Nh ng t ẫ ữ ầ ờ báo này là nh t báo, đa ph n đ ậ ầ ượ ạ i
đi m đông ng i qua l i nh nhà ga tàu đi n ng m, b n xe, nh ng t ữ ụ ể ườ ạ ư ệ ế ầ
t c ng... Đi m đ c bi ể ả ặ ệ ở ạ ệ lo i hình báo chí này là có h n m t “công ngh ” ẳ ộ
báo có dung l ng đ qu ng cáo g n li n v i báo in. Đa ph n các t ớ ề ắ ả ầ ờ ượ ượ c
cân b ng gi a n i dung các bài vi t và ph n qu ng cáo. C ph n bài báo ữ ộ ằ ế ầ ả ầ ả
và qu ng cáo đ u đ chu đáo. ề ả c đ u t ượ ầ ư ở ạ đây có s x p s p r t sáng t o, ự ế ắ ấ
tinh ý có th th y sau m i bài hay m c l ể ấ ụ ạ ỗ ả i có qu ng cáo, và ph n qu ng ả ầ
cáo phù h p v i chính n i dung bài báo trên, bài báo ớ ộ ợ ở ở ề ấ trên nói v v n
đ nào thì qu ng cáo ti p đó v i s n ph m nghiêng vê m t hàng liên quan ề ớ ả ế ả ẩ ặ
v n đ đó. ề ấ
Đi m đáng chú ý ể ở ạ ề lo i hình báo này là s ng hoàn toàn b ng ti n ố ằ
qu ng cáo, tài tr b n. Ng i các trùm t ả ợ ủ c a các t p đoàn t ậ ư ả c l ượ ạ ư ả b n
ng l i l n t nh ng t báo này theo quan h c ng sinh lũng đo n cũng h ạ ưở ợ ớ ừ ữ ờ ệ ộ
i. Các báo giá r ho c mi n phí này có đ i ngũ nhà báo c hai cùng có l ả ợ ẻ ễ ặ ộ
nghi p v r t cao. V n đ c a h là làm ra nh ng bài báo h p d n thu hút ề ủ ọ ệ ụ ấ ữ ấ ấ ẫ
ng i đ c. Và đ ng nhiên s l ng công chúng đ c báo càng l n thì c ườ ọ ươ ố ượ ọ ớ ơ
17
h i c a nhà tài tr càng l n, theo đó thu nh p c a ng i làm báo cũng ộ ủ ợ ủ ậ ớ ườ
nâng cao vì s l ng nhà tài tr và s tài tr tăng theo ch t l ng, uy tín ố ượ ấ ượ ợ ố ợ
t báo... ờ
Do s thích ng và phát tri n h p th i c a nó, hi n nay lo i báo này ờ ủ ứ ự ệ ể ạ ợ
ng tây, đ c bi t là B c và Tây Âu. v n khá th nh hành ị ẫ ph ở ươ ặ ệ ắ
Qu ng cáo trên internet lên ngôi ả
Qu ng cáo truy n th ng b ng truy n hình, phát thanh hay n ph m in ề ề ả ằ ẩ ấ ố
i th i. Và qu ng cáo trên internet v i nh ng u đi m v đang tr nên l ở ỗ ư ữ ể ả ờ ớ ượ t
tr i đang ngày càng kh ng đ nh v th c a nó. So v i các lo i hình báo chí ị ế ủ ẳ ạ ộ ớ ị
truy n th ng, báo chí tr c tuy n tích h p đ ự ế ề ố ợ ượ ợ c nhi u tính năng t ng h p, ề ổ
ph ng ti n hàng đ u cho ch n l a qu ng cáo gi ươ ọ ự ệ ầ ả ờ ậ đây. Ch t ch b ph n ủ ị ộ
d ch v và n n t ng c a Microsoft, ông Kevin Johnson đã g i qu ng cáo ị ề ả ụ ủ ả ọ
tr c tuy n là “ lĩnh v c màu m ”, là “m t c h i” ( theo Vietimes- bài Các ộ ơ ộ ự ự ế ỡ
“đ i gia internet ch y đua qu ng cáo tr c tuy n). N u nhìn nh n s phát ậ ự ự ế ế ạ ạ ả
tri n c a qu ng cáo tr c tuy n nh ng năm g n đây thì có th th y “ c ữ ề ấ ủ ự ế ể ả ầ ơ
h i” y đã đ c nhi u đ i gia t b n bi n thành hi n th c... ộ ấ ượ ề ạ ư ả ự ế ệ
T c đ phát tri n c a qu ng cáo tr c tuy n đ c đánh giá là khá ự ủ ế ể ả ộ ố ựơ
nhanh trong th i đi m g n đây. Năm 2006, qu ng cáo tr c tuy n M ế ở ự ể ầ ả ờ ỹ
chi m 5,8% trong t ng 285 t USD. Con s tăng tr ng ti p theo các ế ổ ố ỉ ưở ế
chuyên gia d đoán là 10,2% năm 2010 (theo s li u c a công ty kh o sát ố ệ ủ ự ả
EMarketer). Riêng quý I năm 2007, công ty AT&T chi ra 79 tri u USD cho ệ
c đó 1 năm qu ng cáo m ng so v i con s 56 tri u USD cùng kì năm tr ố ệ ạ ả ớ ướ
công ty này b ra. Hãng Ford cũng chi 29 tri u USD cho qu ng cáo trên ệ ả ỏ
internet g n đây trong khi vài c ng c vài năm tr này ầ ả ộ ướ c đó m c đ u t ứ ầ ư
ch v n v n 7 tri u USD. ỉ ỏ ẹ ệ
Hi n nay, đ ng đ u trong các trang web qu ng cáo là các công ty ứ ệ ầ ả
18
google, yahoo, Microsoft, AOL. Google có 500.000 khách hàng, yahoo có
300.000 khách hàng qu ng cáo... ( theo Vietimes _ bài Các “đ i gia internet ả ạ
ch y đua qu ng cáo tr c tuy n ). ự ế ả ạ
Mua các công ty qu ng cáo ả
Ho t đ ng qu ng cáo đang thu hút ngày càng nhi u h n s quan tâm ơ ự ạ ộ ề ả
b n lũng đo n, và m nh đ t qu ng cáo h p d n s c a các ông trùm t ủ ư ả ẫ ự ấ ả ấ ạ ả
quan tâm c a h không gì khác ngoài qu ng cáo tr c tuy n. Không ch ự ủ ế ả ọ ỉ ở
vai trò ng i đi thuê qu ng cáo mà t p đoàn t ườ ả ậ ư ả b n lũng đo n còn đang ạ
d n bi n mình thành các ông ch cho thuê qu ng cáo c a các trang web ầ ủ ủ ế ả
“hút ng i”. Các chi n d ch “cá l n nu t cá bé” đang kh n tr ng đ ườ ế ẩ ớ ố ị ươ ượ c
th c hi n. M đ u cho nh ng n l c đ y tham v ng này là Google. H ỗ ự ầ ở ầ ữ ự ệ ọ ọ
qua m t Microsoft, thôn tính DoubleClick v i giá 3,1 t USD. ặ ớ ỉ
S ki n l n nh t c a quá trình thâu tóm này là vi c Microsoft mua ự ệ ớ ấ ủ ệ
công ty qu ng cáo tr c tuy n aQuantive v i giá 6 t USD hôm 18 tháng 5 ự ế ả ớ ỉ
v a qua. Đây là th ừ ươ ấ ng v l n nh t trong l ch s Microsoft và cũng là d u ử ụ ớ ấ ị
hi u cho th y Microsoft đang trên đ ng xây d ng ngành kinh doanh ệ ấ ườ ự
qu ng cáo internet cho riêng mình. ả
Trung tu n tháng 3 năm 2008, AOL hòan t t v mua bán Third Screen ầ ấ ụ
ộ Media – công ty v n hành h th ng qu ng cáo cho máy đi n tho i di đ ng ệ ố ệ ậ ạ ả
ổ và Adtech, m t công ty qu ng cáo tr c tuy n c a Đ c. AOL là c ng ự ứ ủ ế ả ộ
internet đ u tiên b ti n ra mua m t h th ng qu ng cáo kh ng l ỏ ề ệ ầ ả ổ ộ ố ồ
Advertising.com vào năm 2004..
Cùng theo nh ng ho t đ ng r m r k trên, các t p đoàn trên cũng ạ ộ ữ ầ ộ ể ậ
i s d ng d ch v c a mình đ a ra nhi u chiêu câu khách đ thu hút ng ư ể ề ườ ử ụ ụ ủ ị
và ghé trang web đó xem thông tin c a h . ủ ọ
ộ Cùng v i nhi u ho t đ ng đ ng th i khác đ can thi p và tác đ ng ạ ộ ệ ể ề ớ ờ ồ
vào báo chí và truy n thông, các t p đoàn t ề ậ ư ả b n lũng đo n đang ngày ạ
19
càng t o thêm v th cho mình. Ngay c trong lĩnh v c qu ng cáo, h cũng ị ế ự ạ ả ả ọ
t n d ng h t nh ng m t có th tham gia và ki m l ậ ụ ữ ế ế ể ặ ờ i và chi ph i thông tin. ố
Rõ ràng b ng nhi u cách, h đang ch đ ng chi m lĩnh quy n h ng th ủ ộ ế ề ề ằ ọ ưở ụ
và chi ph i thông tin, m t cách khôn ngoan h th c hi n đ ng th i và liên ọ ự ệ ố ộ ồ ờ
ti p các ho t đ ng thu th p thông tin chuyên nghi p và qu ng cáo. ạ ộ ệ ế ậ ả
3.3. Thành l p m t t báo riêng ộ ờ ậ
Không ch mua ho c liên doanh v i báo chí, các t p đoàn t b n còn ặ ậ ớ ỉ ư ả
báo riêng cho mình. Nh ng t đ ng ra thành l p t ứ ậ ờ ữ ờ báo này ch u hoàn toàn ị
i ích cho các t p đoàn t b n lũng đo n. s đ c quy n và ph c v l ự ộ ụ ụ ợ ề ậ ư ả ạ
c, Sinclair Broadcast Group- m t trong nh ng ch t Th i gian tr ờ ướ ủ ư ữ ộ
nhân l n nh t s h u các đài truy n hình M , m t đ ch c a 60 kênh ấ ở ữ ề ớ ở ỹ ộ ế ế ủ
truy n hình tr i r ng kh p 37 thành ph và chi m g n m t ph n t s ả ộ ầ ư ố ế ề ắ ầ ố ộ
khán gi qu c gia này. T p đoàn Sinclair là ch t nhân đã ả truy n hình ề ở ủ ư ậ ố
ộ tr c ti p đi u hành s ho t đ ng c a các đài truy n hình M trong m t ủ ạ ộ ự ự ề ề ế ỹ
th i gian dài. ờ
Th nh ng, ngay c khi b n tình c b t đ c sóng và ti p c n nó ờ ắ ượ ư ế ả ạ ế ậ
m i đêm - xem tin t c c a Sinclair, d báo th i ti t c a Sinclair và bình ứ ủ ờ ế ủ ự ỗ
lu n c a Sinclair, r t có th b n v n không h bi t r ng mình đang xem ậ ủ ể ạ ề ế ằ ấ ẫ
ch ng trình c a đ ch truy n hình này. B n không h th y ch ươ ủ ế ề ế ề ấ ạ ữ
“Sinclair” trên màn hình và có l b n nghĩ đang xem kênh ABC ho c CBS ẽ ạ ặ
ộ ho c NBC. Trên màn hình, b n v n th y nh ng logo cũ và quen thu c - ữ ặ ẫ ấ ạ
m t con công, m t con m t và chi c bong bóng ABC - còn nh ng ng ế ữ ắ ộ ộ ườ i
ng trình trông v n th . B n không h bi t đài truy n hình đang d n ch ẫ ươ ế ạ ề ế ẫ ề
ấ cung c p tin t c cho b n đã b Sinclair mua đ t và cũng không nh n th y ứ ứ ạ ấ ậ ị
vi c tin t c chính th ng đ t nhiên bi n m t đ đ ấ ể ượ ứ ế ệ ố ộ c thay th b ng "tin ế ằ
ộ t c" c a Sinclair trong vòng hai, ba ch c phút. Có th đó là m t cu c ứ ụ ủ ể ộ
20
ph ng v n sinh đ ng v i m t nhà th u qu c phòng ho c m t bài bình ấ ầ ặ ỏ ộ ớ ộ ộ ố
i Pháp: t lu n n y l a v nh ng thói x u xa ng ữ ả ử ề ậ ấ ườ ấ ả ề t c đ u ng n g n, khá ắ ọ
gi t gân và ch kéo dài 2 phút, 10 phút ho c 15 phút. ậ ặ ỉ
Sau đó, đài truy n hình này tr l i v i ch ng trình th ng l và "tin ở ạ ớ ề ươ ườ ệ
c chèn vào c a Sinclair cũng l ng l t c" đ ứ ượ ủ ặ ẽ ệ ra đi nh khi nó xu t hi n ư ấ
ể ạ trên màn hình. Không m t tín hi u nào, k c m t ti ng “bíp”, đ b n ể ả ộ ế ệ ộ
bi ế ằ ặ t r ng nh ng gì mình v a th y trên màn hình không ph i do NBC ho c ữ ừ ả ấ
CBS phát đi mà là ch i s h u đài truy n hình ươ ng trình c a nh ng ng ủ ữ ườ ở ữ ề
ấ này. Đó chính là m c tiêu c a Sinclair: th y mà nh không th y. ư ủ ụ ấ
Ngòai ra, m t s t p đòan t b n s h u cho mình nh ng t báo có ộ ố ậ ư ả ở ữ ữ ờ
l i M nh : công ty Tribune v i t Chicago Tribune, ượ ng đ c gi ộ l n t ả ớ ạ ớ ờ ư ỹ
Los Angeles Times, công ty Gannett v i t The Cincinati Enquirer, USA ớ ờ
báo trên: Today. D i đây là m t s thông tin v m t vài t ộ ố ề ộ ướ ờ
The Cincinnati Enquirer hay V n báo Cincinnati ấ là nh t báo ậ bu iổ
sáng đ c xu t b n t i ượ ấ ả ạ Cincinnati, Ohio, là t ờ ớ ậ l n h n trong s hai nh t ơ ố
báo c a thành ph này. Ch s h u c a t báo này là Công ty Gannett, và ủ ở ữ ủ ờ ủ ố
t báo có ờ th a thu n v n hành chung ậ ậ ỏ (joint operating agreement, JOA) v iớ
nh t báo bu i chi u, ề The Cincinnati Post, theo đó t ậ ổ ờ Enquirer ch u trách ị
nhi m v các ch c năng th ứ ệ ề ươ ng m i c a c hai t ạ ủ ả ờ ủ báo. Công ty cha c a
Enquirer là Gannett Co. Inc. đã thông báo cho E.W. Scripps Co., nhà xu tấ
i JOA này vào năm 2008, b n c a ả ủ The Post là mình không có ý đ nh ký l ị ạ
đi u đó có nghĩa là The Enquirer s tr thành nh t báo duy nh t c a thành ề ấ ủ ẽ ở ậ
kho ng 190.000–211.000 b n t ph . ố The Enquirer có t ng s phát hành ổ ố ả ừ ả
th hai t i th b y và kho ng 293.000 b n vào ngày ch nh t. ứ ớ ủ ậ ứ ả ả ả
Los Angeles Times (ti ng Anh , vi ế c a ủ Th i báo Los Angeles ờ ế ắ t t t
đ c xu t b n t i LA Times) là m t ộ nh t báo ậ ượ ấ ả ạ Los Angeles, California và
21
đ c phân ph i kh p là ượ ố ở ắ mi n Tây Hoa Kỳ ề . Có t ng s phát hành ố ổ
843.432 đ c gi m i ngày vào tháng 9 năm 2005, nó là t báo thành ph ộ ả ỗ ờ ố
ph bi n th hai ổ ế ứ ở n c Mướ ỹ (sau The New York Times). Theo l n inầ
World Almanac năm 2005, Los Angeles Times là t ờ báo ph bi n th t ổ ế ứ ư ở
n c đây nó cũng làm ch c a đài truy n hình KTTV. ướ c M . Tr ỹ ướ ủ ủ ề
i Pulitzer 37 l n vào năm 2004, tính b n l n v T ờ Times đã đo t ạ gi ả ố ầ ầ ề
năm 1965 và bi m h a, m t l n v phóng s trong cu c ề ộ ầ ộ Náo lo n Watts ự ế ạ ọ
m t l n v phóng s trong cu c . Vào ộ ầ ộ Náo lo n Los Angeles năm 1992 ự ề ạ
năm 2004, nh t báo này đo t gi i v năm th lo i, nó đ ng th hai v s ạ ậ ả ề ể ạ ề ố ứ ứ
th lo i đ c th ng trong m t năm (th nh t v th lo i là The New ể ạ ượ ấ ề ể ạ ứ ắ ộ
York Times vào năm 2002).Ch c a nh t báo này là Công ty Tribune, hãng ủ ủ ậ
xu t b n nh t báo ấ ả ậ Chicago Tribune c a ủ Chicago, Illinois.
Chicago Tribune (Báo Lu n đàn Chicago ậ ) là m t ộ nh t báo ậ l n ớ ở
Chicago, Illinois (Hoa Kỳ) do Công ty Tribune làm ch . Ngày x a t ư ự ư x ng ủ
là "T báo vĩ đ i nh t th gi i" ( ti ng Anh : World's Greatest Newspaper), ế ớ ấ ạ ờ ế
nó v n là nh t báo chính c a Hoa Kỳ và là m t trong 10 ủ mi n Trung Tây ề ậ ẫ ộ
nh t báo l n nh t trong n c, có ấ ậ ớ ướ t ng s phát hành ổ ố 957.212 b n vào ch ả ủ
nh t.ậ
Tóm l i, b ng vi c thành l p nh ng ph ạ ữ ệ ằ ậ ươ ng ti n truy n thông riêng ề ệ
cho mình, các t p đòan t ậ ư ả b n lũng đo n đã kh ng đ nh ti ng nói và ch ẳ ế ạ ị ỗ
ụ đ ng c a mình trong n n báo chí. D u r ng s can thi p y là có m c ứ ẫ ằ ệ ấ ự ủ ề
đích và đ ph c v cho nh ng toan tính có l ể ụ ụ ữ ợ i cho b n thân. ả
ng I 2.4. Ti u k t ch ể ế ươ
Trên đây là cái nhìn t ng quát v nh ng nguyên nhân chính và hình ữ ề ổ
22
th c can thi p c a t p đoàn t ệ ủ ậ ứ ư ả b n lũng đo n đ i v i báo chí. Chúng tôi ố ớ ạ
cũng nêu lên m t s d n ch ng tiêu bi u cho th y s can thi p đó. S can ộ ố ẫ ấ ự ự ứ ể ệ
thi p đó không nh ng mang l ữ ệ ạ i cho các t p đoàn t ậ ư ả ữ b n lũng đo n nh ng ạ
ngu n l i nhu n k ch xù mà còn ch ng t ồ ợ ứ ế ậ ỏ ủ vai trò, s c m nh to l n c a ạ ứ ớ
báo chí. Đi u đó cho th y b t c m t t p đoàn nào mu n ch ng t ấ ứ ộ ậ ứ ề ấ ố ỏ ị ị đ a v ,
đ ng c p c a mình đ u ph i s d ng báo chí nh m t công c . Tuỳ theo ẳ ả ử ụ ấ ủ ư ộ ụ ề
t ng m c đích mà các t p đoàn t ừ ụ ậ ư ả b n có s can thi p vào báo chí khác ệ ự
nhau.
Ch
ng II
: Nh ng câu chuy n đi n hình v s can
ươ
ề ự
ữ
ể
ệ
thi p c a t p đoàn t
b n lũng đo n đ i v i báo chí
ệ ủ ậ
ư ả
ạ ố ớ
1. “Đám c
i” gi a AOL và Time Warner
ướ
ữ
1.1. Vài nét v Time Warner và AOL
ề
1.1.1. Time Warner
N n t ng: là s sát nh p c a Warner Communication và Time Inc, năm ậ ủ ề ả ự
1987.
Tr s : New York, M . ỹ ụ ở
Nh ng nhà lãnh đ o ch ch t: Richard D.Parsons, ch t ch Jeffiey ủ ị ủ ữ ạ ố
L.Bewkes; và t ng giám đ c đi u hành Wayre Pace cùng các CFO khác. ề ố ổ
Lĩnh v c kinh doanh ch y u: phát thanh, xu t b n, in, vi n thông. ấ ả ủ ế ự ễ
Thu nh p: 50.48 t $ (2008) ậ ỉ
Nhân viên: 86.000 (31/12/2007)
Đây là m t t p đoàn truy n thông l n v i 2 tên tu i n i ti ng trong ổ ổ ế ộ ậ ề ớ ớ
gi i truy n thông M là t p chí Time và kênh truy n hình CNN. ớ ề ề ạ ỹ
Time (đ c đi m phân bi c vi t hoa là TIME) là m t t p chí tin ể ặ t đ ệ ượ ế ộ ạ
ng t nh t t c hàng tu n c a ứ ầ ủ Mỹ, t ươ ự ư ờ Newsweek và U.S. News & World
23
Report. Ngày ra đ i đ u tiên c a nó là 3 tháng 3 năm 1923. Richard Stengel ờ ầ ủ
là t ng biên t p hi n nay c a t p chí này, Priscilla Painton, Adi Ignatius và ủ ạ ệ ậ ổ
ả Michael Elliott là các phó t ng biên t p. Trong m t vài chi n d ch qu ng ậ ế ổ ộ ị
cáo, t p chí đã g i ý r ng, qua cách vi ằ ạ ợ t t ế ắ t, nh ng ch cái trong t ữ ữ ừ
"TIME" bi u t ng cho dòng ch "The International Magazine of Events" ể ượ ữ
cho nh ng s ki n). (t m d ch: m t t p chí qu c t ộ ạ ố ế ạ ị ự ệ ữ
n b n t i ng đ c bi t đ n là Time Ấ ả ạ châu Âu (Time Europe, th ườ ượ ế ế
Atlantic) đ c xu t b n i c ượ ấ ả ở London. Time Europe phát hành t ớ ả Trung
Đông, châu Phi và t 2003 thêm ừ châu M Latinh ỹ ả . M t phiên b n n b n ả ấ ộ
t i Châu Á ( Time Asia) đ c đ t . T p chí Time xu t b n ạ ượ ặ ở H ng Kông ồ ạ ấ ả ở
i ng th c qu ng cáo khác nhau. Phiên cùng th i đi m t ờ ể ạ Canada, v i ph ớ ươ ứ ả
i i các n c b n n b n t ả ấ ả ạ châu Đ i D ng ươ , phát hành t ạ ớ ướ Úc, New Zealand
và nh ng hòn đ o châu Đ i D ng, đ c đ t ả ở ữ ươ ạ ượ ặ ở Sydney. Hi n nay s ệ ố
l ng phát hành c a nó lên t i 4.038.058 m i tu n, tính riêng ượ ủ ớ ầ ỗ M . ở ỹ
ng đi theo hai h Trong khi nh ng t p chí khác ch y u th ạ ủ ế ữ ườ ướ ộ ng: m t
là văn hoá gi ả ự i trí- xã h i, hai là nghiên c u chi u sâu h p v lĩnh v c ứ ề ẹ ề ộ
khoa h c thì t p chí Time l ạ ọ ạ i đi vào tin t c, đi theo h ứ ướ ng m i tr thành ớ ở
t p chí tin t c. Có th nói, t p chí Time s h u trong tay nh ng thông tin ạ ở ữ ữ ứ ể ạ
i, là t p chí danh giá c a th i đ i, tiêu bi u, đi n hình đ ng c p th gi ấ ẳ ế ớ ờ ạ ủ ể ể ạ
cho dòng t p chí New magazine. ạ
Cable News Network (ti ng Anh , vi t t t ế ế ắ CNN; d ch là "M ng Tin ị ạ
truy n hình cáp đ c thành l p năm t c Truy n hình cáp") là m t m ng ứ ề ạ ộ ề ượ ậ
1980 b i ở Ted Turner và là m t nhánh c a Tunner Broadcasting System, s ủ ộ ở
h u b i Time Warner. CNN gi i thi u tin t c 24 gi m t ngày và 7 ngày ữ ở ớ ứ ệ ờ ộ
trong tu n. Tin t c đ c c p nh t liên t c v các lĩnh v c nóng h i trên ứ ầ ượ ậ ụ ề ự ậ ổ
24
toàn th gi i d ch v . Tr s chính ế ớ vì CNN có r t nhi u đài ề ấ truy n hình ề ụ ị ụ ở
i thành ph c a CNN đ t t ủ ặ ạ ố Atlanta, bang Georgia, Time Warner Center ở
New York và studios ở Washington, DC. T ng giám đ c đài CNN hi n nay ệ ố ổ
là ông Jonathan Klein m i đ c b nhi m ớ ượ ổ ệ tháng 11/2004.
T khi CNN khai tr ng 1 tháng 6, 1980, h th ng ừ ươ ệ ố m ng l ạ ướ đ i cượ
m r ng và đ t đ c m t s l ng truy n hình cáp và truy n hình v tinh ở ộ ạ ượ ộ ố ượ ề ề ệ
(nh b n tin chính CNN), 12 trang web, 2 h th ng m ng l i riêng (h ệ ố ư ả ạ ướ ệ
th ng m ng l i radio. M ng l i có 42 ạ ố ướ sân bay CNN), 2 h th ng m ng ệ ố ạ ạ ướ
văn phòng giao d ch kh p th gi ị ế ớ ắ ầ i và h n 900 chi nhánh h i viên toàn c u. ơ ộ
ng t i nhi u vùng và nhi u CNN m r ng nh h ở ộ ả ưở ớ ề ngôn ngữ kh p thắ ề ế
gi i, trang web c quy t vào là CNN ngày ớ tin t cứ là CNN.com, sau đó đ ượ ụ
30 tháng 8, 1995.
CNN tr nên n i ti ng và đ ổ ế ở ượ c cho là kênh tin t c hàng đ u th gi ứ ế ớ i ầ
khi có S ki n 11 tháng 9 năm 2001 t ự ệ i ạ Mỹ, b i CNN đã ghi đ ở ượ ữ c nh ng
hình nh ả máy bay b ị kh ng bủ ố lái đâm vào tòa tháp đôi (Trung tâm Th ngươ
m i Th gi i chi n tranh Iraq b i kênh tin t c, video ế ớ ) và h n th là trong ơ ế ạ ế ứ ở
đ c truy n v liên t c và cung c p cho c th gi ượ ả ế ớ ụ ề ề ấ ề ầ i, CNN nhi u l n
truy n hình tr c ti p ự ế tr n đánh gi a quân đ i ộ Mỹ và quân đ i ộ Iraq. ữ ề ậ
ậ Ngày 1 tháng 6 năm 2005 CNN k ni m 25 năm ngày thành l p. ỷ ệ
Tháng 12 năm 2004 CNN đã có 88,2 tri u gia đình ng ệ i Mườ ỹ và 890 nghìn
văn phòng khách s n thuê bao; CNN đã có m t trên 212 n c và có 1,5 t ạ ặ ướ ỷ
ng ườ i. M ng l ạ ướ i tin t c c a CNN r ng kh p trên th gi ộ ứ ủ ế ớ ắ ạ ộ i và ho t đ ng
24/7 v i t t c thi t b và k thu t hi n đ i nh t. ớ ấ ả ế ị ệ ậ ạ ấ ỹ
25
1.1.2. AOL
AOL là tên vi t c a American Online, là m t t p đoàn chuyên t t ế ắ ủ ộ ậ
cung c p d ch v Internet trên toàn c u ầ . Víi c¸c dÞch vô: cung cÊp, kÕt ụ ấ ị
nèi internet, dÞch vô gi¸ trÞ gia t¨ng vµ ICP (Yahoo messenger)…
AOL ®· thu hót khèi lîng kh¸ch th¨m khæng lå vµ thu ®îc kho¶n lîi
nhuËn lín.
Thành l p năm 1985, có tr s t ụ ở ạ ậ i Duless, Virginia, M . ỹ
Nh ng nhà lãnh đ o ch ch t: Randy Falco, Ted Leoniss, Ronald Grant. ủ ố ữ ạ
Nhân viên: 16000
Lĩnh v c kinh doanh chính: cung c p d ch v Internet trên tòan c u ầ ụ ự ấ ị
Kh u hi u: “See what’s here for you” ệ ẩ
1.2. S can thi p c a AOL v i Time warner ệ ủ ự ớ
NhËn thÊy sù ph¸t triÓn lín m¹nh cña Time Warner, AOL quyÕt
®Þnh liªn kÕt víi tËp ®oµn truyÒn th«ng nµy vµo 1/2001 v i m t b n ộ ả ớ
h p đ ng 163 t đô la, tr thành doanh nghi p truy n thông l n nh t th ề ệ ấ ợ ở ồ ớ ỉ ế
gi vào Time Warner, AOL đã tính iớ . Khi quy t đ nh b m ti n đ u t ế ị ầ ư ề ơ
tr c đ i nhu n khi s l ng ng ướ c l ượ ợ ố ượ ậ ườ ấ i truy c p vào s tăng lên g p ẽ ậ
nhi u l n và vi c gi chân ng ề ầ ệ ữ ườ ơ i truy c p internet v i th i gian lâu h n. ớ ậ ờ
AOL làm đ c b i 2 đ u s l n c a truy n thông là Time và CNN đó. ượ ầ ỏ ớ ủ ề ở ở
ớ Nh v y, giá tr gia tăng c a AOL nh th mà tăng lên. Và song song v i ờ ế ư ậ ủ ị
l i nhu n mà AOL thu đ c, ợ ậ ượ Time Warner cũng tiếp tục ph¸t triển tªn
tuæi của m×nh, t×m ra mét ph¬ng thøc lµm b¸o míi hÊp dÉn h¬n
th«ng qua dịch vụ internet của AOL. Còn Time mu n tìm đ n m t kênh ế ộ ố
thông tin khác nên đã ch n internet(AOL), công chúng có th tìm thông tin ể ọ
t t p chí trên Internet. Hai công ty này đã t ng hy v ng s thu đ ừ ạ ừ ẽ ọ ượ ợ c l i
nhu n l n b ng cách phát hành phim và nh c c a hãng Time Warner thông ạ ủ ậ ớ ằ
26
qua m ng internet c a AOL. ạ ủ
Ng ườ ớ i có công nh t trong vi c h p nh t hai t p đoàn thông tin l n ệ ợ ấ ấ ậ
nh t nhì n c M ấ ướ ỹ, AOL và Time warner là Steve Case - Ch t ch H i ộ ủ ị
đ ng qu n tr t p đoàn thông tin AOL Time Warner ồ ị ậ ả , bi n b n thân tr ả ế ở
thành nhân v t n i b t nh t trong c ng đ ng các doanh nghi p th gi ậ ổ ậ ế ớ i ệ ấ ồ ộ
t n t đ u th i đ i k thu t s . S thành công c a Case đ c bi ầ ờ ạ ỹ ậ ố ự ủ ặ ệ ấ ượ ng
trong b i c nh ông đã đ t đ c tho thu n trong nh ng hoàn c nh t ố ả ạ ượ ữ ả ậ ả ồ ệ i t
nh t. Case đã s d ng ch ng khoán c a m t công ty cung c p d ch v ử ụ ủ ứ ấ ấ ộ ị ụ
m ng đang r i vào chu kỳ suy thoái m nh (AOL) đ mua công ty thông ể ạ ạ ơ
tin đ i chúng l n nh t th gi ớ ế ớ ấ ạ ả i (Time Warner) v i m t cái giá r t "ph i ấ ớ ộ
chăng". Sau chi n th ng này, Case và công ty c a ông l t qua Bill ủ ế ắ i v ạ ượ
ệ Gate c a Microsoft đ d ch v lnternet c a AOL có m t trên giao di n ể ị ụ ủ ủ ặ
c a ph n m m m i Windows XP. Trong khi đó d ch v c a AOL đã ủ ụ ủ ề ầ ớ ị
i 70% t ng l ng hàng mua qua m ng vào d p Giáng sinh. S chi m t ế ớ ổ ượ ạ ị ố
khách hàng hi n nay c a AOL là 30.1 tri u ng ủ ệ ệ ườ ổ i, chi m h n 1/2 t ng ơ ế
s khách mua bán trên m ng c a toàn n ố ủ ạ ướ c M . ỹ
Vào th i gian AOL và Time Warner h p nh t, giá c phi u c a AOL ế ủ ấ ờ ổ ợ
tăng cao do s bùng n c a các công ty dotcom. T p đoàn sáp nh p AOL ổ ủ ự ậ ậ
Time Warner hi n có 135 tri u khách hàng; ch riêng AOL đã thu hút thêm ệ ệ ỉ
đ c 1,3 tri u khách hàng m i trong năm 2001. Tuy nhiên, sau khi bong ượ ệ ớ
bóng Internet x p xu ng, giá c phi u c a hãng này đã gi m r t m nh ế ủ ẹ ạ ả ấ ố ổ
Công vi c th ng nh t ho t đ ng kinh doanh c a hai công ty cũng có ạ ộ ủ ệ ấ ố
r t nhi u khó khăn. Có m t kho ng cách văn hoá kinh doanh l n gi a hai ấ ữ ề ả ộ ớ
công ty b i AOL m i có th i gian ho t đ ng 20 năm, trong khi Time ạ ộ ớ ở ờ
Warner đã có thâm niên t ớ i 78 năm, v i nh ng n ph m báo chí uy tín t ấ ữ ẩ ớ ừ
27
Fortune t i Sports Illustrated. Đã có nh ng l i kêu ca, phàn nàn t phía các ớ ữ ờ ừ
phóng viên c a Time và CNN t ý lo l ng vi c xi ủ ỏ ệ ắ ế ạ ộ t ch t chi phí ho t đ ng ặ
ng t i ch t l ng các bài báo. có th nh h ể ả ưở ớ ấ ượ
Năm 2001, sau khi sát nh p, ho t đ ng kinh doanh c a t p đoàn này ạ ộ ủ ậ ậ
r t m đ m. C phi u c a AOL TIME WARNER đã gi m 9% m c dù l ấ ả ế ủ ạ ả ặ ổ ợ i
c thu đã tăng 20%, đ t 2.5 t $. nhu n tr ậ ướ ế ạ ỷ
Tính riêng trong quý I/2001, A-T l 1.8 t $. Nguyên nhân chính gây ra ỗ ỉ
i 14%. s th t b i này là do doanh thu qu ng cáo c a hãng gi m sút t ự ấ ạ ủ ả ả ớ
Ngay vi c sáp nh p AOL và Time Warner cũng đã có nhi u khó khăn. ệ ề ậ
V i s v n 210 t USD, gi ớ ố ố ỷ ờ ấ đây t p đoàn AOL Time Warner đã l n g p ậ ớ
đôi đ i th c nh tranh l n nh t c a mình là Viacom v i s v n g n 100 ớ ố ố ấ ủ ủ ạ ầ ố ớ
t ỷ ủ USD. Hai t ng hành dinh cách nhau h n 320 km: t ng hành dinh c a ổ ơ ổ
AOL mi n b c Virginia, hi n là văn phòng đi u hành c a ông Case, và ở ủ ệ ề ề ắ
i Manhattan là văn phòng c a ông t ng hành dinh c a Time Warner t ủ ổ ạ ủ
Levin. T ng s nhân viên c a t p đoàn hi n lên t i 90.000 ng i. ủ ậ ệ ổ ố ớ ườ
Tháng 5/2002, ông Ted Turner (phó ch t ch) quy t đ nh ra đi, gây ế ị ủ ị
nhìêu xáo tr n trong ho t đ ng kinh doanh c a t p đòan. Ch t ch AOL ạ ộ ủ ậ ủ ị ộ
TIME WARNER Steve Case cũng thôi gi ữ ề ch c và t ng giám đ c đi u ứ ổ ố
hành Dick Parsons s th ch . ẽ ế ỗ
ố Báo chí đ a tin r ng Time Warner đã đàm phán căng th ng trong su t ư ằ ẳ
ng lai c a AOL, không lo i tr c năm qua v t ả ề ươ ạ ừ ả ố c kh năng bán t ng ủ ả
bán tháo toàn b gánh n ng này (AOL b t đ u sáp nh p vào Time Warner ắ ầ ặ ậ ộ
t tháng 1/2001). Nh ng càng v đ n cu i năm 2005, ý t ừ ề ế ư ố ưở ng "h p tác" ợ
càng đ ượ c chú ý: nhi u kh năng đ ề ả ượ c đ t lên bàn: b t tay cùng công c ắ ặ ụ
tìm ki m MSN c a Microsoft chăng, hay si ủ ế ế ả t ch t thêm quan h qu ng ệ ặ
cáo v i Google, hãng đang cung c p công ngh tìm ki m cho AOL. ấ ệ ế ớ
ng lai c a AOL đang cho th y m t th c t S dùng d ng trong t ằ ự ươ ự ế : ủ ấ ộ
28
đ n gi a th p k đ u tiên c a thiên niên k th 3, khu v c online đang b ế ỷ ứ ỷ ầ ủ ự ữ ậ ị
ế chia r thành 2 tuy n: m t bên là nh ng hãng thành công trong vi c ki m ữ ệ ế ẽ ộ
ti n t tìm ki m và cung c p d ch v Web còn m t bên là nh ng k "trâu ề ừ ữ ụ ẻ ế ấ ộ ị
ch m" không mu n u ng n c đ c. ậ ố ố ướ ụ
Năm 2005-2006, t p đoàn này đã làm ăn kh m khá tr l i. ở ạ ậ ấ
Năm 2006, Công ty nay noi lai rong trong quy ba năm nay (2006) tăng ̀ ́ ̃ ̀ ́
lên thanh 2,3 ty USD t ừ ̉ con sô 853 triêu quy ba năm ngoai. Thu nhâp cua ̀ ̉ ́ ̣ ́ ́ ̣
Time Warner tăng 7% thanh 10,9 ty USD, đ c đây manh nh viêc hang ượ ờ ̀ ̉ ̉ ̣ ̣ ̃
nay mua lai công ty Adelphia Communications. Thang tr c, Time Warner ướ ̀ ̣ ́
ớ đa ban hoat đông tai Anh cua minh cho công ty Carphone Warehouse v i ̃ ́ ̣ ̣ ̣ ̉ ̀
gia 370 triêu bang Anh. Tâp đoan nay, vôn s h u ca x ng phim Warner ́ ở ữ ̉ ưở ́ ̣ ̉ ̣ ̀ ̀
Bros va kênh truyên hinh CNN, cho hay thu nhâp t AOL tăng t ừ ớ i ̀ ̀ ̀ ̣
46%.Time Warner đa cai tô hê thông AOL hôi mua he đê tăng l ợ ́ i nhuân, căt ̃ ̉ ̉ ̣ ́ ̀ ̀ ̀ ̉ ̣
giam 5.000 viêc lam. Sau viêc hang nay mua lai công ty Adelphia hôi đâu ̉ ̣ ̀ ̣ ̃ ̀ ̣ ̀ ̀
năm, nay Time Warner tr thanh tâp đoan dich vu truyên thông cap l n th ́ ớ ở ứ ̀ ̣ ̀ ̣ ̣ ̀
hai My, v i tru s chinh tai New York va Los Angeles. Cô phiêu cua Time ̃ ớ ̣ ở ́ ̣ ̀ ̉ ́ ̉
Warner cung tăng t i m c cao nhât trong bôn năm nay vao thang tr c. ớ ứ ướ ̃ ́ ́ ̀ ́
Ng i ta cho r ng ban qu n tr Time Warner mu n xóa ch AOL ườ ữ ằ ả ố ị
tr c tên công ty này m t vài l n nh ng k ho ch ch đ c th c hi n khi ướ ỉ ượ ư ế ầ ạ ộ ự ệ
giám đ c AOL Jonathan Miller cho phép vào tháng tr c. Ông Miller có ố ướ
quan đi m trung l p trong m i c u h n gi a AOL và ban đi u hành Time ậ ố ử ữ ể ề ậ
Warner – nh cách dùng t ư ừ ủ c a báo chí M . ỹ
Ngay t quý I/2007, Time Warner – đ a con đ c c ng chi u và kỳ ừ ứ ượ ư ề
v ng b c nh t c a làng truy n thông M đã đ ọ ấ ủ ề ậ ỹ ượ ớ c đón nh n ni m vui l n: ề ậ
ạ v nh t trong cu c bình ch n nh ng t p đòan truy n thông hùng m nh ề ữ ề ấ ậ ộ ọ
nh t hành tinh ( Top Thirty Global Media Owners). V i 29.8 t $ doanh thu ấ ớ ỉ
c trong năm tài chính 2005-2006, g p đôi doanh thu c a anh chàng đ t đ ạ ượ ủ ấ
29
News Corp, Time Warner đã tr thành ng ở ườ ọ i đi đ u trong cu c b u ch n ầ ầ ộ
danh ti ng c a Zenith Optimedia Group, v ủ ế ượ ộ t m t 30 anh tài khác m t ặ
cách đ y thuy t ph c. ụ ế ầ
1.3. Nh÷ng Ho¹t ®éng cña AOL Time Warner
Theo thèng kª n¨m 2004, doanh sè cña AOL Time Warner ®øng
®Çu thÕ giíi víi 38 tØ USD víi sè nh©n viªn kho¶ng 80000 ngêi. TËp
®oµn nµy ho¹t ®éng trªn c¸c lÜnh vùc sau:
a. Đi n nh: New Line Cinema, Castle Rock, Rko, Warner Bros (nh ng b ệ ả ữ ộ
phim Harry Potter, Matrix v.v...)
b. Âm nh c: Warner Music Group (WMG) ho t đ ng trong 68 n ạ ộ ạ ướ ạ c (nh c
c a Madonna, MC Solar, Sinatra). ủ
c. Truy n hình: Các kênh c a Turner Broadcasting System. Các kênh thông ủ ề
tin c a CNN trên toàn c u, TBS Superstation, TNT, WB Television, ủ ầ
Cartoon Network, Kid’s WB, Turner Classic Movies, HBO, Time Warner
Cable.
d. Xu t b n: Time Inc, phát hành 64 t p chí (268 tri u đ c gi ) trong đó có ạ ấ ả ệ ả ộ
t p chí Time, Sports Illustrated, Fortune, IPC media xu t b n 100 đ u sách ạ ấ ả ầ
(phát hành m i năm 350 tri u b n). ệ ả ỗ
2.
e. Internet: AOL, Compuserve.
Google – “Câu chuy n th n kỳ”
ệ
ầ
Google là m t công ty Internet t m c th gi i có tr s t i Hoa Kỳ, ỡ ế ớ ầ ộ ụ ở ạ
đ c thành l p vào năm 1998 b i hai chàng trai r t tr Larry Page và ượ ậ ấ ở ẻ
Sergey Brin. S n ph m chính c a công ty này là công c tìm ki m Google, ụ ủ ế ẩ ả
đ ượ c nhi u ng ề ườ ấ i đánh giá là công c tìm ki m h u ích và m nh m nh t ế ụ ữ ẽ ạ
trên Internet. Tr s c a Google tên là "Googleplex" t i Mountain View, ụ ở ủ ạ
Google có trên 16.000 nhân viên, T ngổ
30
California. Tính đ n năm 2007, ế
giám đ c là Ti n sĩ Eric Schmidt, tr ế ố ướ c đây là giám đ c công ty Novell. ố
Tên "Google" là m t l i ch i ch c a t googol, b ng 10100. Google ộ ố ữ ủ ừ ơ ằ
ch n tên này đ th hi n s m nh c a công ty đ s p x p s l ng thông ể ể ệ ứ ệ ế ố ượ ể ắ ủ ọ
trên m ng. Googleplex, tên c a tr s Google, có nghĩa là tin kh ng l ổ ồ ủ ạ ụ ở
10googol.
ể ủ ự ờ
2.1. S ra đ i và phát tri n c a Google
2.1.1. Ban đ uầ
Đ u tiên ( ầ
1996) Google là m t công trình nghiên c u c a ứ ủ Larry Page và ộ
Sergey Brin, hai ng ng i tr ườ ự i d tuy n ti n sĩ t ể ế ạ ườ Đ i h c Stanford ạ ọ . Họ
có gi thuy t cho r ng m t công c tìm ki m d a vào phân tích các liên ả ự ụ ế ế ằ ộ
h gi a các website s đem l i k t qu t t h n cách đang đ c hi n hành ệ ữ ẽ ạ ế ả ố ơ ượ ệ
BackRub (Gãi l ng) t i vì h lúc b y gi ấ ờ (1996). Đ u tiên nó đ ầ ượ c g i là ọ ư ạ ệ
th ng này dùng các liên k t đ n đ c tính t m quan tr ng c a trang. ế ế ể ướ ố ủ ầ ọ
Page và Brin tin r ng nh ng trang có nhi u liên k t t các trang thích ế ừ ữ ề ằ
ệ h p khác s là nh ng trang thích h p nh t. H đã quy t đ nh th nghi m ế ị ử ữ ẽ ấ ợ ọ ợ
gi ả thuy t trong nghiên c u c a h , t o n n móng cho công c Google ọ ạ ụ ủ ứ ề ế
hi n đ i bây gi ạ ệ ờ.
Tên mi n www.google.com đ c đăng ký ngày 15 tháng 9 năm 1997. ề ượ
H chính th c thành l p công ty Google, Inc ngày 7 tháng 9 năm 1998 t ứ ậ ọ iạ
i b n t i m t ga ra c a nhà m t ng ủ ộ ộ ườ ạ ạ Menlo Park, California. Trong tháng
2 năm 1999, tr s d n đ n Palo Alto, là thành ph có nhi u tr s công ụ ở ọ ụ ở ế ề ố
ty công ngh khác. Sau khi đ i ch hai l n n a vì công ty quá l n, tr s ụ ở ữ ệ ầ ổ ỗ ớ
nay đ c đ t t i i đ a ch 1600 Amphitheater ượ ặ ạ Mountain View, California t ạ ị ỉ
31
Parkway vào năm 2003.
Công c tìm ki m Google đ i ng h và s d ng vì nó ụ ế ượ c nhi u ng ề ườ ủ ử ụ ộ
có m t cách trình bày g n và đ n gi n cũng nh đem l i k t qu thích ư ả ộ ọ ơ ạ ế ả
h p và nâng cao. Trong năm ợ ằ 2000, Google đã b t đ u bán qu ng cáo b ng ắ ầ ả
t i k t qu thích h p h n cho ng ừ khóa đ đem l ể ạ ế ả ợ ơ ườ ả i dùng. Nh ng qu ng ữ
ch t đ n gi n c a trang cáo này ch dùng văn ch không dùng hình đ gi ứ ể ữ ấ ơ ả ủ ỉ
và tránh s l n x n và đ ng th i đ trang đ c hi n th nhanh h n. ờ ể ự ộ ộ ồ ượ ể ơ ị
Google nh n đ c b ng sáng ch cho k thu t s p x p trang web ậ ượ ậ ắ ế ế ằ ỹ
ọ PageRank ngày 4 tháng 9 năm 2001. B ng đ a quy n cho Đ i h c ư ề ằ ạ
Stanford và li t kê Larry Page là ng ệ ườ i sáng ch . ế
Trong tháng 2 năm 2003 Google mua đ ủ ủ c ượ Pyra Labs, công ty ch c a
Blogger, m t trong nh ng website xu t b n ữ ấ ả weblog l n nh t. ấ ộ ớ
Đ u năm 2004, khi Google t đ nh, Google đã x lý trên 80% s t ầ ở ộ ỉ ử ố
l ng tìm ki m trên Internet qua website c a h và các website c a khách ượ ủ ọ ủ ế
hàng nh ư Yahoo!, AOL, và CNN. Sau khi Yahoo! b Google đ dùng k ể ỏ ỹ
thu t h t sáng ch vào tháng 2 năm 2004, s này đã b tu t xu ng. ậ ọ ự ị ộ ế ố ố
Ph ng châm c a Google là "Không làm ác" ( ươ ủ Don't be evil). Bi uể
tr ng c a h có khi đ ủ ư ọ ượ ử c s a đ i m t cách dí d m vào d p nh ng ngày ỏ ữ ộ ổ ị
t nh ngày l hay sinh nh t c a m t nhân v t quan tr ng. Giao đ c bi ặ ệ ư ễ ậ ủ ậ ọ ộ
di n c a Google g m trên 100 ngôn ng , k c t ữ ể ả ti ng Vi ệ ủ ế ồ ệ và m t s ngôn ộ ố
và ti ng Leet ng dí d m nh ỏ ư ti ng Klingon ữ ế ế . Vào ngày Cá tháng tư Google
th ng tung ra nhi u tin hài h c v công ty. ườ ề ướ ề
32
2.1.2. Phát hành c phi u l n đ u ổ ế ầ ầ
Vào tháng 1 năm 2004, Google tuyên b đã thuê công ty Morgan ố
Stanley và Goldman Sachs Group đ t ể ổ ứ ầ ch c phát hành c phi u l n đ u ế ầ ổ
ề ra công chúng. Google ch n cách bán c phi u b ng đ u giá, m t đi u ế ấ ằ ọ ộ ổ
ng, giá Google đã lên đ n g n $200 m i c hi m có. T khi ra th tr ừ ị ườ ế ỗ ổ ế ầ
phi u t đô ế ừ $85 lúc đ u. Giá th tr ầ ị ườ ng c a Google đ n nay là trên 100 t ế ủ ỷ
la.
2.1.3. Các th ng v mua bán ươ ụ
T năm 2001, Google đã mua đ ừ ượ ậ c nhi u công ty nh m i thành l p, ỏ ớ ề
th ng là công ty có nhi u s n ph m và đ i ngũ nhân viên t ườ ề ả ẩ ộ ố t. M t trong ộ
nh ng công ty mà Google mua l i s m nh t là Pyra Labs. H chính là ữ ạ ớ ấ ọ
nh ng ng ữ ườ ả i sáng t o ra Blogger, m t n n t ng c a vi c xu t b n ủ ề ệ ạ ấ ả ộ
weblog, gi i thi u l n đ u tiên vào năm 1999. Pyra Labs ban đ u đ ớ ệ ầ ầ ầ ượ c
l p ra b i Evan Williams, khi anh này r i Google vào năm 2004. Đ u năm ậ ầ ở ờ
2006, Google mua l i Upstartle, m t công ty ch u trách nhi m x lý t ạ ử ể ộ ị ừ ữ ng
trên m ng, Writely. Công ngh c a s n ph m này r t cu c đã đ ệ ủ ạ ả ẩ ộ ố ượ c
Google s d ng đ t o ra Google Docs & Spreadsheets. ử ụ ể ạ
Tháng 2 năm 2006, công ty ph n m m Adaptive Path bán Measure ề ầ
Map, m t ng d ng th ng kê weblog cho Google. ộ ứ ụ ố
Cu i năm 2006, Google mua l ố ạ ế i trang web chia s video tr c tuy n ẻ ự
USD b ng c ph n. Không lâu sau, 31 tháng 10 YouTube v i giá 1,65 t ớ ỷ ầ ằ ổ
năm 2006, Google công b h đã mua l ố ọ ạ ể ủ i Jotspot, m t nhà phát tri n c a ộ
công ngh wiki cho các website c ng đ ng. ệ ộ ồ
Ngày 13 tháng 4 năm 2007, Google đ t đ c th a thu n mua l ạ ượ ậ ỏ ạ i
33
DoubleClick. Google đã đ ng ý mua l i công ty này v i giá 3,2 t USD. ồ ạ ớ ỷ
2.1.4. S c ng tác ự ộ
Năm 2005, Google gia nh p hi p h i v i các công ty và t ch c chính ộ ớ ệ ậ ổ ứ
ố ố ộ ph khác đ phát tri n ph n m m và d ch v . Google công b m i c ng ụ ủ ể ề ể ầ ị
tác v i NASA Ames Reseach Center, xây d ng đ n 1 tri u phòng chuyên ự ệ ế ớ
trách và làm vi c trong đ án nghiên c u bao g m Qu n lý d li u trên ữ ệ ứ ề ệ ả ồ
di n r ng, công ngh nano, s p x p công vi c s d ng máy tính… ế ử ụ ệ ệ ệ ắ ộ
Google cũng tham gia c ng tác v i Sun Microsystem đ chia s và phân ẻ ể ộ ớ
ớ lo i các công ngh c a nhau. Công ty cũng tham gia c ng tác v i ệ ủ ạ ộ
American Online c a Time Warner đ c i ti n d ch v video tr c tuy n. ể ả ế ự ụ ủ ế ị
Năm 2007, Google và New Corp’s Fox Interactive Media tham gia vào
b n h p đ ng tr giá 900 tri u USD đ ph c v tìm ki m vào qu ng cáo ả ụ ụ ể ệ ế ả ồ ợ ị
trên trang m ng xã h i n i ti ng, Myspace. ộ ổ ế ạ
2.1.5. S n ph m ả ẩ
Trang đ u tìm ki m đ n gi n c a Google Vi t Nam ngày 8 tháng 2 ả ủ ế ầ ơ ệ
năm 2008. Google hi n nay đã phát tri n nhi u d ch v và công c cho ụ ụ ề ể ệ ị
ứ c ng đ ng chung cũng nh trong lĩnh v c kinh doanh, bao g m các ng ộ ự ư ồ ồ
i Qu ng cáo và gi i pháp kinh doanh. d ng Web, m ng l ụ ạ ướ ả ả
2.1.6. Qu ng cáo ả
Ph n l n thu nh p c a Google đ n t các ch ng trình Qu ng cáo ầ ớ ế ừ ủ ậ ươ ả
tr c tuy n. Google AdWords cho phép các đ i t ố ượ ự ế ả ng có nhu c u Qu ng ầ
cáo đăng Qu ng cáo c a mình trên k t qu tìm ki m c a Google và trên ế ủ ủ ế ả ả
Google Content Network qua ph ng th c cost-per-click (tr ti n qua s ươ ứ ả ề ố
34
ti n qua s l n xem l n click vào Qu ng cáo) ho c cost-per-view (tr ầ ả ặ ả ề ố ầ
Qu ng cáo). Ch các trang web Google AdSense cũng có th hi n th ủ ể ể ả ị
qu ng cáo trên trang c a h và ki m ti n m i l n banner qu ng cáo đ ế ủ ọ ỗ ầ ể ả ả ượ c
Click.
2.1.7. ng d ng Ứ ụ
Google n i ti ng b i d ch v Tìm ki m c a nó, nhân t ụ ổ ế ở ị ủ ế ố ẫ chính d n
đ n thành công c a Google. Vào tháng 12 năm 2006, Google là công c ế ủ ụ
tìm ki m đ ế ượ ầ c s d ng nhi u nh t trên m ng chi m 50,8% th ph n, ử ụ ề ế ạ ấ ị
v t xa so v i Yahoo (23,6 %) và Window Live Search (8,4%). Google liên ượ ớ
trang web, vì th ng i s d ng có th tìm ki m thông tin k t v i hàng t ế ớ ỷ ế ườ ử ụ ế ể
mà h mu n thông qua các t khóa và các toán t ọ ố ừ ử ụ . Google cũng t n d ng ậ
ồ công ngh tìm ki m c a mình vào nhi u d ch v tìm ki m khác, bao g m ụ ủ ề ế ế ệ ị
Image Search (tìm ki m nh), Google News, trang web so sánh giá c ế ả ả
Froogle, c ng đ ng t ộ ồ ươ ề ng tác Google Groups, Google Maps và còn nhi u
n a.ữ
Năm 2004, Google ra m t d ch v email trên n n web, g i là Gmail. ụ ắ ị ề ọ
Gmail h tr công ngh l c th rác và kh năng s d ng Công ngh tìm ỗ ợ ử ụ ệ ọ ư ệ ả
ki m c a Google đ tìm ki m th . D ch v này t o ra thu nh p b ng cách ư ị ụ ủ ế ể ế ằ ậ ạ
hi n th qu ng cáo t ể ả ị ừ ị ủ d ch v AdWords mà phù h p v i n i dung c a ớ ộ ụ ợ
email hi n th trên màn hình. ị ể
Đ u năm 2006, Google ra m t d ch v Google Video, d ch v không ắ ị ụ ụ ầ ị
ch cho phép ng ỉ ườ i dùng tìm ki m và xem mi n phí các video có s n mà ễ ế ẵ
còn cho ng i s d ng hay các nhà phát hành kh năng phát hành n i dung ườ ử ụ ả ộ
mà h mu n, k c các ch ng trình truy n hình trên CBS, NBA và các ể ả ố ọ ươ ề
35
video ca nh c.ạ Nh ng đ n tháng 8 năm 2007, google đã đóng c a trang ử ư ế
web này tr ướ ự ạ ộ ở ữ ủ c s c nh tranh c a đ i th Youtube cũng thu c s h u c a ủ ố ủ
công ty.
Google cũng đã phát tri n m t s ng d ng nh g n, bao g m c ộ ố ứ ỏ ọ ụ ể ồ ả
Google Earth, m t ch ng trình t ng tác s d ng nh v tinh.Ngoài ra ộ ươ ươ ử ụ ệ ả
ạ công ti còn phát tri n nhi u gói ph n m m văn phòng mã m nh m c nh ề ể ề ằ ầ ở
tranh th ph n v i Mircosoft ầ ớ ị
Nhi u ng d ng khác n a có t ề ứ ữ ụ ạ ữ i Google Labs, m t b s u t p nh ng ộ ộ ư ậ
ph n m m ch a hoàn ch nh. Chúng đang đ ư ề ầ ỉ ượ ể ư c th nghi m đ có th đ a ử ể ệ
ra s d ng trong c ng đ ng. ử ụ ồ ộ
Google đã đ y m nh qu ng bá s n ph m c a h b ng nhi u cách ả ọ ằ ủ ề ẩ ạ ẩ ả
khác nhau. London, Google Space đ c cài đ t t i sân bay Healthrow, Ở ượ ặ ạ
ra m t nhi u s n ph m m i, bao g m Gmail, Google Earth và Picasa. ề ả ẩ ắ ớ ồ
ng t cũng đ c ra m t cho sinh viên M Ngoài ra, m t trang web t ộ ươ ự ượ ắ ỹ
d i cái tên College Life, Powered by Google. ướ
Năm 2007, m t s bài báo đ a tin r ng Google đang có ý đ nh cho ra ộ ố ư ằ ị
đ i m u đi n tho i c a riêng h , có th là đ i th c nh tranh c a Apple’s ờ ạ ủ ủ ạ ủ ệ ể ẫ ọ ố
iPhone. D án này có th là m t cu c c ng tác gi a Google v i Orange, ộ ữ ự ể ộ ớ ộ
HTC ho c Samsung ho c m t nhà s n su t khác. Tuy nhiên, có r t ít ặ ặ ấ ả ấ ộ
thông tin v d án này và ph n l n thông tin hi n có ch là s suy đoán. ầ ớ ề ự ự ệ ỉ
2.1.8. S n ph m ph c v kinh doanh ụ ụ ẩ ả
Năm 2007, Google gi ớ ộ i thi u Google Apps Premium Edition, m t ệ
ph n m m phù h p cho vi c kinh doanh, cung c p d ch v email, tin ụ ề ệ ầ ấ ợ ị
36
nh n, l ch…nh m t ch ư ộ ắ ị ươ ủ ế ng trình b ng tính. S n ph m này ch y u ả ả ẩ
i ng nh m t ắ ớ ườ ử ụ ớ i s d ng là doanh nhân, dùng đ c nh tranh tr c ti p v i ể ạ ự ế
ộ b ph n m m Microsoft office, v i giá ch 50USD m t năm cho m t ớ ộ ề ầ ộ ỉ
ng i s d ng, so v i giá 500USD cho môt ng ườ ử ụ ớ ườ ử ụ i s d ng c a Microsoft ủ
Office. Google có m t s l ộ ố ượ ng l n ng ớ ườ ử ụ ớ i s d ng Google App v i
38.000 ng Đ i h c Lakehead t i i Thunder Bay, Ontario, Canada. ườ ở ạ ọ ạ
2.2. S can thi p c a Google vào báo chí ệ ủ ự
2.2.1. Đ u t vào báo tr c tuy n ầ ư ự ế
Google th ng đ u t i nhu n t ườ ầ ư vào các d ch v Internet và thu l ụ ị ợ ậ ừ
qu ng cáo. Chính vì th mà báo chí tr c tuy n là mi ng m i béo b đ ở ể ự ế ế ế ả ồ
cho ông Vua tìm ki m này nh y vào. ế ả
Ng Google đã ra m t d ch v cho phép ng i dùng ườ i kh ng l ổ ồ ắ ị ụ ườ
Internet tìm ki m tin, bài đã đăng t ế ả ư i trên các báo, t p chí và n ph m l u ấ ẩ ạ
tr trong th i gian lên t ờ ữ ớ ơ i h n 200 năm. V i tên g i Google News Archive ọ ớ
Search, tính năng m i s d n ng i dùng t i c nh ng n i dung mi n phí ớ ẽ ẫ ườ ớ ả ữ ễ ộ
l n có tr ti n, tùy theo quy đ nh riêng c a t ng website truy n thông. Tuy ẫ ủ ừ ả ề ề ị
ngu n thu này mà ch trông đ i vào nhiên, Google s ch ng "x múi" gì t ẽ ẳ ơ ừ ợ ồ ỉ
qu ng cáo. ả
i s d ng có th D ch v cung c p tin t c Google News này giúp ng ứ ụ ấ ị ườ ử ụ ể
đ c tin t c b ng chính ngôn ng m đ c a mình ch không ph i ch ọ ữ ẹ ẻ ủ ứ ứ ằ ả ỉ
i s d ng kh p n i trên b ng ti ng Anh. Google News cho phép ng ằ ế ườ ử ụ ở ắ ơ
th gi i có th đ c tin t c tr c ti p t ế ớ ể ọ ế ừ ộ m t trang web c a Google. Trang ủ ự ứ
kho ng 4500 ngu n b ng ti ng Anh trên kh p th web này nh n tin t c t ậ ứ ừ ế ằ ắ ả ồ ế
37
gi ớ i và s p x p chúng theo ch đ . ủ ề ế ắ
Cu i năm 2006, Google mua l ố ạ ế i trang web chia s video tr c tuy n ẻ ự
USD b ng c ph n. Ngày 13 tháng 4 năm 2007, YouTube v i giá 1,65 t ớ ỷ ầ ằ ổ
Google đ t đ c th a thu n mua l i DoubleClick. Google đã đ ng ý mua ạ ượ ậ ỏ ạ ồ
l i công ty này v i giá 3,2 t USD. ạ ớ ỷ
Năm 2007, Google và New Corp’s Fox Interactive Media tham gia vào
b n h p đ ng tr giá 900 tri u USD đ ph c v tìm ki m vào qu ng cáo ả ụ ụ ể ệ ế ả ợ ồ ị
trên trang m ng xã h i n i ti ng, Myspace. ộ ổ ế ạ
2.2.2. Th s c các lo i hình khác ử ứ ở ạ
Khi th tr ng ban đ u c a công ty là trên th tr ng web, Google đã ị ườ ầ ủ ị ườ
m t s th tr b t đ u th nghi m ử ắ ầ ệ ở ộ ố ị ườ ặ ng khác, ví d nh Phát thanh ho c ư ụ
Xu t b n. Ngày 17-1-2006, Google công b r ng công ty đã mua l i công ấ ả ố ằ ạ
ty qu ng cáo phát thanh dMarc, công ty đã s d ng m t h th ng t đ ng, ộ ệ ố ử ụ ả ự ộ
ế cho phép các công ty qu ng cáo trên radio. Đi u này s giúp Google k t ề ẽ ả
ủ h p 2 kênh qu ng cáo truy n thông là Internet và Radio, v i kh năng c a ề ả ả ợ ớ
Google, nh m th ng vào tâm lý khách hàng. Google cũng b t đ u th ắ ầ ắ ẳ ử
nghi m bán qu ng cáo trên các kênh qu ng cáo offline c a công ty, nh ủ ệ ả ả ư
trên báo và t p chí, v i các qu ng cáo đ c l a chon trên Chicago-Sun ạ ả ớ ượ ự
c m t ch tr ng không bán đ c trên t báo mà Times. H đã l p đ ọ ấ ượ ỗ ố ộ ượ ờ
tr ng đ ướ c đ y th ấ ườ ượ c dùng vào vi c qu ng cáo nhà. Google đ ả ệ ượ ư c đ a
ủ vào danh sách 500 S&P index ngày 30 tháng 3 năm 2006, chi m v trí c a ế ị
Burlington Resources, m t nhà s n xu t chính Houston. ả ấ ộ ở
2.2.3. Cu c chi n gi a Google và báo chí ữ ộ ế
B ng d ch v tìm ki m, Google đã mang l i cho mình nhi u l ụ ế ằ ị ạ ề ợ ậ i nhu n.
38
Tuy nhiên gi a Google và báo chí đã có m t cu c xung đ t. ữ ộ ộ ộ
Hi n trong danh sách đ i tác c a hãng đã bao g m The New York ủ ệ ố ồ
Times, The Washington Post, Time và m t s tên tu i l n khác. Cũng theo ộ ố ổ ớ
ti t l ế ộ ủ c a hãng, m u tin x a nh t có niên đ i t ư ạ ừ ẩ ấ "gi a th k 17", lâu ế ỷ ữ
h n r t nhi u so v i ph m vi 30 ngày hi n nay. ạ ơ ấ ệ ề ớ
Trong toàn b d án, Google "đ n th ng đ c mã" thu th p t ộ ự ơ ươ ậ ư ệ li u ộ
và xây d ng c s d li u tr c tuy n. K t qu tìm ki m s đ ơ ở ữ ệ ẽ ượ ự ự ế ế ế ả c hi n th ể ị
d i c hai d ng: đ ng link thông th ng và m t trang danh m c tin, bài ướ ả ạ ườ ườ ụ ộ
bi t. đ c ặ ệ
Hoàn toàn t ng ph n v i d án s hóa sách (Google b gi ươ ớ ự ị ớ ả ố ấ i xu t
báo cho bi t chính h b n ki n t ả ệ ơ ờ ề i b i v chuy n b n quy n), nhi u t ả ề ờ ề ệ ế ọ
đã thúc gi c Google "m c a" truy c p vào kho l u tr tin bài c a mình t ậ ở ử ữ ủ ư ụ ừ
nhi u năm nay. ề
Nh ng kho l u tr ki u này t lâu đã b x p vào lo i "vùng t i trên ữ ư ữ ể ừ ị ế ạ ố
Web", do ng i dùng b "c m ch " truy c p vào đây. B n thân các công c ườ ị ấ ậ ả ỉ ụ
c phép "bén m ng" l i g n. tìm ki m chu n cũng không đ ẩ ế ượ ả ạ ầ
Toàn b kho l u tr đây s đ c công khai ư ộ ữ ấ n ph m c a Time gi ủ ẩ ờ ẽ ượ
thông qua d ch v tìm ki m c a Google. C s d li u c a Time s hoàn ơ ở ữ ệ ủ ủ ụ ẽ ế ị
toàn mi n phí và đ c h tr b i qu ng cáo, bao g m 300.000 tin bài ễ ượ ỗ ợ ở ả ồ
đ c đăng t năm 1923 t i nay. ượ ả i trên 4.300 s báo liên t c t ố ụ ừ ớ
M t s t khác nh The New York Times và Washington Post, ng ộ ố ờ ư ườ i
dùng s đ c "g i" t ẽ ượ ử ớ i website chính th c và l a ch n "mua" bài báo hay ự ứ ọ
không.
Google kh ng đ nh d ch v m i không ph i m t d ng bách khoa toàn ụ ớ ộ ạ ẳ ả ị ị
th . Thay vào đó, nó cung c p cho ng i dùng m t danh sách các bài báo ư ấ ườ ộ
có liên quan đ n t khóa tìm ki m và đ c s p x p theo th t th i gian. ế ừ ế ượ ắ ứ ự ờ ế
39
M c đích c a d ch v là đ a ra đ ư ụ ủ ụ ị ượ c bài báo có th i đi m đăng t ờ ể ả i
phù h p nh t. L y thí d , n u b n tìm t ụ ế ấ ấ ạ ợ ừ ặ khóa "h cánh xu ng m t ạ ố
trăng", Google s d n b n đ n c t m c năm 1969. ạ ế ộ ẽ ẫ ố
Chuyên gia Weiner th m chí còn d đoán trong t ng lai, Google s ự ậ ươ ẽ
b sung thêm c các m u tin th i s truy n hình vào d ch v này. ờ ự ổ ụ ề ả ẩ ị
Nhi u t báo không nghĩ vi c "Gã kh ng l tìm ki m" Google dùng ề ờ ệ ổ ồ ế
mi n phí tài s n trí tu c a h là h p pháp. Theo kh o sát, 25% đ c gi ệ ủ ọ ễ ả ợ ả ộ ả
đ n t c a báo đi n t ủ ệ ử ế ừ "mai m i" c a các công c và website tìm ki m tin ụ ủ ế ố
t cứ (mà Google là m t "đ i gia"). ạ ộ
Song, "n u t t c báo chí ế ấ ả ở ỹ ộ M không cho phép Google l y c p n i ắ ấ
dung c a h , li u Google ki m l i ki u gì?" - Sam Zell, ch T p đoàn báo ủ ọ ệ ế ờ ủ ậ ể
chí Tribune (M ), lên ti ng. Google tuyên b : "Chúng tôi không tr ế ố ỹ ả ề ti n
cho các tiêu đ báo chí và s không thay đ i cách x lý tin t c c a Google ứ ủ ử ẽ ề ổ
News. Cách làm đó là h p pháp. Khi ng i s d ng vào Google News, h ợ ườ ử ụ ọ
i d n và hình nh mô t c a bài vi ch nhìn th y tiêu đ , l ấ ề ờ ẫ ả ỉ ả ủ ế t. N u h ế ọ
t đó, h ph i b m vào đ ng link d n đ t i website mu n đ c bài vi ọ ố ế ả ấ ọ ườ ể ớ ẫ
chính th c c a ngu n tin". ứ ủ ồ
Tháng 3.2005, hãng thông t n l n c a Pháp AFP đ đ n ki n Google, ấ ớ ủ ệ ơ ệ
đòi b i th ồ ườ ng 17,5 tri u USD do d ch v Google News đã s d ng t ụ ử ụ ệ ị ư
li u nh, bài vi t c a AFP tin mà không h xin phép. ệ ả ế t, tiêu đ bài vi ề ế ủ ề
c đ n ki n, Google đã g b m i đăng t i bài vi t c a AFP ra Nh n đ ậ ượ ỡ ỏ ọ ệ ơ ả ế ủ
kh i website tin t c c a mình song hãng tin c a Pháp v n kiên quy t theo ứ ủ ủ ế ẫ ỏ
ki n đ n cùng. ế ệ
ấ Ngày 6.4.2007, AFP và Google đi đ n m t tho thu n th ng nh t: ế ả ậ ố ộ
Google đ c phép đăng toàn b các tin bài t AFP m t cách đ y đ trên ượ ộ ừ ủ ầ ộ
40
Google News cũng nh trên các d ch v khác c a mình, song đó ph i là ụ ủ ư ả ị
k t qu c a m t s th a thu n trên c s tôn tr ng tác quy n ch không ế ộ ự ỏ ả ủ ơ ở ứ ề ậ ọ
ph i "vô t " trích "c a chùa". ư ủ ả
Tháng 9.2006, 3 t báo c a B là Le Soir, La Libre Belgique và La ờ ủ ỉ
Derniere Heure đ c T ch c B o b quy n tác gi ượ ổ ứ ề ả ộ ả ỉ ả ắ B b o h đã th ng ộ
i Google xâm ph m BQ khi s d ng các đo n trích trong v ki n bu c t ụ ệ ộ ộ ử ụ ạ ạ
t trên báo c a h mà không xin phép. Google đã ph i rút toàn d n bài vi ẫ ế ủ ả ọ
ả b các liên k t và các bài báo, nh, thông tin đ h a... c a các nhà s n ộ ồ ọ ủ ế ả
ộ ộ xu t báo chí B ra kh i ngân hàng d li u và ph i công b toàn b n i ữ ệ ấ ả ỏ ố ỉ
dung phán quy t trên trong 5 ngày liên t c trên trang ch c a mình. ủ ủ ụ ế
Ngày 13.3.2007, hãng truy n thông kh ng l ề ổ ồ ế Viacom c a M đã ti n ủ ỹ
hành đòi website YouTube do Google qu n lý b i th ng 1 t USD. Theo ả ồ ườ ỉ
cáo bu c c a Viacom, YouTube đã t i lên website c a mình x p x 160 ộ ủ ả ủ ấ ỉ
nghìn đo n video clip ch ng trình TV c a Viacom m t cách "không BQ", ạ ươ ủ ộ
t ng i xem, h ng nhi u doanh thu qu ng cáo. thu hút h n 1,5 t l ơ ỉ ượ ườ ưở ề ả
Tháng 5.2007, YouTube l BTC ạ i nh n thêm m t đ n ki n khác t ộ ơ ệ ậ ừ
Gi i Bóng đá ngo i h ng Anh (Premier League) vì t i "c ý khai thác các ả ạ ạ ộ ố
giá tr th ị ươ ng m i c a gi ạ ủ ả ằ i bóng đá này m t cách không phù h p" b ng ộ ợ
i dùng đ a các đo n video clip quay các pha bóng vi c khuy n khích ng ế ệ ườ ư ạ
đ p c a Premier League lên Internet. Hi n YouTube đang ph i ti n hành ẹ ả ế ủ ệ
nh ng đ ng thái dàn x p BQ v i m t lo t các nguyên đ n, bao g m c ữ ế ạ ộ ớ ộ ơ ồ ả
Viacom và Premier League.
Hàn Qu c, bao g m nh ng t Tháng 6.2007, Hi p h i Báo chí Đi n t ệ ệ ử ộ ữ ố ồ ờ
báo l n c a Hàn Qu c cũng d đ nh đ a Google t ớ ủ ự ị ư ố ạ i Hàn Qu c ra toà, do ố
"Google đã "tr ng" n i dung các bài báo c a các thành viên chúng tôi lên ủ ư ộ
41
c s đ ng ý. công c tìm ki m tin t c b ng ti ng Hàn mà không h đ ằ ề ượ ự ồ ụ ứ ế ế
ữ Chúng tôi đang xem xét ki n Google nh m ngăn ch n vi c hi n th nh ng ệ ệ ể ằ ặ ị
tin t c đó lên công c tìm ki m c a Google". ủ ụ ứ ế
2.2.4. Nh ng site t ng h p tin t c trên Net, ki u nh Google ứ ữ ư ổ ợ ể
News đã t o ra m t h th ng "gi t ch t" giá tr c a các t báo và ộ ệ ố ạ ế ị ủ ế ờ
site "đ c quy n" ộ ề
Trong th gi i c a báo chí tr c tuy n, s l t ng ế ớ ủ ố ượ ự ế ườ ậ i click truy c p
(Clickthrough) là t t c . Các máy ch web cho phép biên t p viên và toà ấ ả ủ ậ
so n ki m tra chi ti t đ n t ng phút bài báo nào h p d n, có hi u qu tác ể ạ ế ế ừ ệ ả ấ ẫ
đ ng, còn d ng bài nào thì không. H có th n m chính xác s ng ộ ể ắ ạ ọ ố ườ ọ i đ c
nó, b n đ c có click vào các qu ng cáo trên trang hay không, h có xem ạ ả ọ ọ
thêm các câu chuy n khác trên site hay không, h có ch u xem ti p trang ế ệ ọ ị
bên đ i v i m t câu chuy n dài...? H cũng bi t c vi c b n đ c ố ớ ệ ộ ọ ế ả ệ ạ ọ truy c pậ
vào trang mình t m t site t ng h p tin t c hay b ng cách tìm ki m trên ừ ộ ứ ế ằ ổ ợ
m t công c tìm ki m ki u nh Google. T t c các d li u này đ ấ ả ữ ệ ư ụ ế ể ộ ượ c
phân tích và c p nh t m i phút theo chu trình đ a tin m i c a toà báo. ớ ủ ư ậ ậ ỗ
V i Google News t t nh t là hãy làm ng ớ ố ấ ườ i sau cùng đ a tin. Vì khi ư
c đ y lên đ u b ng đó, site c a b n s đ ủ ẽ ượ ạ ầ ả ẩ ở ị ậ v trí "đinh" vì là site c p
nh t tin sau cùng, m i nh t. N u b n đ nhanh nh y đ phát hi n đ ủ ệ ể ế ấ ậ ạ ạ ớ ượ c
m t n i dung thông tin đ c quy n c a báo khác, khai thác l i nó, Google ề ủ ộ ộ ộ ạ
ng" cho công s c c a b n thêm nhi u "clickthrough" News s " t ng th ẽ ặ ưở ứ ủ ạ ề
n a. ữ
M t cách khác n a đ c i thi n "th h ng" cho mình là các site t ứ ạ ể ả ữ ệ ộ ự
i n i dung trình bày trong bài vi s p x p l ắ ế ạ ộ ế ộ t theo đ nh kỳ. Có nghĩa là m t ị
42
m u tin t ng xu t hi n trong Google News vào lúc 11 gi tr a có th ừ ệ ấ ẩ ờ ư ể
đ c góp m t tr l i trong danh sách "đinh" vào nh ng gi ượ ặ ở ạ ữ ờ cao đi m (ăn ể
tr a và bu i t i) b ng m t vài s "u n n n" thông minh v n i dung. Nói ổ ố ư ự ố ề ộ ằ ắ ộ
tóm l i, Google News hoàn toàn ch ng l ạ ố ạ ộ i các toà so n và nhà báo "đ c ạ
quy n".ề
M c dù v y, b n thân Google l ả ặ ậ ạ ự i ph nh n chuy n này. H m t m c ủ ậ ọ ộ ệ
cho r ng các tít bài trên trang ch c a Google News đ ủ ủ ằ ượ ự c l a ch n hoàn ọ
toàn t đ ng b ng thu t toán máy tính, d a trên nhi u y u t ự ộ ế ố ự ề ằ ậ ồ nh ngu n ư
đăng thông tin, t n su t tin xu t hi n trên Web... Các site tin t ấ ệ ấ ầ ự quy t đ nh ế ị
tin nào đáng đăng t i lên, Google News ch làm nhi m v phát hi n các ả ụ ệ ệ ỉ
"xu h ng" t n t i trên "m t site" mà thôi. ướ ồ ạ ặ
Nh ng ng ữ ườ ề i ph n đ i thì không nhìn nh n s vi c theo chi u ự ệ ả ậ ố
h ng "màu h ng" nh v y. "K t khi tôi v báo MacWorld cách đây ướ ư ậ ể ừ ồ ề
năm năm, tôi nghĩ chúng tôi đã t o l p đ ạ ậ ượ ứ c danh ti ng v i m t s tin t c ớ ộ ố ế
và câu chuy n "đ c quy n" mang tính đ t phá cá nhân. Nh ng đ n gi thì ư ệ ế ề ộ ộ ờ
ng đó còn t n t khó lòng kh ng đ nh xu h ẳ ị ướ ồ ạ ấ i, m t đi u khá đáng th t ề ộ
v ng!" - biên t p viên Johnny Evans cho bi ọ ậ ế t.
ằ Peter Kirwan, c u biên t p viên c a t p chí Computing cho r ng ủ ạ ự ậ
nh ng gì chúng ta th y trên báo chí tr c tuy n m i ch là b t đ u. "Xu ắ ầ ự ữ ế ấ ớ ỉ
h ng này đã b t đ u t s d ng Web đ thu l m tin ướ ắ ầ ừ lâu. B n đ c gi ạ ọ ả ử ụ ượ ể
ng mà m t s toà báo g i là t c m i ch là giai đo n đ u tiên c a hi n t ạ ứ ệ ượ ủ ầ ớ ỉ ộ ố ọ
ứ "s bão hoà v tin t c". ự ề
ệ V i các nhà báo tr c tuy n, h không kh i lo l ng r ng công vi c ự ế ằ ắ ớ ỏ ọ
ng lai s hoàn toàn ch ng c n gì đ n k năng báo chí c a mình trong t ủ ươ ế ẽ ầ ẳ ỹ
43
n a. Vì các site l n ch làm m i m t vi c đ n gi n là l y l ỗ ữ ấ ạ ệ ả ớ ơ ộ ỉ ộ ộ i m t n i
i, r i sau đó thu l t l dung h p d n đ ... vi ẫ ể ấ ế ạ ồ ợ i. Qu th c, xu h ả ự ướ ự ng d a
ử ụ vào "danh ti ng" và "uy th " c a m t site mà Google News đang s d ng ộ ế ủ ế
t i các site nh . M c dù Google News ki m tra x p x 4.500 ỏ ra ch ng l ố ạ ể ấ ặ ỏ ỉ
ầ ngu n tin trên kh p Web trong m t ngày, song m i ngu n tin đ ng đ u ườ ứ ắ ồ ồ ộ
i 2/3 s câu chuy n đ chi m t ế ớ ệ ượ ư ố c đ a lên trang ch . Nh ng cái tên th ng ữ ủ ố
tr là Reuters, The New York Times, VOA, Xinhua và Bloomberg, khi h ị ọ
cung c p t i 48% l ấ ớ ượ ứ ng tin t c.
ớ V ph n mình, Google kh ng đ nh m t m c là site tin t c này m i ứ ự ề ầ ẳ ộ ị
ể ch là phiên b n "th nghi m", v n còn đang trong quá trình phát tri n ử ệ ả ẫ ỉ
hoàn thi n, m c dù nó đ c đ a ra ho t đ ng công khai t cu i tháng ệ ặ ượ ạ ộ ư ừ ố
9/2002. "Chúng tôi s thu th p m i l i bình lu n quý giá và g i v cho ọ ờ ẽ ậ ử ề ậ
nhóm phát tri n s n ph m. Chính vì mu n có thêm nhi u ph n h i mà cho ể ả ề ẩ ả ồ ố
t i nay, chúng tôi v n gi Google News d ng beta." - ng i phát ngôn ớ ẫ ữ ở ạ ườ
cho Google tuyên b .ố
M c dù v y, câu h i l n nh t v n ch a th có đ c câu tr l i tho ấ ẫ ỏ ớ ư ể ậ ặ ượ ả ờ ả
đáng cho mình: N u Woodward và Bernstein làm vi c trong m t toà báo ế ệ ộ
tr c tuy n vào th i đi m này, li u chúng ta có bi t v h n a hay không? ự ể ệ ế ờ ế ề ọ ữ
H có th đ s c, đ l c và đ ... ti n đ ti p t c làm nên nh ng v ể ế ụ ể ủ ứ ủ ự ữ ủ ề ọ ụ
Watergate ch n đ ng th gi ấ ế ớ ộ ộ i - hay toà báo c a h s ch đ nh b t bu c ọ ẽ ủ ắ ỉ ị
ph i làm nh ng câu chuy n và nh ng th thu t đ t o ra l ậ ể ạ ữ ủ ữ ệ ả ượ ậ ng truy c p
clickthrough l n?ớ
K t lu n: ế ậ
ộ Nh v y Google đã can thi p vào báo chí b ng cách l p ra m t ệ ư ậ ậ ằ
website truy n thông v i nhi u d ch v t các ụ ừ ệ vi c tìm ki m thông tin t ế ề ề ớ ị ừ
44
trang báo đi n t khác, t vi c bán qu ng cáo và đăng t i qu ng cáo cho ệ ử ừ ệ ả ả ả
nh ng ai có nhu c u, cho đ n t ng h p nh ng tin t c nóng h i trên net… ợ ế ổ ữ ứ ữ ầ ổ
T đó l i nhu n ph n l n Google thu v là qu ng cáo, và nh ng l ừ ợ ầ ớ ữ ề ậ ả ượ t
ng i Click. Bên c nh đó Google cũng đ y m nh qu ng cáo, qu ng bá ườ ạ ẩ ạ ả ả
ề s n ph m c a mình b ng nhi u cách khác nhau. M c dù g p khá nhi u ả ủ ề ẩ ằ ặ ặ
r c r i v i nhi u t ắ ố ớ ề ờ báo nh ng không ai có th ph nh n s phát tri n kỳ ể ậ ự ủ ư ể
di u c a Google. Nh ng tính u vi t c a nó đã và đang đ c công chúng ệ ủ ư ữ ệ ủ ượ
t tình. đón nh n r t nhi ậ ấ ệ
ng hàng đ u th Nghiên c u m i đây c a Công ty nghiên c u th tr ủ ị ườ ứ ứ ớ ầ ế
gi i Millward Brown thu c t p đoàn WPP (Anh) cho th y Google đ ớ ộ ậ ấ ượ c
đánh giá là th ng hi u m nh nh t th gi i hi n nay, v i ươ ế ớ ệ ạ ấ ớ giá tr ệ ị ướ ạ c đ t
43 t b ng USD). Google đã đánh b i th ng hi u General Electric ỷ ả (86 t ỷ ạ ươ ệ
đ c đ nh giá 71,4 t ượ ị ỷ ữ USD, trong cu c đua giành ngôi đ u b ng, ti p n a ế ả ầ ộ
là th i Microsoft ươ ng hi u c a T p đoàn ph n m m l n nh t th gi ầ ế ớ ủ ề ệ ậ ấ ớ
(70,89 t USD), n c gi i khát Coca-Cola (58,2 t USD) và T p đoàn ỷ ướ ả ỷ ậ
3. The wallstress Journal(WSJ) – “Đ a con c ng” c a Dow Jones
vi n thông China Mobile (57,2 t USD). ễ ỷ
ủ ứ ư
Nh ng ngày đ u c a Dow Jones và t nh t báo WSJ ầ ủ ữ ờ ậ
Công vi c c a Dow Jones hi n nay b t ngu n t năm 1882, khi 3 ệ ủ ồ ừ ệ ắ
ng i g m Charles Dow, Edward Davis Jones và Charles Bergstresser đã ườ ồ
b t tay thành l p công vi c kinh doanh ắ ệ ậ ở ộ ả New York đ s n xu t m t b n ể ả ấ
tin tài chính vi t tay hàng ngày cho các nhà đ u t ế ầ ư ả ẽ ế . C 3 hy v ng s ki m ọ
đ c ti n t nh ng nhà đ u t ượ ề ừ ầ ư ữ ề đói thông tin vào th i đi m đó, khi n n ờ ể
kinh t ế ỹ ơ ộ M đang phát tri n nhanh chóng và các công ty tìm ki m c h i ế ể
m r ng ra n c ngoài. ở ộ ướ
1882: Công ty b t đ u s n xu t nh ng thông cáo nh h ng ngày vi ấ ắ ầ ả ỏ ằ ữ ế t
b ng tay g i là “Flimsies” (gi y p – luya) đ ằ ấ ọ ơ ượ ữ c phân phát b i nh ng ở
45
ng i đ t mua báo dài h n ph Wall. ườ ư i đ a tin đ n nh ng ng ế ữ ườ ặ ạ ở ố
1884: Nh ng ch s Dowjones đ c tìm th y. "Dowjones Averages", ỉ ố ữ ượ ấ
"Customer's s sáng l p c a Charles Dow xu t hi n l n đ u tiên trên t ự ệ ầ ủ ậ ầ ấ ờ
Afternoon Letter". Lúc đó, nó ch a đ ng nh ng 11 c ph n: 9 đ ứ ự ữ ầ ổ ườ ắ ng s t
và 2 nhà công nghi p. Đây là ti n thân cho Dowjones Industrial Average ra ề ệ
đ i vào năm 1896. ờ
1896: Ch s bình quân công nghi p Dowjones chính th c đ c gi ứ ượ ỉ ố ệ ớ i
thi u.ệ
Ti n thân c a t The Wall Street Journal là t “Customer’s Afternoon ủ ờ ề ờ
Letter”(Lá th bu i chi u c a khách hàng). Nó ch a đ ng m t ti ộ ế ủ ự ứ ư ề ổ ụ t m c
hàng đ u th ầ ườ ng xuyên xu t hi n và đ ấ ệ ượ ổ c g i là "Buôn chuy n bu i ệ ọ
sáng".
Vào ngày 8/7/1889 "Customer's Afternoon Letter" tr thành "Wall ở
Street Journal", g m 4 trang và bán v i giá 2cents, giá qu ng cáo là 20 ả ồ ớ
cents m t dòng. Lúc đó, công ty có 50 nhân viên. ộ
c công b . Nh ng ng 1897: n ph m bu i sáng c a nh t báo đ ổ Ấ ủ ẩ ậ ượ ữ ố ườ i
c c bu i sáng, th m chí c đ t mua báo dài h n bây gi ặ ạ ờ có th nh n đ ể ậ ượ ả ậ ổ ả
bu i t i v i giá 8 đôla/năm. H không ph i ch u phí t n cho d ch v này. ổ ố ớ ụ ả ổ ọ ị ị
Nh t báo đ i 6 trang. ậ ượ c m r ng t ở ộ ớ
1899: Nh t báo ch n m t khuôn d ng 5 c t tiêu chu n. C t "Quan ậ ạ ẩ ọ ộ ộ ộ
đi m và Cách nhìn" xu t hi n t ệ ừ ể ấ ế ậ nh ng ngày đ u v n còn ch y đ n t n ẫ ữ ầ ạ
ngày nay. Tho t tiên nó đ c vi t b i Charles Dow. ạ ượ ế ở
Hi n nay, t ng biên t p c a WSJ là Paul E. Steiger ậ ủ ệ ổ
Ngoài t WSJ, t p đoàn Dow Jones cũng s h u nhi u công ty chuyên ờ ở ữ ề ậ
cung c p thông tin tài chính nh hãng Dow Jones Newswires, cũng nh các ư ư ấ
t báo và kênh truy n hình khác. ờ ề
46
3.2. S phát tri n c a WSJ ể ủ ự
3.2.1. M t t i th ộ ờ báo giàu truy n th ng v i 33 l n đ t gi ố ớ ề ạ ầ ả ưở ng
PULITZER
Ngay t nh ng ngày đ u t báo đã t p trung vào lĩnh v c kinh t ừ ầ ờ ữ ự ậ ế ặ , đ c
bi t là ch ng khoán. Đó là lý do t i sao t báo l i mang tên WSJ - Wall ệ ứ ạ ờ ạ
Street là con ph tài chính thành ph NewYork và là trái tim c a th ố ở ủ ố ị
tr ườ ng ch ng khoán M . ỹ ứ
Đây là t i tài phi t và doanh ờ báo chính tr - xã h i, phát ngôn cho gi ộ ị ớ ệ
nhân l n c a M . T báo đ c bi t và ớ ủ ỹ ờ ượ ế ế t đ n v các bài t ề ườ ng thu t chi ti ậ ế
đ ượ ả c tôn tr ng nh nh ng bài bình lu n có s c n ng, m c dù không ph i ậ ứ ặ ữ ư ặ ọ
t t c đ u đ ng ý v i nh ng quan đi m c a t báo này, v n đ c xem là ấ ả ề ủ ờ ữ ể ớ ồ ố ượ
i chính tr và tài chính, t báo này đ c coi là t báo r t b o th . Trong gi ủ ấ ả ớ ị ờ ượ ờ
c coi là "kinh thánh c a công vi c". "ph i đ c" đ n m c nó đ ế ả ọ ứ ượ ủ ệ
Năm 1902, nhà báo Charence Barron đã mua l i Dow Jones(t p đoàn ạ ậ
luôn quy n đi u hành t báo. S l m c a WSJ) đ ng th i n m gi ồ ờ ắ ẹ ủ ữ ề ề ờ ố ượ ng
phát hành c a WSJ khi Barron m i mua v ch v n v n 7000 b n/ngày. ỉ ẻ ủ ề ẹ ả ớ
ữ G n 20 năm sau (1920) con s này đã là 50000 b n. Barron và nh ng ầ ả ố
ng báo tài chính này. Đó là ườ ộ i c ng s đã th i m t lu ng gió m i vào t ộ ự ổ ồ ớ ờ
đăng nh ng t báo tài chính m t cách th ng th n, đ c l p, không h s ữ ờ ộ ậ ề ợ ắ ẳ ộ
hãi tr c m t th l c nào. ướ ế ự ộ
ạ ậ Và đ n năm 1928, gia đình Bancrofts đã chia nhau quy n lãnh đ o t p ề ế
đoàn và t báo. T báo phát hành b n Châu Á năm 1976 và b n Châu Âu ờ ả ả ờ
năm 1983.
Trong h n m t th k ho t đ ng, WSJ đã không ng ng ch ng t mình ạ ộ ế ỉ ừ ứ ơ ộ ỏ
là t báo tài chính hàng đ u n c M , m c dù trên th c t ờ ầ ướ ự ế ặ ỹ ộ nó ch là m t ỉ
t ng. Năm 2006 s l ng phát hành c a WSJ là h n hai ờ báo đ a ph ị ươ ố ượ ủ ơ
tri u b n/ngày. Đó là ch a k đ n s đ c gi ể ế ố ộ ư ệ ả th ả ườ ậ ng xuyên truy c p
47
phiên b n báo đi n t . Theo s li u mà WSJ công b tính đ n năm 2006 ệ ử ả ố ệ ế ố
WSJ online đã có h n 931000 đ c gi đăng kí đ c tin. Trong nhi u năm ơ ộ ả ề ọ
li n WSJ chi m v trí s m t trong làng báo M . WSJ còn đ c bi ố ộ ế ề ỹ ị ượ ế ế t đ n
c gi i báo chí Pulitzer, trong đó năm 2007 báo đã dành v i 33 l n dành đ ầ ớ ượ ả
đ c hai gi i cho th lo i "phóng s đi u tra" và "tin t c qu c t ". Có th ượ ả ự ề ể ạ ố ế ứ ể
cho các doanh nhân mà còn là t nói WSJ không ch là c m nang kinh t ỉ ẩ ế ờ
báo không th thi u v i các nhà kinh doanh trên toàn th gi ế ớ ể ế ớ ứ i. WSJ x ng
đáng mang "trái tim" c a th tr ng tài chính M và th gi ị ườ ủ ế ớ ỹ i - ph Wall. ố
Nó đã đ c nh n i th ng Pulitzer ượ ậ gi ả ưở 29 l nầ .
3.2.2. Quy t không ch m chân trong th i đ i Internet ờ ạ ế ậ
báo in. Năm 1996, WSJonline ra đ i nh m t công c h tr cho t ờ ụ ỗ ợ ư ộ ờ
Sau đó không lâu, lãnh đ o c a t ạ ủ ờ ớ WSJ nh n th y nh ng ti m năng to l n ữ ề ậ ấ
do m ng Internet mang l v m t kinh t ề ặ ế ạ ạ i nên đã có nh ng đi u ch nh. ữ ề ỉ
Đ u tiên là t p trung đ u t ầ ư ầ ậ ộ cho phiên b n Online sao cho thu hút đ c ả
gi và các nhà qu ng cáo. Sau đó WSJ g p đ c gi ả ả ộ ộ ả ặ ớ đ t báo in dài kì v i
tr ti n đ đ c báo Online mà không đ t báo in dài kì, WSJ thu đ c gi ộ ả ả ề ể ọ ặ
đ trong n c mà c ượ 99USD/năm, không ch thu hút đ ỉ c l ượ ượ ng đ c gi ộ ả ướ
WSJ còn tr thành c m nang tài chính c a nhi u th ng gia Châu Âu và ủ ề ẩ ở ươ
Châu Á. Chính vì l đó, WSJOnline đã s d ng thêm nhi u ngôn ng khác ẽ ử ụ ữ ề
nh : Anh, Đ c, Nh t... ư ứ ậ
Vào 9/2005, WSJ cho ra đ i s cu i tu n, phát hành riêng cho ng ờ ố ầ ố ườ i
đăng kí đ c báo dài kì và đ c trên m ng Internet. S báo này đã thu hút ạ ọ ọ ố
i mua báo dài h n, đi u đó đ ng nghĩa v i vi c WSJ nhi u h n s ng ơ ề ố ườ ề ệ ạ ồ ớ
đ t qu ng cáo h n. ắ ả ơ
3.2.3. S n sàng thay đ i n u c n ổ ế ầ ẵ
Đ s ng sót trong cu c kh ng ho ng báo in t i M hi n nay, WSJ ể ố ủ ả ộ ạ ỹ ệ
thu s s n sàng thay đ i, th m chí thay đ i c nh ng đ c đi m có t ẵ ổ ả ữ ể ậ ặ ổ ừ ở ơ
48
khai.
Đ u tiên ph i k đ n s xâm chi m c a qu ng cáo. Qu ng cáo ngày ả ể ế ự ủ ế ầ ả ả
c a WSJ. Đáng càng xu t hi n nhi u trên c phiên b n báo in l n đi n t ả ệ ử ủ ề ệ ấ ẫ ả
nói nh t là vi c WSJ đ ng ý cho qu ng cáo ngay trên trang đ u, n i đ ơ ượ c ệ ấ ầ ả ồ
cho là r t linh thiêng v i m t t ộ ờ ấ ớ ứ báo và là n i đánh giá uy tín, đ o đ c ạ ơ
ngh nghi p c a t báo đó. ệ ủ ờ ề
B c c trang nh t c a WSJ cũng thay đ i. Trong su t 50 năm qua, ấ ủ ố ụ ố ổ
trang đ u c a WSJ luôn có 6 chuyên m c r i đ u kh p trang. Nh ng trong ụ ả ề ầ ủ ư ắ
năm qua, WSJ đã đ t thêm m t chuyên m c m i: "Câu chuy n trong ụ ệ ặ ớ ộ
ngày", n m chính di n và r t b t m t. Đây là m t trong nh ng cách WSJ ắ ấ ắ ữ ệ ằ ộ
thu hút đ c gi , giúp đ c gi có th nh n bi báo t ộ ả ộ ả ể ậ t t ế ờ ừ ố xa, đi u mà đ i ề
th USA Today đã làm đ c. ủ ượ
Ti p theo là s thay đ i v kh gi y, chi u r ng c a báo đã gi m t ề ộ ổ ề ổ ấ ủ ự ế ả ừ
15 xu ng còn 12 inch, chi u dài v n gi nguyên 22¾ inch. Đi u này đã ề ẫ ố ữ ề
giúp báo ti c m i năm. ế t ki m đ ệ ượ 16 tri u USD ệ ỗ
M t đi m n a là WSJ r t chu ng nh ng hình minh ho và v tay. ộ ữ ữ ể ẽ ạ ấ ộ
Nh ng hình v này xu t hi n trên WSJ đ u đ n t năm 1979 đ n nay. ặ ừ ữ ệ ề ẽ ấ ế
nh ch p thông th Ả ụ ườ ng và các bi u đ , bi u c ng cũng đ ồ ể ể ả ượ ử ụ c s d ng
nhi u h n do ph i đ m b o tính th s và chính xác c a thông tin. ả ả ờ ự ủ ề ả ơ
ễ ể Nh ng thay đ i c a WSJ h u h t là lí do tài chính, đi u này d hi u ế ổ ủ ữ ề ầ
b i b n thân WSJ là m t t ở ả ộ ờ ế ầ báo v tài chính nên nó hi u H n ai h t t m ể ề ơ
i nhu n. Nh ng WSJ v n gi quan tr ng c a ti n b c và l ủ ề ạ ọ ợ ư ậ ẫ l ữ ạ i nh ng giá ữ
3.2.4 WSJ d
tr c b n t khi nó m i ra s đ u tiên. ị ơ ả ừ ố ầ ớ
i bàn tay c a thiên tài Rupert Murdoch ướ ủ
Newcorp thu ph c Dow Jones ụ
c Dow Năm 2008, khi đánh h i kh năng phát tri n n u mua đ ả ế ể ơ ượ
Jones, tài phi ệ ộ t Truy n thông Rupert Murdoch chi n th ng trong cu c ế ề ắ
49
chi n giành quy n ki m soát Dow Jones - nh m ti n t ế ớ ề ế ể ằ ớ i m ch đích l n ụ
h n: thâu tóm t báo tài chính hàng đ u c a M - The Wall Street Journal. ơ ờ ầ ủ ỹ
Cái giá mà Murdoch đ a ra r t khó lòng t ch i: 5 t USD, cao h n giá th ư ấ ừ ố ơ ỉ ị
tr ườ ố ng 67% n u tính trên c phi u Dow Jones. T lâu Murdoch đã mu n ừ ế ế ổ
thâu tóm Dow Jones và WSJ đ xây d ng đ ch báo chí c a mình. ế ế ự ủ ể
T p đoàn tin t c(News Corp) đã khi n nhi u nhà phân tích ng c nhiên ứ ề ế ậ ạ
khi quy t đ nh đ t giá đ u tiên 5 t USD đ mua Dow Jones vào tháng 5. ế ị ể ầ ặ ỉ
News Corp c a gia đình Murdch tr c đó chú ý t i WSJ, v n đ c coi là ủ ướ ớ ố ượ
kim c ng trên v ng mi n c a công vi c kinh doanh c a Dow Jones. ươ ươ ủ ủ ệ ệ
Murdoch đã nhìn th ng v này nh m t d án kinh doanh ki m l ươ ư ộ ự ụ ế ờ ầ i. Đ u
t cho WSJ và h th ng kênh truy n hình tr thành m t ngu n tin tài ư ệ ố ề ở ồ ộ
chính v ng m nh và uy tín nh t. Th c ra ông đã coi WSJ là chìa khoá đi ự ữ ạ ấ
vào th gi i s . ế ớ ố
Murdoch nói: "Nh ng thông tin tài chính h p th i và chính xác th t s ậ ự ữ ợ ờ
i. M t m ng l i truy n thông chuyên v kinh t có giá tr v i m i ng ị ớ ọ ườ ạ ộ ướ ề ề ế -
tài chính s gây chú ý v i công chúng". ẽ ớ
WSJ là m t trong s ít các th ng hi u mang tính toàn c u trong khi ộ ố ươ ệ ầ
báo c a News Corp ho t đ ng trong các th tr ng n i đ a. h u h t các t ế ầ ờ ạ ộ ị ườ ủ ộ ị
Vi c s h u c a WSJ s thêm t báo c c kì thành công này vào danh sách ệ ở ữ ủ ẽ ờ ự
ủ ậ tài s n c a News Corp, trong khi toàn b công vi c kinh doanh c a t p ủ ệ ả ộ
đoàn này l i có thêm danh ti ng. ạ ế
Thêm đó vi c kinh doanh báo chí tr thành m t lĩnh v c tăng tr ự ệ ở ộ ưở ng
i đây. Khi l i t c trên th tr ng c r t m nh trong m t vài năm tr ấ ạ ộ l ở ạ ợ ứ ị ườ ổ
phi u tăng m nh và n n kinh t ế ề ạ ế phát tri n đã thúc đ y ngành qu ng cáo ẩ ể ả
phát tri n theo. ể
50
Murdoch bi n WSJ thành m t ngu n l i nhu n nh th nào? ồ ợ ộ ế ư ế ậ
Làm cách nào ông Murdoch có th bi n t Wall Street Journal thành ể ế ờ
m t ngu n l i nhu n, trong khi ban giám đ c c a c a công ty Dow Jones ồ ợ ộ ố ủ ủ ậ
không làm đ c. Năm 2000 có lúc giá c ph n c a công ty Dow Jones lên ượ ầ ủ ổ
t i 70 đô la nh kinh t M đang lên v i s ng vào th tr ớ ờ ế ỹ ớ ố i đ u t ườ ầ ư ị ườ ng
ch ng khoán gia tăng, ai cũng mu n đ c tin t c tài chính nhanh chóng và ứ ứ ố ọ
t xu ng trong lúc th tr chính xác. Nh ng giá c ph n Dow Jones đã t ổ ư ầ ụ ị ườ ng ố
ch ng khoán suy y u cùng v i ngành công nghi p k thu t cao và tin h c. ứ ệ ế ậ ớ ọ ỹ
i ta có th th y là công ty News Corp. v i n n t ng tài Đi u ng ề ườ ớ ề ả ể ấ
ậ chính v ng vàng có th b thêm ti n vào khai thác các u đi m c a nh t ể ỏ ư ủ ữ ề ể
báo Wall Street Journal, phát tri n m ng l ể ạ ướ i thông tin c a báo này và ủ
dùng các tin t c đó trong các ho t đ ng khác c a News Corp. ạ ộ ủ ứ
m kim năm Công ty News Corp. có s thu nh p kho ng h n 25 t ố ả ậ ơ ỷ ỹ
ngoái, trong khi Dow Jones thu đ c 1.8 t . News Corp. lan r ng trong ượ ỷ ộ
nhi u ngành kinh doanh v truy n thông. G n m t ph n t ầ ư ố ủ s thu c a ề ề ề ầ ộ
News Corp. là phim nh gi i trí, h ng nhì là các t ả ả ạ ờ báo cùng t p chí đóng ạ
i, và ngành góp 20%, ngoài ra là các h th ng truy n hình kh p th gi ệ ố ế ớ ề ắ
báo xu t b n sách. Trong s thu nh p c a Dow Jones, 63% là nh các t ậ ủ ấ ả ố ờ ờ
bán th ng cho ng ẳ ườ i tiêu th , 30% là bán tin t c cho các nhà kinh doanh và ứ ụ
các xí nghi p, ngoài ra công ty còn làm ch nhi u t ng khác. ề ờ ủ ệ báo đ a ph ị ươ
ư M c dù là m t ông vua trong ngành truy n thông, ông Murdoch ch a ề ặ ộ
b c chân vào trong ngành tin t c tài chánh. Công ty News Corp. đang d ướ ứ ự
t l p m t h th ng truy n hình m i đ nh thi ị ế ậ ộ ệ ố ớ ở ỹ M , chuyên v tin t c kinh ề ứ ề
t , tài chánh, th ế ươ ứ ng m i, đ c nh tranh v i h th ng CNBC đang đ ng ớ ệ ố ể ạ ạ
đ u trong ngành này. Vi c làm ch nh t báo Wall Street s giúp công ty ầ ủ ẽ ệ ậ
51
News Corp s d ng ngu n tin t c c a 2,000 phóng viên và biên t p viên ứ ủ ử ụ ậ ồ
chuyên phân tích tin t c tài chánh. Riêng đi u này s t o cho h th ng ti vi ệ ố ẽ ạ ứ ề
m i c a News Corp nhi u l ớ ủ ề ợ i th khi so sánh v i CNBC, vì khán gi ớ ế ả ắ kh p
t tin t c c a Wall Street Journal v n đ n i bi ơ ế ứ ủ ẫ ượ c ti ng là đ y đ , nhanh ầ ủ ế
chóng, khách quan và chính xác. Ngoài vi c s d ng tin t c c a t ệ ử ụ ứ ủ ờ ậ nh t
báo Wall Street cho h th ng truy n hình, công ty News Corp s bành ề ệ ố ẽ
tr ướ ự ng thêm ngành thông tin trên internet là nh t báo Wall Street đang th c ậ
hi n nh ng ch a bành tr ư ư ệ ướ ề ng đ m nh. News Corp có th b thêm ti n ủ ạ ể ỏ
cho t . Hi n nay ng i ta ch có đ u t ầ ư ờ WSJOnline đ tăng s đ c gi ể ố ộ ả ệ ườ ỉ
th vào đ c WSJOnline n u tr ti n, nh ng đ c gi ế ả ề ữ ể ọ ộ ả mua dài h n báo in có ạ
th đ c gi m giá, ch tr 29 đô la m t năm. Nh ng ông Murdoch có th ể ượ ỉ ả ư ả ộ ể
vào m ng l i mi n phí đ s b luôn s ti n bán Online, cho đ c gi ẽ ỏ ố ề ộ ả ạ ướ ễ ể
tăng s ng i đ c dài h n t ố ườ ọ ạ ừ ầ ề ầ g n m t tri u hi n nay lên g p nhi u l n. ệ ệ ấ ộ
Khi đó, chính t WSJOnline có th thu hút nhi u qu ng cáo và s ti n thu ờ ố ề ể ề ả
đ i ta đang tr đ mua quy n đ c báo. c s v ượ ẽ ượ t cao h n s ti n ng ơ ố ề ườ ả ể ề ọ
Các đ i th c a công ty News Corp th y sau khi h mua t WSJ đang ủ ủ ấ ố ọ ờ
ph i lo đ i phó. Đó là nh ng công ty chuyên cung c p tin t c tài chính và ứ ữ ả ấ ố
th ng m i trên internet nh Reuters, Blommberg và Pearson, ch nhân ươ ư ủ ạ
c a nh t báo Financial Times, cũng nh các h th ng truy n hình nh ủ ệ ố ư ề ậ ư
CNBC. Hi n nay trên th gi i s ng ế ớ ố ệ ườ ế i mua bán các c ph n, trái phi u ổ ầ
và các lo i ch ng khoán khác ngày càng gia tăng. Tr giá các ch ng khoán ứ ứ ạ ị
trong tay các nhà đ u t kh p th gi i vào năm 2005 là 140,000 t ầ ư ế ớ ắ ỷ ỹ m
kim, đ n năm nay s lên t i 214,000 t , t c là tăng g p r i. Hai th ế ẽ ớ ỷ ứ ấ ưỡ ị
tr ng l n đang phát tri n là n Đ và Trung Qu c đ y tri n v ng, càng ườ Ấ ể ể ầ ớ ộ ố ọ
ngày càng nhi u ng i mua bán ch ng khoán, ch a bi t bao gi ề ườ ứ ư ế ờ ớ m i
ng ng. Các công ty thông tin tài chánh đ u lo c nh tranh nhau khai thác các ư ề ạ
52
th tr ng này trong vài ch c năm s p t i, ai t ị ườ ắ ớ ụ ụ ả t lùi là có th b đào th i. ể ị
V i đà tăng tr ng và tri n v ng c a vi c đ u t ớ ưở ầ ư ủ ệ ể ọ ớ vào ch ng khoán l n ứ
nh v y, s ng i đi tìm tin t c tài chính s càng ngày càng đông h n, đó ư ậ ố ườ ứ ẽ ơ
là m t th tr ộ ị ườ ắ t ng mà ông Murdoch đang nh m i.ớ
4. Microsoft – “M t đ ch hùng m nh” ộ ế ế ạ
Ba m i năm có l ươ ẽ là kho ng th i gian đ đ xây d ng m t công ty ủ ể ự ả ộ ờ
thành công, song đ xây d ng m t đ ch hùng m nh thì t ộ ế ự ế ể ạ ưở ư ng nh là
i đang ch ng ki n và ng không th . y th mà toàn th gi ế ể Ấ ế ớ ứ ế ưỡ ộ ề ng m đi u
không th đó v i cái tên Microsoft. ể ớ
V i doanh thu năm v a qua đ t 40 t USD cùng 84 ngàn nhân công làm ừ ạ ớ ỷ
ầ vi c tai 85 qu c gia và cùng lãnh th , Microsoft là công ty s n xu t ph n ổ ệ ấ ả ố
m m l n nh t th gi i bàn tay chèo lái c a ch ế ớ ề ấ ớ i. Trong h n 20 năm, d ơ ướ ủ ủ
h t thành công này đ n thành công khác, t ch Bill Gates, Microsoft đã đi t ị ừ ế ế
trong đó m i thành t u đ u ghi l i d u m c trong l ch s ngành máy tính ự ề ỗ ạ ấ ử ố ị
hi n đ i. ệ ạ
4.1. S ra đ i c a Microsoft ờ ủ ự
Microsoft đ c thành lâp năm 1975 b i William H. Gates, III và Paul ượ ở
Allen, hai ng i b n t ườ ạ ừ ờ ố th i niên thi u cùng có chung ni m đam mê đ i ề ế
t p chí Đi n t ph v i l p trình máy tính. Ngày 1-1-1975, sau khi đ c t ớ ậ ọ ờ ạ ệ ử ổ
thông đăng tin v vi c s n xu t máy tính Altair 8800, Bill Gates - đang là ề ệ ả ấ
sinh viên năm th hai c a tr ng Harvard - đã g i cho nhà s n xu t MIST ủ ứ ườ ấ ả ọ
(Micro Instrumentation and Telemetry Systems) đ xu t vi ề ấ ế ữ ậ t ngôn ng l p
53
trình BASIC cho máy này.
Gates ch ng có m t trình thông d ch cũng nh m t h th ng Altair ị ư ộ ệ ố ẳ ộ
ủ nào. Anh và Paul đã ph i tranh th làm vi c 8 tu n trên máy tính c a ủ ệ ả ầ
tr ng đ hoàn thành b n demo c a BASIC- ngôn ng l p trình đ u tiên ườ ữ ậ ủ ể ả ầ
đ c vi t cho máy tính cá nhân. K t qu là b n demo đã ch y t t và đ ượ ế ạ ố ế ả ả ượ c
ố MIST ch p nh n. Sau đó, Paul Allen gia nh p MIST, tr thành giám đ c ậ ấ ậ ở
ầ ph n m m; còn Bill Gates, nh n ra giá tr to l n c a ngành phát tri n ph n ớ ủ ể ề ầ ậ ị
m m t ề ừ thành công ban đ u đó, anh hi u r ng th i c c a mình đã đ n. ể ằ ờ ơ ủ ế ầ
Bill quy t đ nh b h c và ngày 4-4-1975, Micro-soft (tên vi t t ỏ ọ ế ị ế ắ ủ t c a
Microcomputer software - Ph n m m cho máy tính cá nhân) ra đ i t ề ờ ạ i ầ
Albuquerque, New Mexico. Không ít b n bè, ng i thân khi đó đã ch trích ạ ườ ỉ
vi c b h c c a Bill, nh ng cho t i bây gi , th c t đã ch ng minh đ ệ ỏ ọ ủ ư ớ ờ ự ế ứ ượ c
c con đ ng c a Bill, k r ng Bill đã đúng. Nhi u thanh niên M b t ch ề ằ ỹ ắ ướ ườ ủ ể
c vi c b h c gi a ch ng. ả ệ ỏ ọ ữ ừ
ầ Ngày 29-10-1975, cái tên Microsoft (không có d u g ch ngang) l n ấ ạ
đ u tiên xu t hi n trong m t b c th Bill Gates g i cho Paul Allen. Ngày ư ầ ộ ứ ử ệ ấ
26-10-1976, Microsoft chính th c đ c đăng kí th ứ ượ ươ ng hi u nh chúng ta ư ệ
bi t ngày nay. ế
ấ Nh ng khách hàng đ u tiên c a Microsoft ph i k đ n hãng s n xu t ả ể ế ủ ữ ầ ả
máy tính non tr Apple, nhà s n xu t máy tính PET Commodore và Tandy ấ ẻ ả
Corporation chuyên v lo i máy tính Radio Shack TRS-80. Năm 1977, ề ạ
Microsoft cho ra m t s n ph m ngôn ng th hai Microsoft Fortran. Cũng ữ ứ ắ ả ẩ
trong năm này, Bill Gates chính th c tr thành ch t ch c a Microsoft ứ ở ủ ị ủ
Corp, còn Paul Allen là phó ch t ch. Tr ủ ị ụ ở s chính c a Microsoft ủ ặ ạ đ t t i
54
Redmond, Washington, Mỹ.
4.2. Nh ng s n ph m c a Microsoft ẩ ữ ủ ả
Các s n ph m bán ch y nh t c a Microsoft bao g m h các ấ ủ ạ ẩ ả ồ ọ ệ ề h đi u
hành thu c h ọ Microsoft Windows (Windows NT, Windows 95, Windows ộ
98 SE, Windows ME, Windows 2000, Windows XP (SP1, SP2), Windows
Server 2003, Windows Vista) và b ph n m m văn phòng Microsoft ề ầ ộ
ng Office. Đó là nh ng s n ph m r t n i ti ng trong th tr ẩ ấ ổ ế ị ườ ữ ả ề ph n m m ầ
ư ớ cho máy tính cá nhân, chi m th ph n lên đ n 90% ho c h n nh v i ầ ế ế ặ ơ ị
Microsoft Office năm 2003, và Microsoft Windows năm 2006.
Đ c thành l p đ phát tri n ph n m m trình d ch BASIC ượ ể ể ề ậ ầ ị
interpreters cho máy Altair 8800 , Microsoft v n lên th ng tr th tr ươ ị ườ ng ố ị
h đi u hành cho máy tính gia đình v i ệ ề ớ MS-DOS gi a nh ng năm 1980. ữ ữ
C phi u c a công ty sau khi đ ng đã tăng ế ủ ổ ượ c phát hành l n đ u ra th tr ầ ị ườ ầ
giá nhanh chóng và t o ra 4 nhà t phú và 12000 nhà tri u phú trong công ạ ỷ ệ
ty. Xuyên su t l ch s , t p đoàn này luôn là m c tiêu c a r t nhi u s ch ề ự ỉ ủ ấ ử ậ ố ị ụ
trích, bao g m các th đo n đ c quy n kinh doanh. Trong đó có t phía ủ ề ạ ồ ộ ừ
y ban công lý Hoa Kỳ ( United States Department of Justice), và y ban Ủ Ủ
châu Âu (European commission), đã làm Microsoft dính vào r t nhi u v ề ấ ụ
ki n t ng v ch ng đ c quy n. ề ố ệ ụ ề ộ
Microsoft cũng có m t ch đ ng trong các th tr ỗ ứ ị ườ ộ ạ ng khác bên c nh
th tr ng h đi u hành và ph n m m văn phòng, nh m ng truy n hình ị ườ ư ạ ệ ề ề ề ầ
Internet MSN, và b t đi n bách khoa đa ph cáp MSNBC, c ng ổ ộ ừ ể ươ ệ ng ti n
ầ ứ Microsoft Encarta. Công ty cũng kinh doanh hai dòng s n ph m ph n c ng ẩ ả
máy tính là Microsoft mouse và s n ph m gi i trí gia đình nh ả ẩ ả ư Xbox, Xbox
55
360, Zune và MSN TV.
Windows Live (B n Beta) đ c công b trang ả ượ ố ở
http://www.ideas.live.com/ và h đi u hành Windows Vista, b n Microsoft ệ ề ả
Office 2007 cu i năm 2006, đ u năm 2007 phát hành và công b r ng rãi ố ộ ầ ố
trên toàn c u. S n ph m văn phòng Microsoft Office (95, 97, 2000, XP, ầ ẩ ả
2003, 2007).
i pháp này đ c thi t k đ giúp cá Nh ng ph n m m, d ch v và gi ề ụ ữ ầ ị ả ượ ế ế ể
nhân và doanh nghi p nh n ra đ ệ ậ ượ ọ c nh ng ti m năng to l n c a h . ủ ữ ề ớ
c mang v t Doanh thu c a Microsoft đ ủ ượ ề ừ ạ ộ ấ ho t đ ng phát tri n, s n xu t, ể ả
c p phép và h tr nhi u s n ph m ph n m m cho nhi u lo i thi ẩ ấ ỗ ợ ề ề ề ầ ạ ả ế ị t b .
Ngoài ra, Microsoft cung c p các d ch v t ụ ư ấ v n và d ch v h tr ị ụ ỗ ợ ả s n ấ ị
ậ ph m. Microsoft còn cung c p nh ng khoá h c và c p b ng ch ng nh n ứ ữ ấ ẩ ằ ấ ọ
cho nh ng nhà qu n tr và phát tri n h th ng công ngh thông tin. ể ữ ệ ệ ả ố ị
Microsoft tin t ưở ng r ng nh ng cu c cách m ng công ngh và nh ng d ch ạ ữ ữ ệ ằ ộ ị
ầ v giá tr cao là n n t ng cho s phát tri n v ng ch c đ ph c v nhu c u ụ ắ ể ụ ụ ể ữ ề ả ự ị
ng lai c a Microsoft. c a khách hàng cũng nh s phát tri n trong t ủ ư ự ể ươ ủ
4.3. S can thi p c a Microsoft đ i v i báo chí ệ ủ ố ớ ự
ữ B t ch p nh ng r c r i trên pháp đình, Microsoft v n ti p t c nh ng ế ụ ắ ố ữ ấ ấ ẫ
b c đ ướ ườ ng kinh doanh thành công c a mình. T i gi a th p k 90, ủ ữ ậ ớ ỉ
Microsoft đã b t đ u m r ng sang các lĩnh v c gi ở ộ ắ ầ ự ả i trí, truy n hình và ề
truy n thông.. Năm 1995, Microsoft thành l p Microsoft Network chuyên ề ậ
cung c p thông tin, tin t c, gi i trí và th đi n t cho ng i dùng máy tính ứ ấ ả ư ệ ử ườ
cá nhân.
ờ Năm 1996, Microsoft liên k t v i hãng truy n thông NBC cho ra đ i ế ớ ề
56
MSNBC. Cũng trong năm này, Microsoft gi í thi u s n ph m Windows ơ ệ ả ẩ
CE dành cho PDA. Năm 1997, Microsoft tr 425 tri u đola đ mua WebTV ệ ể ả
Networks, nhà cung c p các thi ấ ế ẻ t b k t n i TV v i Internet giá r . ớ ị ế ố
Microsoft cũng đ u t 1 t USD vào Comcast Corporation, nhà đi u hành ầ ư ề ỉ
truy n hình cáp ề ở ỹ ế M nh m t ph n trong n l c m r ng kh năng k t ư ộ ở ộ ỗ ự ầ ả
ả nôi Internet t c đ cao. Tháng 6-1998, Microsoft tung ra phiên b n ộ ố
Windows 98 có k t h p các tính năng h tr Internet. ế ợ ỗ ợ
Năm 1999, Microsoft tr 5 t USD cho công ty truy n thông AT&T ả ề ỉ
Corp đ s d ng h đi u hành Windows CE cho các thi t b cung c p cho ể ử ụ ệ ề ế ị ấ
khách hàng v i truy n hình cáp, đi n tho i và các d ch v Internet t c đ ệ ụ ề ạ ớ ố ị ộ
ố cao. Cũng năm 1999 công ty phát hành Windows 2000, phiên b n cu i ả
cùng c a Windows NT. ủ
ủ Trong khi g ng s c c p nh t và hoàn thi n nh ng s n ph m c a ữ ứ ệ ắ ậ ẩ ả ậ
ộ mình, Microsoft nh m đ n vi c t o ra v trí hàng đ u trong công cu c ệ ạ ế ắ ầ ị
ng t t h n. Chi n l cách m ng công ngh và ph c v th tr ệ ị ườ ụ ụ ạ ố ế ơ ượ c
c đ y m nh t marketing c a Microsoft đ ủ ượ ẩ ạ ừ ế năm 1992 khi tung ra chi n
d ch qu ng cáo truy n hình đ u tiên. Chi n d ch nh m m c đích gi ị ụ ề ế ả ầ ằ ị ớ i
thi u H đi u hành Windows 95 và nh ng ng d ng c a nó ra th tr ng. ữ ứ ệ ề ị ườ ụ ủ ệ
Ngày 25/11/2001, Microsoft tung ra th tr ng h đi u hành Windows ị ườ ệ ề
XP. Trong chi n d ch tung s n ph n này, Microsoft đã l p đ c m t k ế ả ẩ ậ ị ượ ộ ỉ
i: “th c hi n Video clip âm nh c t k c th gi ụ ế ớ ạ ừ ự ệ ằ phim nhanh nh t” b ng ấ
cách s d ng ph m m m Windows Movie Maker trên Windows XP và ử ụ ề ầ
46 phút 19 hi n nay k l c này v n ch a b phá. Video Clip này dài 3 gi ư ị ỉ ụ ệ ẫ ờ
giây và nó đ c đăng t i trên MSN. ượ ả Ở Anh, s ki n này đ ự ệ ượ ệ c 143 tri u
57
ng i bi t đ n do ti p nh n thông tin t 150 ph ng ti n truy n thông, ườ ế ế ế ậ ừ ươ ệ ề
trong đó có 2 kênh truy n hình và 12 t báo qu c gia. Trong khi đó có ề ờ ố
20.000 ng ườ i xem Video Clip trong tu n đ u tiên thông qua MSN. ầ ầ
Tháng 5/2005, không xa l ạ ớ ả v i nh ng ho t đ ng r m r khi tung s n ạ ộ ữ ầ ộ
ph m m i, Microsoft k t h p v i MTV Châu Âu tung ra th tr ng phiên ế ợ ị ườ ẩ ớ ớ
gi b n m i nh t c a b game Xbox 360. Bu i l ả ấ ủ ổ ể ớ ớ ộ i thi u s n ph m có ả ệ ẩ
nhi u ngôi sao n i ti ng tham d và đ ổ ế ự ề ượ ả c truy n hình tr c ti p trên c 2 ự ế ề
kênh c a MTV trên toàn Châu Âu vào ngày 13/05/2005. Ng i xem có th ủ ườ ể
th y hình nh c a b Xbox 360 m i trong su t ch ng trình. Ngoài ra còn ủ ộ ả ấ ố ớ ươ
có nh ng thông tin bên l v bu i l c đăng t i liên t c tr c và sau ữ ề ề đ ổ ễ ượ ả ụ ướ
th i đi m di n ra bu i l ễ . ổ ễ ể ờ
Năm 2006, Hãng truy n thông BBC v a ký k t b n ghi nh h p tác ế ả ớ ợ ừ ề
v i hãng Microsoft đ cùng nhau ph i h p trong công ngh phát thanh, ớ ố ợ ệ ể
truy n hình s th h ti p theo. B n th a thu n có th mang đ n cho ố ở ế ệ ế ề ể ế ậ ả ỏ
ng trong lĩnh v c ph n m m vai trò chính trong vi c đ a tin ườ i kh ng l ổ ồ ệ ư ự ề ầ
ề c a hãng truy n thông Anh khi đ a n i dung thông tin s d a trên n n ủ ố ự ư ề ộ
ng lai. t ng Internet trong t ả ươ
B n ghi nh đ ớ ượ ả c ký k t b i t ng giám đ c BBC - Mark Thomson, ố ế ở ổ
giám đ c công ngh và truy n thông m i c a BBC – Ashley Hingfield và ớ ủ ề ệ ố
ch t ch hãng Microsoft – Bill Gates t i Seattle. ủ ị ạ
B n th a thu n này không đ c p đ n vi c BBC mua b t c công ấ ứ ề ậ ệ ế ả ậ ỏ
ngh nào c a Microsoft đ làm c s cho vi c gi i thi u các d ch v ơ ở ủ ệ ệ ể ớ ệ ị ụ
thông tin s trong t ố ươ ng lai. Đ i di n c a hãng BBC cho bi ủ ệ ạ ế ự t: Có s rõ
ạ ràng trong h p tác gi a BBC và Microsoft nh ng cũng c n nh n m nh ư ữ ấ ầ ợ
r ng BBC không mu n b ng vi c h p tác v i Microsoft s làm m t uy tín ằ ệ ợ ẽ ằ ấ ố ớ
58
nh ng hãng c nh tranh khác. Hi n t i, hãng BBC đang có vài d án v ệ ạ ữ ạ ự ề
phát thanh k thu t s , bao g m k ho ch đ a ch ậ ố ư ế ạ ồ ỹ ươ ng trình c a hãng lên ủ
m ng.ạ
Giám đ c công ngh và truy n thông m i c a BBC Highfield đã nêu ớ ủ ề ệ ố
ra các s n ph m c a Microsoft nh d ch v m ng (MSN – Microsoft ụ ạ ư ị ủ ẩ ả
Network), n n t ng Windows Media Center, các ng d ng Windows Live ề ả ụ ứ
Messenger và b ng đi u khi n thi ả ề ể ế ị ộ t b Xbox nh ti m năng l n cho n i ư ề ớ
dung c a BBC. ủ
Dù BBC có th s ph i đ i m t v i nh ng ch trích n ng n và s ặ ớ ả ố ể ẽ ữ ề ặ ỉ ự
can thi p n u n i dung c a hãng này ch h p tác v i Microsoft. Theo ỉ ợ ủ ế ệ ộ ớ
BBC, hãng s không đ đi u này s x y ra. ể ề ẽ ả ẽ
“Đây th c s không ph i là v n đ đ c quy n”, đ i di n hãng BBC ự ự ề ộ ề ệ ả ạ ấ
cho bi t, chúng tôi s g p g v i Real Networks, IBM, cũng nh các hãng ế ẽ ặ ỡ ớ ư
Apples và Googles...
Tr c đó, TGĐ Mark Thompson v a đ a ra k ho ch truy n thông ướ ư ừ ề ế ạ
m i đ m r ng vai trò c a BBC v i trách nhi m s n xu t các ch ớ ể ở ộ ủ ệ ấ ả ớ ươ ng
trình theo yêu c u. Theo đó, các ch ng trình c a BBC s liên t c đ ầ ươ ụ ủ ẽ ượ c
ng trình đ c đăng t i trên TV, radio, m ng và di s n xu t nh các ch ả ư ấ ươ ượ ả ạ
t: “BBC s tr thành m t t p đoàn năng đ ng. Ông Thompson cho bi ộ ế ẽ ở ộ ậ
ng trình yêu thích cho khán đ ng nh t trên th gi ộ ế ớ ấ i, mang đ n các ch ế ươ
gi ”.ả
c ti n trong vi c đa B n th a thu n ký v i Microsoft nh m t b ớ ư ộ ướ ả ậ ỏ ệ ế
c đ a đ n khán gi , đ c bi t qua h d ng hóa s n ph m truy n thông đ ẩ ạ ề ả ượ ư ế ả ặ ệ ệ
59
th ng m ng toàn c u. ầ ạ ố
K t lu n ế ậ :
S m nh c a th ng hi u Microsoft là giúp cho cá nhân và doanh ứ ệ ủ ươ ệ
nghi p trên toàn th gi i t ế ớ ự ệ ủ ọ ứ ệ nh n ra kh năng ti m tàng c a h . S m nh ề ậ ả
đó th hi n rõ giá tr c t lõi c a th ng hi u: chính tr c, l ể ệ ị ố ủ ươ ự ươ ệ ế ng thi n; h t ệ
lòng v i khách hàng, đ i tác và công ngh ; c i m và l phép; đ i đ u và ệ ở ố ớ ở ễ ố ầ
chinh ph c th thách; t hoàn thi n…. Nh ng giá tr này th hi n giá tr ử ụ ự ể ệ ữ ệ ị ị
nhân văn c a th ủ ươ ủ ng hi u trong ho t đ ng kinh doanh và trách nhi m c a ạ ộ ệ ệ
ạ nó đ i v i c ng đ ng. D a vào nh ng thành viên thông minh và sáng t o ữ ố ớ ộ ự ồ
trong công ti, Microsoft t tin r ng s m nh đó có th hoàn thành. ự ứ ệ ể ằ
ọ Cùng v i vi c s n xu t nh ng s n ph m m i, Microsoft r t chú tr ng ệ ả ữ ấ ấ ả ẩ ớ ớ
tài tr , b m ti n vào qu ng cáo đ t ợ ơ ể ừ ề ả ả đó t o d ng hình nh và mang s n ự ả ạ
ể ph m c a mình đ n v i công chúng. Trong th k 21, v i đà phát tri n ế ỉ ủ ế ẩ ớ ớ
hi n nay, Microssoft s v n ti p t c gi v ng v th c a m t đ ch ế ụ ẽ ẫ ệ ữ ữ ị ế ủ ộ ế ế
hùng m nh nh t, v a t o đ ng l c cho s phát tri n c a ngành công ừ ạ ự ủ ự ể ấ ạ ộ
nghi p ph n m m và Internet th gi i, v a ti p t c là tâm đi m cho ế ớ ề ệ ầ ế ụ ừ ể
nh ng cu c tranh cãi v đ c quy n hay c nh tranh lành m nh. M t chu kì ề ộ ữ ề ạ ạ ộ ộ
m i l i đang băt đ u. ớ ạ ầ
ng II 5. Ti u k t ch ể ế ươ
B n t p đoàn t M , n i mà ố ậ ư ả b n mà chúng tôi l a ch n trên đây đ u ự ề ở ỹ ơ ọ
có n n kinh t và truy n thông phát tri n nh t th gi i. Chúng tôi ch ề ế ế ớ ề ể ấ ỉ
ệ ch n b n t p đoàn này b i nó r t đi n hình và tiêu bi u cho s can thi p ể ố ậ ự ể ấ ở ọ
i đi n hình cho nh ng hình th c can thi p đã nêu này. M i t p đoàn l ỗ ậ ạ ứ ữ ệ ể
trên: AOL can thi p b ng cách b t tay v i Time Warner, Google và ắ ệ ằ ớ
Mirosoft thu l qu ng cáo, Dow Jones thành l p cho mình t báo riêng. i t ờ ừ ả ậ ờ
ụ Trong quá trình can thi p báo chí các t p đoàn đ ng th i cũng t n d ng ệ ậ ậ ồ ờ
đ i th c a mình. Qua đó cho chúng ta th y đ c s c nh tranh c l ượ ợ ế ủ ấ ượ ự ạ
60
t và bành tr ng c a các t p đoàn t i. kh c li ố ệ ướ ủ ậ ư ả b n lũng đo n trên th gi ạ ế ớ
Ch
ng 3:
Liên h th c ti n
Vi
t Nam
ươ
ệ ự ễ ở ệ
t Nam hi n nay 1. Vài nét v báo chí Vi ề ệ ệ
Trong năm năm đ u c a th k 21, tình hình kinh t ầ ủ ế ỷ ế xã h i c a Vi ộ ủ ệ t
Nam có nh ng chuy n bi n m nh m . Nhi u năm li n, t l tăng tr ỉ ệ ữ ể ế ẽ ề ề ạ ưở ng
GDP m c cao trung bình 7%, đ n năm 2005, đ t m c 8,4%. Không khí ở ứ ứ ế ạ
t là nh ng đô th trung sôi đ ng là đ c đi m chung cho c n ể ả ướ ặ ộ c, đ c bi ặ ệ ữ ị
ề tâm, phát tri n năng đ ng, d n đ u là thành ph H Chí Minh. Đây là đi u ố ồ ể ẫ ầ ộ
ậ ki n vô cùng thích h p cho nh ng trào l u đ i m i, c i cách đ h i nh p. ể ộ ữ ư ệ ả ợ ổ ớ
V i mong mu n v n lên sánh vai v i các n c trong khu v c và th ớ ố ươ ớ ướ ự ế
gi i, Vi ớ ệ t Nam đang trong giai đo n đ c hi u v m i m t trong th gi ọ ề ọ ế ớ i, ể ạ ặ
c a th gi i. Kinh t n m v ng các quy t c, lu t l ắ ậ ệ ủ ế ớ ữ ắ ế ờ ố phát tri n, đ i s ng ể
i dân đ c nâng cao, trình đ dân trí phát tri n. Ng c a ng ủ ườ ượ ể ộ ườ ẵ i dân s n
sàng đ u t ti n c a, th i gian cho vi c ti p c n thông tin, h c t p và vui ầ ư ề ủ ế ậ ọ ậ ệ ờ
i trí, đó là c h i d n đ n s phát tri n t t y u c a báo chí - ch i gi ơ ả ơ ộ ẫ ể ấ ế ự ủ ế
ể truy n thông, theo đúng tinh th n: Báo chí đ ng hành v i s phát tri n ớ ự ề ầ ồ
kinh t c. đ t n ế ấ ướ
Theo t ng k t c a B văn hoá – thông tin, trong th i kỳ đ i m i, “h ế ủ ổ ộ ờ ổ ớ ệ
th ng báo chí n c ta có b ố ướ ướ c phát tri n quan tr ng c v lo i hình, s ọ ả ề ạ ể ố
l ng và ch t l ượ ấ ượ ng”, v i đ các ph ớ ủ ươ ấ ng ti n truy n thông tiên ti n nh t ệ ề ế
trên th gi ế ớ ề i. Ngoài s phát tri n kh i s c c a ba lo i hình báo chí truy n ở ắ ủ ự ể ạ
ệ thông là báo in, báo nói, báo hình, là s n r c a c a lo i hình báo đi n ự ở ộ ủ ủ ạ
t , và s “kì di u” c a các lo i hình báo chí qua đi n tho i di đ ng. ử ự ủ ệ ệ ạ ạ ộ Thế
và l c v c s v t ch t-k thu t và tài chính c a báo chí ngày càng đ ự ề ơ ở ậ ấ ỹ ủ ậ ượ c
nâng cao tiêu bi u là các t ể ờ ộ báo Ti n Phong, Thanh Niên, Tu i tr , Hà N i ổ ẻ ề
m i… Chính vì th , nh ng c quan báo chí này đang xây d ng đ án nâng ự ữ ế ề ớ ơ
61
lên thành T p đoàn báo chí. ậ
Tuy c ch ch a có, nh ng th tr ng truy n thông v c b n đã hình ơ ế ư ị ườ ư ề ơ ả ề
thành. T ch ch là công c chính tr - t t ị ư ưở ụ ừ ỗ ỉ ừ ng c a Đ ng, báo chí t ng ủ ả
b c tung ra làm kinh t (c i ti n n i dung, tăng doanh s phát hành, thu ướ ế ả ế ộ ố
hút qu ng cáo, tham gia vào các ho t đ ng kinh t khác). T th c ti n báo ạ ộ ả ế ừ ự ễ
chí làm ăn có hi u qu mà v n duy trì đ ệ ả ẫ ượ c đ nh h ị ướ ữ ng chính tr , nh ng ị
ng i lãnh đ o đã có s đ i m i trong t ườ ự ổ ạ ớ ư duy, t o đi u ki n thông thoáng ệ ề ạ
h n cho báo chí tham gia vào ho t đ ng kinh t ạ ộ ơ . ế
trong n c đã tìm Nh n th y đ ậ ấ ượ c đi u đó, m t s t p đoàn kinh t ộ ố ậ ề ế ướ
cách can thi p vào báo chí, đi n hình là FPT và VASC. Hai t p đoàn này ể ệ ậ
đã đ ng ra thành l p hai t báo đi n t ứ ậ ờ ệ ử thu c lo i l n nh t Vi ạ ớ ấ ộ ệ ệ t Nam hi n
nay, đó là t Vnexpress(FPT), Vietnamnet(VASC). ờ
ng khác cũng đ c xem là m i m trong m t năm tr l M t hi n t ộ ệ ượ ượ ở ạ i ẻ ộ ớ
c đ u c a các t p đoàn truy n thông n c ngoài đây, đó là s tham gia b ự ướ ầ ủ ề ậ ướ
vào đ i s ng truy n thông sôi đ ng c a Vi t Nam nhân đàm phán th ờ ố ủ ề ộ ệ ươ ng
c đăng t m i WTO. Nh ng di n ti n đ ữ ế ượ ễ ạ ả ầ i trên báo chí trong th i gian g n ờ
đây cho th y rõ đi u đó. Trong chuy n “đ b ” c a 21 t p đoàn kinh t ổ ộ ủ ế ề ấ ậ ế
M h i đ u tháng 3/2006, Phó ch t ch c p cao t p đoàn truy n thông ủ ị ỹ ồ ầ ề ấ ậ
Time Warner Hugh Stephens kh ng đ nh mong mu n “h p tác v i phía ẳ ố ợ ớ ị
Vi t Nam đ t n d ng truy n th ng văn hoá lâu đ i và đa d ng c a Vi ệ ể ậ ủ ụ ề ạ ờ ố ệ t
Nam”. Vào kho ng gi a tháng 3/2006, t p đoàn in n truy n thông Ringer ữ ề ả ấ ậ
AG(Th y Sĩ) n i ti ng kh p Châu Âu, sau 3 năm ho t đ ng trong các d ổ ế ạ ộ ụ ắ ự
án nhân đ o Vi t Nam đã có b c đi m i. Trong chuy n thăm Vi t Nam ạ ở ệ ướ ế ớ ệ
16 và 17/3, ông Michael Ringier, ch t ch h i đ ng qu n tr c a t p đoàn, ủ ị ị ủ ậ ộ ồ ả
không ng n ng i cho bi ầ ạ ế ẽ ủ ậ t s tìm hi u các ho t đ ng kinh doanh c a t p ạ ộ ể
đoàn trong lĩnh v c báo chí Vi t Nam. Ông nói: “T i Vi t Nam, chúng tôi ự ệ ạ ệ
đang có tham v ng đ u t thêm vào các báo vi t và t p chí”. Cũng vào ầ ư ọ ế ạ
62
ầ cu i tháng 3/2006, công ty cung c p n i dung Internet Yahoo!Inc hàng đ u ấ ố ộ
th gi ế ớ i đã ch n đ i tác cung c p d ch v tin t c Yahoo!News là Tu i Tr ụ ứ ấ ố ọ ổ ị ẻ
Online, trong m t n l c b n đ a hoá t ộ ỗ ự ả ị ố i đa n i dung c a trang web này t ủ ộ ạ i
m i qu c gia. ố ỗ
Tuy nhà n c ta ch a cho phép có báo chí t nhân nh ng có th nói, ướ ư ư ư ể
vi c Vi t Nam gia nh p WTO s t o nhi u c h i cho các t p đoàn t ệ ệ ơ ộ ẽ ạ ề ậ ậ ư
i can thi p vào truy n thông Vi t Nam nói chung và báo b n trên th gi ả ế ớ ề ệ ệ
chí Vi t Nam nói riêng. Báo chí Vi t Nam ệ ệ ngày càng tr thành ngu n l ở ồ ợ i
“béo b ” không nh ng các t p đoàn kinh t Vi ữ ậ ở ế ệ ữ t Nam mà ngay c nh ng ả
ông trùm t b n l n nh t c a th gi ư ả ớ ấ ủ ế ớ i cũng mu n có ph n. ố ầ
2. Gi i thi u m t s t ớ ộ ố ờ ệ báo có s can thi p c a các t p đoàn kinh ệ ủ ự ậ
tế
2.1. V FPT và Vnexpress ề
2.1.1. Vài nét v t p đoàn FPT ề ậ
Thành l p ngày 13/9/1988 b i m t nhóm k s tr , đ ng đ u là ở ỹ ư ẻ ứ ậ ầ ộ
Tr ng Gia Bình. Đ n nay, công ty c ph n Phát tri n Đ u t Công ngh ươ ầ ư ể ế ầ ổ ệ
FPT (tên giao d ch là: The Corporation for Financing and Promoting ị
Technology) đã tr thành t p đoàn công ngh thông tin l n t i Vi t Nam. ớ ạ ệ ậ ở ệ
Theo th ng kê c a Ch ng trình Phát tri n Liên Hi p Qu c, đây là công ủ ố ươ ể ệ ố
t Nam vào năm 2007. ty l n th 14 c a Vi ứ ủ ớ ệ
FPT chuyên cung c p d ch v công ngh m ng hàng đ u t i Vi ệ ạ ầ ạ ụ ấ ị ệ t
c ngoài Nam. Công ty FPT cũng là đ i tác c a các công ty l n khác ố ủ ớ n ở ướ
nh Cisco. Các d án công ngh m ng WAN c a nhi u c quan nhà n ề ơ ệ ạ ủ ự ư ướ c
c, các ngân hàng CSVN nh b tài chính, t ng c c thu , kho b c nhà n ổ ư ộ ụ ế ạ ướ
t c đ u do FPT l n, h i quan, b ngo i giao, văn phòng chính ph .... t ớ ủ ạ ả ộ ấ ả ề
th c hi n. ự ệ
63
đ i và phát tri n c a Vnexpress 2.1.2. S ra ự ể ủ ờ
Vào đ u năm 2000, c n c Vi ả ướ ầ ệ t Nam ch a có đ n 50000 thuê bao ế ư
Internet. Báo chí th c cao và băng ườ ng xuyên kêu la v tình tr ng giá c ề ạ ướ
i Vi t Nam v n thích mua t thông h p. Ng ẹ ườ ệ ẫ ờ ọ báo in giá 1- 2000đ đ c
“v a ti n v a r ”, h n là nhìn vào màn hình tù mù, ch y m ch, ph i tr ệ ừ ẻ ạ ậ ạ ả ả ừ ơ
c đi n tho i, v a c c Internet. 3/2000, có 2 ng c ướ ừ ướ ệ ạ ườ ự i đã b o d n th c ạ ạ
hi n ý t ng thành l p 1 t báo đi n t đ u tiên Vi t Nam đó là giám ệ ưở ậ ờ ệ ử ầ ở ệ
ng Đình Anh và tr ng ban báo đ c FOX Tr ố ươ ưở ng ban th i s kiêm tr ờ ự ưở
đi n t báo Lao Đ ng lúc đó là Thang Đ c Th ng. ệ ử ứ ắ ộ
ự 7/2000, H b t đ u bàn b c, nghiên c u tình hình, l p d án xây d ng ọ ắ ầ ứ ự ạ ậ
báo tr c tuy n. Nó ph i có nhi u đ c gi , ph i t cân đ i tài chính, hay ự ề ế ả ộ ả ả ự ố
nói cách khác nó ph i làm ra ti n b c. Hai ngu n thu ph i là qu ng cáo và ề ả ả ả ạ ồ
Đ u tháng 8/2000 đăng qu ng cáo tuy n d ng biên t p viên, phóng viên
th i l ng c a khách hàng thuê bao vào m ng gia tăng. ờ ượ ủ ạ
ể ụ ầ ậ ả
báo là: đ “xây d ng m t t ự ể ộ ờ báo tr c tuy n l n nh t VN”. Đ t tên cho t ấ ế ớ ự ặ ờ
Vnexpress.net. Đi m khác bi t c a Vnexpress so v i các t ể ệ ủ ớ ờ ấ báo in lúc b y
gi là t c đ c p nh t và phong cách đ a tin. ờ ố ộ ậ ư ậ
C quan
Cu i cùng, ngày 26/2/2001, VnExpress chính th c lên Internet. ứ ố ơ
ch qu n là B Khoa h c và Công ngh Vi t Nam ủ ả ệ ọ ộ ệ . Không qu ng cáo trên ả
báo chí, không có l khai tr ễ ươ ộ ng, di n văn và champagne. Ch có m t ễ ỉ
ầ thông báo qua e-mail cho các khách hàng c a FPT Internet. Sau tu n đ u, ủ ầ
ố ộ s máy tính truy c p trong m t ngày đ t m c 1.000. M t tu n sau, s đ c ố ứ ậ ầ ạ ộ ộ
gi ả ằ ộ h ng ngày đã tăng g p đôi… Sau n a năm, VnExpress có 300.000 đ c ử ấ
gi … Ph n l n b n đ c bi t đ n VnExpress là nh b n bè gi ầ ớ ạ ả ọ ế ế ờ ạ ớ i thi u. Sau ệ
đó, VnExpress đ c báo gi i Vi ượ ớ ệ ự ệ t Nam bình ch n là m t trong 10 s ki n ọ ộ
ự ự n i b t trong lĩnh v c công ngh thông tin c a năm 2002 “do đã th c s là ổ ậ ủ ự ệ
64
m t bi u t Vi ể ượ ộ ng cho s phát tri n n i dung Internet ể ự ộ ở ệ ộ t Nam”. Sau m t
th i gian t ờ ự ấ phát tri n m nh m , các c quan ch c năng bu c ph i ch p ứ ể ẽ ạ ả ộ ơ
là cho phép trang web c a doanh nghi p tr thành báo. nh n m t ngo i l ộ ạ ệ ậ ủ ệ ở
Qua 5 năm ho t đ ng, VnExpress đã có 1,2 tri u l ạ ộ ệ ượ ằ t truy c p h ng ậ
ngày. Năm 2005, s đ c gi ng xuyên trong và ngoài n ố ộ th ả ườ ướ ạ ơ c đ t h n
ng xuyên này đã đ a t báo tr thành báo 8,9 tri u. L ệ ượ ng đ c gi ộ th ả ườ ư ờ ở
đi n t l n nh t t i Vi ệ ử ớ ấ ạ ệ t Nam hi n nay. ệ Ngày 11/12/2006, Báo đi n tệ ử
trong danh sách 300 website có nhi u ng VnExpress x p h ng 187 ế ạ ề ườ ọ i đ c
nh t th gi i c a Alexa.com. ế ớ ủ ấ S ki n này không ch là thành t u c a riêng ỉ ự ủ ự ệ
VnExpress mà còn là m c đánh d u b c phát tri n v t b c v n i dung ấ ướ ố ể ượ ậ ề ộ
Internet Vi t Nam. Gi i công ngh thông tin qu c t ở ệ ớ ố ế ệ ệ đánh giá cao vi c
m t trang web Vi t Nam l t vào b ng x p h ng các website l n nh t trên ộ ệ ọ ế ả ấ ạ ớ
toàn c u. Hi n Vnexpress còn có thêm Evăn, s hoá, ngôi sao… ệ ầ ố
2.1.3. Vai trò c a FPT v i Vnexpress ủ ớ
Vnexpress.net là t báo nh n đ ờ ậ ượ ự ậ c s h u thu n r t l n v m t công ẫ ấ ớ ề ặ
ngh t c quan ch qu n chuyên v công ngh thông tin, công ty FPT… ệ ừ ơ ủ ề ệ ả
VnExpress s d ng ph n m m biên t p - phát hành chuyên d ng, đ ử ụ ụ ề ầ ậ ượ c
ầ xây d ng b i đ i ngũ l p trình viên chuyên nghi p c a Công ty C ph n ệ ủ ở ộ ự ậ ổ
Vi n thông FPT (FPT Telecom); Tôc đô co l i thê vê ễ ̣ đ a tin nhanh do ư ́ ợ ̀ ́ ́
ùng công ngh Microsoft công ngh ; ệ Kha năng tim kiêm dê dang do d ệ ̉ ̀ ́ ̃ ̀
đăng nh p Search (tìm nh ng chu i ký t ữ ỗ ự khi đ c gi ộ ả ậ ), cho k t qu tìm ế ả
ki m nhanh và hi u qu nh t; Không gi ế ệ ả ấ ớ ạ i h n th i gian l u tr thông tin. ư ữ ờ
Có th nói, ể ụ câu chuy n c a Vnexpress minh ch ng cho hi u qu ng d ng ệ ủ ả ứ ứ ệ
ng tác hai chi u gi a b n đ c và t công ngh ti n ti n, tăng kh năng t ế ệ ế ả ươ ữ ạ ề ọ ờ
báo, ph c v t i đa nhu c u đa d ng c a b n đ c v i máy ch m nh và ụ ụ ố ủ ạ ủ ạ ầ ạ ọ ớ
65
đ ườ ng truy n t c đ cao. ề ố ộ
V VASC và Vietnamnet ề
ạ ộ Công ty Ph n m m và Truy n thông VASC là công ty ho t đ ng ề ề ầ
ạ trong lĩnh v c Ph n m m, Truy n thông và Giá tr gia tăng trên m ng ự ề ề ầ ị
Internet và m ng đi n tho i di đ ng hàng đ u t i Vi t Nam. ầ ạ ệ ạ ạ ộ ệ Ban đ uầ
công ty mang tên là công ty phát tri n ph n m m VASC. Giam đôc Công ề ể ầ ́ ́
ty Phân mêm va Truyên thông VASC ông Nguyên Anh Tuân đa khăng đinh: ̀ ̀ ̀ ̀ ̃ ́ ̃ ̉ ̣
''Viêc đôi tên t Công ty phat triên phân mêm VASC thanh Công ty Phân ừ ̣ ̉ ́ ̉ ̀ ̀ ̀ ̀
mêm va Truyên thông VASC không chi thê hiên nhiêm vu m i cua ̣ ớ ̉ chunǵ ̀ ̀ ̀ ̉ ̉ ̣ ̣
tôi v i t ớ ư ́ ̣ cach la môt thanh viên Tông Công ty B u chinh Viên thông Viêt ư ̀ ̣ ̀ ̉ ́ ̃
Nam (VNPT), ma con thê hiên mong muôn đ c đong gop vao s phat triên ́ ượ ̀ ự ̀ ̀ ̉ ̣ ́ ́ ́ ̉
truyên thông va công nghê thông tin Viêt Nam cua VASC '' ̀ ̀ ̣ ̣ ̉
Công ty này đã thành l p nên báo đi n t Vietnamnet. C quan ch ệ ử ậ ơ ủ
T p đoàn B u chính Vi n thông Vi t Nam qu n là ả ư ễ ậ ệ thu c ộ B Thông tin và ộ
Truy n thông . Vietnam Net đ c c p gi y phép ho t đ ng m i nh t vào ề ượ ấ ạ ộ ấ ấ ớ
c đó ng ngày 23 tháng 1 năm 2003 (s gi y phép: 27/GP-BVHTT). Tr ố ấ ướ ườ i
ta đã th y báo này xu t hi n t i đ a ch m ng hi n nay t . ệ ạ ị ỉ ạ ệ ấ ấ ừ th p niên 1990 ậ
Giám đ c Công ty ph n m m và Truy n thông VASC là ề ề ầ ố Nguy n Anh ễ
Tu nấ đã kiêm nhi m T ng biên t p ệ ự ậ Vietnamnet. Sau h n 10 năm gây d ng ơ ổ
VietNamnet tr thành m t trong các báo đi n t Vi t Nam có l t truy ở ệ ử ộ ệ ượ
c p nhi u nh t hi n nay. ậ ề ệ ấ
báo đi n t đ i Vi Đây là m t trong nh ng t ộ ữ ờ ệ ử ượ c ra đ i đ u tiên t ờ ầ ạ ệ t
Nam. T i nay đã có hàng tri u l t ng i truy c p m i ngày. V i h n 300 ệ ượ ớ ườ ậ ỗ ớ ơ
tri u l t truy c p m i tháng, Vietnamnet đã tr thành đi m h n quen ệ ượ ậ ỗ ở ẹ ể
thu c v i nh ng ng i s d ng Internet trong n c và qu c t ữ ộ ớ ườ ử ụ ướ ố ế ớ ầ . V i t m
66
nhìn xa trông r ng và n l c không m t m i trong vi c đ a tin t c và các ệ ư ỗ ự ứ ệ ộ ỏ
bài phân tích m t cách cân b ng, khách quan đ n v i ng ế ằ ộ ớ ườ ọ i đ c,
Vietnamnet đã tr thành t báo đi n t đ c yêu thích nh t c a Vi t Nam. ở ờ ệ ử ượ ấ ủ ệ
Vietnamnet có Ng i vi n x , Giai đi u xanh... Theo x p h ng các ườ ứ ế ệ ễ ạ
website có nhi u l t truy c p nh t th gi i ề ượ ế ậ ấ ớ Alexa.com, hi n nay ệ
Vietnamnet là 1.264 (x p h ng này tính đ n ngày 11/12/2006), l t vào ế ế ạ ọ
danh sách top 10.000 website l n trên th gi i. ế ớ ớ
Bà Mary Lyndon Haviland - Giám đ c American Legacy Foundation ố
Trong vòng hai th p k qua, Vi t Nam đã ch ng t t ng nói: “ ừ ậ ỷ ệ ứ ỏ ự ỗ ậ s tr i d y
và v th chính tr . Báo đi n t VietNamnet đã góp c a mình c v kinh t ủ ả ề ế ị ế ệ ử ị
ph n đ y m nh quá trình y, m ra m t kênh thông tin, trao đ i c i m và ổ ở ạ ẩ ấ ầ ộ ở ở
tích c c nh m xây d ng m t môi tr ự ự ằ ộ ườ ng phát tri n thu n l ể ậ ợ ấ i nh t.
VietNamnet v i hai phiên b n ti ng Vi t và ti ng Anh là m t t báo bao ế ả ớ ệ ộ ờ ế
quát nh ng thông tin toàn di n nh t cho nh ng ng i Vi ữ ữ ệ ấ ườ ệ t Nam c trong ả
n c và t c ngoài”. ướ i n ạ ướ
Vì s c nh h báo đi n t ứ ả ưở ng sâu r ng c a t ộ ủ ờ ệ ử ầ Vietnamnet y mà t m ấ
quan tr ng c a Công ty ph n m m và truy n thông VASC ngày càng đ ủ ề ề ầ ọ ượ c
nâng cao. Ngày 6/9/2002 t i cu c thi qu c t APICTA, Công ty VASC ạ ố ế ộ
đ c trao B ng công nh n và Cúp Vàng trong lĩnh v c ng d ng trong ượ ự ứ ụ ằ ậ
truy n thông gi i trí. Cũng nh nh ng gì mà Vietnamnet đem l i, Công ty ề ả ư ờ ạ
ộ ệ ố ph n m m và truy n thông VASC đã ti p t c đã phát tri n m t h th ng ế ụ ề ề ể ầ
truy n thông đa d ng bao g m báo đi n t và báo vi t nh “ ệ ử ề ạ ồ ế ư E-chíp” (tu nầ
báo CNTT-VT dành cho gi ớ ẻ ế i tr ), tap chi công ngh thông tin tr c tuy n ệ ự ̣ ́
”, c s d “I-today”, m ng thông tin “ ạ xúc ti n xu t nh p kh u Eximpro ậ ế ấ ẩ ơ ở ữ
li u lu t tr c tuy n “ ậ ự ế Vietlaw”, m ng luy n thi đ i h c tr c tuy n Tr ạ ọ ự ệ ế ệ ạ ườ ng
ể thi... Trong su t quá trình phát tri n, v i nhi m v chính là “phát tri n ụ ể ệ ố ớ
67
ph n m m”, VASC đã kh ng đ nh đ c v trí tiên phong c a mình trong ề ẳ ầ ị ượ ủ ị
lĩnh v c CNTT- VT, tr ự ở ầ thành m t trong nh ng công ty uy tín hàng đ u ữ ộ
Vi t Nam ệ
Đap ng nhu câu đ c thông tin cua nh ng ng ́ ứ ượ ữ ườ ử ̣ i s dung điên thoai ̀ ̉ ̣ ̣
di đông, VASC đa va se tiêp tuc đâu t cho linh v c truyên thông di đông. ̀ ư ự ̣ ̃ ̀ ̃ ́ ̣ ̃ ̀ ̣
Hiên nay, v i công nghê va dich vu cua VASC, cac thuê bao cua Vinaphone ớ ̣ ̣ ̀ ̣ ̣ ̉ ́ ̉
va MobiFone đa co thê đoc thông tin th i s trên may điên thoai cua minh ờ ự ̀ ̃ ́ ̉ ̣ ́ ̣ ̣ ̉ ̀
bât c luc nao. ́ ứ ́ ̀
Tuy nhiên, ngày 21 tháng 3 năm 2008, Th t ủ ướ ng Chính ph đã có văn ủ
VietNamnet công ty Ph n m m và b n đ ng ý tách các báo đi n t ả ệ ồ ử ề ầ
Truy n thông (VASC) theo đ ngh c a VNPT. VASC s đ ị ủ ề ề ẽ ượ ầ c c ph n ổ
hoá còn Vietnamnet s đ c quan ch qu n v báo chí qu n lý. S chia ẽ ể ơ ủ ự ề ả ả
tách này là đ thúc đ y lĩnh v c ph n m m và báo đi n t Vietnamnet ệ ử ự ề ể ẩ ầ
đ ượ c phát tri n đúng h ể ướ ng, đúng lu t và tránh đ ậ ượ ạ c nh ng sai ph m ữ
không đáng có. B tr ng B Thông tin và Truy n thông ộ ưở ề ộ
Lê Doãn H pợ
kh ng đ nh, VietnamNet là t báo đi n t có b n đ c đông đ o, tuy nhiên ẳ ị ờ ệ ử ạ ả ọ
ư “đ i ngũ lãnh đ o c a Vietnamnet còn m ng, y u; năng l c qu n lý ch a ạ ủ ự ế ả ộ ỏ
theo k p s phát tri n. Đ i ngũ phóng viên c a Vietnamnet có u đi m là ị ự ủ ư ể ể ộ
nhanh nh n, năng đ ng, sáng t o, chuyên môn sâu nh ng l ư ẹ ạ ộ ạ ạ i thi u nh y ế
ư c m chính tr vì v y đã có lúc, Vietnamnet đăng tin ch a trung th c, đ a ả ư ự ậ ị
tin thi u nh y c m chính tr …”. ạ ả ế ị
Truy n thông ề ở ọ m i lúc m i n i và đa ph ọ ơ ươ ế ng ti n. Truy n thông k t ề ệ
h p CNTT. Đó là xu h ợ ướ ủ ng c a th i đ i và cũng là s l a ch n c a ờ ạ ự ự ủ ọ
VASC cho t ng lai. ươ
68
3. Ti u k t ch ng III ế ể ươ
ệ ế Ngày nay, cùng v i s phát tri n nh vũ bão c a các công ngh k t ể ớ ự ủ ư
i, s l ng các t báo đi n t n r n i, giúp đ y nhanh t c đ truy t ố ẩ ố ộ ả ố ượ ờ ệ ử ở ộ
kh p n i trên th gi i. Vi t Nam cũng kông n m ngoài quy lu t đó khi có ế ớ ắ ơ ệ ậ ằ
kho ng h n 70 báo đi n t ệ ử ả ơ và báo gi y online (tr c tuy n) và hàng ngàn ự ế ấ
website th ng m i. ươ ạ
Báo đi n t ệ ử ự "hút" b n đ c b i s đa d ng thông tin trên nhi u lĩnh v c ọ ở ự ề ạ ạ
mà báo gi y không th đem l i do h n ch v "đ t". Ngày nay, ng ể ấ ạ ế ề ấ ạ ườ i
l t web không ch đ c đ c tin t c mà còn có th nghe r t nhi u kênh ướ ỉ ượ ứ ể ề ấ ọ
phát thanh và xem truy n hình ngay trên các webiste báo chí. Di n đàn m ễ ề ở
cũng là m t đ c tính h p d n c a báo đi n t ấ ẫ ủ ộ ặ . ệ ử
ồ ủ ấ M t tin t c g i đi có th nhanh chóng nh n ngay ph n h i c a r t ử ứ ể ả ậ ộ
nhi u đ c gi , nh n xét v n i dung thông tin, chia s tình c m v i ng ề ộ ả ề ộ ẻ ậ ả ớ ườ i
trong cu c, th m chí ph n ng ngay v i t báo v cách đ a tin... Thêm ả ứ ớ ờ ậ ộ ư ề
vào đó, thay vì hi n di n h n h p trong khuôn kh m t qu c gia, các t ổ ộ ẹ ệ ệ ạ ố ờ
ng hình nh c a mình m i n i, m i lúc. báo có th khu ch tr ể ế ươ ọ ơ ủ ả ọ
Theo Trang Nhi, m t b n đ c th ng xuyên c a các báo đi n t Lao ộ ạ ọ ườ ệ ử ủ
Đ ng, Thanh Niên, Dân Trí... báo đi n t ệ ử ấ h p d n còn b i có tính l u tr ở ư ẫ ộ ữ
đó ch trong ít phút tôi r t cao. "Báo đi n t ấ ệ ử nh m t th vi n kh ng l ư ệ ư ộ ổ , ồ ở ỉ
i nh ng bài báo đã đ c đăng t có th tìm l ể ạ ữ ượ ừ ệ lâu, đi u r t khó th c hi n ề ấ ự
v i các trang báo gi y", Nhi cho hay. ớ ấ
L i nhu n t ậ ừ ợ ữ qu ng cáo cũng tăng vù vù. Ngày càng dày đ c nh ng ả ặ
logo, banner qu ng cáo nh p nháy trên các trang web báo chí đi n t . Tuy ệ ử ả ấ
nhiên, hi n t ệ ạ i ch có m t vài website tin t c nh Vnexpress, Dân Trí... có ứ ư ộ ỉ
th l y l i nhu n qu ng cáo bù chi phí ho t đ ng. Theo các ch website, ể ấ ợ ạ ộ ủ ậ ả
m c đ đ u t phát tri n báo đi n t ộ ầ ư ứ ệ ử ể ả ngày m t tăng. Nh ng cũng ph i ư ộ
th a nh n m t th c t h u h t các trang báo đi n t l n đ u có s h tr ự ế ầ ệ ử ớ ự ỗ ợ ừ ề ế ậ ộ
69
c a m t ISP (nhà cung c p đ hay nói th ng là đ u t ẳ ầ ư ủ ấ ộ ườ ng truy n). Hai ề
báo đi n t ra đ i s m nh t Vi t Nam là Vnexpress và Vietnamnet là ệ ử ờ ớ ấ ở ệ
ví d hình. nh ng ữ ụ đi n ể
Báo đi n t thu hút ng i đ c b i l ng thông tin kh ng l , vì th ệ ử ườ ọ ở ượ ổ ồ ế
khi các báo Thanh Niên, Tu i Tr , Ng òi Lao Đ ng ch a có trang web, ư ư ẻ ổ ộ
Vnexpress và Vietnamnet đã khai thác tri t đ ngu n thông tin t các báo ệ ể ồ ừ
này. Đ c gi lúc đó đang háo h c v i s nhanh nh y và m i m c a báo ộ ả ứ ớ ự ẻ ủ ạ ớ
đi n t đã đ xô vào 2 trang web này. Nh ng đ n nay, g n h t các c ệ ử ư ế ế ầ ổ ơ
quan báo chí đ u có website thì ng ề ườ ọ ỏ i đ c ch c n truy c p m t báo, kh i ỉ ầ ậ ộ
m báo khác vì ch có ng n y thông tin đ c copy qua l ầ ấ ở ỉ ượ ạ i, h u nh ầ ư
gi ng nhau. ố
Theo cu c kh o sát "b túi" c a S n (đã đ c Báo Kinh t Sài Gòn ủ ả ộ ỏ ơ ượ ế
đăng t i ngày 30/11/2006), 100% các bài đó đ c đăng l ả ượ ạ ả i ch không ph i ứ
trích d n. Vnexpress là website v ẫ t tr i v s l ượ ộ ề ố ượ ủ ng bài tái s d ng c a ử ụ
báo khác, trong đó h u h t t báo in ho c phiên b n đi n t c a báo in. ế ừ ầ ệ ử ủ ặ ả
S n cho r ng, đi u này không nh ng d n đ n tình tr ng c nh tranh không ữ ế ề ằ ạ ạ ẫ ơ
công b ng, mà còn làm gi m ch t l ng c a báo đi n t . H n n a, khi đã ấ ượ ằ ả ệ ử ơ ữ ủ
ng m i Th gi i (WTO), Vi vào T ch c Th ổ ứ ươ ế ớ ạ ệ ậ t Nam ph i tôn tr ng lu t ả ọ
m i lĩnh v c. b n quy n và s h u trí tu ả ở ữ ệ ở ọ ự ề
Không nh ng v y, m t s doanh nghi p l i tìm cách núp d i danh ộ ố ệ ạ ữ ậ ướ
nghĩa c a m t vài c quan báo chí nh nh m ki m đ ủ ế ằ ộ ơ ỏ ượ ấ ấ c t m gi y “c p ấ
phép” c a B VHTT. Sau đó, cho ra đ i nh ng trang tin đi n t c c kỳ ệ ử ự ữ ủ ộ ờ
gi t gân, lá c i. Ông D ng Xuân Nam, T ng Biên t p báo Ti n phong ậ ươ ề ả ậ ổ
phê phán k ch li t nh ng trang báo đi n t quá câu khách, quá gi t gân, ị ệ ệ ử ữ ậ
không chính xác. "Chính nh ng trang web này đang khi n b n đ c m t tin ữ ế ạ ấ ọ
t ng vào báo đi n t báo hay, t báo d , t ưở ệ ử . Nh ng t ữ ờ ờ ở ờ ả ẫ ộ báo lá c i l n l n
v i nhau, khi n b n đ c m t lòng tin. Đó là nh ng trang web r t ớ ạ ấ đ c h i ộ ữ ế ạ ấ ọ
70
c", ông Nam nói. và nguy hi m cho đ t n ể ấ ướ
Cũng c n nói thêm, không ph i t báo đi n t nào cũng đ c nuôi t ả ờ ầ ệ ử ượ ố t,
nghĩa là ph i t n ch i. L c l b ả ự ươ ự ượ ả ạ ng biên ch cho đ i ngũ ch a m nh ộ ư ế
c đào t o chuyên nghi p. Làm đ y n i dung trang tin, l m, l ắ ạ i ch a đ ư ượ ệ ạ ầ ộ
m i ngu n báo khác nhau. L p ch r t s n! Sao chép, c t dán n i dung t ấ ẵ ắ ộ ừ ọ ắ ồ ỗ
này m t ít, ch kia m t ít. T h i là có nh ng trang ch chuyên khai thác và ệ ạ ữ ộ ỗ ộ ỉ
đăng t i nh ng bài liên quan đ n h u tr ng, đ i t c a con ng ả ữ ế ậ ườ ờ ư ủ ườ i,
nh ng v án m ng man r , hay chuy n chăn g i, phòng the,.. nh ng câu ữ ụ ữ ệ ạ ợ ố
chuy n mang tính gi ng v a ph i trên nh ng t ệ ả i trí xu t hi n có li u l ệ ề ượ ấ ừ ữ ả ờ
báo chính th ng. ố
Báo đi n t Vi t Nam đã có nh ng b ệ ử ệ ữ ướ c ti n m nh m trong 6 năm ẽ ế ạ
qua, k t khi ra đ i. Nh ng d ng nh , cũng ch sau 6 năm, s u vi ể ừ ư ờ ườ ự ư ư ỉ ệ t
c a báo đã b nh ng v n đ b t c p khác làm gi m uy tín. Hi v ng các ủ ề ấ ậ ữ ấ ả ọ ị
trang báo đi n t s tìm đ ệ ử ẽ c l ượ ố ể ệ ự ạ i đi "không đ ng hàng", th hi n s c nh ụ
71
tranh lành m nh đ gi đ c nh ng đ c gi thân thi t. ể ữ ượ ạ ữ ộ ả ế
K T LU N
Ậ
Ế
72
TÀI LI U THAM KH O
Ả
Ệ
1. Bài gi ng LSBCTG c a Th.S Bùi Ti n Dũng
2. C s lý lu n báo chí truy n thông – D ng Xuân S n, Đinh Văn
ủ ế ả
ơ ở ươ ề ậ ơ
3. Truy n thông đ i chúng - T Ng c T n ấ
H ng, Tr n Quang ầ ườ
4. “Google – câu chuy n th n kỳ”
ề ạ ạ ọ
David Vavid Vise và Mark Maleed ệ ầ
5. T p chí lý lu n chính tr và truy n thông
do Khánh Chi d ch ị
6. T p chí th
ề ậ ạ ị
7. Các trang web:
ạ ươ ng m i ạ
google.com.vn
Vietnamnet.vn
Vnexpress.vn
Fpt.vn
Vasc.com.vn
Thanhnien.com.vn
73
Laodong.com
tuoitre.com.vn
dowjones.com
aol.com
vietbao.com
nghebao.com
Wikipedia. Org
Nghebao.com
74
Tuanvietnam.net