LUẬN VĂN:
Chính sách đối ngoại trong điều kiện
hội nhập quốc tế của Cộng hoà Dân
chủ nhân dân Lào
mở đầu
1. Lý do chọn đề tài
Từ Đại hội IV năm 1986, Đảng Nhân dân Cách mạng Lào khởi xướng và lãnh
đạo công cuộc đổi mới đất nước. Hai mươi năm qua, sự nghiệp đổi mới của Cộng hòa
Dân chủ nhân dân Lào đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa quan trọng.
Đường lối, chính sách đối ngoại là một bộ phận trong toàn bộ đường lối, chính sách nói
chung của một chủ thể quyền lực chính trị. Là sự tiếp tục của chính trị đối nội, chính
sách đối ngoại có mục tiêu góp phần bảo vệ và nâng cao vị trí của quốc gia trên trường
quốc tế. Việc đề ra và thực thi chính sách đối ngoại như thế nào đều có ảnh hưởng tới
hoà bình, ổn định và phát triển của mỗi quốc gia, cũng như sự hưng vong của mỗi dân
tộc. Vì vậy, cũng giống như các chủ thể nắm quyền lực chính trị ở các nước khác, trong
tổng thể đường lối và chính sách của mình, Đảng và Nhà nước Lào luôn rất quan tâm
tới chính sách đối ngoại.
Trong sự cạnh tranh ngày càng gay gắt về mặt kinh tế và khoa học - công nghệ
trên thế giới, mọi mặt của đời sống chính trị, kinh tế, xã hội của mỗi quốc gia đang diễn
ra những chuyển biến quan trọng. Đây là một nhân tố mà nhất thiết các nước phải tính
đến trong việc hoạch định đường lối, chính sách phát triển của mình.
Dưới tác động của cách mạng khoa học - công nghệ, lực lượng sản xuất thế giới
đã có bước phát triển vượt bậc chưa từng có trong lịch sử, nó không giới hạn trong
phạm vi của mỗi nước, mà trở thành xu hướng có tính chất quốc tế mạnh mẽ. Trong bối
cảnh đó, xu hướng tăng cường quan hệ hợp tác về mặt kinh tế của mỗi nước ngày càng
phát triển, trở thành yếu tố quan trọng góp phần củng cố và tăng cường xu hướng vừa
hợp tác vừa đấu tranh giữa các nước có chế độ xã hội khác nhau trên thế giới hiện nay.
Do tác động của cách mạng khoa học - công nghệ hiện đại và xu thế toàn cầu hoá kinh
tế, nên quá trình hội nhập quốc tế vì mục tiêu phát triển của mỗi quốc gia trở thành một
đòi hỏi khách quan, mang tính tất yếu.
Với vị trí địa lý thuận lợi, nước CHDCND Lào trở thành địa bàn đóng vai trò
"trung tâm" của Đông Nam á, nối liền từ phía Tây tới phía Đông, từ phía Bắc xuống
phía Nam. Do có vị trí chiến lược quan trọng và khá nhạy cảm như vậy, nên trong các
thời kỳ lịch sử trước đây cũng như hiện nay, đất nước Lào có điều kiện thuận lợi thúc
đẩy sự hợp tác quốc tế nói chung cũng như trong ASEAN nói riêng. Đồng thời, sự phát
triển hợp tác giữa nước CHDCND Lào và các nước góp phần đẩy mạnh tiến trình hội
nhập, trước hết về mặt kinh tế với các nước trong khu vực và thế giới.
Thực hiện Nghị quyết Đại hội IV (1986) của Đảng NDCM Lào về công tác đối
ngoại theo tư duy mới, các bộ tộc Lào đã cố gắng tạo lập môi trường hoà bình nhằm
phục vụ hai nhiệm vụ chiến lược là xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, thực hiện nghĩa vụ
quốc tế của mình, phối hợp đấu tranh hướng tới biện pháp giải quyết về mặt chính trị
đúng đắn các vấn đề quốc tế có liên quan, góp phần củng cố hoà bình, ổn định ở Đông
Nam á, đóng góp vào sự nghiệp chung của nhân dân thế giới vì hoà bình, độc lập dân
tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội. Trong sự nghiệp đổi mới, địa vị của đất nước Lào trên
trường quốc tế ngày càng được củng cố và tăng cường. Quan hệ quốc tế, nhất là về mặt
kinh tế được mở rộng, do đó từng bước kết hợp được sức mạnh của dân tộc với sức
mạnh của thời đại để phục vụ nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội. Đúng như Đảng và
Nhà nước Lào đã khẳng định: Nguyện vọng tha thiết của nhân dân các bộ tộc Lào là lúc
nào cũng mong muốn được sống và lao động trong hoà bình, có quan hệ hữu nghị tốt
với các dân tộc trên thế giới. CHDCND Lào tiếp tục thực hiện một cách nhất quán chính
sách đối ngoại hoà bình, độc lập, hữu nghị tốt với tất cả các nước, không phân biệt chế
độ chính trị, xã hội khác nhau, trên cơ sở nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền của
nhau, bình đẳng đôi bên cùng có lợi, góp phần cùng với các dân tộc trên thế giới trong
sự nghiệp đấu tranh vì hoà bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội".
Thế giới ngày nay đang vận động, biến đổi rất nhanh chóng, phức tạp và khó
lường. Sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của các bộ tộc Lào đang đứng trước
những vận hội mới, nhưng cũng đang đối diện với không ít thách thức to lớn về nhiều
mặt. Nhiệm vụ của công tác đối ngoại trong điều kiện hội nhập quốc tế hiện nay là phải
bám sát sự biến động của tình hình trong nước và quốc tế để đề ra chính sách đối ngoại
có hiệu quả, nhằm phục vụ đắc lực cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Lào
hướng tới mục tiếu "dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh".
Việc nghiên cứu để nắm được quá trình hình thành và phát triển đường lối, chính
sách đối ngoại đổi mới của nước CHDCND Lào là một trong những vấn đề có ý nghĩa
lý luận và thực tiễn cấp bách trong giai đoạn hiện nay. Xuất phát từ nhận thức đó, học
viên chọn đề tài: "Chính sách đối ngoại trong điều kiện hội nhập quốc tế của Cộng
hoà Dân chủ nhân dân Lào" làm luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Chính trị học.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Đường lối, chính sách đối ngoại trong thời kỳ đổi mới của Đảng và Nhà nước
Lào cũng như các vấn đề liên quan đã được nhiều người quan tâm nghiên cứu trực tiếp
hoặc gián tiếp với những khía cạnh khác nhau.
Những nội dung cơ bản về chính sách đối ngoại và hoạt động đối ngoại của
Đảng, Nhà nước Lào. Trong được thể hiện rõ nét trong văn kiện Đảng, các sách và bài
viết, bài phát biểu của các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước Lào. Trong thời kỳ đổi
mới, khi nghiên cứu về chính sách và quan hệ đối ngoại không thể không đề cập các
văn kiện như: Văn kiện Đại hội III Đảng NDCM Lào Lào (Nxb Nhà in quốc gia Lào,
1982); Văn kiện Đại hội IV Đảng NDCM Lào Lào (Nxb Nhà in quốc gia Lào, 1986);
Nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương 5 khoá IV (1988); Chuyển xuống nông thôn
và mở rộng quan hệ với nước ngoài - Nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương 7
khoá IV (1989); Văn kiện Đại hội V Đảng NDCM Lào ( Nxb Quốc gia Lào, 1991); Nghị
quyết của Ban Chấp hành Trung ương 5 khoá V (1992); Văn kiện Đại hội VI Đảng
NDCM Lào (Nxb Quốc gia Lào, 1996); 5 kinh nghiệm của Đảng NDCM Lào từ sự lãnh
đạo đổi mới ( Ban Tuyên huấn Trung ương, 2000); Văn kiện Đại hội VII Đảng NDCM
Lào Lào (Nxb Quốc gia Lào, 2001); Hiến pháp của CHDCND Lào (sửa đổi, bổ sung);
Luật pháp về sự quản lý địa phương (2003); Văn kiện Đại hội VIII Đảng NDCM Lào,
(Nxb Quốc gia, 2006).
Bên cạnh đó, các tác phẩm của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước Lào cũng
tập trung phân tích làm rõ những định hướng, mục tiêu, nhiệm vụ của công tác đối
ngoại Lào thời kỳ đổi mới. Trong đó, đáng chú ý là các tác phẩm của lãnh tụ Cay Xỏn -
Phôm - Vi - Hản về Cách mạng dân tộc dân chủ (Tuyển tập, tập 1, Nxb Viêng Chăn,
1985); Vấn đề quan hệ kinh tế với nước ngoài, (Tuyển tập, tập 2, Nxb Viêng Chăn,
1987); Điều chỉnh toàn diện giành lấy thắng lợi mới trong thực hiện hai nhiệm vụ chiến
lược (Nxb Quốc gia, 1988) và tác phẩm của đồng chí Khăm Tay Xỉ-Phăn-Đon: Trong
sự nghiệp cách mạng dân tộc dân chủ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc (Nxb Viêng Chăng,
1998). Bài phát biểu ý kiến của đồng chí Khăm Tày Xỉn- Phăn - Đon với công tác đối
ngoại lần thứ 7 (ngày 21/2/1997).
Ngoài ra, công tác đối nogại của Đảng và Nhà nước Lào còn được phản ánh trên
nhiều khía cạnh trong các văn bản chính thức của Chính phủ CHDCND Lào như: Báo cáo
tổng kết kết quả hoạt động đối ngoại của Cộng hoà Dân chủ Nhân dân Lào từ 1995-2001;
Chiến lược xoá đói giảm nghèo (2001); Báo cáo phương hướng phát triển kinh tế - xã hội 5
năm lần thứ VI (2006 - 2010); Báo cáo phát triển kinh tế - xã hội năm 2005-2006 và các
bài viết trên các tạp chí tuyên truyền của Đảng và Nhà nước Lào về hoạt động đối
ngoại.
ở Việt Nam, có một số luận văn, luận án, tài liệu đã đề cập những vấn đề đối
ngoại của CHDCND Lào có liên quan đề tài này cả về nội dung và phương pháp tiếp
cận như: Nước Cộng hoà dân chủ nhân dân Lào (Nxb Sự thật, 1983); Trần Xuân Cầu:
Quan hệ Việt - Lào, Lào - Việt (Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1993); GS. Lương
Ninh - PGS. Nguyễn Đình Vỳ - PGS. Đinh Ngọc Bảo: Đất nước Lào lịch sử và văn hoá
(Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1996); PGS.TS Nguyễn Xuân Sơn và Th.S Thái Văn
Long: Quan hệ đối ngoại của các nước ASEAN (Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1997);
Đề tài khoa học cấp Bộ: Quan hệ giữa Việt Nam và Lào trong giai đoạn hiện nay của
Viện Quan hệ quốc tế, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh (Hà Nội, 2000);
Nguyễn Văn Lung: Một số vấn đề về quan hệ giữa hai nước Việt Nam - Lào (Tiểu luận
tốt nghiệp lý luận chính trị cao cấp lớp Ban Tổ chức Trung ương khoá 1999-2001);
Dương Thị Huệ (2004): Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo thực hiện đường lối đối
ngoại trong những năm đổi mới từ 1991-2001 (Luận văn thạc sĩ Lịch sử, Học viện
Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh); Ngô Chí Nguyện (2005): Quá trình hoạch định và
