i
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Ngay từ những năm đầu thành lập KTNN Việt Nam đã ban hành Quy
trình kiểm toán Báo cáo quyết toán Dự án đầu tư xây dựng. Qua thực tiễn
kiểm toán các dự án đầu tư, Quy trình kiểm toán Báo cáo quyết toán Dự án
đầu tư đã được áp dụng có hiệu quả trong công tác kiểm toán các dự án đầu tư
xây dựng. Tuy nhiên, Quy trình kiểm toán Báo cáo quyết toán Dự án đầu tư
xây dựng hiện nay cũng như việc áp dụng Quy trình kiểm toán trong thực tiễn
vẫn còn có những hạn chế. Cùng với sự phát triển của Cơ quan KTNN, đòi
hỏi chất lượng công tác kiểm toán ngày càng cao hơn. Do vậy, yêu cầu đặt ra
là Quy trình kiểm toán Báo cáo quyết toán Dự án đầu tư xây dựng phải luôn
được hoàn thiện để phát huy ngày càng có hiệu quả trong thực tiễn kiểm toán.
Để góp phần hoàn thiện Quy trình này, Đề tài “Hoàn thiện Quy trình kiểm
toán Báo cáo quyết toán Dự án đầu tư xây dựng của Kiểm toán Nhà nước Việt
Nam” được lựa chọn cho Luận văn thạc sỹ kinh tế.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn kiểm toán, đề xuất phương
hướng và các giải pháp hoàn thiện Quy trình kiểm toán Báo cáo quyết toán
Dự án đầu tư xây dựng do Kiểm toán Nhà nước Việt Nam thực hiện
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu là những quy định và việc thực hiện Quy trình
kiểm toán Báo cáo quyết toán Dự án đầu tư xây dựng do Kiểm toán Nhà nước
Việt Nam thực hiện.
Phạm vi nghiên cứu là lý luận, thực trạng và giải pháp hoàn thiện Quy
trình kiểm toán Báo cáo quyết toán Dự án đầu tư xây dựng do KTNN thực
hiện; Đối tượng khảo sát chủ yếu là các cuộc kiểm toán dự án đầu tư xây
dựng do KTNN Chuyên ngành dự án đầu tư xây dựng thuộc KTNN thực hiện.
ii
4. Phương pháp nghiên cứu
Dựa trên cơ sở phương pháp duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, Luận
văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu khác nhau như khảo sát, phân tích,
tổng hợp, thống kê,...
để rút ra những kết luận, đánh giá và nghiên cứu các đề
xuất kiến nghị.
5. Kết cấu của luận văn
Ngoài mở đầu và kết luận, Luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Những vấn đề lý luận cơ bản về Quy trình kiểm toán Báo
cáo quyết toán dự án đầu tư xây dựng do Kiểm toán nhà nước thực hiện
Chương 2: Thực trạng Quy trình kiểm toán Báo cáo quyết toán Dự án
đầu tư xây dựng do Kiểm toán Nhà nước Việt Nam thực hiện
Chương 3: Phương hướng và giải pháp hoàn thiện Quy trình kiểm toán
Báo cáo quyết toán Dự án đầu tư xây dựng của Kiểm toán Nhà nước
iii
CHƯƠNG 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN
VỀ QUY TRÌNH KIỂM TOÁN BÁO CÁO QUYẾT TOÁN
DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG DO KIỂM TOÁN NHÀ NƯỚC THỰC HIỆN
1.1. Đặc điểm về quản lý và tổ chức thực hiện dự án đầu tư xây
dựng do Kiểm toán nhà nước thực hiện kiểm toán
1.1.1. Khái quát về dự án đầu tư xây dựng thuộc đối tượng kiểm toán
của Kiểm toán nhà nước
Thông thường ta có thể hiểu dự án đầu tư xây dựng là tập tài liệu
nghiên cứu các điều kiện kinh tế, kỹ thuật, xã hội… để nhà đầu tư có cơ sở bỏ
vốn vào xây dựng một công trình và khai thác công trình đó nhằm đạt đến
những hiệu quả kinh tế nhất định cho bản thân họ và xã hội.
Công trình xây dựng là sản phẩm được tạo thành bởi sức lao động của
con người, vật liệu xây dựng, thiết bị lắp đặt vào công trình, được liên kết
định vị với đất với một số đặc điểm như sau: Sản phẩm dự án đầu tư xây dựng
có tính chất cố định, nơi đầu tư xây dựng gắn liền với nơi tiêu thụ sản phẩm,
phụ thuộc trực tiếp vào điều kiện địa chất, thuỷ văn; sản phẩm dự án đầu tư
xây dựng thường có quy mô, kết cấu phức tạp, chu kỳ sản xuất dài; sản phẩm
đầu tư xây dựng có thời gian sử dụng lâu dài, chất lượng sản phẩm có ý nghĩa
quyết định đến hiệu quả hoạt động của các ngành khác; sản phẩm đầu tư xây
dựng mang tính tổng hợp về kinh tế, kỹ thuật, xã hội, an ninh quốc phòng; sản
phẩm của dự án đầu tư xây dựng có tính đơn chiếc, riêng lẻ.
Đối tượng kiểm toán của các kiểm toán chuyên ngành dự án đầu tư xây
dựng thuộc KTNN là các dự án đầu tư xây dựng có sử dụng nguồn vốn
NSNN; dự án sử dụng vốn tín dụng do Nhà nước bảo lãnh, vốn tín dụng phát
triển của Nhà nước; dự án sử dụng vốn đầu tư phát triển của DNNN có quy
mô lớn và dự án công trình quan trọng quốc gia.
iv
1.1.2. Tổ chức quản lý dự án đầu tư xây dựng
Quản lý dự án là một quá trình lập kế hoạch, điều phối thời gian, nguồn
lực và giám sát quá trình phát triển của dự án nhằm đảm bảo cho dự án hoàn
thành đúng thời hạn, trong phạm vi ngân sách được duyệt và đạt được các yêu
cầu đã định bằng các phương pháp và điều kiện tốt nhất cho phép.
Mục tiêu:Hoàn thành các công việc dự án trong phạm vi ngân sách
được duyệt và theo đúng tiến độ thời gian cho phép.
Yêu cầu: Bảo đảm mục tiêu chiến lược phát triển kinh tế xã hội theo
từng thời kỳ; huy động và sử dụng có hiệu quả cao nhất các nguồn vốn đầu tư.
Nội dung công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng:Nhà nước thống nhất
quản lý đầu tư xây dựng đối với tất cả các thành phần kinh tế về: Mục tiêu
chiến lược; quy chuẩn và tiêu chuẩn xây dựng. Đối với các dự án đầu tư sử
dụng vốn của Nhà nước thì Nhà nước cần quản lý về mặt thương mại, tài
chính và hiệu quả kinh tế của dự án;
Các hình thức quản lý dự án được áp dụng:
Một là, Chủ đầu tư trực tiếp quản lý thực hiện dự án;
Hai là, Chủ nhiệm điều hành dự án;
Ba là, Chìa khoá trao tay.
1.1.3. Báo cáo quyết toán dự án đầu tư xây dựng
Tất cả các dự án đầu tư sử dụng vốn NSNN, vốn tín dụng do Nhà nước
bảo lãnh, vốn tín dụng đầu tư phát triển của Nhà nước sau khi hoàn thành đưa
dự án vào khai thác, sử dụng đều phải quyết toán vốn đầu tư theo quy định.
Vốn đầu tư được quyết toán là toàn bộ chi phí hợp pháp đã thực hiện
trong quá trình đầu tư để đưa dự án vào khai thác sử dụng.
Yêu cầu đối với báo cáo quyết toán dự án đầu tư xây dựng:
Báo cáo quyết toán dự án đầu tư xây dựng phải xác định đầy đủ, chính
xác tổng chi phí đầu tư đã thực hiện; phân định rõ nguồn vốn đầu tư, ...
v
Vai trò của báo cáo quyết toán dự án đầu tư xây dựng:Đánh giá kết
quả đầu tư, xác định giá trị tài sản tăng thêm; xác định trách nhiệm các bên
liên quan; hoàn thiện cơ chế chính sách, nâng cao hiệu quả công tác quản lý.
Nội dung của báo cáo quyết toán dự án đầu tư xây dựng:
Nguồn vốn đầu tư; chi phí đầu tư đề nghị quyết toán; xác định chi phí
đầu tư thiệt hại không tính vào giá trị tài sản hình thành qua đầu tư.
1.2. Quy trình kiểm toán Báo cáo quyết toán Dự án đầu tư xây
dựng
1.2.1. Khái quát về kiểm toán báo cáo quyết toán dự án đầu tư xây
dựng
Kiểm toán là xác minh và bày tỏ ý kiến về thực trạng hoạt động được
kiểm toán bằng hệ thống phương pháp kỹ thuật của kiểm toán chứng từ và
ngoài chứng từ do các kiểm toán viên có trình độ nghiệp vụ tương xứng thực
hiện trên cơ sở hệ thống pháp lý có hiệu lực.
Kiểm toán báo cáo quyết toán dự án đầu tư xây dựng là việc kiểm tra
và xác nhận tính trung thực và hợp lý của Báo cáo quyết toán Dự án đầu tư
xây dựng. Đồng thời, xem xét mức độ phù hợp giữa các nội dung trên Báo
cáo quyết toán với các nguyên tắc, chuẩn mực kế toán và các yêu cầu của
pháp luật.
Các nội dung cơ bản của kiểm toán Báo cáo quyết toán Dự án:
Kiểm toán báo cáo quyết toán vốn đầu tư công trình hoàn thành;
Kiểm toán việc tuân thủ pháp luật, chế độ đầu tư xây dựng;
1.2.2. Nội dung chủ yếu của Quy trình kiểm toán Báo cáo quyết toán
Dự án đầu tư xây dựng
Quy trình kiểm toán là trình tự tiến hành công việc của mỗi cuộc kiểm
toán, gồm các nội dung công việc được sắp xếp theo thứ tự phù hợp với các
yêu cầu của chuẩn mực kiểm toán và phù hợp với những diễn biến khách
