ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT
NGUYỄN THỊ LOAN
THáA THUËN LùA CHäN TßA ¸N
GI¶I QUYÕT TRANH CHÊP TH¦¥NG M¹I QUèC TÕ
Chuyên ngành: Luật quốc tế
Mã số: 60 38 01 08
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
Cán bộ hƣớng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN TIẾN VINH
HÀ NỘI - 2015
MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục các từ viết tắt
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA THỎA THUẬN LỰA CHỌN
TÒA ÁN GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP THƢƠNG MẠI
QUỐC TẾ ............................................................................................ 6
1.1. Khái niệm giải quyết tranh chấp thƣơng mại quốc tế bằng tòa án ..... 6
1.1.1. Tranh chấp thương mại quốc tế ............................................................ 6
1.1.2. Giải quyết tranh chấp thương mại quốc tế bằng tòa án ...................... 10
1.2. Các tiêu chí xác định thẩm quyền của tòa án giải quyết tranh
chấp thƣơng mại quốc tế .................................................................. 12
1.2.1. Tiêu chí quốc tịch của đương sự ......................................................... 12
1.2.2. Tiêu chí lãnh thổ ................................................................................. 13
1.2.3. Một số tiêu chí khác ............................................................................ 14
1.2.4. Tiêu chí sự thỏa thuận của các bên ..................................................... 17
1.3. Quyền thỏa thuận của các bên với tƣ cách là tiêu chí xác định
thẩm quyền của tòa án ...................................................................... 17
1.3.1. Cơ sở pháp lý của thỏa thuận lựa chọn tòa án giải quyết tranh chấp
thương mại quốc tế.............................................................................. 17
1.3.2. Khái niệm thỏa thuận lựa chọn tòa án ................................................ 19
1.3.3. Phân loại thỏa thuận lựa chọn tòa án .................................................. 23
1.3.4. Ý nghĩa của việc thừa nhận quyền thỏa thuận của các bên trong
xác định thẩm quyền của tòa án .......................................................... 28
Chƣơng 2: THỎA THUẬN LỰA CHỌN TÒA ÁN GIẢI QUYẾT
TRANH CHẤP THƢƠNG MẠI QUỐC TẾ THEO PHÁP
LUẬT QUỐC TẾ VÀ PHÁP LUẬT NƢỚC NGOÀI ................... 30
2.1. Hiệu lực của thỏa thuận lựa chọn tòa án ........................................ 30
2.1.1. Phạm vi thỏa thuận .............................................................................. 30
2.1.2. Hình thức thỏa thuận ........................................................................... 35
2.2. Hệ quả của việc thừa nhận thỏa thuận lựa chọn Tòa án .............. 39
2.2.1. Hệ quả về mặt xác định thẩm quyền của Tòa án ................................ 39
2.2.2. Hệ quả về công nhận và thi hành phán quyết của Tòa án .................. 42
Chƣơng 3: THỎA THUẬN LỰA CHỌN TÒA ÁN GIẢI QUYẾT
TRANH CHẤP THƢƠNG MẠI QUỐC TẾ TẠI VIỆT NAM .... 49
3.1. Thực trạng pháp luật và thực tiễn giải quyết về thỏa thuận lựa
chọn tòa án tại Việt Nam .................................................................. 49
3.1.1. Quyền thỏa thuận lựa chọn Tòa án theo quy định của pháp luật
Việt Nam ............................................................................................. 49
3.1.2. Thực tiễn giải quyết về thỏa thuận lựa chọn tòa án tại Việt Nam ............ 53
3.2. Một số giải pháp, kiến nghị hoàn thiện và tăng cƣờng thực thi
pháp luật ............................................................................................ 56
3.2.1. Phương hướng chung .......................................................................... 56
3.2.2. Thừa nhận Thỏa thuận chọn Tòa án trong Bộ luật tố tụng dân sự
và văn bản chuyên ngành .................................................................... 59
3.2.3. Xem xét việc gia nhập Công ước Lahay về thỏa thuận lựa chọn
tòa án 2005 .......................................................................................... 64
3.2.4. Một số kiến nghị về thực thi pháp luật đối với doanh nghiệp ............ 69
KẾT LUẬN .................................................................................................... 73
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 75
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
BLDS:
Bộ luật dân sự
ECJ:
Tòa án công lý Châu Âu
(European Court of Justice)
EU:
Liên minh Châu Âu
(European Union)
TTDS:
Tố tụng dân sự
YTNN:
Yếu tố nước ngoài
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Xung đột pháp luật và xung đột thẩm quyền là hai vấn đề quan trọng
nhất trong tư pháp quốc tế. Trong các tranh chấp hợp đồng thương mại
quốc tế, hay còn gọi là hợp đồng có yếu tố nước ngoài, một trong những
vấn đề đầu tiên cần phải giải quyết là vấn đề xung đột thẩm quyền xét xử.
Việc xác định thẩm quyền giải quyết tranh chấp hợp đồng thương mại quốc
tế có ý nghĩa vô cùng quan trọng, có ảnh hưởng tới cả quá trình cũng như
kết quả giải quyết tranh chấp.
Nhằm kiểm soát rủi ro, các bên thường tìm cách thỏa thuận trước về
phương thức cũng như cơ quan giải quyết tranh chấp phát sinh từ giao dịch
giữa họ. Trong một số trường hợp, các bên sẽ đưa tranh chấp ra trọng tài.
Trong những trường hợp khác, các bên sẽ đồng ý khởi kiện tranh chấp trước
tòa án được các bên thỏa thuận. Xuất phát từ tính chất của quan hệ tư, trên thế
giới hiện nay, hầu hết các quốc gia đã cho phép các bên thỏa thuận lựa chọn
Tòa án phù hợp để giải quyết tranh chấp, miễn sao thỏa thuận đó phù hợp với
quy định của pháp luật nước được lựa chọn. Điều này đã trở nên quan trọng
và phổ biến trong các giao dịch thương mại quốc tế
Thỏa thuận lựa chọn tòa án có thể giúp các bên tránh được việc xét xử
tốn kém và tiết kiệm thời gian. Mặt khác, mỗi quốc gia lại có các quy định về
tố tụng tòa án khác nhau, dẫn đến quy trình tố tụng và kết quả giải quyết tranh
chấp cũng có thể khác nhau. Thỏa thuận lựa chọn tòa án cho phép các bên có
chiến lược lựa chọn tòa án với các quy định về thủ tục và chứng cứ thuận lợi
nhất cho mình nhất.
Liên hệ đến Việt Nam hiện nay, do thực tiễn hội nhập kinh tế, các