Đề tài: máy biến áp và động cơ

Trường THBC Kt - K t Bắc Thăng Long Báo cáo thực tập nhận thức

Lêi nãi ®Çu

“Häc ®i ®«i víi hµnh” lu«n lµ ph¬ng

ch©m hµng ®Çu cña nÒn gi¸o dôc n-

íc ta. Do ®ã ®Ó viÖc häc tËp trong

Nhµ trêng cã tÝnh thùc tiÔn vµ ®i s¸t

víi nhu cÇu thùc tÕ cña x· héi h¬n.

th× viÖc ®i thùc tËp ®èi víi mçi sinh

viªn khi ®ang cßn ngåi trªn ghÕ Nhµ

trêng lµ rÊt cÇn thiÕt. Bëi trong thùc

tÕ x· héi ®· cho ta thÊy r»ng trong

Nhµ trêng th× chóng ta míi chØ ®îc

häc nh÷ng kiÕn thøc hÕt søc c¬ b¶n.

Ờ

Ầ

mÆc dï chó L I NÓI Đ U

“H c đi đôi v i hành ” luôn là ph ọ ớ ươ ủ ng châm hàng đ u c a ầ

n n giáo d c n c ta. Do đó đ vi c h c t p trong Nhà tr ng ụ ề ướ ể ệ ậ ọ ườ

có tính th c ti n và đi sát v i nhu c u th c t ự ự ễ ầ ớ ế ủ ơ c a xã h i h n. ộ

thì vi c đi th c t p đ i v i m i sinh viên khi đang còn ng i trên ự ệ ậ ố ớ ỗ ồ

gh Nhà tr ng là r t. B i trong th c t xã h i đã cho ế ườ ấ t c n thi ầ ế ự ở ế ộ

ta th y r ng trong Nhà tr ng thì chúng ta m i ch đ ấ ằ ườ ỉ ượ ớ ọ c h c

1 Sinh viên: Lưu Minh Thắng L ớp: ĐT08A

Trường THBC Kt - K t Bắc Thăng Long Báo cáo thực tập nhận thức

nh ng ki n th c h t s c c b n. m c dù chúng ta đã đ ế ứ ơ ả ữ ứ ế ặ ượ ự c th c

ự hành trên máy theo m i ngành h c c a mình. Nh ng còn v th c ọ ủ ư ề ỗ

t ế ộ xã h i thì sao? M t câu h i đ t ra cho m i sinh viên mà bu c ặ ộ ộ ỏ ỗ

i v i nh ng v n ki n th c c b n v chúng ta ph i có câu tr ả l ả ờ ơ ả ữ ứ ế ớ ố ề

xã h i mà chúng ta đã đ ộ ượ c h c. ọ

ứ Vì v y vi c đi th c t p là c h i áp d ng nh ng ki n th c ơ ộ ự ụ ữ ệ ế ậ ậ

Nhà tr ng vào th c t xã h i. Không nh ng th đã h c đ ọ c ượ ở ườ ự ế ữ ộ ế

ứ th c t p còn giúp cho chúng ta h c t p và nâng cao ki n th c ự ế ậ ậ ọ

cho mình. Đ ng th i cũng giúp chúng ta hi u rõ thêm v công ể ề ồ ờ

vi c và ý th c đ c t m quá trình c a công vi c v i ngành mình ứ ệ ượ ủ ệ ầ ớ

đang theo h c, đ vi c đi th c t p đ c t ự ể ệ ậ ọ ượ ố ể t h n và phát tri n ơ

h n n a. ữ ơ

Bên c nh đó vi c đi th c t p cũng rèn luy n cho chúng ta ự ệ ệ ạ ậ

có m t ý th c th c hi n các n i quy, quy đ nh c a Công ty cũng ủ ứ ự ệ ộ ộ ị

ệ nh các c quan. Đ ng th i bu c chúng ta ph i ch u trách nhi m ộ ư ả ơ ồ ờ ị

hoàn toàn v i nh ng vi c mình đã và đang làm. Đã giúp em hoàn ữ ệ ớ

thành t ố t bài báo cáo th c t p nh n th c v i chuyên đ “máy ậ ự ứ ề ậ ớ

bi n áp và đ ng c ”. ế ộ ơ

Hà N i, 29 tháng 08 năm 2010 ộ

H c Sinh: ọ

L u Minh Th ng ư ắ

I. TÌM HI U V C S TH C T P

Ề Ơ Ở

Ự

Ậ

Ể

Công ty TNHH Hal Vi t Nam là Công ty đ ệ ượ ậ c thành l p

ớ năm 2005. qua 5 năm thành l p Công ty ngày càng phát tri n v i ể ậ

nhi u m c tiêu khác nhau. N m KCn B c Thăng Long – Đông ụ ề ằ ở ắ

2 Sinh viên: Lưu Minh Thắng L ớp: ĐT08A

Trường THBC Kt - K t Bắc Thăng Long Báo cáo thực tập nhận thức

i cho vi c giao l u và Anh - HN v i m t v trí h t s c thu n l ị ứ ế ậ ớ ộ ợ ư ệ

ặ kinh doanh v i các Công ty khác. là m t Công ty chuyên l p đ t ắ ớ ộ

ữ h th ng đi n, đi u hoà cho các công trình vì v y đòi h i nh ng ệ ệ ề ậ ố ỏ

kh năng làm vi c r t. Khi có yêu c u t ệ ả t t ấ ố ầ ừ ứ khách hàng l p t c ậ

các nhân viên k thu t đ c ph bi n nhi m v và b t tay vào ậ ỹ ượ ụ ế ệ ắ ổ

công vi c c a mình. ủ ệ

c minh ho Toàn b h th ng đi u hành c a Công ty đ ề ộ ệ ủ ố ượ ạ

theo s đ sau: ơ ồ

1. S Đ B MÁY T CH C C A CÔNG TY TNHH HAL Ơ Ồ Ộ Ổ Ứ Ủ

VI T NAM Ệ

P hó Giám Đốc

P hó Giám Đốc

Trưởng phòng kỹ thuật

Giám Đốc

Công Nhân SX

Nhân viên lắp đặt

Chuyê n viên kỹ thuật

Kế toán Tài vụ Thư ký

2. CH C NĂNG, NHI M V CÁC B PH N TRONG CÔNG Ộ Ứ Ụ Ậ Ệ

TY TNHH HAL VI T NAM Ệ

1. Giám Đ c:ố là ng ườ ặ i lãnh đ o và đi u hành v m i m t ề ề ạ ọ

ho t đ ng c a Công ty c th nh sau: ụ ư ủ ể ạ ộ

- Ký k t các h p đ ng thi công v i các đ i tác. ế ợ ồ ớ ố

3 Sinh viên: Lưu Minh Thắng L ớp: ĐT08A

Trường THBC Kt - K t Bắc Thăng Long Báo cáo thực tập nhận thức

- Ký k t các gi y t văn b n trong Công ty. ế ấ ờ ả

ạ - T ch c và đi u hành các cu c h p c a ban lãnh đ o ủ ứ ề ổ ộ ọ

Công ty.

i giúp vi c cho Giám Đ c. Thay 2. Phó Giám Đ c:ố là ng ườ ệ ố

m t Giám Đ c đi u hành các ho t đ ng c a Công ty khi Giám ủ ề ặ ạ ố ộ

Đ c đi công tác. Th c hi n gi i quy t công vi c khi đ c Giám ự ệ ố ả ế ệ ượ

Đ c u quy n. ỷ ề ố

Ch đ ng l p ch ng trình công tác, ch đ o các cán b ủ ộ ậ ươ ỉ ạ ộ

ề công nhân viên thu c ph n ph trách làm vi c theo đúng quy n ụ ệ ầ ộ

h n và nhi m v c a minh. ụ ủ ệ ạ

3. Tr ng phòng k ho ch: ưở ế ạ ệ v ch ra k ho ch làm vi c ế ạ ạ

ạ cho các phòng ban trong Công ty. Ch u trách nhi m v các ho t ệ ề ị

đ ng c a các phòng ban. ủ ộ

4. Tr ng phòng k thu t: ưở ậ ch u trách nhi m giám sát và ỹ ệ ị

thi ế ệ t k các h ng m c thi công các gói th u. Ch u trách nhi m ụ ế ạ ầ ị

chính v ph n k thu t thi công, l p đ t. ề ầ ậ ắ ặ ỹ

là ng 5. K toán: ế ườ ấ i ch u trách nhi m so n th o các gi y ệ ạ ả ị

t , văn b n liên quan trong Công ty. Trình các gi y t ờ ả ấ ờ ầ ế c n ký k t

cho Giám Đ c. Xây d ng k ho ch thu chi hàng tháng. ế ự ạ ố

ng 6. Tài v :ụ là ng ườ i ch u trách nhi m qu n lý qu l ệ ỹ ươ ả ị

trong Công ty. Ký các gi y t ấ ờ thu chi c a Công ty. ủ

7. Nhân viên kh o sát thi t k thi công: ả ế ế ệ ch u trách nhi m ị

kh o sát công trình c n thi công l p đ t. V các b n v thi công ẽ ẽ ầ ả ắ ặ ả

l p đ t. ắ ặ

8. Chuyên viên k thu t: ậ Ch u trách nhi m giám sát các ỹ ệ ị

ho t đ ng thi công l p đ t c a các nhân viên k thu t. ặ ủ ắ ạ ậ ộ ỹ

9. Nhân viên l p đ t: ặ là nh ng công nhân k thu t tay ắ ữ ậ ỹ

ngh cao tr c ti p v n chuy n và l p đ t thi ự ế ể ề ậ ắ ặ ế t b . ị

4 Sinh viên: Lưu Minh Thắng L ớp: ĐT08A

Trường THBC Kt - K t Bắc Thăng Long Báo cáo thực tập nhận thức

Ứ 3. N I QUY C A CÔNG TY C PH N XÂY L P VÀ NG Ộ Ổ Ủ Ầ Ắ

D NG CÔNG NGH : Ệ Ụ

- M i cán b công nhân viên trong Công ty ph i ch p hành ả ấ ọ ộ

đúng theo quy đ nh mà Công ty đ ra. ề ị

- Đi làm đúng gi .ờ

+ Sáng: t 7 gi đ n 11 gi . ừ ờ ế ờ

+ Chi u: t 1 gi đ n 5 gi . ề ừ ờ ế ờ

- M i cán b công nhân viên trong Công ty ph i nhi t tình ả ọ ộ ệ

ấ trong công vi c, luôn ph n đ u v i m c tiêu uy tín và ch t ấ ụ ệ ấ ớ

l ng. ượ

- Nh ng phòng ban, cá nhân nào có thành tích t t s đ ữ ố ẽ ượ c

khen th ng và tuyên d ng. ưở ươ

- M i cá nhân đ u đ ề ọ ượ ủ c đóng b o hi m theo quy đ nh c a ể ả ị

pháp lu t.ậ

- M i cá nhân đ u đ c ngh l ề ọ ượ ỉ ễ ỉ ố , ngh phép hay ngh m ỉ

theo quy đ nh c a Nhà n c. ủ ị ướ

- C m m i cá nhân làm vi c riêng, b vi c t do trong gi ệ ự ệ ấ ọ ỏ ờ

làm vi c.ệ

- C m các hành vi sao chép, ch m c p tài li u c a Công ty. ủ ệ ấ ắ ộ

N u vi ph m s b truy t c pháp lu t. ẽ ị ế ạ tr ố ướ ậ

- C m m i hành vi chia bè phái gây r i n i b trong Công ấ ọ ố ộ ộ

ty.

4. NH NG THU N L I, KHÓ KHĂN C A CÔNG TY TNHH Ợ Ữ Ủ Ậ

HAL VI T NAM TRONG QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ Ệ

PHÁT TRI NỂ

5 Sinh viên: Lưu Minh Thắng L ớp: ĐT08A

Trường THBC Kt - K t Bắc Thăng Long Báo cáo thực tập nhận thức

1. Thu n l i: ậ ợ

Công ty TNHH Hal Vi t Nam ra đ i trong th i kỳ th ệ ờ ờ ị

tr ng đi n t và các thi t b đi n t ườ ệ ử ế ệ ị ử phát tri n m nh. Công ty ạ ể

đã có nh ng đi u ki n vô cùng thu n l phát ữ ề ệ ậ ợ i góp ph n vào s ầ ự

tri n ngày càng l n m nh c a Công ty. ủ ể ạ ớ

Công ty ra đ i trong hoàn c nh đ t n ả ấ ờ ướ ờ c ta đang trong th i

kỳ phát tri n công nghi p hoá đi n đ i hoá nên có r ể ệ ệ ạ ấ t nhi u các ề

nhà máy xí nghi p m c lên các trung c đ ọ ư ượ ệ c xây d ng càng ự

ề nhi u, các nhà hàng, khách s n… Đã t o cho Công ty có nhi u ề ạ ạ

đ n hàng t đó Công ty tích lu đ c nhi u kinh nghi m th c t ơ ừ ỹ ượ ự ề ệ ế

trong lãnh đ o và ho t đ ng. ạ ạ ộ

Bên c nh đó Công ty còn có đ c m t thu n l i n a đó là ạ ượ ậ ộ ợ ữ

s c g ng, n l c h t s c mình c a toàn th các cán b công ự ố ắ ỗ ự ứ ủ ế ể ộ

nhân viên trong Công ty đã góp ph n xây d ng Công ty ngày càng ự ầ

c uy tín l n trên th tr ng. v ng m nh, t o đ ạ ữ ạ ượ ị ườ ớ

2. Khó khăn:

Trong nh ng ngày đ u thành l p đ i ngũ cán b , công nhân ậ ữ ầ ộ ộ

ữ k thu t tay ngh cao còn m ng nên không th tránh kh i nh ng ể ề ậ ỏ ỏ ỹ

b ng ban đ u khi đi vào ho t đ ng. ầ ạ ỡ ỡ ộ

Khi đi vào ho t đ ng Công ty đã g p ph i s c nh tranh ạ ặ ả ộ ự ạ

t c a các đ i th khác h n n a các trang thi kh c li ắ ệ ủ ữ ủ ố ơ ế t b còn ị

nghèo cũng đã làm cho Công ty có nh ng h n ch nh t đ nh. ữ ế ạ ấ ị

Tuy nhiên Công ty đã t ng b c kh c ph c đ ừ ướ ụ ắ ượ ữ c nh ng

h n ch v đ i ngũ cán b k thu t và trang thi t b trong Công ế ề ộ ộ ỹ ạ ậ ế ị

ty.

6 Sinh viên: Lưu Minh Thắng L ớp: ĐT08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

PH N I. LÝ THUY T VÀ CÁC BÀI T P Ế

Ầ

Ậ

K thu t đi n là m t ngành r ệ ậ ộ ỹ ấ ố t quan tr ng trong cu c s ng ọ ộ

hi n nay. Ng ệ ườ ộ i ta ng d ng nó trong m i lĩnh v c c a cu c ụ ự ủ ứ ọ

ng đo l s ng nh . Bi n đ i năng l ế ố ư ổ ượ ườ ng, đi u khi n và x lý ể ử ề

tín hi u… Trong đó đ c bi t quan tr ng đ i v i các ngành thi ệ ặ ệ ọ ố ớ ế t

b đi n nó giúp s n xu t ra các thi ả ệ ấ ị ế t b đ ng d ng trong sinh ụ ị ể ứ

ho t c a con ng i. Trong cu c s ng hi n nay máy đi n đ ủ ạ ườ ệ ệ ộ ố ượ c

s d ng h t s c r ng rãi đ c bi t đ i v i Vi t Nam khi đang ử ụ ứ ế ặ ộ ệ ố ớ ệ

trong th i kỳ đi n khí hoá và t đ ng hóa thì vai trò c a nó ngày ệ ờ ự ộ ủ

càng tr nên quan tr ng. Các phát minh liên t c đ ở ụ ọ ượ ờ c ra đ i

nhi u công ngh m i đ c s d ng ph c v r t đ c l c cho con ệ ề ớ ượ ử ụ ụ ấ ụ ự ắ

ng i.ườ

Đ i v i ngành h th ng đi n, chuy n t i năng l ệ ệ ể ố ớ ố ả ượ ệ ng đi n

tr giúp c a các máy là m t công vi c h t s c quan tr ng v i s ế ứ ớ ự ợ ệ ộ ọ ủ

đi n đ c bi t là các máy bi n áp. Chúng ta đã thu đ ệ ặ ệ ế ượ ề c nhi u

hi u qu v m t kinh t cũng nh b o v m ng l ả ề ệ ặ ế ư ả ệ ạ ướ i đi n. ệ

ra đ i c a các đ ng c Còn trong lĩnh v c s n xu t v i s ự ớ ự ả ấ ủ ờ ộ ơ

đi n đã làm tăng đ ệ ượ c năng su t lao đ ng. ấ ộ

Chính vì nh ng lý do nh v y nên trong ch ư ậ ữ ươ ự ng trình th c

ng THBC Kinh t - K thu t B c Thăng t p c a khoa đi n tr ậ ủ ệ ườ ế ậ ắ ỹ

Long đã đ a vào nh ng bài t p th c t . Nh m giúp sinh viên ự ư ữ ậ ế ằ

nh n th c đ ứ ậ ượ ủ c k thu t cũng nh các nguyên lý ho t đ ng c a ư ậ ạ ộ ỹ

các thi t b . Em xin chân thành c m n các th y, cô trong ban ế ả ầ ơ ị

ch nhi m khoa cùng các th y h ủ ệ ầ ướ ự ng d n trong quá trình th c ẫ

t p.ậ

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 7 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

PH N II.

C S LÝ THUY T V MÁY ĐI N Ế

Ơ Ở

Ề

Ệ

Ầ

I. KHÁI NI M CHUNG V MÁY ĐI N Ệ Ề Ệ

1. S l c v máy đi n ơ ượ ệ ề

ộ Máy đi n là m t s n ph m c a k thu t đi n. Nó là m t ủ ệ ệ ả ẩ ậ ộ ỹ

h th ng đi n t g m có các m ch t ệ ệ ố ử ồ ạ ừ và m ch đi n có liên quan ệ ạ

v i nhau. M ch t ạ ớ ừ ồ g m các b ph n d n t ộ ậ ầ ừ và khe h không khí, ở

ể các m ch đi n g m hai ho c nhi u dây qu n có th chuy n ệ ề ể ạ ặ ấ ồ

đ ng t ng đ i v i nhau cùng v i các b ph n mang chúng. ộ ươ ậ ố ớ ớ ộ

Nó ho t đ ng d a trên nguyên lý c m ng đi n t . Nguyên ứ ự ệ ạ ả ộ ử

lý này cũng đ t c s cho s ơ ở ặ ự ệ làm vi c c a b bi n đ i đi n ủ ệ ế ộ ổ

năng, v i nh ng giá tr c a thông s này (đi n áp, dòng…) thành ị ủ ữ ệ ớ ố

đi n năng v i các giá tr thông s ệ ớ ị ố khác. Máy bi n áp là m t b ế ộ ộ

ổ bi n đ i c m ng đ n gi n thu c lo i này, dùng đ bi n đ i ứ ể ế ế ả ả ạ ổ ơ ộ

dòng đi n xoay chi u t đi n áp này thành đi n áp khác, các dây ệ ề ừ ệ ệ

qu n và m ch t c a nó đ ng yên và quá trình bi n đ i t ạ ấ ừ ủ ứ ế ổ ừ

tr ườ ấ ng đ sinh ra s c đi n đ ng c m ng trong các dây qu n ứ ứ ể ệ ả ộ

đ ng pháp đi n. ượ c th c hi n b ng ph ệ ự ằ ươ ệ

Máy đi n dùng làm máy bi n đ i năng l ế ệ ổ ượ ầ ng là m t ph n ộ

t quan tr ng nh t đ i v i b t c thi t b đi n năng nào. Nó ử ứ ấ ấ ọ ố ớ ế ệ ị

đ c s d ng r ng rãi trong nông nghi p, giao thông v n t ượ ử ụ ệ ậ ộ ả i,

các h đi u khi n và t ể ệ ề ự ộ đ ng đi u ch nh, kh ng ch . ế ỉ ề ố

Máy đi n có nhi u lo i: ề ệ ạ

- Máy đ ng yên: Máy bi n áp. ứ ế

- Máy đi n quay: Tuỳ theo t ng lo i l i đi n có th chia ạ ưỡ ừ ệ ệ ể

làm hai lo i máy đi n xoay chi u và máy đi n 1 chi u. ệ ề ệ ề ạ

- Máy đi n xoay chi u có th phân chia thành: ề ể ệ

+ Máy đi n đ ng b . ộ ệ ồ

+ Máy đi n không đ ng b . ộ ệ ồ

+ Máy đi n xoay chi u có vành gót. ệ ề

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 8 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

2. S l c v v t li u ch t o máy đi n: ơ ượ ề ậ ế ạ ệ ệ

V t li u ch t o máy đi n đ ế ạ ệ ệ ậ ượ ậ c chia ra làm ba lo i là: v t ạ

li u tác d ng v t li u k t c u và v t li u cách đi n. ụ ệ ế ệ ệ ệ ậ ấ ậ

a. V t li u tác d ng ệ ụ : đ ch t o máy đi n g m v t li u ế ạ ệ ậ ệ ể ậ ồ

d n đi n và v t li u d n t . Các v t li u này đ c s d ng đ ệ ệ ẫ ậ ẫ ừ ệ ậ ượ ử ụ ể

t sinh ra các bi n đ i đi n t . t o đi u ki n c n thi ạ ệ ề ầ ế ế ệ ổ ừ

: * V t li u d n t ệ ậ ẫ ừ Đ ch t o m ch t ế ạ ể ạ ừ ủ ệ c a máy đi n.

Ng i ta dùng các lo i thép t tính khác nhau nh ng ch y u là ườ ạ ừ ủ ế ư

thép k thu t đi n, có hàm l ng silic khác nhau nh ng không ệ ậ ỹ ượ ư

quá 4,5%. Hàm l ng có th h n ch t n hao do t và tăng ượ ể ạ ế ổ tr ừ ễ

c a thép đ gi m t n hao dòng đi n xoáy. đi n tr ệ ở ủ ể ệ ả ổ

Đ i v i máy bi n áp ng i ta th ng s d ng ch y u là ế ố ớ ườ ườ ử ụ ủ ế

ủ ế các lá thép dày 0,35, 027mm, còn các máy đi n quay thì ch y u ệ

là thép có đ dày 0,5mm chúng đ c ghép l i đ gi m t n hao ộ ượ ạ ể ả ổ

dòng đi n xoáy gây nên. ệ

Ngày nay ng i ta s n xu t và chia ra làm hai lo i thép k ườ ả ấ ạ ỹ

thu t đi n. ệ ậ

+ Cán nóng.

+ Cán ngu i.ộ

- Lo i cán ngu i có nh ng đ c tính t t h n nh đ t ữ ạ ặ ộ t ừ ố ư ộ ừ ơ

th m cao t n hao thép ít h n lo i cán nóng. Thép cán ngu i l ộ ạ i ấ ạ ổ ơ

đ c chia làm 2 lo i: d h ng và đ ng h ng ượ ị ướ ạ ẳ ướ

b. V t li u d n đi n. ệ ệ ậ ẫ

0

V t li u th ệ ậ ườ ẫ ng dùng là đ ng. Đ ng dùng làm dây d n ồ ồ

không đ c có t p ch t quá 0,1%. Đi n tr 20 ượ ệ ạ ấ ở xu t c a đ ng ủ ấ ồ ở

là P = 0,0172W .mm2/m. Nhôm cũng đ ượ ậ c dùng r ng rãi làm v t ộ

0c là P = 0,0282

20 li u d n đi n. Đi n tr ệ ệ ệ ẫ ở su t c a nhôm ủ ấ ở

W .mm2/m, nghĩa là g n g p hai l n đi n tr ầ ệ ấ ầ ở su t c a đ ấ ủ

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 9 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

C p cách Y A E B F H C ấ

đi n ệ

Nhi t đệ ộ 90 105 120 130 155 180 >180

Cho phép

c. V t li u k t c u ế ấ ệ ậ

V t li u k t c u dùng đ ch t o các b ph n và chi ti ế ạ ể ệ ế ấ ậ ậ ộ ế t

ả truy n đ ng ho c k t c u c a máy theo các d ng c n th t, đ m ủ ề ế ế ặ ạ ấ ầ ộ

b o cho máy đi n làm vi c bình th ng. Ng i ta th ng dùng: ệ ệ ả ườ ườ ườ

ằ ngang, thép, các kim lo i màu, h p kim và các v t li u b ng ệ ậ ạ ợ

ch t d o. ẻ ấ

* V t li u cách đi n: ệ ệ ậ

t t v t li u cách đi n đòi h i có đ b n cao, d n nhi ỏ ộ ề ệ ệ ậ ẫ ệ ố t,

ch u m, ch u đ c hoá ch t và đ b n c cao. ị ẩ ị ượ ộ ề ấ ơ

Đ i v i các v t cách đi n thì nhi ng r ệ ậ ố ớ ệ t đ nh h ộ ả ưở ấ t

nhi u đ n tu i th c a chúng vì th khi chúng ta s ọ ủ ế ề ế ổ ử ụ ầ d ng c n

h t s c chú ý v nhi t đ n i làm vi c c a các thi ế ứ ề ệ ộ ơ ủ ệ ế t b . ị

Trên đây là m t s cách nhìn s ộ ố ơ ự ệ l oc nh t v máy đi n ề ấ

cũng nh các nguyên lý chung nh t c a máy đi n đ ng th i cũng ủ ư ệ ấ ồ ờ

xét qua v các v t li u s d ng trong k thu t đi n. Sau đây ề ệ ậ ử ụ ệ ậ ỹ

chúng ta tìm hi u v b máy bi n áp và các máy đi n xoay ề ộ ệ ể ế

chi u.ề

II. MÁY BI N ÁP VÀ Đ NG C Ộ Ế Ơ

1. Máy bi n áp ế

a. S l c chung v máy bi n áp ơ ượ ế ề

Máy bi n áp là thi t b r t quan tr ng trong quá trình ế ế ị ấ ọ

i đi n năng cũng nh trong s n xu t. Nó ra đ i t nhu truy n t ề ả ờ ừ ư ệ ấ ả

c u kinh t c a vi c truy n t ầ ế ủ ề ệ ả i làm sao cho đ t hi u qu kinh t ạ ệ ả ế

nh t.ấ

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 10 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 11 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

S đ m ng truy n t ơ ồ ạ ề ả i đi n đ n gi n (hình 2.1) ả ơ ệ

Đ ng dây t Máy phát đi nệ ườ

i ả Đầu ra H tiêu th ộ ụ

Đườ ng dây dẫn

Má y b iến á p g iảm

Má y b iến á p tăn g á p á p

Nh chúng ta đã bi t, cùng m t lo i công su t truy n t ư ế ề ạ ấ ộ ả i

trên đ ng dây, n u bi n áp đ ườ ế ế ượ ạ c tăng cao thì dòng đi n ch y ệ

trên đ ng dây nh đi, do đó tr ng l ườ ỏ ọ ượ ẫ ng và chi phí dây d n

gi m xu ng. Ngày nay có r t nhi u các lo i máy bi n áp, máy ả ố ấ ề ế ạ

bi n áp s d ng trong đo l ng (các lo i máy bi n áp có công ế ử ụ ườ ế ạ

su t nh ) và máy bi n áp có công su t l n s ấ ớ ế ấ ỏ ử ụ ề d ng trong truy n

t ả ự i (35kw, 110 kw, 220kw 500kw…) Trong h th ng đi n l c, ệ ệ ố

mu n truy n t các nhà máy đ n các ề ố ả i và phân ph i công su t t ố ấ ừ ế

ng ph i qua ba, b n l n tăng h tiêu dùng m t cách h p lý, th ộ ộ ợ ườ ầ ả ố

c s d ng chuyên và gi m đi n áp. Hi n nay các bi n áp đ ệ ế ệ ả ượ ử ụ

d ng h n, chúng đ c dùng trong các ngành chuyên môn, nba ụ ơ ượ

chuyên d ng cho các lò luy n kim, máy bi n áp hàn đi n máy ụ ệ ệ ế

bi n áp cho các thi t b ch nh l u… khuynh h ế ế ư ị ỉ ướ ủ ng hi n nay c a ệ

c ta hi n nay ngành ch t o máy bi n áp đã máy bi n áp. ế n ở ướ ế ạ ệ ế

ra đ i ngay t ngày hoà bình l p l ờ ừ ậ ạ ả i. Đ n nay chúng ta đã s n ế

c m t kh i l xu t đ ấ ượ ố ộ ượ ề ng khá l n máy bi n áp, v i nhi u ế ớ ớ

trong ch ng lo i khác nhau ph c v cho nhi u ngành s n xu t ụ ấ ở ụ ủ ề ạ ả

n c nh ng nba dung ướ c và xu t kh u. Hi n nay đã s n xu t đ ệ ẩ ấ ả ấ ượ ữ

l ượ ng 63.000kVA v i đi n áp 110KV. ớ ệ

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 12 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

b. Nguyên lý làm vi c c a máy bi n áp ệ ủ ế

Ta xét s đ nguyên lý c a m t máy bi n áp nh hình v . ẽ ơ ồ ủ ư ế ộ

ấ Đây là máy bi n áp m t pha dùng hai dây qu n. Dây qu n ế ấ ộ

m t có W1 vòng dây và dây qu n hai có W2 vòng dây đ ấ ộ ượ ấ c qu n

ấ trên lõi thép 3. Khi đ t m t đi n áp xoay chi u U1 vào dây qu n ề ệ ặ ộ

1, trong đó s có dòng đi n i1. Trong lõi thép s sinh ra t thông ệ ẽ ẽ ừ

F móc vòng c 2 cu n dây 1 và 2, c m ng ra su t đi n đ ng e1 ứ ệ ả ả ấ ộ ộ

và e2. Dây qu n 2 có s.đ.đ s sinh ra dòng đi n i2 đ a ra t ẽ ư ệ ấ ả ớ i v i

m t đi n áp U2. nh v y. ư ậ ệ ộ

2

1

I I

R

V

U U

Năng l ng c a dòng đi n xoay chi u đã đ c truy n t ượ ủ ệ ề ượ ề ừ

dây qu n 1 sang dây qu n 2. ấ ấ

Gi đi n áp xoay chi u đ t vào là m t hàm s Sin thì s ả ử ệ ề ặ ộ ố

F các thông s mà nó sinh ra cũng là m t hàm s Sin = F m. ố ộ ố

Sinw t.

Do đó theo đ nh lu t c m ng đi n t ậ ứ ệ ả ị ừ ộ s.đ.đ trong các cu n

dây s là: ẽ e1 = -W1.dF t/dt = -W1w F mcosw t

e 12

Sin

w (

)2/ =

P =

e 12

Sin

w (

2

e

t

)2/

P - T ng t /dt = -W1.dF m.Sinw -t ta có: ươ ự

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 13 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

V i e1 = 4,44 f w 1F m ớ

E2 = 4,44 fw 2F m

Là các giá tr hi u d ng c a các s.đ.đ dây qu n 1 và 2 ủ ụ ệ ấ ị

Các bi u th c trên cho th y là s.đ.đ c m ng trong dây ứ ứ ể ả ấ

P qu n ch m pha v i t thông sinh ra nó m t góc /2 ớ ừ ậ ấ ộ

D a vào các bi u th c c a e1 và e2 ng i ta đ nh nghĩa t ứ ủ ự ể ườ ị ỷ

s bi n đ i c a máy bi n áp nh sau: k = e1/e2 = W1/W2 ố ổ ủ ư ế ế

N u không k đi n áp r ệ ế ể ơ i trên các dây qu n thì có th coi ấ ể

là U1 » e1 và U2 » e2 và do đó k đ c xem nh là t ượ ư s ỷ ố ữ gi a

dây qu n 1 và 2. ấ

c. Các lo i máy bi n áp chính ế ạ

1. Máy bi n áp đi n l c dùng đ truy n t ự ệ ể ế ề ạ ố i và phân ph i

công su t trong h th ng đi n l c. ệ ự ệ ấ ố

2. Máy bi n áp chuyên d ng dùng cho các lò luy n kim, các ụ ệ ế

thi ế t b ch nh l u và máy bi n áp dùng đ hàn đi n… ế ư ệ ể ỉ ị

3. Máy bi n áp t ng u bi n ế ự ệ ế đ i đi n áp trong kho ng đi n ệ ả ẫ ổ

áp không l n, dùng đ m máy cho các đ ng c đi n xoay chi u. ề ệ ể ớ ở ộ ơ

ng dùng đ gi m đi n áp khi có dòng 4. Máy bi n áp đo l ế ườ ệ ể ả

đi n l n ch y qua đ ng h đo. ệ ạ ớ ồ ồ

5. Máy bi n áp thí nghi m dùng đ thí nghi m các đi n áp ệ ệ ể ệ ế

cao

d. C u t o máy bi n áp ế ạ ấ

Máy bi n áp có các b ph n chính sauđây: lõi thép, dây ế ậ ộ

qu n và v máy. ấ ỏ

l 12 V

12

Từ thông

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 14 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

Máy bi n áp ki u lõi m t pha (hình 2.3a) ộ ế ể

Ba pha (hình 2.3b)

+ Lõi thép: dùng làm m ch d n t , đ ng th i chúng làm ạ ẫ ừ ồ ờ

khung đ qu n dây qu n theo hình dáng c a lõi thép ng i ta ủ ể ấ ấ ườ

chia ra:

- Máy bi n áp theo ki u lõi hình tr ể ế ụ ấ (hình 2 – 3): dây qu n

bao quanh tr thép. Lo i này hi n nay r ụ ệ ạ ấ t thông d ng cho các ụ

máy bi n áp m t pha và ba pha có dung l ng nh và trung bình. ế ộ ượ ỏ

- Máy bi n áp ki u b c: m ch t c phân nhánh ra 2 bên ể ế ạ ọ đ ừ ượ

và b c l y m t ph n dây qu n. Lo i này th ng ch dùng trong ấ ầ ấ ạ ọ ộ ườ ỉ

m t vài ngành chuyên môn đ c bi ặ ộ ệ t nh : máy bi n áp dùng trong ế ư

ệ lò luy n kim hay máy bi n áp dùng trong thu t vô tuy n đi n, ệ ế ế ậ

truy n thanh…vv. ề

Trụ bọc một pha Trụ bọc ba pha Máy biến áp kiểu trụ bọc

các Máy bi n áp hi n đ i, dung l ng l n và c c l n (80 Ở ế ệ ạ ượ ự ớ ớ

– 100 MVA trên m t pha), đi n áp th t cao (220 – 4000KV), đ ệ ậ ộ ể

gi m chi u cao c a tr thép, ti n l ủ ề ả ụ ệ ợ i cho vi c v n chuy n trên ậ ệ ể

đ c phân nhánh sang ườ ng, m ch t ạ ừ ủ c a máy bi n áp ki u tr ế ể đ ụ ượ

hai bên nên máy bi n áp mang hình dáng v a ki u tr ừ ế ể ụ ể , v a ki u ừ

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 15 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

b c, g i là máy bi n áp ki u tr – b c ba pha (tr ể ế ọ ọ ụ ọ ườ ng h p này ợ

có dây qu n ba pha, nh ng có 5 tr ư ấ ụ ế thép nên còn g i là máy bi n ọ

áp ba pha năm tr ).ụ

Lõi thép máy bi n áp g m 2 ph n: ph n tr ế ầ ầ ồ ụ ằ – ký hi u b ng ệ

tr T và ph n gong – ký hi u b ng ch G (hình 2 – 3). Tr là ữ ữ ệ ầ ằ ụ

ph n lõi thép có qu n dây qu n: gông là ph n lõi thép n i các ấ ầ ầ ấ ố

tr i v i nhau thành m ch t l ụ ạ ạ ớ ừ ố kín và không có dây qu n. Đ i ấ

b c (hình 2 – v i máy bi n áp ki u b c (hình 2 – 4) và ki u tr ọ ế ể ể ớ ụ ọ

5), hai tr ụ ổ thép phía ngoài cũng đ u thu c v gông. Đ gi m t n ề ề ể ả ộ

hao do dòng đi n xoáy gây nên, lõi thép đ c ghép t ệ ượ ừ nh ng lá ữ

thép k thu t đi n dày 0,35mm có ph s n cách đi n trên b ủ ơ ệ ệ ậ ỹ ề

m t. Tr và gông có th ghép v i nhau b ng ph ng pháp ghép ặ ụ ể ằ ớ ươ

n i ho c ghép xen k . ghép n i thì tr và gông ghép riêng, sau ẽ ặ ố ố ụ

đó dùng xà ép và bu lông vít ch t l i (hình 2-6). ghép xen k thì ặ ạ ẽ

toàn b lõi thép ph i ghép đ ng th i và các l p lá thép đ ồ ả ộ ờ ớ ượ ế c x p

xen k v i nhau l n l t theo trình t a, b nh hình 2-7. sau khi ẽ ớ ầ ượ ự ư

ghép, lõi thép cũng đ c vít ch t b ng xà ép và bulông. ph ng ượ ặ ằ ươ

pháp sau tuy ph c t p song gi m đ c t n hao do dòng đi n gây ứ ạ ả ượ ệ ổ

nên và r t b n v ph ng di n c h c, vì th h u h t các máy ấ ề ề ươ ế ầ ơ ọ ệ ế

bi n áp hi n nay đ u dùng ki u ghép này. ệ ề ể ế

Gh é p

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 16 Líp: §T08A Gh é p rời lõ i th é p m á y b iến á p (h ìn h 2 .6 ) x e n kẽ Lõ i th é p m á y b iến á p b a p h a (h ìn h 2 .7 )

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

Do dây qu n th ng qu n thành hình tròn, nên ti ấ ườ ấ ế ệ t di n

ngang c a tr thép th ng làm thành hình b c thang g n tròn ủ ụ ườ ậ ầ

(hình 2 – 8). Gông t vì không qu n dây do đó, đ thu n ti n cho ừ ể ệ ậ ấ

vi c ch t o, ti ế ạ ệ ế ả t di n ngang c a gông có th làm đ n gi n: ủ ệ ể ơ

hình vuông, hình ch nh t, hình ch th p ho c hình ch T ữ ữ ữ ậ ậ ặ

ự (hình2-9). Tuy nhiên, hi n nay h u h t các máy bi n áp đi n l c, ầ ế ế ệ ệ

ng i ta hay dùng ti t di n gông hình b c thang có s ườ ế ệ ậ ố ậ ầ b c g n

. b ng s b c c a ti ố ậ ủ ằ ế t di n tr ệ ụ

Ti thép (hình2-8) ế t di n tr ệ ụ

Ti (hình2-9) ế t di n c a gông t ủ ệ ừ

Vì lý do an toàn, toàn b lõi thép đ c n i đ t v i v máy ộ ượ ấ ố ỏ ớ

và v máy ph i đ c n i đ t. ả ỏ ượ ấ ố

- Đ i v i tôn silic cán ngu i d h ng, đ t thông luôn đi ị ướ ớ ố ộ ể ừ

theo chi u cán là chi u có t l n, là thép đ c ghép t các lá tôn ề ề ừ ớ ượ ừ

có c t chép m t góc nh t đ nh. Cách ghép lõi thép b ng các lá ắ ằ ấ ộ ị

tôn nh v y đ c s d ng khi chi u dày lá tôn trong kho ng t ư ậ ượ ử ụ ề ả ừ

0,2 – 0,35mm. Khi chi u này c a tôn nh h n 0,2mm ng i ta ỏ ơ ủ ề ườ

dùng công ngh m ch t ệ ạ ừ ệ qu n lá tôn vô đ nh hình dày 0,1. Vi c ấ ị

qu n các d i tôn có b r ng khác nhau v i nh ng đ dày đích ề ộ ữ ả ấ ớ ộ

đáng v n cho phép th c hi n m ch t có ti t di n ngang có ự ệ ẫ ạ ừ ế ệ

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 17 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

nhi u b c n i ti p trong vòng tròn. Khi công su t nh và trung ế ề ậ ấ ố ỏ

bình s b c t ố ậ ừ ố ậ 5 đ n 9, còn đ i v i nh ng công su t l n, s b c ữ ấ ớ ế ớ ố

t ừ 10 đ n 13. ế

+ Dây qu nấ

ệ Dây qu n là b ph n d n đi n c a máy bi n áp làm, nhi m ủ ế ệ ấ ậ ẫ ộ

v thu năng l ng vào và truy n năng l ng ra. Kim lo i làm ụ ượ ề ượ ạ

dây qu n th ấ ườ ằ ng làm b ng dây đ ng, cũng có th làm b ng ể ằ ồ

nhôm nh ng không ph bi n. Theo cách s p x p dây qu n CA và ư ế ế ắ ấ ổ

HA, ng ườ i ta chia ra hai lo i dây qu n chính: dây qu n đ ng tâm ấ ấ ạ ồ

và dây qu n xen k . ẽ ấ

- Dây qu n đ ng tâm : dây qu n đ ng tâm ti ồ ấ ở ấ ồ ế ệ t di n

ngang là nh ng vòng tròn đ ng tâm. Dây qu n HA th ữ ấ ồ ườ ấ ng qu n

phía trong g n tr ầ ụ ọ thép, còn dây qu n CA qu n phía ngoài b c ấ ấ

l y dây qu n HA. V i cách qu n này có th gi m b t đ ấ ể ấ ấ ả ớ ớ ượ ề c đi u

ki n cách. ệ

Đi n c a dây qu n CA (kích th ủ ệ ấ ướ ậ c dãnh d u cách đi n, v t ệ ầ

li u cách đi n dây qu n CA) b i vì gi a dây qu n CA và tr đã ữ ệ ệ ấ ấ ở ụ

có cách đi n b n chân c a dân qu n. ủ ệ ả ấ

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 18 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

Nh ng ki u dây qu n đ ng tâm chính bao g m: ồ ữ ể ấ ồ

- Dây qu n hình tr ấ ụ: n u ti ế ế t di n dây nh thì dùng dây ỏ ệ

tròn, qu n thành nhi u l p, n u ti t di n dây l n thì dùng dây ế ề ấ ớ ế ệ ớ

b t và th dây tròn ẹ ườ ng qu n thành hai l p. Dây qu n hình tr ớ ấ ấ ụ

th i 35KV. Dây qu n hình tr ườ ng làm dây qu n CA, đi n áp t ấ ệ ớ ấ ụ

b t ch y u làm dây qu n HA v i đi n áp d i 6KV tr ủ ế ệ ẹ ấ ớ ướ ở xu ng. ố

Nói chung dây cu n hình tr th ng dùng cho các máy bi n áp có ố ụ ườ ế

dung l ng 630KvA tr ượ ở xu ng. ố

- Dây cu n hình so n ắ : g m nhi u dây b t ch p l ố ẹ ề ậ ồ ạ ố i cu n

theo đ ng xo n c, gi a các vòng dây có rãnh h . Ki u này ườ ắ ố ữ ể ở

th ng dùng cho dây cu n HA c a máy bi n áp dung l ng trung ườ ủ ế ố ượ

bình và l n.ớ

- Dây qu n xoáy c liên t c: ớ ụ làm b ng dây b t v khác v i ố ấ ẹ ằ ầ

dây qu n hình xo n ch dây qu n này đ ắ ở ấ ấ ỗ ượ ữ c qu n thành nh ng ấ

bánh dây ph ng cách nhau b ng nh ng rãnh h . B ng cách hoán ữ ẳ ằ ằ ở

v đ c bi t trong khi qu n, các bánh dây đ c n i ti p m t cách ị ặ ệ ấ ượ ế ộ ố

liên t c. Dây qu n này ch y u làm b ng cu n CA, đi n áp ủ ế ụ ệ ấ ằ ộ

35Kv tr lên và dung l ở ượ ng l n. ớ

t xen - Dây cu n xen k : ố ẽ các bánh dây CA và HA l n l ầ ượ

k nhau d c theo tr ọ ẽ ụ thép. C n chú ý r ng, đ th c hi n d ằ ự ệ ể ầ ễ

dàng, các bánh dây s t ngông th ắ ườ ể ng thu c dây cu n HA. Ki u ộ ố

dây cu n này hay dùng trong các máy bi n áp ki u b c. Vì ch ế ể ố ọ ế

t o và cách đi n khó khăn, kém v ng tr c v c h c nên máy ạ ề ơ ọ ữ ệ ắ

bi n áp ki u tr ể ế ụ ầ h u nh không dùng ki u dây cu n xen k . ẽ ư ể ố

2. Máy bi n áp không đ ng b ồ ế ộ

a. S l c chung v máy đi n không đ ng b ơ ượ ồ ệ ề ộ

ệ Máy đi n không đ ng b là lo i máy xoay chi u làm vi c ệ ề ạ ộ ồ

theo nguyên lý c m ng đi n t có t c đ quay c a roto khác ứ ệ ả ừ ủ ộ ố

tr ng 1. Máy đi n không đ ng b có hai v i t c đ quay c a t ộ ớ ố ủ ừ ườ ệ ồ ộ

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 19 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

dây qu n, dây qu n stato (s i đi n t n s f1, ấ ấ ơ ấ c p) n i v i l ố ớ ướ ệ ầ ố

dây qu n roto (th c p) đ c n i Tawts l ứ ấ ấ ượ ố ạ ệ i và khép kín trên đi n

tr . Dòng đi n trong dây qu n roto nghĩa là ph thu c vào t ở ụ ệ ấ ộ ả ở i

trên tr c máy. ụ

b. Phân lo i và k t c u ế ấ ạ

1. Phân lo iạ

Máy đi n không đ ng b có nhi u lo i đ c phân theo ề ệ ạ ộ ồ ượ

nhi u cách khác nhau, theo k t c u c a v máy, theo rôt… Theo ủ ế ề ấ ỏ

ả v máy, máy đi n không đ ng b chia thành: ki u h , ki u b o ộ ể ể ệ ỏ ở ồ

v , ki u kín, ki u phòng n . Theo k t c u c a roto: lo i roto ủ ế ể ệ ể ạ ấ ổ

ki u dây qu n và lo i roto ki u l ng sóc theo s pha trên dây ể ể ạ ấ ồ ố

qu n có 3 lo i: 1 pha 2 pha 3 pha. ạ ấ

ế ấ 3. K t c u:

Gi ng nh máy đi n quay khác máy đi n không đ ng b ư ệ ệ ố ồ ộ

g m có các b ph n chính sau: ậ ộ ồ

* Stato: là ph n tĩnh g m hai b ph n chính là lõi thép và ầ ậ ồ ộ

c ép dây qu n ngoài ra còn có v máy và n p máy. Lõi thép đ ỏ ấ ắ ượ

trong v máy làm nhi m v d n t . Lõi thép stato hình tr do các ụ ẫ ệ ỏ ừ ụ

lá thép k thu t đi n đ c d p rãnh bên trong ghép l i v i nhau ệ ậ ỹ ượ ậ ạ ớ

ng đi qua lõi thép t o thành các rãnh theo h ạ ướ ng tr c. Vì t ụ tr ừ ườ

là t tr ng quay lên đ gi m t n hao lõi thép đ ừ ườ ể ả ổ ượ ằ c làm b ng

i. M i lá thép k nh ng lá thép k thu t đi n dày 0,5mm ép l ậ ữ ệ ỹ ạ ỗ ỹ

thu t đ u ph s n cách đi n trên b m t đ gi m t n hao do ủ ơ ề ệ ề ể ậ ặ ả ổ

dòng xoáy gây lên.

c làm b ng dây d n b c cách đi n (dây Dây qu n stato đ ấ ượ ệ ằ ẫ ọ

) và đ đi n t ệ ừ ượ ấ c đ t trong. Các thành c a lõi thép ki u dây qu n ủ ể ặ

hình d ng và cách b trí s c trình bày trong ph n c s ạ ố đ ẽ ượ ơ ở ầ

thi t k dây qu n stato trong đ ng c không đ ng b . V máy ế ế ấ ộ ơ ồ ộ ỏ

ấ làm b ng nhôm ho c gang, dùng đ c đ nh lõi thép và dây qu n ể ố ị ằ ặ

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 20 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

cũng nh c đ nh b máy, không dùng đ làm m ch d n t ư ố ị ệ ể ẫ ạ ừ ố . Đ i

v i máy có công su t l n (1000KV) th ng dùng thép t m hàn ấ ớ ớ ườ ấ

l i thành v . Tuỳ theo cách làm ngu i máy mà d ng v cũng ạ ạ ỏ ộ ỏ

ắ khác nhau: ki u v h , v b o v , v kín… Hai đ u v có n p ỏ ở ỏ ả ệ ể ầ ỏ ỏ

máy và tr c. V máy và n p máy còn dùng đ b o v máy. ổ ụ ể ả ệ ắ ỏ

* Rôto:

Rôto là ph n quay có lõi thép, dây qu n và tr c máy ụ ầ ấ

- Lõi thép

Nói chung lõi thép v n làm b ng lá thép k thu t đi n nh ằ ệ ậ ẫ ỹ ư

lõi thép c a stato. Lõi thép đ ủ ượ ủ c ép lên m t góc c a rôto c a ủ ộ

máy ho c ép tr c ti p lên tr c máy. ụ ự ế ặ

- Dây qu n roto ấ

Có hai lo i dây chính: rôto l ng sóc và roto dây qu n ạ ấ ồ

ủ Lo i roto ki u dây qu n: dây qu n gi ng nh dây qu n c a ư ể ạ ấ ấ ấ ố

lên th ng dùng dây stato. Trong máy đi n c trung bình tr ệ ỡ ở ườ

qu n c a stato. Trong máy đi n c trung bình tr lên th ủ ệ ấ ỡ ở ườ ng

dùng dây ki u sóng 2 l p vì b t đ ể ớ ớ ượ ấ c nh ng đ u n i, k t c u ữ ế ầ ố

dây qu n ch t ch . Trong máy đi n c nh th ng dùng dây ệ ẽ ặ ấ ỡ ỏ ườ

qu n đ ng tâm m t l p. Dây qu n 3 pha c a roto th ủ ấ ấ ồ ộ ớ ườ ấ ng đ u

sao còn 3 đ u kia n i vào 3 vành tr t th ầ ố ượ ườ ng làm b ng đ ng c ằ ồ ố

đ nh ị ở ạ m t đ u tr c và thông qua ch i than có th đ u v i m ch ể ấ ụ ầ ộ ớ ổ

đi n bên ngoài. ệ

Đ c đi m c a lo i đ ng c đi n roto ki u dây qu n là có ủ ể ể ệ ặ ạ ấ ơ ộ

ph hay su t đi n đ ng vào th thông qua ch i than đ a đi n tr ổ ư ệ ể ở ụ ệ ấ ộ

m ch đi n roto đ c i thi n h s ể ả ệ ố ệ ệ ạ công su t m máy. Khi máy ở ấ

làm vi c bình th ệ ườ ng dây qu n roto đ ấ ượ c n i ng n m ch. ắ ạ ố

Lo i roto ki u l ng sóc: k t c u c a lo i dây qu n này r ủ ế ể ạ ấ ạ ấ ồ ấ t

ặ khác so v i dây qu n stato. Trong m i rãnh c a lõi thép roto đ t ủ ấ ớ ỗ

vào thanh d n b ng đ ng hay nhôm dài ra kh i lõi thép và đ ằ ẫ ồ ỏ ượ c

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 21 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

t l n i t ố ắ i ạ ở hai đ u b ng 2 vành ng n m ch b ng đ ng hay ắ ầ ằ ạ ằ ồ

nhôm làm thành các l ng mà ng i ta g i là l ng sóc. ồ ườ ồ ọ

máy công su t nh , l ng sóc đ ở ỏ ồ ấ ượ c ch t o b ng cách đúc ằ ế ạ

ầ nhôm vào các rãnh lõi thép roto t o thành thanh nhôm, hai đ u ạ

ồ đúc vòng ng n m ch và cách qu t làm mát. dây qu n roto l ng ạ ắ ạ ấ

sóc không c n cách đi n v i lõi thép. Đ c i thi n tính năng m ể ả ệ ệ ầ ớ ở

máy trong máy công su t l n rãnh roto có th làm thành rãnh sâu ấ ớ ể

ho c làm thành 2 rãnh (l ng sóc kép). Trong máy đi n c nh ệ ặ ỡ ồ ỏ

rãnh roto th ng làm chéo đo m t góc so v i tâm tr c. ườ ụ ộ ớ

t ph bi n do giá thành r Đ ng c roto l ng sóc là lo i r ồ ạ ấ ộ ơ ế ổ ẻ

và làm vi c tin c y. Đ ng c roto dây qu n có u đi m v m ư ề ệ ể ậ ấ ơ ộ ở

ậ máy và đi u ch nh t c đ c a đ ng c song giá thành cao và v n ộ ộ ủ ề ố ơ ỉ

hành kém tin c y h n. ậ ơ

*. Khe hở

Vì roto là m t kh i tròn nên khe h đ u, khe h trong máy ở ề ố ộ ở

đi n không đ ng b r t nh (0,2 – 1mm) trong máy đi n c nh ộ ấ ệ ồ ệ ỡ ỏ ỏ

và v a đ h n ch dòng đi n t hoá l y t ể ạ ừ ệ ế ừ ấ l ừ ướ ư ậ i đi n và nh v y ệ

m i có th nâng cao h s công su t m máy. ệ ố ể ấ ớ ở

4. Vai trò

Máy đi n không đ ng b là lo i máy đi n xoay chi u ch ệ ề ệ ạ ộ ồ ủ

y u làm đ ng c đi n. Do k t c u đ n gi n làm vi c hi u qu ệ ệ ệ ế ế ả ấ ộ ơ ơ ả

cao, giá thành r ẻ nên đ ng c không đ ng b là lo i máy đ ồ ạ ơ ộ ộ ượ c

dùng r ng rãi nh t trong nghành kinh t qu c dân v i công t vài ấ ộ ế ớ ố ừ

tr c đ n vào nghìn KW. Trong công nghi p th ng dùng máy ụ ệ ế ườ

đi n không đ ng b làm ngu n đ ng l c cho các máy cán thép ự ệ ộ ồ ộ ồ

v a và nh , đ ng l c cho các máy công nghi p nh … trong các ự ừ ẹ ệ ộ ỏ

h m m dùng làm các máy t ầ ỏ ờ ằ i hay qu t gió. Trong đ i s ng h ng ờ ố ạ

ngày máy đ ng c không đ ng b cũng chi m v trí vô cùng quan ộ ế ộ ơ ồ ị

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 22 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

tr ng: làm qu t gió, đ ng c trong t ạ ọ ộ ơ ủ ạ ệ l nh… có th n i vi c ể ớ

sáng ch ra nó là m t b c ti n c a khoa h c k thu t tuy nhiên ế ộ ướ ủ ế ậ ọ ỹ

song song v i các u đi m trên thì nó cũng t n t ể ư ớ ồ ạ ấ i h n ch nh t ế ạ

đ nh: h s công su t m máy th ệ ố ị ấ ở ườ ề ng không cao, đ c tính đi u ặ

ch nh t c đ không t t nên ng d ng làm máy phát đi n c a nó ố ộ ỉ ố ứ ủ ụ ệ

b h n ch đi nhi u. ế ị ạ ề

ệ Máy đi n không đ ng b còn có th làm máy phát đi n ể ệ ồ ộ

c s nh ng do nh ng đ c tính h n ch trên nên nó không đ ạ ữ ư ế ặ ượ ử

ng h p đ c bi d ng r ng rãi cho l m nh ng trong m t s ắ ư ụ ộ ộ tr ố ườ ặ ợ ệ t

v n c n nó đ d phòng trong các tr ng h p m t đi n. ể ự ầ ẫ ườ ệ ấ ợ

5. Nguyên lý làm vi c:ệ

T o ra m t t tr ng quay v i t c đ n1 = 60f/p ộ ừ ườ ạ ớ ố ộ

Trong đó: f: là t n s dòng đi n c a l i đ a vào ủ ướ ệ ầ ố ư

p: là s đôi c c máy. ự ố

Thì t tr ng này quét qua dây qu n nhi u pha t ừ ườ ề ấ ự ắ ng n

ệ m ch trên lõi thép roto và c m ng trong dây qu n đó su t đi n ứ ạ ả ấ ấ

đ ng và dòng đi n. T thông s ừ ệ ộ ố dòng đi n này s ệ ẽ ợ sinh ra h p

v i t ớ ừ thông c a stato t o thành thông t ng ạ ủ ổ ở ệ khe h . Dòng đi n ở

trong dây qu n t c d ng v i t thông khe h sinh ra omen tác ớ ừ ụ ắ ấ ở

d ng do có tác d ng m t thi t v i t c đ n c a roto. Trong ụ ụ ậ ế ủ ộ ố ớ

nh ng ph m vi t c đ khác nhau thì ch làm vi c c a máy cũng ủ ữ ế ệ ạ ố ộ

khác nhau.

Khi roto quay thu n v i t tr ớ ừ ườ ậ ng quay nh ng t c đ nh ư ộ ố ỏ

h n t c đ đ ng b thì dòng đi n sinh ra trong dây qu n roto ộ ồ ệ ấ ơ ộ ố

ng t ng trong cùng chi u v i su t đi n đ ng và tác d ng t ệ ụ ề ấ ớ ộ tr ừ ườ ổ

khe h sinh ra l c F và momen M kéo roto quay theo chi u t ự ề ở ừ

tr ng. Đi n năng đ a t ườ ư ệ ớ ụ i roto đã bi n thành c năng trên tr c ế ơ

nghĩa là máy đi n làm vi c trong ch đ đ ng c . nh ng máy ch ế ộ ộ ữ ệ ệ ơ ỉ

làm vi c ệ ở ộ ch này khi n

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 23 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

t ng đ i gi a t ng và dây qu n roto và nh v y trong dây ươ ữ ố tr ừ ườ ư ậ ấ

ữ qu n roto có dòng đi n mà mômen kéo rôto quay. Trong nh ng ệ ấ

ph m vi t c đ khác nhau thì ch đ làm vi c c a máy cũng ế ộ ủ ệ ạ ộ ố

khác nhau. Khi roto quay thu n và nhanh h n t c đ đ ng b ậ ộ ồ ố ơ ộ

(dùng m t đ ng c s c p nào đó quay roto c a máy đi n không ơ ơ ấ ủ ệ ộ ộ

đ ng b v t t c đ đ ng b n>n1). Khi đó chi u c a t ng ộ ượ ố ộ ồ ủ ề ồ ộ tr ừ ườ

quay quét qua dây d n s có chi u ng c l ẫ ẽ ề ượ ạ i su t đi n đ ng và ệ ấ ộ

ủ dòng đi n trong dây d n roto cũng đ i chi u nên chi u c a ề ề ệ ẫ ổ

mômen cũng ng ượ c chi u quay c a n1 nghĩa là ng ủ ề ượ ề c v i chi u ớ

c a roto nên đó là momen hãm. Máy đi n đã bi n c năng tác ủ ệ ế ơ

d ng lên tr c đ ng c đi n do đ ng c s ơ ơ ơ ấ ệ c p kép thành đi n ụ ụ ệ ộ ộ

năng cung c p cho l i đi n nghĩa là máy đi n làm vi c ch ấ ướ ệ ở ệ ệ ế

đ máy phát đi n. ệ ộ

Khi roto quay ng tr ng quay thì ượ c chi u v i chi u t ớ ề ề ừ ườ

chi u c a su t đi n đ ng, dòng đi n và momen v n gi ng nh ủ ề ệ ệ ấ ẫ ộ ố ư

lúc ch đ đ ng c đi n. Vì momen sinh ra ng ở ế ộ ộ ệ ơ ượ ớ c chi u v i ề

chi u ch y qua c a roto nên có tác d ng hãm đ ng l i trong ụ ứ ủ ề ạ ạ

tr ườ ng h p này máy v a l y đi n năng ừ ệ ấ ợ l ở ướ i vào, v a l y c ừ ấ ơ

năng đ ng c s c p ch đ làm vi c này g i là ch đ hãm ở ộ ơ ơ ấ ế ộ ế ộ ệ ọ

đi n.ệ

III. C S THI T K B DÂY QU N MÁY BI P ÁP VÀ Ơ Ở Ế Ộ Ấ Ế Ế

Đ NG C . Ơ Ộ

1. C s thi t k c a b dây qu n máy bi n áp. ơ ở ế ế ủ ộ ế ấ

Các thông s :ố

Q: Ti t di n lõi s t. ế ệ ắ

S: Công su t c a máy bi n áp. ấ ủ ế

Wo: S vòng cho m t Voll. ố ộ

D: Đ ng kính dây. ườ

B: Ti t di n dây. ế ệ

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 24 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

i: M t đ dòng đi n máy bi n áp. ế ệ ậ ộ

Các b c tính s li u dây qu n máy bi n áp m t pha. ướ ố ệ ộ ế ấ

B c 1: Xác đ nh ti ướ ị ế t di n Q c a lõi thép ủ ệ

Q = a b (cm x cm). Q = (cid:214) S (đ i v i lõi ch O). ớ ữ ố

Q = 0,7(cid:214) S (đ i v i lõi ch E). ữ ớ ố

Đ ượ ủ c áp d ng theo hình v minh ho đây là c u t o c a ụ ẽ ạ ấ ạ

các rãnh khi ta qu n dây vào bên trong các rãnh này. ấ

2a a

b

c 2: Tính s vòng dây c a các cu n dây. ố ủ ộ ướ

50)/ Q + (5 + 10)%) )ph thu c vào hàm l ng B Wo = (45 fi ụ ộ ượ

silic ch a trong thép). ứ

1 (vòng)

S vòng dây cu n s c p W1 = Wo. U ơ ấ ộ ố

S vòng dây cu n th c p: khi tính s vòng dây cu n th ứ ấ ộ ố ố ộ ứ

c p ph i d trù thêm m t s vòng dây đ bù tr s s p áp do tr ộ ố ự ể ả ấ ừ ự ụ ở

kháng.

W2 = Wo (U 2 + D U2) vòng.

D U2 đ c ch n theo b ng sau: Đ d trì c a đi n áp ủ ộ ự ệ ượ ả ọ

S (VA) 100 200 300 500 750 1000 1200 1500 >1500

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 25 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

4,5 4,5 3,9 3 2,5 2,5 2,5 2,5 2,0

B c 3: Ti t di n dây, đ ng kính dây s ướ ế ệ ườ ơ ấ ứ ấ c p và th c p

khi tính ti ế ủ t di n dây d n nên căn c vào đi u ki n làm vi c c a ứ ệ ệ ề ệ ẫ

máy bi n áp, công su t… Mà ch n m t đ dòng bi n áp cho phù ọ ế ế ấ ậ ộ

h p đ khi máy bi n áp v n hành đ nh m c dây d n không phát ứ ể ế ẫ ậ ợ ị

oC. B ng sau cho phép m t đ dòng đi n khi máy ậ

nhi t quá 80 ệ ệ ả ộ

bi n áp làm vi c liên t c 24/24. ệ ụ ế

S (VA) 0fi 50 D 4 50fi 100 3,5 100fi 200 3 200fi 500 2,5 500fi 1000 2 i

N u máy bi n áp làm vi c ng n h n 3 – 5h thông gió t ế ế ệ ắ ạ ố t

i = 5 (A/mm*mm) đ ti ọ D n i đ máy bi n áp thì có th ch n ể ể ế ơ ể ế t

ki m kh i l ố ượ ệ ồ

Thông th i = 2,3 - 3(A/mm*mm) ng dây đ ng. ọ D ng ta ch n ườ

Ti c ch n theo công th c: ệ ế ơ ấ ượ ọ

t di n dây s c p đ h U1D Si = S CMTND /( ứ P d1*d1/4 i) v i S1 = ố ớ

Suy ra đ c d1 = (cid:214) (4S2/h 1D i) ượ

là hi u su t máy bi n áp (kho ng 0,85 – 0,90) V i ớ h ế ệ ấ ả

U1: là ngu n đi n áp ngu n ệ ồ ồ

D Ti t di n dây th c p: S2 = I2/ i và S2 = P d2*d2/4 ế ứ ấ ệ

Suy ra ta có d2 = (cid:214) (4I2/D iP )

B ướ c 4: Ki m tra l ể ạ i kho ng ch ng ch a dây: ố ứ ả

Tr ướ ứ ấ c h t xác đ nh cách b trí dây qu n s c p và th c p. ơ ấ ế ấ ố ị

Qu n ch ng lên nhau hay qu n 2 cu n r i xa, t ấ ấ ồ ộ ờ ừ ề đó ch n chi u ọ

dài L c a cu n s c p, th c p qu n dây trên khuôn cách đi n. ứ ấ ơ ấ ủ ệ ấ ộ

a. B dày cu n s c p. ơ ấ ề ộ

S vòng dây s c p cho m t l p dây v i: ộ ớ ơ ấ ố ớ

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 26 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

dlcd = d1 + ecd

fi W1 l p = L/d1cd – 1 v i ecd = 0,03 0,08mm (emay) ớ ớ

ecd = 0,15 fi 0,04 (b c c t tông) ắ ọ

S l p dây cu n s c p: N = W1/W1 l p. ố ớ ở ơ ấ ộ ớ

c p: e 1 = (d2d N2l p) + ecd (N1l p – B dày c a cu n s ủ ề ộ ơ ấ ớ ớ

1)

+ B dày c a cu n th c p: e 2 = d2dN2l p + ecd (N2l p - ứ ấ ủ ề ộ ớ ớ

1).

+ B dày toàn b c a c cu n dây qu n: tuỳ theo s b trí ộ ủ ề ả ấ ộ ự ố

dây qu n s c p và th c p mà tính b dày cu n dây. N u b ứ ấ ơ ấ ề ấ ở ế ộ ề

dày cu n dây nh h n b r ng c a s ỏ ơ ề ộ ử ộ ổ ấ thì có th ti n hành qu n ể ế

dây.

2. C s thi ơ ở ế t k b dây qu n đ ng c không đ ng b . ộ ế ộ ộ ồ ơ ấ

2.1. Các khái ni m v thông s c b n. ề ệ ố ơ ả

a. S đ c c P: đ c hình thành b i m t cu n dây và đ ự ố ượ ở ộ ộ ượ ấ c đ u

dây sao cho khi có dòng đi n ch y qua s t o đ ệ ạ ẽ ạ ượ ự c các c p c c ặ

N – S xen k k ti p nhau trong m t pha. Kho ng cách t tâm ẽ ế ế ả ộ ừ

c g i là b c c này đ n tâm c c t ế ự ự k đ ừ ế ượ ọ ướ c c c t ự ừ ằ T và b ng

180 đ đi n. B c t T còn đ c hi u là kho ng cách nh t đ nh ệ ộ ướ ừ ượ ể ả ấ ị

hay góc đ đi n gi a pha A, pha B, pha C. Trong tính toán T ữ ệ ộ

đ c tính theo đ n v và xác đ nh b ng công th c. ượ ứ ằ ơ ị ị

t = Z/ 2p trong đó Z là t ng s rãnh d ổ ố ướ i m t c c. ộ ự

: có th là m t ho c nhi u vòng khi cu n dây đ b. Cu n dây ộ ề ể ặ ộ ộ ượ c

ầ b trí trên stato thì chia ra làm các c nh dây và các đ u dây (đ u ạ ầ ố

ra, đ u vào.). ầ

B ướ ộ c dây qu n là kho ng cách gi a 2 c nh dây c a cu n ữ ủ ấ ả ạ

dây đang đ c b trí trên stato và đ ượ ố ượ c tính theo đ n v rãnh kí ơ ị

hi u là y. ệ

So sánh b c cu n dây v i b c c c t ta có: ướ ộ ớ ướ ự ừ

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 27 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

- B c đ y = t Z/2p ướ ủ

- B ướ c ng n y

- B c dài y>t ướ

c. Các thông s khác ố

M: S pha c a đ ng c . ơ ủ ố ộ

a: S m ch nhánh song song trong máy. ạ ố

Z: T ng s rãnh d p trên máy v i stato ho c roto. ặ ậ ố ổ ớ

Q: S rãnh tác đ ng lên m t c c (tính t ộ ự ố ộ ừ ạ ế c nh th nh t đ n ứ ấ

c nh tác d ng th 2 c a cùng m t ph n t ) ứ ủ ụ ạ ầ ộ ử

Th ng ch n: q = Z/2mp = y/2p ườ ọ

d: Nhóm cu n dây. ộ

Qu n dây trong máy đi n xoay chi u nhìn chung có th ề ệ ấ ể

th c hi n v i hai lo i nhóm dây: Nhóm dây đ ng tâm và nhóm ự ệ ạ ớ ồ

cu n dây đ ng khuôn. ồ ộ

+ Nhóm cu n dây đ ng tâm: đ ộ ồ ượ ề c hình thành b i nhi u ở

cu n dây có b c cu n dây khác nhau và đ ộ ướ ộ ượ ế c m c n i ti p ắ ố

ộ nhau theo cùng m t chi u qu n. Các c nh dây c a m i cu n ấ ủ ề ạ ộ ỗ

chi m các rãnh k c n nhau. ề ậ ế

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 28 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

Dây qu n đ ng khuôn Dây qu n đ ng tâm ồ ấ ồ ấ

Đ t o hình nhóm cu n dây đ ng tâm ng ể ạ ộ ồ ườ i ta qu n liên ấ

ti p các dây d n theo cùng m t chi u qu n lên trên m t b ộ ề ế ẫ ấ ộ ộ

khuôn có kích th ướ ộ c khác nhau và đ t đ ng tâm trên cùng m t ồ ặ

tr c qu n. ụ ấ

Ư u đi m: ể D l p đ t cu n dây m stato. ộ ễ ắ ặ ố

Nh ượ c đi m: ể ớ Các đ u cu n dây choán ch nhi u h n đ i v i ề ầ ộ ơ ỗ ố

các cách qu n khác. ấ

2. Cách đ u dây gi a các nhóm dây. ữ ấ

Mu n d ng s ự ố ơ ồ đ dây qu n đ ng c 3 pha ta c n ph i xác ơ ấ ầ ả ộ

đ n các thông s sau c a stato. ố ủ ị

D ng dây qu n đ nh thi ạ ấ ị ế t k ế

T ng s rãnh Z c a ph n stato. ủ ầ ổ ố

S đôi c c 2P và các đ u dây t o c c th t hay gi . ự ự ạ ầ ậ ố ả

Các b ướ c th c hi n nh sau: ệ ư ự

- Xác đ nh b c c c T = Z/2P. ị ướ ự

- Tính s c nh dây cho m i c c c a m i pha ỗ ự ố ạ ủ ỗ

Đ i v i dây qu n m t l p q = Z/(3.2P)(c nh dây) ộ ớ ấ ạ ớ ố

’ = 2p = 2.Z/(3.2P)(c nh dây)

Đ i v i dây qu n hai l p q ấ ớ ố ớ ạ

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 29 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

Tuỳ theo cách phân b trái đi u các c nh dây c c mà t ề ạ ố ở ừ ự

b c cu n dây là b ướ ố ướ c hay đ . ủ

- Ti n hành d ng s đ theo các b c. ơ ồ ự ế ướ

+ K các đ ng dây song song và đánh s ẻ ườ t ố ươ ố ng ng đ i ứ

v i các rãnh c a stato. ủ ớ

+ Tr i s c c dây 1 c c m i pha cho phân b đ u t i các ả ố ự ố ề ự ỗ ạ

tr c c c t ự ừ ụ và xác đ nh chi u dòng đi n theo chi u c a đ u dây. ệ ủ ề ề ầ ị

Căn c vào các d ng qu n đ nh d ng v các đ u cu n dây ị ứ ẽ ấ ạ ạ ầ ộ

ề n i li n các c nh dây gi a các nhóm cu n pha sao cho chi u ữ ề ạ ố ộ

dòng đi n c a cùng m t b i trên các c nh dây k ti p không b ế ế ủ ệ ạ ộ ố ị

ng c chi u nhau. ượ ề

ủ D a vào đ l ch pha đã tính, xác đ nh rãnh kh i đ u c a ộ ệ ự ầ ở ị

pha B v t ng t . ẽ ươ ự

Cu i cùng v pha C t ng t nh trên và cách pha B cũng ẽ ố ươ ự ư

b ng đ l ch pha trên ộ ệ ằ

3. K thu t qu n dây. ậ ấ ỹ

Đây là m t ph n quan tr ng đ i v i sinh viên c a b n em ủ ầ ộ ọ ố ớ ọ

vì trong đ t th c t p cho b n em đ c ti p xúc v i các lo i máy ự ậ ợ ọ ượ ế ạ ớ

bi n áp và đ ng c đi n. Ng ệ ế ộ ơ ườ ọ i ta đã nó đi m t ngày đàng h c ộ

m t sàng khôn chính vì v y em đã hi u rõ v đ ng c đi n và ề ộ ệ ể ậ ọ ơ

máy bi n áp vì chúng em đã t n m t đ c tìm hi u v chúng. ế ắ ậ ượ ể ề

4. K thu t qu n dây ậ ấ ỹ

ớ Đây là m t ph n quan tr ng trong đ t th c t p này đ i v i ự ầ ậ ộ ọ ố ợ

sinh viên.

nó đ c chia thành: - k thu t qu n dây máy bi n áp ượ ế ấ ậ ỹ

- k thu t qu n dây đ ng c ấ ậ ộ ỹ ơ

a. k thu t qu n dây máy bi n áp ế ấ ậ ỹ

* Khuôn cách đi nệ

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 30 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

- Nh m m c đích cách đi n gi a cu n dây và m ch t ệ ữ ụ ằ ạ ộ ừ ,

đ ng th i là s n c ng đ đ nh hình cu n dây. Khuôn đ c làm ờ ồ ườ ể ị ứ ộ ượ

b ng v t li u nh c t tông c ng ho c gi y cách đi n Press parn ư ắ ứ ệ ệ ậ ằ ặ ấ

fibre ho c b ng ch t d o ch u nhi t. ẻ ằ ấ ặ ị ệ

Khuôn không vách ch n đ c dùng v i các máy bi n áp ặ ượ ế ớ

l n.ớ

Khuôn có vách ch n th ng đ c dùng v i các máy bi n áp ặ ườ ượ ế ớ

nh .ỏ

Kích th c c a khuôn đ c ch n sao cho không h p quá ướ ủ ượ ẹ ọ

ho c không r ng quá thu n ti n cho vi c l p vào m c t không ệ ệ ặ ạ ắ ậ ộ ừ

b c n d ch m mát. ị ấ ễ ạ

Sau khi l y khuông cu n dây th c hi n khuôn l ng cho khít ự ệ ấ ộ ồ

v i khuôn cách đi n. ệ ớ

b. K thu t qu n dây: ậ ấ ỹ

Tr c khi qu n dây ph i v s đ b trí qu n các dây ướ ẽ ơ ồ ố ấ ấ ả ở ị v

10

8 9 1 2

trí th c t đ sau khi n i m ch không b v t. ự ế ể ị ướ ạ ố ng và d phân bi ễ ệ

Khi qu n dây, c đ nh đ u dây kh i đ ng (hình tròn) trong ố ị ấ ầ ở ộ

lúc qu n dây c g ng qu n dây cho th ng và song song v i nhau. ố ắ ấ ẳ ấ ớ

C h t m i l p dây ph i lót m t l p cách đi n đ i v i dây quá ỗ ớ ộ ớ ứ ế ệ ả ớ ố

ữ bé (d<0,15) có th qu n h t mà không c n gi y cách đi n gi a ế ệ ể ấ ấ ầ

các l p, ch c n lót cách đi n k gi a 2 cu n s c p và th c p. ỹ ứ ấ ơ ấ ỉ ầ ữ ệ ớ ộ

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 31 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

ự Khi mu n n a ch ng, mu n đ a dây ra ngoài ph i th c ư ừ ử ả ố ố

ả hi n xo n sao cho đ u ra ph i đ p và g n gàng nh t đ m b o ẹ ệ ầ ắ ấ ả ả ọ

đ ượ ả c c yêu c u v mĩ quan cũng nh cách đi n. Đ u ra ph i ư ề ệ ầ ả ầ

đ ượ ố c c o các đi n, vi c n i dây gi a ch ng cũng ph i đ a m i ữ ư ừ ệ ệ ạ ả ố

n i ra ngoài cu n dây, ộ ố

Đ i v i khuôn không có vách ch n dây, đ gi ể ặ ố ớ ữ các l p dây ớ

ạ không b ch y ra ngoài khuôn ph i dùng băng v i ho c gi y ch c ả ạ ả ấ ặ ị

dây l c hai đ u khuôn khi hoàn t i ạ ở ả ầ ấ ặ t vi c qu n dây ph i đ t ệ ấ ả

đai v i, gi y đ cu i cùng l ng dây và rút ch t băng v i cho ể ả ấ ặ ả ố ồ

ch c.ắ

3. Cách ráp m ch t : ạ ừ

là d ng EI hay là Tuỳ theo d ng lá s t ghép thành m ch t ắ ạ ạ ừ ạ

cho tr c. các thành ch I ghép theo tr ữ t t ậ ự ướ

*. Cách ghép m ch t v i lá s t EI. ạ ừ ớ ắ

b. Cách ghép m ch t lá thép ch I. ạ t ừ ừ ữ

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 32 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

b. k thu t qu n dây stato đ ng c ba pha. ơ ộ ậ ấ ỹ

* Chu n b khuôn. ẩ ị

Dùng khuôn hình qu chám. ả

1

L

h

2

L

5. Công ngh cu n dây. ệ ố

* Yêu c u k thu t. ầ ậ ỹ

Bài t p 1. Qu n máy đi n áp gia d ng có 4 đ u vào 80 - ụ ệ ấ ậ ầ

110 – 160 – 220V và có các núm đi u ch nh. ề ỉ

ộ Bài t p 2. th c hi n bài dây qu n đ ng khuôn phân tán m t ự ệ ậ ấ ồ

l p v i các thông s . ố ớ ớ

Z = 24, y = 5, q = 2, 2p = 4.

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 33 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

ộ ớ Bài t p 3. th c hi n qu n dây đ ng tâm t p chung m t l p ự ệ ậ ấ ậ ồ

v i các thông s . ố ớ

Z = 36, y = 9, q = 3, 2p = 4.

Công ngh và s li u k thu t ố ệ ệ ậ ỹ

b. Qu n máy bi n áp gia d ng có 4 đ u vào 80 – 110 – 160 ụ ế ấ ầ

– 220V có các núm đi u ch nh đi n áp 1 – 11. ề ệ ỉ

S vòng dây các m c ứ ố

220 – 160V là 60 x 1,2 = 72 vòng.

160 – 110V là 50 x 1,2 = 60 vòng.

110 – 80V là 30 x 1,2 = 36 vòng.

ỗ

ự Các núm đi u ch nh, m i núm cách nhau 9 vòng dây th c i qu n dây trên khung g sau đó đóng vào lõi ề ồ ỉ ấ ệ ỗ

8,5 vòng

hi n cách đi n r ệ thép.

36 vòng

60 vòng

Đ u ra m i n c t 10 – 15cm. ấ ừ ầ ỗ

72 vòng

9 vòng/1 số

2v v 4v 5v 6v 7v 8v 9v 10v 11v 12v 110v 150v 220v

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng Líp: §T08A 34 S ơ đồ quấn dây trên thân mica của máy biến áp

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

yêu c u vu t th ng dây, ch x c. Công ngh qu n dây: ệ ấ ỗ ướ c, ẳ ầ ố

ấ bong cách đi n thì ph i ti n hành lót gi y, yêu c u dây qu n ế ệ ả ấ ầ

ụ ph i ch t, các vòng dây x p sít nhau và t o thành các l p m c ế ặ ả ạ ớ

đích đ cho h n ch t n hao kim lo i đ ng và kích th ế ổ ể ạ ạ ồ ướ ủ c c a

máy bi n áp thu n l ế ậ ợ ặ ớ i cho vi c đóng khung thép v sau. Đ t l p ề ệ

gi y cách đi n 0,3mm vào trong cùng, sau đó l y m t đ u ra làm ệ ấ ấ ầ ộ

ụ đ u 220V sau đó qu n 72 vòng và đ a ra đ u 160V. Ti p t c ư ế ấ ầ ầ

ế qu n gi y cách đi n và qu n 60 vòng l y đ u ra 110V. Ti n ệ ấ ấ ầ ấ ấ

hành t ng t ta s ươ ự ẽ ấ có đ u ra 80V sau khi qu n 36 vòng. Qu n ầ ấ

8,5 vòng sau đó đ th c hi n chuy n t thanh 80V sang thang ự ể ể ệ ừ

11V. R i ti n hành qu n l n l c các ế ấ ầ ồ ượ t 9 vòng m t đ l y đ ộ ể ấ ượ

ệ đ u ra 10, 9 ,8 ,7 ,6, 5, 4, 3, 2, 1. Khi qu n c n chú ý cách đi n ầ ầ ấ

gi a các l p và cách đi n ệ ở ữ ớ ợ các đ u ra và l u ý v trí phù h p ư ầ ị

c a các đ u dây ra đ khi l p vào b chuy n m ch các đ u ra ủ ể ể ầ ắ ạ ầ ộ

. này không v t qua gông t ắ ừ

ỏ Sau khi th c hi n qu n dây song, ta tháo cu n dây ra kh i ự ệ ấ ộ

khung g và đ t vào gông t . Ép ch t gông và tr v ng cách si ặ ỗ ừ ặ ụ ằ ế t

ố ch t các đai c. Sau đó th c hi n vi c n i đ u ra v i các ch t ệ ự ệ ặ ầ ố ớ ố

trên ti p đi m. Cu i cùng mang ra ki m tra. ể ể ế ố

K t qu ả ế

- Ch nh thô ỉ

c (V) 80 80 110 110 160 158 220 220 Đi n áp chu n (V) ẩ Đi n áp đo đ ượ ệ ệ

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 35 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

- Ch nh tinh ỉ

Núm đi uề 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

110 112 117 122 128 130 138 142 148 155 165 ch nhỉ Đi n áp (V) ệ

Nh n xét: ậ

là đã hoàn thành đ c s n ph m các đ u ra đúng. Ư u đi m: ể ượ ả ẩ ầ

Nh là hoàn thành h i ch m tính th m m ch a cao do ượ c đi m: ể ư ậ ẩ ơ ỹ

i trong quá trình qu n. có s làm l ự ạ ấ

Kinh nghi m: tuy s n ph m đ u tay không đ ệ ả ẩ ầ ượ ư c nh ý

mu n cho l m xong em cũng thu đ c nhi u kinh nghi m riêng ắ ố ượ ề ệ

cho mình ph n nào hi u sâu h n v c u t o c a máy bi n áp ơ ề ấ ủ ể ế ầ ạ

cũng nh cách đ ki m tra m t máy bi n áp. ư ể ế ể ộ

3.3. Qu n dây đ ng khuôn tán 1 l p Z = 24, y = 5, q = 2, 2p = ồ ớ ấ

4

- Qu n dây: ấ ố yêu c u qu n riêng t ng b i dây m t. M i b i ừ ầ ấ ố ộ ỗ

qu n 55 vòng. Xác đ nh đ u ra đ u vào đúng. ấ ầ ầ ị

- Vào dây: tr c tiên vào dây c a 2 rãnh ch là rãnh 2,4. ướ ủ ờ

sau đó th c hi n vào b i th 1 ệ ứ ự ố ở ố rãnh 1, rãnh 6. Ti p đ n là b i ế ế

các rãnh 3, rãnh 8. làm l n l th 2 ứ ở ầ ượ ế t liên ti p nh v y đ n ư ậ ế

khi h t s b i dây, thì ta h 2 c nh ch 21 và 23 xu ng. ạ ế ố ố ạ ờ ố

Chú ý: vào đây ph i chú ý lót gi y cách đi n 2 l p 0,1mm ệ ả ấ ớ

c g p tròn và đ và l p 0,3mm. gi y cách đi n ph i đ ấ ệ ả ớ ượ ấ ượ ố c b i

nào thì c g ng ki m tra thông m ch cách đi n đ x lý luôn. vì ể ử ố ắ ệ ể ạ

ầ là bài t p cho quen tay đ th c hi n bài s 3 nên máy không c n ự ể ệ ậ ố

ch y th do đó ta cũng không c n đai dây. ử ạ ầ

- Đ u dây: ấ l y đ u dây b t kỳ làm pha A, ta đ t b i dây đó ấ ầ ấ ặ ố

là A1. Cách 2 b i liên ti p đó s đ c đ u vào c a l n l t các ẽ ượ ế ố ủ ấ ầ ượ

ầ qu n A2, A3, A4. ta th c hi n n i đ u ra A1 v i đ y ra A2, đ u ố ự ệ ậ ầ ầ ớ

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 36 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

vào A2 n i v i đ u vào A3, đ u ra A3 n i đ u ra A4, còn l ầ ầ ầ ố ớ ố ạ i

đ u vào A4 chính là đ u X. Ti n hành t ng t ế ầ ầ ươ ự ố ta có cách n i

dây pha B, C.

Nh n xét: ậ

- u đi m: hoàn thành đ c s n ph m song cũng không Ư ể ượ ẩ ả

c đ th m m mong mu n đã biêtác d ng cách đ y dây đ t đ ạ ượ ụ ẩ ấ ộ ố ỹ

và cách xác đ nh các đ u dây. ầ ị

- Nh là ch a thành th o trong cách vào dây do ượ c đi m: ể ư ạ

ch a quen, vi c làm các đi n ch a đ t yêu c u. ư ư ệ ệ ầ ạ

3.4. Qu n dây đ ng tâm t p chung 1 l p Z = 36, y = 9, q = 3, ồ ớ ấ ậ

2p = 4

* Công ngh ệ

- Qu n dây: yêu c u m i b i dây 80 vòng qu n t ấ ấ ầ ố ỗ ừ ộ cu n

nh đ n cu n l n, có dây tách riêng t ng b i. ỏ ế ừ ộ ớ ố

ầ - Vào dây: đ u tiên ta ph i xác đ nh chi u c a b i dây, đ u ủ ề ầ ả ố ị

c đ u. Khi vào dây ta ra đ u vào t ng b i đ tránh b vào ng ố ừ ể ầ ị ượ ầ

ụ vào các rãnh 1, 2, 3 và 10, 11, 12 đè lên c nh 4, 5, 6. R i ti p t c ế ạ ồ

ti n hành t ng t ế ươ ự ế ạ đ n khi nào h t các b i dây thì ta h 3 c nh ố ế ạ

cho vào rãnh 31, 32, 33. L u ý r ng khi vào dây, đ c b i nào ta ư ằ ượ ố

đ u ph i n n tròn đ u dây, và ép xu ng đ thu n l i cho vào ể ề ả ắ ầ ậ ố ợ

b i dây ti p theo. Vào dây l n l t t ng b i, t ế ầ ố ượ ừ ố ừ ố ấ b i nh nh t ỏ

r ồ i đ n b i l n h n. ố ớ ế ơ

Khi vào dây xong ph i chú ý g p l p cách đi n rãnh l ệ ả ậ ớ ạ i

v a đ m b o th m m , v a d dàng cho ch y roto sau này ừ ừ ễ ả ả ẩ ạ ỹ

- Đ u dây: ti n hành đ u dây nh s đ đã có. C n chú ý ư ơ ồ ế ấ ấ ầ

ố c o l p emay cách đi n và đ t gel cách đi n vào các đ u n i. ệ ệ ạ ặ ầ ớ

Khi đã đ u dây xong, ta ph i đánh d u đ u vào và đ u ra A, B, C ấ ả ấ ầ ầ

và X, y, Z c a các pha. Cu i cùng ta th c hi n đai dây máy cho ự ủ ệ ố

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 37 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

g n gàng, cách 3 rãnh đai 1 l n, ch nh l i cách đi n rãnh, đo l ầ ọ ỉ ạ ệ ạ i

thông m ch và chu n b l p rôtô và cho máy cha th . ử ị ắ ẩ ạ ỵ

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 38 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

K T LU N

Ậ

Ế

Qua th i gian th c t p t i Công ty TNHH Hal Vi t Nam. ự ậ ờ ạ ệ

Em th y đây là 1 Công ty s n xu t đi n t dân d ng r t phát ệ ấ ả ấ ử ụ ấ

t b máy móc t tri n. V i các thi ớ ể ế ị ươ ớ ng đ i hi n đ i, phù h p v i ạ ệ ợ ố

ng i s d ng. T i đây em đã tìm hi u đ c v các quá trình ườ ử ụ ể ạ ượ ề

l p đ t và ch c năng c a các lo i máy móc. V i s ắ ớ ự ủ ứ ặ ạ ỡ ậ giúp đ t n

tình c a các cán b k thu t. ộ ỹ ủ ậ

Nh ng do đi u ki n th i gian và s t còn h n ch ư ệ ề ờ ự hi u bi ể ế ạ ế

nên em không tránh kh i nh ng sai sót. kính mong các th y cô ữ ầ ỏ

t bài báo cáo này. em cũng xem xét và giúp đ em hoàn thành t ỡ ố

xin g i l i c m n đ n các cô chú trong Công ty đã nhi t tình ử ờ ế ả ơ ệ

giúp đ em. ỡ

Qua đây em cũng có 1 s ki n ngh nh sau: ư ế ố ị

- 1 s lo i máy ố lo i máy móc còn l c h u c n thay 1 s ạ ạ ầ ậ ố ạ

móc khác hi n đ i h n đ s n xu t có hi u qu cao h n. ể ả ệ ệ ạ ấ ả ơ ơ

- Công ty c n có 1 s chính sách đào t o công nhân k ầ ố ạ ỹ

thu t có tay ngh cao, áp d ng nh ng khoa h c k thu t tiên ụ ữ ề ậ ậ ọ ỹ

ti n.ế

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 39 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

L I C M N Ờ Ả Ơ

c s Sau m t năm h c đ ộ ủ ự ượ ườ

quan tâm c a Nhà tr t tình c a các th y cô. Đ chúng em có th ầ ạ ả

ế ủ ọ ớ ự ụ ậ

ư ọ ạ

t nh t đ chúng em đ ấ ể ữ ứ ề ượ

ng, cùng ể ể ỏ cũng nh h c h i ự th c tê. ban giám hi u và phòng đào t o đã ệ c c sát v i th c ự ọ ứ ng và th c t p nh n th c ậ ớ ậ ườ

ọ v i s gi ng d y nhi ệ v n d ng các ki n th c đã h c vào th c t ế ứ thêm ki n th c t ự ừ ế t o nh ng đi u ki n t ố ệ ạ và không còn b ng sau khi ra tr t ỡ ỡ ế là đi u ki n đ chúng em đ ượ ệ

ề ọ Đ th c t p nh n th c đ t đ ớ ế ượ ứ ể ậ ạ

ể ự ậ ữ ử ệ ẫ

ề ầ ữ ế ế ấ ậ ơ

ự ề ả ơ

ể ầ ộ

ự . c c sát v i th c t ự ế ẹ t Ban giám hi u c k t qu t ả ố ng d n chúng em đã c ra nh ng giáo viên có kinh nghi m. H ướ t khi đ n c quan th c t p, cùng chuyên nh ng v n đ c n thi ự ạ đ th c t p. Chúng em xin chân thành c m n phòng đào t o, ậ Ban giám hi u Nhà tr ng cùng toàn th các th y cô b môn đã ườ ệ t n tình gi ng gi y em. ả ậ ạ

ắ ế ể ư

t Nam đã t o m i đi u ki n đ em có m t n i ki n t p t ọ ệ ề ế ậ ộ ơ

ệ ụ ủ ậ

ể ợ i Công ty TNHH Hal Vi ệ i c m n t ố ả ử ờ ệ ơ ớ

i c Nh ng cũng không th không nh c đ n Công ty TNHH Hal ố t t nhi m v c a đ t th c t p này. Em xin chân ự t Nam và các cô ơ ễ ậ ạ ố

Vi ạ và hoàn thành t thành g i l chú trong Công ty đã giúp em trong su t quá trình di n t p t s .ở

Em xin chân thành c m n Ban giám hi u tr ả ơ ườ

- K thu t B c Thăng Long cùng toàn th các th y cô b ầ ậ ế

ng THBC ộ c tìm hi u và t nh t đ chúng em đ ệ ể ượ ể ể ấ ắ ệ ề ạ ố

Kinh t ỹ môn đã t o đi u ki n t h c h i thêm kinh nghi m. ọ ệ

ữ ộ ầ

ng, Công ty TNHH Hal Vi ậ ườ ơ ặ ệ

ệ ố ẫ ỡ

ướ ể ể ậ ế ậ

ộ

Hà N i, ngày 29 tháng 08 năm 2010 Sinh viên:

ỏ V y m t l n n a Em xin chân thành c m n phòng đào t o ạ ả ữ t là nh ng t Nam. Đ c bi Nhà tr ng ng d n, giúp đ em trong su t quá trình ế th c t p nh n th c đ em có th v n d ng nh ng ki n th c đã ụ ứ và rút ra cho mình nh ng bài h c kinh nghi m. h c trong th c t i đã tr c ti p h ự ậ ự ế ườ ự ọ ứ ệ ữ ọ ữ

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 40 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

L u Minh Th ng ư ắ

M C L C

Ụ

Ụ

Trang

L I NÓI Đ U 1 Ờ Ầ

N I DUNG BÁO CÁO 5 Ộ

TÓM T T S QUA V NGÀNH ĐI N 5 PH N IẦ Ơ Ắ Ệ Ề

Ể Ộ Ậ 6 PH N II Ầ TÌM HI U CHUNG V CÁC B PH N MÁY Ề ĐI NỆ

KHÁI NI M V MÁY ĐI N I 6 Ệ Ề Ệ

S l c v máy đi n 1 6 ơ ượ ệ ề

2 7 V t li u ch t o máy đi n ế ạ ệ ệ ậ

II MÁY BI N ÁP Đ NG C 8 Ộ Ế Ơ

1 8 Máy bi n áp ế

Máy bi n áp không đ ng b 2 16 ế ồ ộ

Ơ Ở Ế Ộ Ấ Ế III 21 C S THI T K B DÂY QU N MÁY BI N Ế ÁP VÀ Đ NG C Ơ Ộ

c s thi 1 21 ơ ở t k b dây qu n máy bi n áp ấ ế ộ ế

ế thi ồ t k b dây qu n đ ng c không đ ng ộ ơ ế ơ ở ế ộ ấ 2 23

2.1 23 c s bộ Các khái ni m v thông s c b n ề ố ơ ả ệ

2 25 Cách đ u dây gi a các nhóm dây ữ ấ

3 K thu t qu n dây 26 ậ ấ ỹ

1 26 Khuôn cách đi nệ

3 Cách l p ráp m ch t 28 ắ ạ ừ

5 29 Công ngh qu n dây ệ ấ

K T LU N 34 Ậ Ế

35 L I C M N Ờ Ả Ơ

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 41 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

ng ta ®· ®îc thùc hµnh trªn m¸y theo mçi ngµnh häc cña

m×nh. Nhng cßn vÒ thùc tÕ x· héi th× sao? Mét c©u hái ®Æt

ra cho mçi sinh viªn mµ buéc chóng ta ph¶i cã c©u tr¶ lêi víi

nh÷ng vèn kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ x· héi mµ chóng ta ®· ® îc

häc.

V× vËy viÖc ®i thùc tËp lµ c¬ héi ¸p dông nh÷ng kiÕn

thøc ®· häc ®îc ë Nhµ trêng vµo thùc tÕ x· héi. Kh«ng nh÷ng

thÕ thùc tËp cßn gióp cho chóng ta häc tËp vµ n©ng cao

kiÕn thøc cho m×nh. §ång thêi còng gióp chóng ta hiÓu râ

thªm vÒ c«ng viÖc vµ ý thøc ® îc tÇm qu¸ tr×nh cña c«ng

viÖc víi ngµnh m×nh ®ang theo häc, ®Ó viÖc ®i thùc tËp ® îc

tèt h¬n vµ ph¸t triÓn h¬n n÷a.

Bªn c¹nh ®ã viÖc ®i thùc tËp còng rÌn luyÖn cho chóng

ta cã mét ý thøc thùc hiÖn c¸c néi quy, quy ®Þnh cña C«ng

ty còng nh c¸c c¬ quan. §ång thêi buéc chóng ta ph¶i chÞu

tr¸ch nhiÖm hoµn toµn víi nh÷ng viÖc m×nh ®· vµ ®ang lµm.

§· gióp em hoµn thµnh tèt bµi b¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc víi

chuyªn ®Ò “m¸y biÕn ¸p vµ ®éng c¬”.

Hµ Néi, 29 th¸ng 08 n¨m 2010

Häc Sinh:

Lu Minh Th¾ng

i. t×m hiÓu vÒ c¬ së thùc tËp

C«ng ty TNHH Hal ViÖt Nam lµ C«ng ty ® îc thµnh lËp

n¨m 2005. qua 5 n¨m thµnh lËp C«ng ty ngµy cµng ph¸t triÓn

víi nhiÒu môc tiªu kh¸c nhau. N»m ë KCn B¾c Th¨ng Long –

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 42 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

§«ng Anh - HN víi mét vÞ trÝ hÕt søc thuËn lîi cho viÖc giao

lu vµ kinh doanh víi c¸c C«ng ty kh¸c. lµ mét C«ng ty chuyªn

l¾p ®Æt hÖ thèng ®iÖn, ®iÒu hoµ cho c¸c c«ng tr×nh v×

vËy ®ßi hái nh÷ng kh¶ n¨ng lµm viÖc rÊt tèt. Khi cã yªu cÇu

tõ kh¸ch hµng lËp tøc c¸c nh©n viªn kü thuËt ® îc phæ biÕn

nhiÖm vô vµ b¾t tay vµo c«ng viÖc cña m×nh.

Toµn bé hÖ thèng ®iÒu hµnh cña C«ng ty ® îc minh ho¹

theo s¬ ®å sau:

1. S¬ ®å Bé m¸y tæ chøc cña C«ng ty TNHH Hal ViÖt Nam

P hã Gi¸m § èc

P hã Gi¸m § èc

Tr­ëng phßng kü thuË t

Gi¸m § èc

KÕ to¸n

C«ng Nh©n SX

Chuyªn viªn kü thuËt

Nh©n viªn l¾p ®Æt

Tµi vô Th­ ký

2. Chøc n¨ng, nhiÖm vô c¸c bé phËn trong C«ng ty TNHH

Hal ViÖt Nam

1. Gi¸m §èc: lµ ngêi l·nh ®¹o vµ ®iÒu hµnh vÒ mäi mÆt

ho¹t ®éng cña C«ng ty cô thÓ nh sau:

- Ký kÕt c¸c hîp ®ång thi c«ng víi c¸c ®èi t¸c.

- Ký kÕt c¸c giÊy tê v¨n b¶n trong C«ng ty.

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 43 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

- Tæ chøc vµ ®iÒu hµnh c¸c cuéc häp cña ban l·nh ®¹o

C«ng ty.

2. Phã Gi¸m §èc: lµ ngêi gióp viÖc cho Gi¸m §èc. Thay

mÆt Gi¸m §èc ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng cña C«ng ty khi

Gi¸m §èc ®i c«ng t¸c. Thùc hiÖn gi¶i quyÕt c«ng viÖc khi ® îc

Gi¸m §èc uû quyÒn.

Chñ ®éng lËp ch¬ng tr×nh c«ng t¸c, chØ ®¹o c¸c c¸n bé

c«ng nh©n viªn thuéc phÇn phô tr¸ch lµm viÖc theo ®óng

quyÒn h¹n vµ nhiÖm vô cña minh.

3. Trëng phßng kÕ ho¹ch: v¹ch ra kÕ ho¹ch lµm viÖc

cho c¸c phßng ban trong C«ng ty. ChÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c

ho¹t ®éng cña c¸c phßng ban.

4. Trëng phßng kü thuËt: chÞu tr¸ch nhiÖm gi¸m s¸t vµ

thiÕt kÕ c¸c h¹ng môc thi c«ng c¸c gãi thÇu. ChÞu tr¸ch

nhiÖm chÝnh vÒ phÇn kü thuËt thi c«ng, l¾p ®Æt.

5. KÕ to¸n: lµ ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm so¹n th¶o c¸c giÊy

tê, v¨n b¶n liªn quan trong C«ng ty. Tr×nh c¸c giÊy tê cÇn ký

kÕt cho Gi¸m §èc. X©y dùng kÕ ho¹ch thu chi hµng th¸ng.

6. Tµi vô: lµ ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý quü l ¬ng

trong C«ng ty. Ký c¸c giÊy tê thu chi cña C«ng ty.

7. Nh©n viªn kh¶o s¸t thiÕt kÕ thi c«ng: chÞu tr¸ch

nhiÖm kh¶o s¸t c«ng tr×nh cÇn thi c«ng l¾p ®Æt. VÏ c¸c b¶n

vÏ thi c«ng l¾p ®Æt.

8. Chuyªn viªn kü thuËt: ChÞu tr¸ch nhiÖm gi¸m s¸t c¸c

ho¹t ®éng thi c«ng l¾p ®Æt cña c¸c nh©n viªn kü thuËt.

9. Nh©n viªn l¾p ®Æt: lµ nh÷ng c«ng nh©n kü thuËt

tay nghÒ cao trùc tiÕp vËn chuyÓn vµ l¾p ®Æt thiÕt bÞ.

3. Néi quy cña C«ng ty Cæ phÇn X©y l¾p vµ øng dông

C«ng nghÖ:

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 44 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

- Mäi c¸n bé c«ng nh©n viªn trong C«ng ty ph¶i chÊp

hµnh ®óng theo quy ®Þnh mµ C«ng ty ®Ò ra.

- §i lµm ®óng giê.

+ S¸ng: tõ 7 giê ®Õn 11 giê.

+ ChiÒu: tõ 1 giê ®Õn 5 giê.

- Mäi c¸n bé c«ng nh©n viªn trong C«ng ty ph¶i nhiÖt

t×nh trong c«ng viÖc, lu«n phÊn ®Êu víi môc tiªu uy tÝn vµ

chÊt lîng.

- Nh÷ng phßng ban, c¸ nh©n nµo cã thµnh tÝch tèt sÏ ® -

îc khen thëng vµ tuyªn d¬ng.

- Mäi c¸ nh©n ®Òu ®îc ®ãng b¶o hiÓm theo quy ®Þnh

cña ph¸p luËt.

- Mäi c¸ nh©n ®Òu ®îc nghØ lÔ, nghØ phÐp hay nghØ

èm theo quy ®Þnh cña Nhµ níc.

- CÊm mäi c¸ nh©n lµm viÖc riªng, bá viÖc tù do trong

giê lµm viÖc.

- CÊm c¸c hµnh vi sao chÐp, chém c¾p tµi liÖu cña

C«ng ty. NÕu vi ph¹m sÏ bÞ truy tè tr íc ph¸p luËt.

- CÊm mäi hµnh vi chia bÌ ph¸i g©y rèi néi bé trong

C«ng ty.

4. Nh÷ng thuËn lîi, khã kh¨n cña C«ng ty TNHH Hal ViÖt

Nam trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn

1. ThuËn lîi:

C«ng ty TNHH Hal ViÖt Nam ra ®êi trong thêi kú thÞ tr -

êng ®iÖn tö vµ c¸c thiÕt bÞ ®iÖn tö ph¸t triÓn m¹nh. C«ng ty

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 45 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

®· cã nh÷ng ®iÒu kiÖn v« cïng thuËn lîi gãp phÇn vµo sù

ph¸t triÓn ngµy cµng lín m¹nh cña C«ng ty.

C«ng ty ra ®êi trong hoµn c¶nh ®Êt n íc ta ®ang trong

thêi kú ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ho¸ ®iÖn ®¹i ho¸ nªn cã rÊt

nhiÒu c¸c nhµ m¸y xÝ nghiÖp mäc lªn c¸c trung c ®îc x©y

dùng cµng nhiÒu, c¸c nhµ hµng, kh¸ch s¹n… §· t¹o cho C«ng

ty cã nhiÒu ®¬n hµng tõ ®ã C«ng ty tÝch luü ® îc nhiÒu kinh

nghiÖm thùc tÕ trong l·nh ®¹o vµ ho¹t ®éng.

Bªn c¹nh ®ã C«ng ty cßn cã ® îc mét thuËn lîi n÷a ®ã lµ

sù cè g¾ng, nç lùc hÕt søc m×nh cña toµn thÓ c¸c c¸n bé

c«ng nh©n viªn trong C«ng ty ®· gãp phÇn x©y dùng C«ng ty

ngµy cµng v÷ng m¹nh, t¹o ®îc uy tÝn lín trªn thÞ trêng.

2. Khã kh¨n:

Trong nh÷ng ngµy ®Çu thµnh lËp ®éi ngò c¸n bé, c«ng

nh©n kü thuËt tay nghÒ cao cßn máng nªn kh«ng thÓ tr¸nh

khái nh÷ng bì ngì ban ®Çu khi ®i vµo ho¹t ®éng.

Khi ®i vµo ho¹t ®éng C«ng ty ®· gÆp ph¶i sù c¹nh tranh

kh¾c liÖt cña c¸c ®èi thñ kh¸c h¬n n÷a c¸c trang thiÕt bÞ

cßn nghÌo còng ®· lµm cho C«ng ty cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt

®Þnh.

Tuy nhiªn C«ng ty ®· tõng b íc kh¾c phôc ®îc nh÷ng h¹n

chÕ vÒ ®éi ngò c¸n bé kü thuËt vµ trang thiÕt bÞ trong C«ng

ty.

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 46 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

PhÇn I. Lý thuyÕt vµ c¸c bµi tËp

Kü thuËt ®iÖn lµ mét ngµnh rÊt quan träng trong cuéc

sèng hiÖn nay. Ngêi ta øng dông nã trong mäi lÜnh vùc cña

cuéc sèng nh. BiÕn ®æi n¨ng l îng ®o lêng, ®iÒu khiÓn vµ xö

lý tÝn hiÖu… Trong ®ã ®Æc biÖt quan träng ®èi víi c¸c

ngµnh thiÕt bÞ ®iÖn nã gióp s¶n xuÊt ra c¸c thiÕt bÞ ®Ó

øng dông trong sinh ho¹t cña con ng êi. Trong cuéc sèng

hiÖn nay m¸y ®iÖn ®îc sö dông hÕt søc réng r·i ®Æc biÖt

®èi víi ViÖt Nam khi ®ang trong thêi kú ®iÖn khÝ ho¸ vµ tù

®éng hãa th× vai trß cña nã ngµy cµng trë nªn quan träng.

C¸c ph¸t minh liªn tôc ® îc ra ®êi nhiÒu c«ng nghÖ míi ® îc sö

dông phôc vô rÊt ®¾c lùc cho con ng êi.

§èi víi ngµnh hÖ thèng ®iÖn, chuyÓn t¶i n¨ng l îng ®iÖn

lµ mét c«ng viÖc hÕt søc quan träng víi sù trî gióp cña c¸c

m¸y ®iÖn ®Æc biÖt lµ c¸c m¸y biÕn ¸p. Chóng ta ®· thu ® îc

nhiÒu hiÖu qu¶ vÒ mÆt kinh tÕ còng nh b¶o vÖ m¹ng líi

®iÖn.

Cßn trong lÜnh vùc s¶n xuÊt víi sù ra ®êi cña c¸c ®éng

c¬ ®iÖn ®· lµm t¨ng ®îc n¨ng suÊt lao ®éng.

ChÝnh v× nh÷ng lý do nh vËy nªn trong ch¬ng tr×nh

thùc tËp cña khoa ®iÖn trêng THBC Kinh tÕ - Kü thuËt B¾c

Th¨ng Long ®· ®a vµo nh÷ng bµi tËp thùc tÕ. Nh»m gióp

sinh viªn nhËn thøc ®îc kü thuËt còng nh c¸c nguyªn lý ho¹t

®éng cña c¸c thiÕt bÞ. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy,

c« trong ban chñ nhiÖm khoa cïng c¸c thÇy h íng dÉn trong

qu¸ tr×nh thùc tËp.

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 47 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

PhÇn II. c¬ së lý thuyÕt vÒ m¸y ®iÖn

I. kh¸i niÖm chung vÒ m¸y ®iÖn

1. S¬ lîc vÒ m¸y ®iÖn

M¸y ®iÖn lµ mét s¶n phÈm cña kü thuËt ®iÖn. Nã lµ

mét hÖ thèng ®iÖn tö gåm cã c¸c m¹ch tõ vµ m¹ch ®iÖn cã

liªn quan víi nhau. M¹ch tõ gåm c¸c bé phËn dÇn tõ vµ khe

hë kh«ng khÝ, c¸c m¹ch ®iÖn gåm hai hoÆc nhiÒu d©y quÊn

cã thÓ chuyÓn ®éng t¬ng ®èi víi nhau cïng víi c¸c bé phËn

mang chóng.

Nã ho¹t ®éng dùa trªn nguyªn lý c¶m øng ®iÖn tö.

Nguyªn lý nµy còng ®Æt c¬ së cho sù lµm viÖc cña bé biÕn

®æi ®iÖn n¨ng, víi nh÷ng gi¸ trÞ cña th«ng sè nµy (®iÖn ¸p,

dßng…) thµnh ®iÖn n¨ng víi c¸c gi¸ trÞ th«ng sè kh¸c. M¸y

biÕn ¸p lµ mét bé biÕn ®æi c¶m øng ®¬n gi¶n thuéc lo¹i nµy,

dïng ®Ó biÕn ®æi dßng ®iÖn xoay chiÒu tõ ®iÖn ¸p nµy

thµnh ®iÖn ¸p kh¸c, c¸c d©y quÊn vµ m¹ch tõ cña nã ®øng

yªn vµ qu¸ tr×nh biÕn ®æi tõ tr êng ®Ó sinh ra søc ®iÖn

®éng c¶m øng trong c¸c d©y quÊn ® îc thùc hiÖn b»ng ph ¬ng

ph¸p ®iÖn.

M¸y ®iÖn dïng lµm m¸y biÕn ®æi n¨ng l îng lµ mét phÇn

tö quan träng nhÊt ®èi víi bÊt cø thiÕt bÞ ®iÖn n¨ng nµo. Nã

®îc sö dông réng r·i trong n«ng nghiÖp, giao th«ng vËn t¶i,

c¸c hÖ ®iÒu khiÓn vµ tù ®éng ®iÒu chØnh, khèng chÕ.

M¸y ®iÖn cã nhiÒu lo¹i:

- M¸y ®øng yªn: M¸y biÕn ¸p.

- M¸y ®iÖn quay: Tuú theo tõng lo¹i l ìi ®iÖn cã thÓ chia

lµm hai lo¹i m¸y ®iÖn xoay chiÒu vµ m¸y ®iÖn 1 chiÒu.

- M¸y ®iÖn xoay chiÒu cã thÓ ph©n chia thµnh:

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 48 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

+ M¸y ®iÖn ®ång bé.

+ M¸y ®iÖn kh«ng ®ång bé.

+ M¸y ®iÖn xoay chiÒu cã vµnh gãt.

2. S¬ lîc vÒ vËt liÖu chÕ t¹o m¸y ®iÖn:

VËt liÖu chÕ t¹o m¸y ®iÖn ® îc chia ra lµm ba lo¹i lµ: vËt

liÖu t¸c dông vËt liÖu kÕt cÊu vµ vËt liÖu c¸ch ®iÖn.

a. VËt liÖu t¸c dông : ®Ó chÕ t¹o m¸y ®iÖn gåm vËt

liÖu dÉn ®iÖn vµ vËt liÖu dÉn tõ. C¸c vËt liÖu nµy ® îc sö

dông ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt sinh ra c¸c biÕn ®æi ®iÖn

tõ.

* VËt liÖu dÉn tõ: §Ó chÕ t¹o m¹ch tõ cña m¸y ®iÖn.

Ngêi ta dïng c¸c lo¹i thÐp tõ tÝnh kh¸c nhau nh ng chñ yÕu lµ

thÐp kü thuËt ®iÖn, cã hµm lîng silic kh¸c nhau nhng kh«ng

qu¸ 4,5%. Hµm lîng cã thÓ h¹n chÕ tæn hao do tõ trÔ vµ t¨ng

®iÖn trë cña thÐp ®Ó gi¶m tæn hao dßng ®iÖn xo¸y.

§èi víi m¸y biÕn ¸p ngêi ta thêng sö dông chñ yÕu lµ c¸c

l¸ thÐp dµy 0,35, 027mm, cßn c¸c m¸y ®iÖn quay th× chñ

yÕu lµ thÐp cã ®é dµy 0,5mm chóng ® îc ghÐp l¹i ®Ó gi¶m

tæn hao dßng ®iÖn xo¸y g©y nªn.

Ngµy nay ngêi ta s¶n xuÊt vµ chia ra lµm hai lo¹i thÐp

kü thuËt ®iÖn.

+ C¸n nãng.

+ C¸n nguéi.

- Lo¹i c¸n nguéi cã nh÷ng ®Æc tÝnh tõ tèt h¬n nh ®é tõ

thÊm cao tæn hao thÐp Ýt h¬n lo¹i c¸n nãng. ThÐp c¸n nguéi

l¹i ®îc chia lµm 2 lo¹i: dÞ híng vµ ®¼ng híng

b. VËt liÖu dÉn ®iÖn.

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 49 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

VËt liÖu thêng dïng lµ ®ång. §ång dïng lµm d©y dÉn

kh«ng ®îc cã t¹p chÊt qu¸ 0,1%. §iÖn trë xuÊt cña ®ång ë

20 0 lµ P = 0,0172 W .mm2/m. Nh«m còng ®îc dïng réng r·i lµm

vËt liÖu dÉn ®iÖn. §iÖn trë suÊt cña nh«m ë 20 0c lµ P =

.mm2/m, nghÜa lµ gÇn gÊp hai lÇn ®iÖn trë suÊt 0,0282 W

cña ®

CÊp c¸ch Y A E B F H C

®iÖn

NhiÖt ®é 90 105 120 130 155 180 >180

Cho phÐp

c. VËt liÖu kÕt cÊu

VËt liÖu kÕt cÊu dïng ®Ó chÕ t¹o c¸c bé phËn vµ chi

tiÕt truyÒn ®éng hoÆc kÕt cÊu cña m¸y theo c¸c d¹ng cÇn

thÕt, ®¶m b¶o cho m¸y ®iÖn lµm viÖc b×nh th êng. Ngêi ta

thêng dïng: ngang, thÐp, c¸c kim lo¹i mµu, hîp kim vµ c¸c vËt

liÖu b»ng chÊt dÎo.

* VËt liÖu c¸ch ®iÖn:

vËt liÖu c¸ch ®iÖn ®ßi hái cã ®é bÒn cao, dÉn nhiÖt

tèt, chÞu Èm, chÞu ®îc ho¸ chÊt vµ ®é bÒn c¬ cao.

§èi víi c¸c vËt c¸ch ®iÖn th× nhiÖt ®é ¶nh h ëng rÊt

nhiÒu ®Õn tuæi thä cña chóng v× thÕ khi chóng ta sö dông

cÇn hÕt søc chó ý vÒ nhiÖt ®é n¬i lµm viÖc cña c¸c thiÕt

bÞ.

Trªn ®©y lµ mét sè c¸ch nh×n s¬ lùoc nhÊt vÒ m¸y ®iÖn

còng nh c¸c nguyªn lý chung nhÊt cña m¸y ®iÖn ®ång thêi

còng xÐt qua vÒ c¸c vËt liÖu sö dông trong kü thuËt ®iÖn.

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 50 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

Sau ®©y chóng ta t×m hiÓu vÒ bé m¸y biÕn ¸p vµ c¸c m¸y

®iÖn xoay chiÒu.

II. M¸y biÕn ¸p vµ ®éng c¬

1. M¸y biÕn ¸p

a. S¬ lîc chung vÒ m¸y biÕn ¸p

M¸y biÕn ¸p lµ thiÕt bÞ rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh

truyÒn t¶i ®iÖn n¨ng còng nh trong s¶n xuÊt. Nã ra ®êi tõ

nhu cÇu kinh tÕ cña viÖc truyÒn t¶i lµm sao cho ®¹t hiÖu

qu¶ kinh tÕ nhÊt.

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 51 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

S¬ ®å m¹ng truyÒn t¶i ®iÖn ®¬n gi¶n (h×nh 2.1)

M¸y ph¸t ®iÖn §êng d©y t¶i

§ Çu ra Hé tiªu thô

§ ­êng d©y dÉ n

M¸y b iÕn ¸p g i¶m

M¸y b iÕn ¸p t¨n g ¸p ¸p

Nh chóng ta ®· biÕt, cïng mét lo¹i c«ng suÊt truyÒn t¶i

trªn ®êng d©y, nÕu biÕn ¸p ®îc t¨ng cao th× dßng ®iÖn ch¹y

trªn ®êng d©y nhá ®i, do ®ã träng l îng vµ chi phÝ d©y dÉn

gi¶m xuèng. Ngµy nay cã rÊt nhiÒu c¸c lo¹i m¸y biÕn ¸p, m¸y

biÕn ¸p sö dông trong ®o l êng (c¸c lo¹i m¸y biÕn ¸p cã c«ng

suÊt nhá) vµ m¸y biÕn ¸p cã c«ng suÊt lín sö dông trong

truyÒn t¶i (35kw, 110 kw, 220kw 500kw…) Trong hÖ thèng

®iÖn lùc, muèn truyÒn t¶i vµ ph©n phèi c«ng suÊt tõ c¸c nhµ

m¸y ®Õn c¸c hé tiªu dïng mét c¸ch hîp lý, th êng ph¶i qua ba,

bèn lÇn t¨ng vµ gi¶m ®iÖn ¸p. HiÖn nay c¸c biÕn ¸p ® îc sö

dông chuyªn dông h¬n, chóng ®îc dïng trong c¸c ngµnh

chuyªn m«n, nba chuyªn dông cho c¸c lß luyÖn kim, m¸y biÕn

¸p hµn ®iÖn m¸y biÕn ¸p cho c¸c thiÕt bÞ chØnh l u… khuynh

híng hiÖn nay cña m¸y biÕn ¸p. ë n íc ta hiÖn nay ngµnh chÕ

t¹o m¸y biÕn ¸p ®· ra ®êi ngay tõ ngµy hoµ b×nh lËp l¹i. §Õn

nay chóng ta ®· s¶n xuÊt ® îc mét khèi lîng kh¸ lín m¸y biÕn

¸p, víi nhiÒu chñng lo¹i kh¸c nhau phôc vô cho nhiÒu ngµnh

s¶n xuÊt ë trong n íc vµ xuÊt khÈu. HiÖn nay ®· s¶n xuÊt ® îc

nh÷ng nba dung lîng 63.000kVA víi ®iÖn ¸p 110KV.

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 52 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

b. Nguyªn lý lµm viÖc cña m¸y biÕn ¸p

Ta xÐt s¬ ®å nguyªn lý cña mét m¸y biÕn ¸p nh h×nh vÏ.

§©y lµ m¸y biÕn ¸p mét pha dïng hai d©y quÊn. D©y

quÊn mét cã W1 vßng d©y vµ d©y quÊn hai cã W2 vßng d©y

®îc quÊn trªn lâi thÐp 3. Khi ®Æt mét ®iÖn ¸p xoay chiÒu

U1 vµo d©y quÊn 1, trong ®ã sÏ cã dßng ®iÖn i1. Trong lâi

thÐp sÏ sinh ra tõ th«ng F mãc vßng c¶ 2 cuén d©y 1 vµ 2,

c¶m øng ra suÊt ®iÖn ®éng e1 vµ e2. D©y quÊn 2 cã s.®.®

sÏ sinh ra dßng ®iÖn i2 ®a ra t¶i víi mét ®iÖn ¸p U2. nh vËy.

2

1

I I

R

V

U U

N¨ng lîng cña dßng ®iÖn xoay chiÒu ®· ® îc truyÒn tõ

d©y quÊn 1 sang d©y quÊn 2.

Gi¶ sö ®iÖn ¸p xoay chiÒu ®Æt vµo lµ mét hµm sè Sin

th× c¸c th«ng sè mµ nã sinh ra còng lµ mét hµm sè Sin F =

F m. Sinw t.

Do ®ã theo ®Þnh luËt c¶m øng ®iÖn tõ s.®.® trong c¸c

t/dt = -W1w F mcosw t

e 12

Sin

)2/

P cuén d©y sÏ lµ: e1 = -W1.dF w ( /dt = -W1.dF m.Sinw -t

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 53 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

=

=

2

e

e 12

Sin

w (

t

)2/

P -

T¬ng tù ta cã: Víi e1 = 4,44 fw 1F m

E2 = 4,44 fw 2F m

Lµ c¸c gi¸ trÞ hiÖu dông cña c¸c s.®.® d©y quÊn 1 vµ 2

C¸c biÓu thøc trªn cho thÊy lµ s.®.® c¶m øng trong d©y

quÊn chËm pha víi tõ th«ng sinh ra nã mét gãc P /2

Dùa vµo c¸c biÓu thøc cña e1 vµ e2 ng êi ta ®Þnh

nghÜa tû sè biÕn ®æi cña m¸y biÕn ¸p nh sau: k = e1/e2 =

W1/W2

NÕu kh«ng kÓ ®iÖn ¸p r¬i trªn c¸c d©y quÊn th× cã thÓ

coi lµ U1 » e1 vµ U2 » e2 vµ do ®ã k ®îc xem nh lµ tû sè

gi÷a d©y quÊn 1 vµ 2.

c. C¸c lo¹i m¸y biÕn ¸p chÝnh

1. M¸y biÕn ¸p ®iÖn lùc dïng ®Ó truyÒn t¹i vµ ph©n

phèi c«ng suÊt trong hÖ thèng ®iÖn lùc.

2. M¸y biÕn ¸p chuyªn dông dïng cho c¸c lß luyÖn kim,

c¸c thiÕt bÞ chØnh lu vµ m¸y biÕn ¸p dïng ®Ó hµn ®iÖn…

3. M¸y biÕn ¸p tù ngÉu biÕn ®æi ®iÖn ¸p trong kho¶ng

®iÖn ¸p kh«ng lín, dïng ®Ó më m¸y cho c¸c ®éng c¬ ®iÖn

xoay chiÒu.

4. M¸y biÕn ¸p ®o lêng dïng ®Ó gi¶m ®iÖn ¸p khi cã

dßng ®iÖn lín ch¹y qua ®ång hå ®o.

5. M¸y biÕn ¸p thÝ nghiÖm dïng ®Ó thÝ nghiÖm c¸c

®iÖn ¸p cao

d. CÊu t¹o m¸y biÕn ¸p

M¸y biÕn ¸p cã c¸c bé phËn chÝnh sau®©y: lâi thÐp, l 12 V d©y quÊn vµ vá m¸y.

12

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 54 Líp: §T08A Tõ th«ng

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

M¸y biÕn ¸p kiÓu lâi mét pha (h×nh 2.3a)

Ba pha (h×nh 2.3b)

+ Lâi thÐp: dïng lµm m¹ch dÉn tõ, ®ång thêi chóng lµm

khung ®Ó quÊn d©y quÊn theo h×nh d¸ng cña lâi thÐp ng êi

ta chia ra:

- M¸y biÕn ¸p theo kiÓu lâi h×nh trô (h×nh 2 – 3): d©y

quÊn bao quanh trô thÐp. Lo¹i nµy hiÖn nay rÊt th«ng dông

cho c¸c m¸y biÕn ¸p mét pha vµ ba pha cã dung l îng nhá vµ

trung b×nh.

- M¸y biÕn ¸p kiÓu bäc: m¹ch tõ ® îc ph©n nh¸nh ra 2

bªn vµ bäc lÊy mét phÇn d©y quÊn. Lo¹i nµy th êng chØ dïng

trong mét vµi ngµnh chuyªn m«n ®Æc biÖt nh : m¸y biÕn ¸p

dïng trong lß luyÖn kim hay m¸y biÕn ¸p dïng trong thuËt v«

tuyÕn ®iÖn, truyÒn thanh…vv.

Trô bäc mét pha Trô bäc ba pha M¸y biÕn ¸p kiÓu trô bäc

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 55 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

ë c¸c M¸y biÕn ¸p hiÖn ®¹i, dung l îng lín vµ cùc lín (80 –

100 MVA trªn mét pha), ®iÖn ¸p thËt cao (220 – 4000KV),

®Ó gi¶m chiÒu cao cña trô thÐp, tiÖn lîi cho viÖc vËn

chuyÓn trªn ®êng, m¹ch tõ cña m¸y biÕn ¸p kiÓu trô ® îc

ph©n nh¸nh sang hai bªn nªn m¸y biÕn ¸p mang h×nh d¸ng

võa kiÓu trô, võa kiÓu bäc, gäi lµ m¸y biÕn ¸p kiÓu trô – bäc

ba pha (trêng hîp nµy cã d©y quÊn ba pha, nh ng cã 5 trô

thÐp nªn cßn gäi lµ m¸y biÕn ¸p ba pha n¨m trô).

Lâi thÐp m¸y biÕn ¸p gåm 2 phÇn: phÇn trô – ký hiÖu

b»ng tr÷ T vµ phÇn gong – ký hiÖu b»ng ch÷ G (h×nh 2 – 3).

Trô lµ phÇn lâi thÐp cã quÊn d©y quÊn: g«ng lµ phÇn lâi

thÐp nèi c¸c trô l¹i víi nhau thµnh m¹ch tõ kÝn vµ kh«ng cã

d©y quÊn. §èi víi m¸y biÕn ¸p kiÓu bäc (h×nh 2 – 4) vµ kiÓu

trô bäc (h×nh 2 – 5), hai trô thÐp phÝa ngoµi còng ®Òu

thuéc vÒ g«ng. §Ó gi¶m tæn hao do dßng ®iÖn xo¸y g©y

nªn, lâi thÐp ®îc ghÐp tõ nh÷ng l¸ thÐp kü thuËt ®iÖn dµy

0,35mm cã phñ s¬n c¸ch ®iÖn trªn bÒ mÆt. Trô vµ g«ng cã

thÓ ghÐp víi nhau b»ng ph ¬ng ph¸p ghÐp nèi hoÆc ghÐp

xen kÏ. ghÐp nèi th× trô vµ g«ng ghÐp riªng, sau ®ã dïng xµ

Ðp vµ bu l«ng vÝt chÆt l¹i (h×nh 2-6). ghÐp xen kÏ th× toµn

bé lâi thÐp ph¶i ghÐp ®ång thêi vµ c¸c líp l¸ thÐp ® îc xÕp

xen kÏ víi nhau lÇn l ît theo tr×nh tù a, b nh h×nh 2-7. sau khi

ghÐp, lâi thÐp còng ® îc vÝt chÆt b»ng xµ Ðp vµ bul«ng. ph -

¬ng ph¸p sau tuy phøc t¹p song gi¶m ® îc tæn hao do dßng

®iÖn g©y nªn vµ rÊt bÒn vÒ ph ¬ng diÖn c¬ häc, v× thÕ hÇu

hÕt c¸c m¸y biÕn ¸p hiÖn nay ®Òu dïng kiÓu ghÐp nµy.

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 56 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

Gh Ðp

Gh Ðp rê i lâ i th Ðp m ¸y b iÕn ¸p (h ×n h 2 .6 ) x e n kÏ Lâ i th Ðp m ¸y b iÕn ¸p b a p h a (h ×n h 2 .7 )

Do d©y quÊn thêng quÊn thµnh h×nh trßn, nªn tiÕt diÖn

ngang cña trô thÐp thêng lµm thµnh h×nh bËc thang gÇn

trßn (h×nh 2 – 8). G«ng tõ v× kh«ng quÊn d©y do ®ã, ®Ó

thuËn tiÖn cho viÖc chÕ t¹o, tiÕt diÖn ngang cña g«ng cã

thÓ lµm ®¬n gi¶n: h×nh vu«ng, h×nh ch÷ nhËt, h×nh ch÷

thËp hoÆc h×nh ch÷ T (h×nh2-9). Tuy nhiªn, hiÖn nay hÇu

hÕt c¸c m¸y biÕn ¸p ®iÖn lùc, ng êi ta hay dïng tiÕt diÖn

g«ng h×nh bËc thang cã sè bËc gÇn b»ng sè bËc cña tiÕt

diÖn trô.

TiÕt diÖn trô thÐp (h×nh2-8)

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 57 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

TiÕt diÖn cña g«ng tõ (h×nh2-9)

V× lý do an toµn, toµn bé lâi thÐp ® îc nèi ®Êt víi vá m¸y

vµ vá m¸y ph¶i ®îc nèi ®Êt.

- §èi víi t«n silic c¸n nguéi dÞ h íng, ®Ó tõ th«ng lu«n ®i

theo chiÒu c¸n lµ chiÒu cã tõ lín, lµ thÐp ® îc ghÐp tõ c¸c l¸

t«n cã c¾t chÐp mét gãc nhÊt ®Þnh. C¸ch ghÐp lâi thÐp

b»ng c¸c l¸ t«n nh vËy ®îc sö dông khi chiÒu dµy l¸ t«n trong

kho¶ng tõ 0,2 – 0,35mm. Khi chiÒu nµy cña t«n nhá h¬n

0,2mm ngêi ta dïng c«ng nghÖ m¹ch tõ quÊn l¸ t«n v« ®Þnh

h×nh dµy 0,1. ViÖc quÊn c¸c d¶i t«n cã bÒ réng kh¸c nhau

víi nh÷ng ®é dµy ®Ých ®¸ng vÉn cho phÐp thùc hiÖn m¹ch

tõ cã tiÕt diÖn ngang cã nhiÒu bËc nèi tiÕp trong vßng trßn.

Khi c«ng suÊt nhá vµ trung b×nh sè bËc tõ 5 ®Õn 9, cßn ®èi

víi nh÷ng c«ng suÊt lín, sè bËc tõ 10 ®Õn 13.

+ D©y quÊn

D©y quÊn lµ bé phËn dÉn ®iÖn cña m¸y biÕn ¸p lµm,

nhiÖm vô thu n¨ng l îng vµo vµ truyÒn n¨ng lîng ra. Kim lo¹i

lµm d©y quÊn thêng lµm b»ng d©y ®ång, còng cã thÓ lµm

b»ng nh«m nhng kh«ng phæ biÕn. Theo c¸ch s¾p xÕp d©y

quÊn CA vµ HA, ngêi ta chia ra hai lo¹i d©y quÊn chÝnh: d©y

quÊn ®ång t©m vµ d©y quÊn xen kÏ.

- D©y quÊn ®ång t©m: ë d©y quÊn ®ång t©m tiÕt diÖn

ngang lµ nh÷ng vßng trßn ®ång t©m. D©y quÊn HA th êng

quÊn phÝa trong gÇn trô thÐp, cßn d©y quÊn CA quÊn phÝa

ngoµi bäc lÊy d©y quÊn HA. Víi c¸ch quÊn nµy cã thÓ gi¶m

bít ®îc ®iÒu kiÖn c¸ch.

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 58 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

§iÖn cña d©y quÊn CA (kÝch th íc d·nh dÇu c¸ch ®iÖn,

vËt liÖu c¸ch ®iÖn d©y quÊn CA) bëi v× gi÷a d©y quÊn CA

vµ trô ®· cã c¸ch ®iÖn b¶n ch©n cña d©n quÊn.

Nh÷ng kiÓu d©y quÊn ®ång t©m chÝnh bao gåm:

- D©y quÊn h×nh trô : nÕu tiÕt diÖn d©y nhá th× dïng

d©y trßn, quÊn thµnh nhiÒu líp, nÕu tiÕt diÖn d©y lín th×

dïng d©y bÑt vµ th êng quÊn thµnh hai líp. D©y quÊn h×nh

trô d©y trßn thêng lµm d©y quÊn CA, ®iÖn ¸p tíi 35KV. D©y

quÊn h×nh trô bÑt chñ yÕu lµm d©y quÊn HA víi ®iÖn ¸p d íi

6KV trë xuèng. Nãi chung d©y cuèn h×nh trô th êng dïng cho

c¸c m¸y biÕn ¸p cã dung l îng 630KvA trë xuèng.

- D©y cuèn h×nh so¾n : gåm nhiÒu d©y bÑt chËp l¹i

cuèn theo ®êng xo¾n èc, gi÷a c¸c vßng d©y cã r·nh hë. KiÓu

nµy thêng dïng cho d©y cuèn HA cña m¸y biÕn ¸p dung l îng

trung b×nh vµ lín.

- D©y quÊn xo¸y èc liªn tôc: lµm b»ng d©y bÑt vÇ kh¸c

víi d©y quÊn h×nh xo¾n ë chç d©y quÊn nµy ® îc quÊn thµnh

nh÷ng b¸nh d©y ph¼ng c¸ch nhau b»ng nh÷ng r·nh hë. B»ng

c¸ch ho¸n vÞ ®Æc biÖt trong khi quÊn, c¸c b¸nh d©y ® îc nèi

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 59 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

tiÕp mét c¸ch liªn tôc. D©y quÊn nµy chñ yÕu lµm b»ng cuén

CA, ®iÖn ¸p 35Kv trë lªn vµ dung l îng lín.

- D©y cuèn xen kÏ: c¸c b¸nh d©y CA vµ HA lÇn lît xen

kÏ nhau däc theo trô thÐp. CÇn chó ý r»ng, ®Ó thùc hiÖn dÔ

dµng, c¸c b¸nh d©y s¾t ng«ng th êng thuéc d©y cuèn HA.

KiÓu d©y cuèn nµy hay dïng trong c¸c m¸y biÕn ¸p kiÓu bäc.

V× chÕ t¹o vµ c¸ch ®iÖn khã kh¨n, kÐm v÷ng tr¾c vÒ c¬ häc

nªn m¸y biÕn ¸p kiÓu trô hÇu nh kh«ng dïng kiÓu d©y cuèn

xen kÏ.

2. M¸y biÕn ¸p kh«ng ®ång bé

a. S¬ lîc chung vÒ m¸y ®iÖn kh«ng ®ång bé

M¸y ®iÖn kh«ng ®ång bé lµ lo¹i m¸y xoay chiÒu lµm

viÖc theo nguyªn lý c¶m øng ®iÖn tõ cã tèc ®é quay cña

roto kh¸c víi tèc ®é quay cña tõ tr êng 1. M¸y ®iÖn kh«ng

®ång bé cã hai d©y quÊn, d©y quÊn stato (s¬ cÊp) nèi víi l íi

®iÖn tÇn sè f1, d©y quÊn roto (thø cÊp) ® îc nèi Tawts l¹i vµ

khÐp kÝn trªn ®iÖn trë. Dßng ®iÖn trong d©y quÊn roto

nghÜa lµ phô thuéc vµo t¶i ë trªn trôc m¸y.

b. Ph©n lo¹i vµ kÕt cÊu

1. Ph©n lo¹i

M¸y ®iÖn kh«ng ®ång bé cã nhiÒu lo¹i ® îc ph©n theo

nhiÒu c¸ch kh¸c nhau, theo kÕt cÊu cña vá m¸y, theo r«t…

Theo vá m¸y, m¸y ®iÖn kh«ng ®ång bé chia thµnh: kiÓu hë,

kiÓu b¶o vÖ, kiÓu kÝn, kiÓu phßng næ. Theo kÕt cÊu cña

roto: lo¹i roto kiÓu d©y quÊn vµ lo¹i roto kiÓu lång sãc theo

sè pha trªn d©y quÊn cã 3 lo¹i: 1 pha 2 pha 3 pha.

3. KÕt cÊu:

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 60 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

Gièng nh m¸y ®iÖn quay kh¸c m¸y ®iÖn kh«ng ®ång bé

gåm cã c¸c bé phËn chÝnh sau:

* Stato: lµ phÇn tÜnh gåm hai bé phËn chÝnh lµ lâi

thÐp vµ d©y quÊn ngoµi ra cßn cã vá m¸y vµ n¾p m¸y. Lâi

thÐp ®îc Ðp trong vá m¸y lµm nhiÖm vô dÉn tõ. Lâi thÐp

stato h×nh trô do c¸c l¸ thÐp kü thuËt ®iÖn ® îc dËp r·nh bªn

trong ghÐp l¹i víi nhau t¹o thµnh c¸c r·nh theo h íng trôc. V×

tõ trêng ®i qua lâi thÐp lµ tõ tr êng quay lªn ®Ó gi¶m tæn hao

lâi thÐp ®îc lµm b»ng nh÷ng l¸ thÐp kü thuËt ®iÖn dµy

0,5mm Ðp l¹i. Mçi l¸ thÐp kü thuËt ®Òu phñ s¬n c¸ch ®iÖn

trªn bÒ mÆt ®Ó gi¶m tæn hao do dßng xo¸y g©y lªn.

D©y quÊn stato ®îc lµm b»ng d©y dÉn bäc c¸ch ®iÖn

(d©y ®iÖn tõ) vµ ®îc ®Æt trong. C¸c thµnh cña lâi thÐp kiÓu

d©y quÊn h×nh d¹ng vµ c¸ch bè trÝ sÏ ® îc tr×nh bµy trong

phÇn c¬ së thiÕt kÕ d©y quÊn stato trong ®éng c¬ kh«ng

®ång bé. Vá m¸y lµm b»ng nh«m hoÆc gang, dïng ®Ó cè

®Þnh lâi thÐp vµ d©y quÊn còng nh cè ®Þnh bÖ m¸y, kh«ng

dïng ®Ó lµm m¹ch dÉn tõ. §èi víi m¸y cã c«ng suÊt lín

(1000KV) thêng dïng thÐp tÊm hµn l¹i thµnh vá. Tuú theo

c¸ch lµm nguéi m¸y mµ d¹ng vá còng kh¸c nhau: kiÓu vá hë,

vá b¶o vÖ, vá kÝn… Hai ®Çu vá cã n¾p m¸y vµ æ trôc. Vá

m¸y vµ n¾p m¸y cßn dïng ®Ó b¶o vÖ m¸y.

* R«to:

R«to lµ phÇn quay cã lâi thÐp, d©y quÊn vµ trôc m¸y

- Lâi thÐp

Nãi chung lâi thÐp vÉn lµm b»ng l¸ thÐp kü thuËt ®iÖn

nh lâi thÐp cña stato. Lâi thÐp ® îc Ðp lªn mét gãc cña r«to

cña m¸y hoÆc Ðp trùc tiÕp lªn trôc m¸y.

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 61 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

- D©y quÊn roto

Cã hai lo¹i d©y chÝnh: r«to lång sãc vµ roto d©y quÊn

Lo¹i roto kiÓu d©y quÊn: d©y quÊn gièng nh d©y quÊn

cña stato. Trong m¸y ®iÖn cì trung b×nh trë lªn th êng dïng

d©y quÊn cña stato. Trong m¸y ®iÖn cì trung b×nh trë lªn th -

êng dïng d©y kiÓu sãng 2 líp v× bít ® îc nh÷ng ®Çu nèi, kÕt

cÊu d©y quÊn chÆt chÏ. Trong m¸y ®iÖn cì nhá th êng dïng

d©y quÊn ®ång t©m mét líp. D©y quÊn 3 pha cña roto th êng

®Êu sao cßn 3 ®Çu kia nèi vµo 3 vµnh tr ît thêng lµm b»ng

®ång cè ®Þnh ë mét ®Çu trôc vµ th«ng qua chæi than cã

thÓ ®Êu víi m¹ch ®iÖn bªn ngoµi.

§Æc ®iÓm cña lo¹i ®éng c¬ ®iÖn roto kiÓu d©y quÊn lµ

cã thÓ th«ng qua chæi than ® a ®iÖn trë phô hay suÊt ®iÖn

®éng vµo m¹ch ®iÖn roto ®Ó c¶i thiÖn hÖ sè c«ng suÊt më

m¸y. Khi m¸y lµm viÖc b×nh th êng d©y quÊn roto ®îc nèi

ng¾n m¹ch.

Lo¹i roto kiÓu lång sãc: kÕt cÊu cña lo¹i d©y quÊn nµy

rÊt kh¸c so víi d©y quÊn stato. Trong mçi r·nh cña lâi thÐp

roto ®Æt vµo thanh dÉn b»ng ®ång hay nh«m dµi ra khái lâi

thÐp vµ ®îc nèi t¾t l¹i ë hai ®Çu b»ng 2 vµnh ng¾n m¹ch

b»ng ®ång hay nh«m lµm thµnh c¸c lång mµ ng êi ta gäi lµ

lång sãc.

ë m¸y c«ng suÊt nhá, lång sãc ® îc chÕ t¹o b»ng c¸ch

®óc nh«m vµo c¸c r·nh lâi thÐp roto t¹o thµnh thanh nh«m,

hai ®Çu ®óc vßng ng¾n m¹ch vµ c¸ch qu¹t lµm m¸t. d©y

quÊn roto lång sãc kh«ng cÇn c¸ch ®iÖn víi lâi thÐp. §Ó c¶i

thiÖn tÝnh n¨ng më m¸y trong m¸y c«ng suÊt lín r·nh roto cã

thÓ lµm thµnh r·nh s©u hoÆc lµm thµnh 2 r·nh (lång sãc

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 62 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

kÐp). Trong m¸y ®iÖn cì nhá r·nh roto th êng lµm chÐo ®o

mét gãc so víi t©m trôc.

§éng c¬ roto lång sãc lµ lo¹i rÊt phæ biÕn do gi¸ thµnh

rÎ vµ lµm viÖc tin cËy. §éng c¬ roto d©y quÊn cã u ®iÓm vÒ

më m¸y vµ ®iÒu chØnh tèc ®é cña ®éng c¬ song gi¸ thµnh

cao vµ vËn hµnh kÐm tin cËy h¬n.

*. Khe hë

V× roto lµ mét khèi trßn nªn khe hë ®Òu, khe hë trong

m¸y ®iÖn kh«ng ®ång bé rÊt nhá (0,2 – 1mm) trong m¸y

®iÖn cì nhá vµ võa ®Ó h¹n chÕ dßng ®iÖn tõ ho¸ lÊy tõ l íi

®iÖn vµ nh vËy míi cã thÓ n©ng cao hÖ sè c«ng suÊt më

m¸y.

4. Vai trß

M¸y ®iÖn kh«ng ®ång bé lµ lo¹i m¸y ®iÖn xoay chiÒu

chñ yÕu lµm ®éng c¬ ®iÖn. Do kÕt cÊu ®¬n gi¶n lµm viÖc

hiÖu qu¶ cao, gi¸ thµnh rÎ nªn ®éng c¬ kh«ng ®ång bé lµ lo¹i

m¸y ®îc dïng réng r·i nhÊt trong nghµnh kinh tÕ quèc d©n víi

c«ng tõ vµi trôc ®Õn vµo ngh×n KW. Trong c«ng nghiÖp th -

êng dïng m¸y ®iÖn kh«ng ®ång bé lµm nguån ®éng lùc cho

c¸c m¸y c¸n thÐp võa vµ nhá, ®éng lùc cho c¸c m¸y c«ng

nghiÖp nhÑ… trong c¸c hÇm má dïng lµm c¸c m¸y têi hay

qu¹t giã. Trong ®êi sèng h»ng ngµy m¸y ®éng c¬ kh«ng

®ång bé còng chiÕm vÞ trÝ v« cïng quan träng: lµm qu¹t giã,

®éng c¬ trong tñ l¹nh… cã thÓ níi viÖc s¸ng chÕ ra nã lµ mét

bíc tiÕn cña khoa häc kü thuËt tuy nhiªn song song víi c¸c u

®iÓm trªn th× nã còng tån t¹i h¹n chÕ nhÊt ®Þnh: hÖ sè

c«ng suÊt më m¸y thêng kh«ng cao, ®Æc tÝnh ®iÒu chØnh

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 63 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

tèc ®é kh«ng tèt nªn øng dông lµm m¸y ph¸t ®iÖn cña nã bÞ

h¹n chÕ ®i nhiÒu.

M¸y ®iÖn kh«ng ®ång bé cßn cã thÓ lµm m¸y ph¸t ®iÖn

nhng do nh÷ng ®Æc tÝnh h¹n chÕ trªn nªn nã kh«ng ® îc sö

dông réng r·i cho l¾m nh ng trong mét sè trêng hîp ®Æc biÖt

vÉn cÇn nã ®Ó dù phßng trong c¸c tr êng hîp mÊt ®iÖn.

5. Nguyªn lý lµm viÖc:

T¹o ra mét tõ trêng quay víi tèc ®é n1 = 60f/p

Trong ®ã: f: lµ tÇn sè dßng ®iÖn cña l íi ®a vµo

p: lµ sè ®«i cùc m¸y.

Th× tõ trêng nµy quÐt qua d©y quÊn nhiÒu pha tù ng¾n

m¹ch trªn lâi thÐp roto vµ c¶m øng trong d©y quÊn ®ã suÊt

®iÖn ®éng vµ dßng ®iÖn. Tõ th«ng sè dßng ®iÖn nµy sÏ

sinh ra hîp víi tõ th«ng cña stato t¹o thµnh th«ng tæng ë khe

hë. Dßng ®iÖn trong d©y quÊn t¾c dông víi tõ th«ng khe hë

sinh ra omen t¸c dông do cã t¸c dông mËt thiÕt víi tèc ®é n

cña roto. Trong nh÷ng ph¹m vi tèc ®é kh¸c nhau th× chÕ lµm

viÖc cña m¸y còng kh¸c nhau.

Khi roto quay thuËn víi tõ tr êng quay nhng tèc ®é nhá

h¬n tèc ®é ®ång bé th× dßng ®iÖn sinh ra trong d©y quÊn

roto cïng chiÒu víi suÊt ®iÖn ®éng vµ t¸c dông tõ tr êng tæng

trong khe hë sinh ra lùc F vµ momen M kÐo roto quay theo

chiÒu tõ trêng. §iÖn n¨ng ®a tíi roto ®· biÕn thµnh c¬ n¨ng

trªn trôc nghÜa lµ m¸y ®iÖn lµm viÖc trong chÕ ®é ®éng c¬.

nh÷ng m¸y chØ lµm viÖc ë chÕ nµy khi n

cã chuyÓn ®éng t¬ng ®èi gi÷a tõ trêng vµ d©y quÊn roto vµ

nh vËy trong d©y quÊn roto cã dßng ®iÖn mµ m«men kÐo

r«to quay. Trong nh÷ng ph¹m vi tèc ®é kh¸c nhau th× chÕ ®é

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 64 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

lµm viÖc cña m¸y còng kh¸c nhau. Khi roto quay thuËn vµ

nhanh h¬n tèc ®é ®ång bé (dïng mét ®éng c¬ s¬ cÊp nµo

®ã quay roto cña m¸y ®iÖn kh«ng ®ång bé v ît tèc ®é ®ång

bé n>n1). Khi ®ã chiÒu cña tõ tr êng quay quÐt qua d©y dÉn

sÏ cã chiÒu ngîc l¹i suÊt ®iÖn ®éng vµ dßng ®iÖn trong d©y

dÉn roto còng ®æi chiÒu nªn chiÒu cña m«men còng ng îc

chiÒu quay cña n1 nghÜa lµ ng îc víi chiÒu cña roto nªn ®ã

lµ momen h·m. M¸y ®iÖn ®· biÕn c¬ n¨ng t¸c dông lªn trôc

®éng c¬ ®iÖn do ®éng c¬ s¬ cÊp kÐp thµnh ®iÖn n¨ng cung

cÊp cho líi ®iÖn nghÜa lµ m¸y ®iÖn lµm viÖc ë chÕ ®é m¸y

ph¸t ®iÖn.

Khi roto quay ngîc chiÒu víi chiÒu tõ tr êng quay th×

chiÒu cña suÊt ®iÖn ®éng, dßng ®iÖn vµ momen vÉn gièng

nh lóc ë chÕ ®é ®éng c¬ ®iÖn. V× momen sinh ra ng îc

chiÒu víi chiÒu ch¹y qua cña roto nªn cã t¸c dông h·m ®øng

l¹i trong trêng hîp nµy m¸y võa lÊy ®iÖn n¨ng ë l íi vµo, võa

lÊy c¬ n¨ng ë ®éng c¬ s¬ cÊp chÕ ®é lµm viÖc nµy gäi lµ

chÕ ®é h·m ®iÖn.

III. C¬ së thiÕt kÕ bé d©y quÊn m¸y biÕp ¸p vµ ®éng c¬.

1. C¬ së thiÕt kÕ cña bé d©y quÊn m¸y biÕn ¸p.

C¸c th«ng sè:

Q: TiÕt diÖn lâi s¾t.

S: C«ng suÊt cña m¸y biÕn ¸p.

Wo: Sè vßng cho mét Voll.

D: §êng kÝnh d©y.

B: TiÕt diÖn d©y.

i: MËt ®é dßng ®iÖn m¸y biÕn ¸p.

C¸c bíc tÝnh sè liÖu d©y quÊn m¸y biÕn ¸p mét pha.

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 65 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

Bíc 1: X¸c ®Þnh tiÕt diÖn Q cña lâi thÐp

Q = a b (cm x cm). Q = (cid:214) S (®èi víi lâi ch÷ O).

Q = 0,7(cid:214) S (®èi víi lâi ch÷ E).

§îc ¸p dông theo h×nh vÏ minh ho¹ ®©y lµ cÊu t¹o cña

c¸c r·nh khi ta quÊn d©y vµo bªn trong c¸c r·nh nµy.

2a a

b

Bíc 2: TÝnh sè vßng d©y cña c¸c cuén d©y. Wo = (45 fi 50)/ Q + (5 + 10)%) )phô thuéc vµo hµm l -

îng silic chøa trong thÐp).

Sè vßng d©y cuén s¬ cÊp W1 = Wo. U 1 (vßng)

Sè vßng d©y cuén thø cÊp: khi tÝnh sè vßng d©y cuén

thø cÊp ph¶i dù trï thªm mét sè vßng d©y ®Ó bï trõ sù sôp ¸p

do trë kh¸ng.

U2) vßng. W2 = Wo (U 2 + D

§é dù tr× cña ®iÖn ¸p D U2 ®îc chän theo b¶ng sau:

100 120 150 >150 S (VA) 100 200 300 500 750 0 0 0 0

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 66 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

4,5 4,5 3,9 3 2,5 2,5 2,5 2,5 2,0

Bíc 3: TiÕt diÖn d©y, ®êng kÝnh d©y s¬ cÊp vµ thø

cÊp khi tÝnh tiÕt diÖn d©y dÉn nªn c¨n cø vµo ®iÒu kiÖn

lµm viÖc cña m¸y biÕn ¸p, c«ng suÊt… Mµ chän mËt ®é

dßng biÕn ¸p cho phï hîp ®Ó khi m¸y biÕn ¸p vËn hµnh ®Þnh

møc d©y dÉn kh«ng ph¸t nhiÖt qu¸ 80 oC. B¶ng sau cho phÐp

mËt ®é dßng ®iÖn khi m¸y biÕn ¸p lµm viÖc liªn tôc 24/24.

50fi 10 100fi 20 200fi 50 500fi 100 S (VA) 0fi 50

D 4 0 3,5 0 3 0 2,5 0 2 i

NÕu m¸y biÕn ¸p lµm viÖc ng¾n h¹n 3 – 5h th«ng giã

tèt n¬i ®Ó m¸y biÕn ¸p th× cã thÓ chän D i = 5 (A/mm*mm)

®Ó tiÕt kiÖm khèi lîng d©y ®ång. Th«ng thêng ta chän D i = 2,3 - 3(A/mm*mm)

TiÕt diÖn d©y s¬ cÊp ®îc chän theo c«ng thøc: Si = Sè CMTND /(h U1D i) víi S1 = P d1*d1/4

Suy ra ®îc d1 = (cid:214) (4S2/h 1D i)

Víi h lµ hiÖu suÊt m¸y biÕn ¸p (kho¶ng 0,85 – 0,90)

U1: lµ nguån ®iÖn ¸p nguån TiÕt diÖn d©y thø cÊp: S2 = I2/ D i vµ S2 = P d2*d2/4

Suy ra ta cã d2 = (cid:214) (4I2/D iP )

Bíc 4: KiÓm tra l¹i kho¶ng chèng chøa d©y:

Tríc hÕt x¸c ®Þnh c¸ch bè trÝ d©y quÊn s¬ cÊp vµ thø

cÊp. QuÊn chång lªn nhau hay quÊn 2 cuén rêi xa, tõ ®ã

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 67 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

chän chiÒu dµi L cña cuén s¬ cÊp, thø cÊp quÊn d©y trªn

khu«n c¸ch ®iÖn.

a. BÒ dµy cuén s¬ cÊp.

Sè vßng d©y s¬ cÊp cho mét líp d©y víi:

dlcd = d1 + ecd W1 líp = L/d1cd – 1 víi ecd = 0,03 fi 0,08mm (emay)

ecd = 0,15 fi 0,04 (bäc c¾t t«ng)

Sè líp d©y ë cuén s¬ cÊp: N = W1/W1 líp. BÒ dµy cña cuén s¬ cÊp: e 1 = (d2d N2líp) + ecd (N1líp

– 1)

+ BÒ dµy cña cuén thø cÊp: e 2 = d2dN2líp + ecd (N2líp

- 1).

+ BÒ dµy toµn bé cña c¶ cuén d©y quÊn: tuú theo sù bè

trÝ d©y quÊn s¬ cÊp vµ thø cÊp mµ tÝnh bÒ dµy ë cuén

d©y. NÕu bÒ dµy cuén d©y nhá h¬n bÒ réng cöa sæ th× cã

thÓ tiÕn hµnh quÊn d©y.

2. C¬ së thiÕt kÕ bé d©y quÊn ®éng c¬ kh«ng ®ång bé.

2.1. C¸c kh¸i niÖm vÒ th«ng sè c¬ b¶n.

a. Sè ® cùc P: ®îc h×nh thµnh bëi mét cuén d©y vµ ® îc ®Êu

d©y sao cho khi cã dßng ®iÖn ch¹y qua sÏ t¹o ® îc c¸c cÆp

cùc N – S xen kÏ kÕ tiÕp nhau trong mét pha. Kho¶ng c¸ch tõ

t©m cùc nµy ®Õn t©m cùc tõ kÕ ® îc gäi lµ bíc cùc tõ T vµ

b»ng 180 ®é ®iÖn. B íc tõ T cßn ®îc hiÓu lµ kho¶ng c¸ch

nhÊt ®Þnh hay gãc ®é ®iÖn gi÷a pha A, pha B, pha C.

Trong tÝnh to¸n T ®îc tÝnh theo ®¬n vÞ vµ x¸c ®Þnh b»ng

c«ng thøc.

t = Z/ 2p trong ®ã Z lµ tæng sè r·nh d íi mét cùc.

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 68 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

b. Cuén d©y: cã thÓ lµ mét hoÆc nhiÒu vßng khi cuén d©y

®îc bè trÝ trªn stato th× chia ra lµm c¸c c¹nh d©y vµ c¸c ®Çu

d©y (®Çu ra, ®Çu vµo.).

Bíc d©y quÊn lµ kho¶ng c¸ch gi÷a 2 c¹nh d©y cña cuén

d©y ®ang ®îc bè trÝ trªn stato vµ ®îc tÝnh theo ®¬n vÞ r·nh

kÝ hiÖu lµ y.

So s¸nh bíc cuén d©y víi bíc cùc tõ ta cã:

- Bíc ®ñ y = t Z/2p

- Bíc ng¾n y

- Bíc dµi y>t

c. C¸c th«ng sè kh¸c

M: Sè pha cña ®éng c¬.

a: Sè m¹ch nh¸nh song song trong m¸y.

Z: Tæng sè r·nh dËp trªn m¸y víi stato hoÆc roto.

Q: Sè r·nh t¸c ®éng lªn mét cùc (tÝnh tõ c¹nh thø nhÊt

®Õn c¹nh t¸c dông thø 2 cña cïng mét phÇn tö)

Thêng chän: q = Z/2mp = y/2p

d: Nhãm cuén d©y.

QuÊn d©y trong m¸y ®iÖn xoay chiÒu nh×n chung cã

thÓ thùc hiÖn víi hai lo¹i nhãm d©y: Nhãm d©y ®ång t©m vµ

nhãm cuén d©y ®ång khu«n.

+ Nhãm cuén d©y ®ång t©m: ®îc h×nh thµnh bëi nhiÒu

cuén d©y cã bíc cuén d©y kh¸c nhau vµ ® îc m¾c nèi tiÕp

nhau theo cïng mét chiÒu quÊn. C¸c c¹nh d©y cña mçi cuén

chiÕm c¸c r·nh kÒ cËn nhau.

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 69 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

D©y quÊn ®ång khu«n D©y quÊn ®ång

t©m

§Ó t¹o h×nh nhãm cuén d©y ®ång t©m ng êi ta quÊn liªn

tiÕp c¸c d©y dÉn theo cïng mét chiÒu quÊn lªn trªn mét bé

khu«n cã kÝch thíc kh¸c nhau vµ ®Æt ®ång t©m trªn cïng

mét trôc quÊn.

¦u ®iÓm: DÔ l¾p ®Æt cuén d©y èm stato.

Nhîc ®iÓm: C¸c ®Çu cuén d©y cho¸n chç nhiÒu h¬n ®èi víi

c¸c c¸ch quÊn kh¸c.

2. C¸ch ®Êu d©y gi÷a c¸c nhãm d©y.

Muèn dùng s¬ ®å d©y quÊn ®éng c¬ 3 pha ta cÇn ph¶i

x¸c ®Þn c¸c th«ng sè sau cña stato.

D¹ng d©y quÊn ®Þnh thiÕt kÕ

Tæng sè r·nh Z cña phÇn stato.

Sè ®«i cùc 2P vµ c¸c ®Çu d©y t¹o cùc thËt hay gi¶.

C¸c bíc thùc hiÖn nh sau:

- X¸c ®Þnh bíc cùc T = Z/2P.

- TÝnh sè c¹nh d©y cho mçi cùc cña mçi pha

§èi víi d©y quÊn mét líp q = Z/(3.2P)(c¹nh d©y)

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 70 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

§èi víi d©y quÊn hai líp q ’ = 2p = 2.Z/(3.2P)(c¹nh d©y)

Tuú theo c¸ch ph©n bè tr¸i ®iÒu c¸c c¹nh d©y ë tõ cùc

mµ bíc cuèn d©y lµ bíc hay ®ñ.

- TiÕn hµnh dùng s¬ ®å theo c¸c b íc.

+ KÎ c¸c ®êng d©y song song vµ ®¸nh sè t ¬ng øng ®èi

víi c¸c r·nh cña stato.

+ Tr¶i sè cùc d©y 1 cùc mçi pha cho ph©n bè ®Òu t¹i

c¸c trôc cùc tõ vµ x¸c ®Þnh chiÒu dßng ®iÖn theo chiÒu cña

®Çu d©y.

C¨n cø vµo c¸c d¹ng quÊn ®Þnh d¹ng vÏ c¸c ®Çu cuén

d©y nèi liÒn c¸c c¹nh d©y gi÷a c¸c nhãm cuén pha sao cho

chiÒu dßng ®iÖn cña cïng mét bèi trªn c¸c c¹nh d©y kÕ tiÕp

kh«ng bÞ ngîc chiÒu nhau.

Dùa vµo ®é lÖch pha ®· tÝnh, x¸c ®Þnh r·nh khëi ®Çu

cña pha B vÏ t¬ng tù.

Cuèi cïng vÏ pha C t¬ng tù nh trªn vµ c¸ch pha B còng

b»ng ®é lÖch pha trªn

3. Kü thuËt quÊn d©y.

§©y lµ mét phÇn quan träng ®èi víi sinh viªn cña bän

em v× trong ®ît thùc tËp cho bän em ® îc tiÕp xóc víi c¸c lo¹i

m¸y biÕn ¸p vµ ®éng c¬ ®iÖn. Ng êi ta ®· nã ®i mét ngµy

®µng häc mät sµng kh«n chÝnh v× vËy em ®· hiÓu râ vÒ

®éng c¬ ®iÖn vµ m¸y biÕn ¸p v× chóng em ®· tËn m¾t ® îc

t×m hiÓu vÒ chóng.

4. Kü thuËt quÊn d©y

§©y lµ mét phÇn quan träng trong ®ît thùc tËp nµy ®èi

víi sinh viªn.

nã ®îc chia thµnh: - kü thuËt quÊn d©y m¸y biÕn ¸p

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 71 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

- kü thuËt quÊn d©y ®éng c¬

a. kü thuËt quÊn d©y m¸y biÕn ¸p

* Khu«n c¸ch ®iÖn

- Nh»m môc ®Ých c¸ch ®iÖn gi÷a cuén d©y vµ m¹ch tõ,

®ång thêi lµ sên cøng ®Ó ®Þnh h×nh cuén d©y. Khu«n ® îc

lµm b»ng vËt liÖu nh c¾t t«ng cøng hoÆc giÊy c¸ch ®iÖn

Press parn fibre hoÆc b»ng chÊt dÎo chÞu nhiÖt.

Khu«n kh«ng v¸ch chÆn ® îc dïng víi c¸c m¸y biÕn ¸p

lín.

Khu«n cã v¸ch chÆn th êng ®îc dïng víi c¸c m¸y biÕn ¸p

nhá.

KÝch thíc cña khu«n ®îc chän sao cho kh«ng hÑp qu¸

hoÆc kh«ng réng qu¸ thuËn tiÖn cho viÖc l¾p vµo m¹c tõ

kh«ng bÞ cÊn dÔ ch¹m m¸t.

Sau khi lÊy khu«ng cuén d©y thùc hiÖn khu«n lång cho

khÝt víi khu«n c¸ch ®iÖn.

b. Kü thuËt quÊn d©y:

Tríc khi quÊn d©y ph¶i vÏ s¬ ®å bè trÝ quÊn c¸c d©y ë

vÞ trÝ thùc tÕ ®Ó sau khi nèi m¹ch kh«ng bÞ v íng vµ dÔ

10

8 9 1 2

ph©n biÖt.

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 72 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

Khi quÊn d©y, cè ®Þnh ®Çu d©y khëi ®éng (h×nh trßn)

trong lóc quÊn d©y cè g¾ng quÊn d©y cho th¼ng vµ song

song víi nhau. Cø hÕt mçi líp d©y ph¶i lãt mét líp c¸ch ®iÖn

®èi víi d©y qu¸ bÐ (d<0,15) cã thÓ quÊn hÕt mµ kh«ng cÇn

giÊy c¸ch ®iÖn gi÷a c¸c líp, chØ cÇn lãt c¸ch ®iÖn kü gi÷a 2

cuén s¬ cÊp vµ thø cÊp.

Khi muèn nöa chõng, muèn ® a d©y ra ngoµi ph¶i thùc

hiÖn xo¾n sao cho ®Çu ra ph¶i ®Ñp vµ gän gµng nhÊt ®¶m

b¶o ®îc c¶ yªu cÇu vÒ mÜ quan còng nh c¸ch ®iÖn. §Çu ra

ph¶i ®îc c¹o c¸c ®iÖn, viÖc nèi d©y gi÷a chõng còng ph¶i ® a

mèi nèi ra ngoµi cuén d©y,

§èi víi khu«n kh«ng cã v¸ch chÆn d©y, ®Ó gi÷ c¸c líp

d©y kh«ng bÞ ch¹y ra ngoµi khu«n ph¶i dïng b¨ng v¶i hoÆc

giÊy ch¹c d©y l¹i ë c¶ hai ®Çu khu«n khi hoµn tÊt viÖc quÊn

d©y ph¶i ®Æt ®ai v¶i, giÊy ®Ó cuèi cïng lång d©y vµ rót

chÆt b¨ng v¶i cho ch¾c.

3. C¸ch r¸p m¹ch tõ:

Tuú theo d¹ng l¸ s¾t ghÐp thµnh m¹ch tõ lµ d¹ng EI hay

lµ c¸c thµnh ch÷ I ghÐp theo trËt tù cho tr íc.

*. C¸ch ghÐp m¹ch tõ víi l¸ s¾t EI.

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 73 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

b. C¸ch ghÐp m¹ch tõ tõ l¸ thÐp ch÷ I.

b. kü thuËt quÊn d©y stato ®éng c¬ ba pha.

* ChuÈn bÞ khu«n.

Dïng khu«n h×nh qu¶ ch¸m.

1

L

h

2

L

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 74 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

5. C«ng nghÖ cuèn d©y.

* Yªu cÇu kü thuËt.

Bµi tËp 1. QuÊn m¸y ®iÖn ¸p gia dông cã 4 ®Çu vµo 80

- 110 – 160 – 220V vµ cã c¸c nóm ®iÒu chØnh.

Bµi tËp 2. thùc hiÖn bµi d©y quÊn ®ång khu«n ph©n t¸n

mét líp víi c¸c th«ng sè.

Z = 24, y = 5, q = 2, 2p = 4.

Bµi tËp 3. thùc hiÖn quÊn d©y ®ång t©m tËp chung mét

líp víi c¸c th«ng sè.

Z = 36, y = 9, q = 3, 2p = 4.

C«ng nghÖ vµ sè liÖu kü thuËt

8,5 vß ng

36 vß ng

b. QuÊn m¸y biÕn ¸p gia dông cã 4 ®Çu vµo 80 – 110 –

72 vß ng

9 vßng/1 sè 160 – 220V cã c¸c nóm ®iÒu chØnh ®iÖn ¸p 1 – 11. 60 vß ng

Sè vßng d©y c¸c møc

220 – 160V lµ 60 x 1,2 = 72 vßng.

160 – 110V lµ 50 x 1,2 = 60 vßng.

110 – 80V lµ 30 x 1,2 = 36 vßng.

2v v 4v 5v 6v 7v 8v 9v 10v 11v 12v 110v 150v C¸c nóm ®iÒu chØnh, mçi nóm c¸ch nhau 9 vßng d©y 220v thùc hiÖn c¸ch ®iÖn råi quÊn d©y trªn khung gç sau ®ã ®ãng vµo lâi thÐp.

§Çu ra mçi nÊc tõ 10 – 15cm.

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng Líp: §T08A 75 S ¬ ®å quÊ n d©y trªn th©n mica cña m¸y biÕn ¸p

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

c. C«ng nghÖ quÊn d©y: yªu cÇu vuèt th¼ng d©y, chç x íc,

bong c¸ch ®iÖn th× ph¶i tiÕn hµnh lãt giÊy, yªu cÇu d©y

quÊn ph¶i chÆt, c¸c vßng d©y xÕp sÝt nhau vµ t¹o thµnh c¸c

líp môc ®Ých ®Ó cho h¹n chÕ tæn hao kim lo¹i ®ång vµ

kÝch thíc cña m¸y biÕn ¸p thuËn lîi cho viÖc ®ãng khung

thÐp vÒ sau. §Æt líp giÊy c¸ch ®iÖn 0,3mm vµo trong cïng,

sau ®ã lÊy mét ®Çu ra lµm ®Çu 220V sau ®ã quÊn 72 vßng

vµ ®a ra ®Çu 160V. TiÕp tôc quÊn giÊy c¸ch ®iÖn vµ quÊn

60 vßng lÊy ®Çu ra 110V. TiÕn hµnh t ¬ng tù ta sÏ cã ®Çu ra

80V sau khi quÊn 36 vßng. QuÊn 8,5 vßng sau ®ã ®Ó thùc

hiÖn chuyÓn tõ thanh 80V sang thang 11V. Råi tiÕn hµnh

quÊn lÇn lît 9 vßng mét ®Ó lÊy ® îc c¸c ®Çu ra 10, 9 ,8 ,7 ,6,

5, 4, 3, 2, 1. Khi quÊn cÇn chó ý c¸ch ®iÖn gi÷a c¸c líp vµ

c¸ch ®iÖn ë c¸c ®Çu ra vµ l u ý vÞ trÝ phï hîp cña c¸c ®Çu

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 76 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

d©y ra ®Ó khi l¾p vµo bé chuyÓn m¹ch c¸c ®Çu ra nµy

kh«ng v¾t qua g«ng tõ.

Sau khi thùc hiÖn quÊn d©y song, ta th¸o cuén d©y ra

khái khung gç vµ ®Æt vµo g«ng tõ. Ðp chÆt g«ng vµ trô

v»ng c¸ch siÕt chÆt c¸c ®ai èc. Sau ®ã thùc hiÖn viÖc nèi

®Çu ra víi c¸c chèt trªn tiÕp ®iÓm. Cuèi cïng mang ra kiÓm

tra.

KÕt qu¶

- ChØnh th«

§iÖn ¸p chuÈn (V) §iÖn ¸p ®o ®îc (V) 80 80 110 110 160 158 220 220

- ChØnh tinh

Nóm ®iÒu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

chØnh §iÖn ¸p (V) 15 16 11 11 11 12 12 13 13 14 14

0 2 7 2 8 0 8 2 8 5 5

NhËn xÐt:

¦u ®iÓm: lµ ®· hoµn thµnh ®îc s¶n phÈm c¸c ®Çu ra ®óng.

Nhîc ®iÓm: lµ hoµn thµnh h¬i chËm tÝnh thÈm mü ch a cao

do cã sù lµm l¹i trong qu¸ tr×nh quÊn.

Kinh nghiÖm: tuy s¶n phÈm ®Çu tay kh«ng ® îc nh ý

muèn cho l¾m xong em còng thu ® îc nhiÒu kinh nghiÖm

riªng cho m×nh phÇn nµo hiÓu s©u h¬n vÒ cÊu t¹o cña m¸y

biÕn ¸p còng nh c¸ch ®Ó kiÓm tra mét m¸y biÕn ¸p.

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 77 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

3.3. QuÊn d©y ®ång khu«n t¸n 1 líp Z = 24, y = 5, q = 2, 2p

= 4

- QuÊn d©y: yªu cÇu quÊn riªng tõng bèi d©y mét. Mçi

bèi quÊn 55 vßng. X¸c ®Þnh ®Çu ra ®Çu vµo ®óng.

- Vµo d©y: tríc tiªn vµo d©y cña 2 r·nh chê lµ r·nh 2,4.

sau ®ã thùc hiÖn vµo bèi thø 1 ë r·nh 1, r·nh 6. TiÕp ®Õn lµ

bèi thø 2 ë c¸c r·nh 3, r·nh 8. lµm lÇn l ît liªn tiÕp nh vËy

®Õn khi hÕt sè bèi d©y, th× ta h¹ 2 c¹nh chê 21 vµ 23 xuèng.

Chó ý: vµo ®©y ph¶i chó ý lãt giÊy c¸ch ®iÖn 2 líp

0,1mm vµ líp 0,3mm. giÊy c¸ch ®iÖn ph¶i ® îc gÊp trßn vµ ® -

îc bèi nµo th× cè g¾ng kiÓm tra th«ng m¹ch c¸ch ®iÖn ®Ó

xö lý lu«n. v× lµ bµi tËp cho quen tay ®Ó thùc hiÖn bµi sè 3

nªn m¸y kh«ng cÇn ch¹y thö do ®ã ta còng kh«ng cÇn ®ai

d©y.

- §Êu d©y: lÊy ®Çu d©y bÊt kú lµm pha A, ta ®Æt bèi

d©y ®ã lµ A1. C¸ch 2 bèi liªn tiÕp ®ã sÏ ® îc ®Êu vµo cña lÇn

lît c¸c quËn A2, A3, A4. ta thùc hiÖn nèi ®Çu ra A1 víi ®Çy

ra A2, ®Çu vµo A2 nèi víi ®Çu vµo A3, ®Çu ra A3 nèi ®Çu ra

A4, cßn l¹i ®Çu vµo A4 chÝnh lµ ®Çu X. TiÕn hµnh t ¬ng tù

ta cã c¸ch nèi d©y pha B, C.

NhËn xÐt:

- ¦u ®iÓm: hoµn thµnh ®îc s¶n phÈm song còng kh«ng

®¹t ®îc ®é thÈm mü mong muèn ®· biªt¸c dông c¸ch ®Êy d©y

vµ c¸ch x¸c ®Þnh c¸c ®Çu d©y.

- Nhîc ®iÓm: lµ cha thµnh th¹o trong c¸ch vµo d©y do

cha quen, viÖc lµm c¸c ®iÖn ch a ®¹t yªu cÇu.

3.4. QuÊn d©y ®ång t©m tËp chung 1 líp Z = 36, y = 9, q =

3, 2p = 4

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 78 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

* C«ng nghÖ

- QuÊn d©y: yªu cÇu mçi bèi d©y 80 vßng quÊn tõ cuén

nhá ®Õn cuén lín, cã d©y t¸ch riªng tõng bèi.

- Vµo d©y: ®Çu tiªn ta ph¶i x¸c ®Þnh chiÒu cña bèi

d©y, ®Çu ra ®Çu vµo tõng bèi ®Ó tr¸nh bÞ vµo ng îc ®Çu.

Khi vµo d©y ta vµo c¸c r·nh 1, 2, 3 vµ 10, 11, 12 ®Ì lªn c¹nh

4, 5, 6. Råi tiÕp tôc tiÕn hµnh t ¬ng tù ®Õn khi nµo hÕt c¸c

bèi d©y th× ta h¹ 3 c¹nh cho vµo r·nh 31, 32, 33. L u ý r»ng

khi vµo d©y, ®îc bèi nµo ta ®Òu ph¶i n¾n trßn ®Çu d©y, vµ

Ðp xuèng ®Ó thuËn lîi cho vµo bèi d©y tiÕp theo. Vµo d©y

lÇn lît tõng bèi, tõ bèi nhá nhÊt råi ®Õn bèi lín h¬n.

Khi vµo d©y xong ph¶i chó ý gËp líp c¸ch ®iÖn r·nh l¹i

võa ®¶m b¶o thÈm mü, võa dÔ dµng cho ch¹y roto sau nµy

- §Êu d©y: tiÕn hµnh ®Êu d©y nh s¬ ®å ®· cã. CÇn chó

ý c¹o líp emay c¸ch ®iÖn vµ ®Æt gel c¸ch ®iÖn vµo c¸c ®Çu

nèi. Khi ®· ®Êu d©y xong, ta ph¶i ®¸nh dÊu ®Çu vµo vµ ®Çu

ra A, B, C vµ X, y, Z cña c¸c pha. Cuèi cïng ta thùc hiÖn ®ai

d©y m¸y cho gän gµng, c¸ch 3 r·nh ®ai 1 lÇn, chØnh l¹i c¸ch

®iÖn r·nh, ®o l¹i th«ng m¹ch vµ chuÈn bÞ l¾p r«t« vµ cho

m¸y chaþ thö.

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 79 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

KÕt luËn

Qua thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty TNHH Hal ViÖt Nam .

Em thÊy ®©y lµ 1 C«ng ty s¶n xuÊt ®iÖn tö d©n dông rÊt

ph¸t triÓn. Víi c¸c thiÕt bÞ m¸y mãc t ¬ng ®èi hiÖn ®¹i, phï

hîp víi ngêi sö dông. T¹i ®©y em ®· t×m hiÓu ® îc vÒ c¸c qu¸

tr×nh l¾p ®Æt vµ chøc n¨ng cña c¸c lo¹i m¸y mãc. Víi sù gióp

®ì tËn t×nh cña c¸c c¸n bé kü thuËt.

Nhng do ®iÒu kiÖn thêi gian vµ sù hiÓu biÕt cßn h¹n

chÕ nªn em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt. kÝnh mong c¸c

thÇy c« xem xÐt vµ gióp ®ì em hoµn thµnh tèt bµi b¸o c¸o

nµy. em còng xin göi lêi c¶m ¬n ®Õn c¸c c« chó trong C«ng

ty ®· nhiÖt t×nh gióp ®ì em.

Qua ®©y em còng cã 1 sè kiÕn nghÞ nh sau:

- 1 sè lo¹i m¸y mãc cßn l¹c hËu cÇn thay 1 sè lo¹i m¸y

mãc kh¸c hiÖn ®¹i h¬n ®Ó s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ cao h¬n.

- C«ng ty cÇn cã 1 sè chÝnh s¸ch ®µo t¹o c«ng nh©n kü

thuËt cã tay nghÒ cao, ¸p dông nh÷ng khoa häc kü thuËt tiªn

tiÕn.

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 80 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

Lêi c¶m ¬n

Sau mét n¨m häc ®îc sù quan t©m cña Nhµ tr êng, cïng víi sù gi¶ng d¹y nhiÖt t×nh cña c¸c thÇy c«. §Ó chóng em cã thÓ vËn dông c¸c kiÕn thøc ®· häc vµo thùc tÕ còng nh häc hái thªm kiÕn thøc tõ thùc tª. ban gi¸m hiÖu vµ phßng ®µo t¹o ®· t¹o nh÷ng ®iÒu kiÖn tèt nhÊt ®Ó chóng em ® îc cä s¸t víi thùc tÕ vµ kh«ng cßn bì ngì sau khi ra tr êng vµ thùc tËp nhËn thøc lµ ®iÒu kiÖn ®Ó chóng em ® îc cä s¸t víi thùc tÕ.

§Ó thùc tËp nhËn thøc ®¹t ® îc kÕt qu¶ tèt Ban gi¸m hiÑu ®· cö ra nh÷ng gi¸o viªn cã kinh nghiÖm. H íng dÉn chóng em nh÷ng vÊn ®Ò cÇn thiÕt khi ®Õn c¬ quan thùc tËp, cïng chuyªn ®Ò thùc tËp. Chóng em xin ch©n thµnh c¶m ¬n phßng ®µo t¹o, Ban gi¸m hiÖu Nhµ tr êng cïng toµn thÓ c¸c thÇy c« bé m«n ®· tËn t×nh gi¶ng gi¹y em.

Nhng còng kh«ng thÓ kh«ng nh¾c ®Õn C«ng ty TNHH Hal ViÖt Nam ®· t¹o mäi ®iÒu kiÖn ®Ó em cã mét n¬i kiÕn tËp tèt vµ hoµn thµnh tèt nhiÖm vô cña ®ît thùc tËp nµy. Em xin ch©n thµnh göi lêi c¶m ¬n tíi C«ng ty TNHH Hal ViÖt Nam vµ c¸c c« chó trong C«ng ty ®· gióp em trong suèt qu¸ tr×nh diÔn tËp t¹i c¬ së.

Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n Ban gi¸m hiÖu tr êng THBC Kinh tÕ - Kü thuËt B¾c Th¨ng Long cïng toµn thÓ c¸c thÇy c« bé m«n ®· t¹o ®iÒu kiÖn tèt nhÊt ®Ó chóng em ® îc t×m hiÓu vµ häc hái thªm kinh nghiÖm.

Hµ Néi, ngµy 29 th¸ng 08 n¨m 2010

VËy mét lÇn n÷a Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n phßng ®µo t¹o Nhµ trêng, C«ng ty TNHH Hal ViÖt Nam . §Æc biÖt lµ nh÷ng ngêi ®· trùc tiÕp híng dÉn, gióp ®ì em trong suèt qu¸ tr×nh thùc tËp nhËn thøc ®Ó em cã thÓ vËn dông nh÷ng kiÕn thøc ®· häc trong thùc tÕ vµ rót ra cho m×nh nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm.

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 81 Líp: §T08A

Sinh viªn:

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

Lu Minh Th¾ng

Môc lôc

Trang

Lêi nãi ®Çu 1

Néi dung B¸o c¸o 5

PhÇn i Tãm t¾t s¬ qua vÒ ngµnh ®iÖn 5

PhÇn ii T×m hiÓu chung vÒ c¸c bé phËn m¸y ®iÖn 6

Kh¸i niÖm vÒ m¸y ®iÖn i 6

S¬ lîc vÒ m¸y ®iÖn 1 6

VËt liÖu chÕ t¹o m¸y ®iÖn 2 7

M¸y biÕn ¸p ®éng c¬ ii 8

M¸y biÕn ¸p 1 8

M¸y biÕn ¸p kh«ng ®ång bé 2 16

iii 21 C¬ së thiÕt kÕ bé d©y quÊn m¸y biÕn ¸p vµ ®éng c¬

c¬ së thiÕt kÕ bé d©y quÊn m¸y biÕn ¸p 1 21

2 23

c¬ së thiÕt kÕ bé d©y quÊn ®éng c¬ kh«ng ®ång bé C¸c kh¸i niÖm vÒ th«ng sè c¬ b¶n 2.1 23

C¸ch ®Êu d©y gi÷a c¸c nhãm d©y 2 25

Kü thuËt quÊn d©y 3 26

Khu«n c¸ch ®iÖn 1 26

C¸ch l¾p r¸p m¹ch tõ 3 28

C«ng nghÖ quÊn d©y 5 29

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 82 Líp: §T08A

Trêng THBC Kt - K t B¾c Th¨ng Long B¸o c¸o thùc tËp nhËn thøc

KÕt luËn 34

Lêi c¶m ¬n 35

Sinh viªn: Lu Minh Th¾ng 83 Líp: §T08A