Đ bài: Ngh lu n v Đo làm conề ị ậ ề ạ
Dàn ý chi ti tế
1./ M bàiở
M cha hi sinh cho con m i th , nh ng đ con cái làm tr n đo, đâu ph i ai cũng có thẹ ọ ứ ư ể ọ ạ ả ể
làm? H c bao nhiêu “đo” (đo đc), nh ng có th “đo” c đi này chúng ta v n h cọ ạ ạ ứ ư ứ ạ ả ờ ẫ ọ
ch ng xong – y là đo làm con!ẳ ấ ạ
2./ Thân bài
– Theo đo lý c a ông cha ta t x a, ch “hi u” hay chính là đo làm con r t đc coiạ ủ ừ ư ữ ế ạ ấ ượ
tr ng.ọ
– Hi u hay đo làm con chính là s tôn tr ng, trân quý ng i sinh thành d ng d c raế ạ ự ọ ườ ưỡ ụ
mình và luôn luôn suy nghĩ v trách nhi m v i nh ng đng sinh thành.ề ệ ớ ữ ấ
– Đo làm con xu t phát t s t giác, t nguy n c a m i con ng i.ạ ấ ừ ự ự ự ệ ủ ỗ ườ
– Đo làm con v a là trách nhi m, b n ph n nh ng cũng v a là th quy n l i cao đp màạ ừ ệ ổ ậ ư ừ ứ ề ợ ẹ
con cái có đc trong đi.ượ ờ
– Cha m , ông bà có n d ng d c, sinh thành, đã tr i bao m a n ng đ có đc chúng taẹ ơ ưỡ ụ ả ư ắ ể ượ
v i hình hài nh ngày hôm nay; t t y u, chúng ta ph i bi t n và ph ng d ng l i h .ớ ư ấ ế ả ế ơ ụ ưỡ ạ ọ
– Đ tr n đo đc là đi u không d dàng. Nh ng chúng ta s d n hoàn thi n nó tể ọ ạ ượ ề ễ ư ẽ ầ ệ ừ
chính nh ng vi c nh nh t.ữ ệ ỏ ấ
– Cho dù con cái có b n r n bao nhiêu đi n a thì s quan tâm, thăm vi ng, chăm nom chaậ ộ ữ ự ế
m cũng không th xem nh .ẹ ể ẹ
– Có nh ng ng i con xem cha m c a mình là gánh n ng khi h già y u đi, anh em trongữ ườ ẹ ủ ặ ọ ế
cùng m t gia đình đùn đy trách nhi m nuôi cha mộ ẩ ệ ẹ
3./ K t bài: ếDù đc c thiên kinh v n quy n, thu c làu làu kinh Ph t nh ng v i cha m ,ọ ả ạ ể ộ ậ ư ớ ẹ
ng i y không làm tr n nghĩa v và đo làm con thì xem nh v n ch a đc gì, dù có làmườ ấ ọ ụ ạ ư ẫ ư ọ
“V ng t ng” mà quên đo hi u v i m cha, b n v n ch là k s ng th a trong xã h i!ươ ướ ạ ế ớ ẹ ạ ẫ ỉ ẻ ố ừ ộ
Bài tham kh o ả
“Đi kh p th gian không ai t t b ng mắ ế ố ằ ẹ
Gánh n ng cu c đi không ai kh b ng chaặ ộ ờ ổ ằ
N c bi n mênh mông không đong đy tình m .ướ ể ầ ẹ
Mây tr i l ng l ng không ph kín công cha”ờ ồ ộ ủ
B n câu th quen thu c th t, g n gũi th t, đi đâu cũng có th g p, làm gì cũng có thố ơ ộ ậ ầ ậ ể ặ ể
nghe, nh ng th u đc nó, li u có m y ng i? Tôi nh , có câu chuy n đa con tr ngư ấ ượ ệ ấ ườ ớ ệ ứ ưở
thành, trong l t t nghi p, x u h khi m nghèo đn bên. Tôi l i nh , m i đây, cũng lễ ố ệ ấ ổ ẹ ế ạ ớ ớ ễ
t t nghi p, b n n sinh m c áo c nhân, ch y ra t n đng, đ đc ch p nh cùng cha.ố ệ ạ ữ ặ ử ạ ậ ồ ể ượ ụ ả
Đi này, m cha hi sinh cho con m i th , nh ng đ con cái làm tr n đo, đâu ph i ai cũngờ ẹ ọ ứ ư ể ọ ạ ả
có th làm? H c bao nhiêu “đo” (đo đc), nh ng có th “đo” c đi này chúng ta v nể ọ ạ ạ ứ ư ứ ạ ả ờ ẫ
h c ch ng xong – y là đo làm con!ọ ẳ ấ ạ
Theo đo lý c a ông cha ta t x a, ch “hi u” hay chính là đo làm con r t đc coiạ ủ ừ ư ữ ế ạ ấ ượ
tr ng. Theo Nho giáo, hi u là m t khái ni m đo đc n n t ng, là cái g c c a m i v nọ ế ộ ệ ạ ứ ề ả ố ủ ọ ấ
đ v đo đc. Trong xã h i phong ki n Vi t Nam luôn l y “hi u” làm chu n m c trongề ề ạ ứ ộ ế ệ ấ ế ẩ ự
xã h i, làm tiêu chu n rèn luy n và đánh giá nhân cách con ng i.ộ ẩ ệ ườ
Nói đn gi n h n, hi u hay đo làm con chính là s tôn tr ng, trân quý ng i sinh thànhơ ả ơ ế ạ ự ọ ườ
d ng d c ra mình và luôn luôn suy nghĩ v trách nhi m v i nh ng đng sinh thành. Đoưỡ ụ ề ệ ớ ữ ấ ạ
làm con xu t phát t s t giác, t nguy n c a m i con ng i. Đó là s quan tâm, chămấ ừ ự ự ự ệ ủ ỗ ườ ự
sóc, c u mong cha m kho m nh, s ng lâu, vui v . Đó cũng là nh ng c g ng gìn gi ,ầ ẹ ẻ ạ ố ẻ ữ ố ắ ữ
phát huy n n p, gia phong, là s bi t n ông bà t tiên và s chăm sóc các th h sau…ề ế ự ế ơ ổ ự ế ệ
Xu t phát t tâm hi u v i cha m , chúng ta có th nhìn sâu r ng ra ngoài xã h i đ bi tấ ừ ế ớ ẹ ể ộ ộ ể ế
yêu th ng nh ng ng i xung quanh.ươ ữ ườ
Nói nh v y, đo làm con v a là trách nhi m, b n ph n nh ng cũng v a là th quy n l iư ậ ạ ừ ệ ổ ậ ư ừ ứ ề ợ
cao đp mà con cái có đc trong đi. Cha m , ông bà có n d ng d c, sinh thành, đãẹ ượ ờ ẹ ơ ưỡ ụ
tr i bao m a n ng đ có đc chúng ta v i hình hài nh ngày hôm nay; t t y u, chúng taả ư ắ ể ượ ớ ư ấ ế
ph i bi t n và ph ng d ng l i h . Ch ng có n i đâu dành cho chúng ta tình yêu th ngả ế ơ ụ ưỡ ạ ọ ẳ ơ ươ
vô đi u ki n, ch ng n i đâu s n sàng dang r ng vòng tay đón ta tr v , n u đó khôngề ệ ẳ ơ ẵ ộ ở ề ế
ph i gia đình. M t n i có n v i ta đn v y, hà t t gì ta l i ch ng yêu th ng? Ch a l nả ộ ơ ơ ớ ế ậ ấ ạ ẳ ươ ư ầ
nào tôi kìm đc n c m t khi đc m y dòng ph ng v n v i c a t báo đi v i ng iượ ướ ắ ọ ấ ỏ ấ ộ ủ ờ ố ớ ườ
cha đa con đi thi đi h c: “Đ hay tr t cũng đc, không c n tr thành nhân tài, chư ạ ọ ỗ ượ ượ ầ ở ỉ
c n con s ng đúng v i đam mê”. Cha m là v y, là ch n t a n ng cu i cùng dù cu cầ ố ớ ẹ ậ ố ự ươ ố ộ
đi ngoài kia có bão giông đn ch ng nào đi n a!ờ ế ừ ữ
V y, chúng ta ph i làm gì đ tr n đo làm con? Th c ra, đ tr n đo đc là đi u khôngậ ả ể ọ ạ ự ể ọ ạ ượ ề
d dàng. Nh ng chúng ta s d n hoàn thi n nó t chính nh ng vi c nh nh t. Ch ng aiễ ư ẽ ầ ệ ừ ữ ệ ỏ ấ ẳ
bi t gi i h n cu i cùng c a vi c th nào là tr n đo; ch bi t r ng, n c i m cha khiế ớ ạ ố ủ ệ ế ọ ạ ỉ ế ằ ụ ườ ẹ
th y con đc đi m t t, ni m mãn nguy n khi con bi t vâng l i ph i, s t hào khi conấ ượ ể ố ề ệ ế ờ ả ự ự
l n khôn, đy là minh ch ng cho th y con đã làm đúng đo c a mình r i. Sinh con đã khóớ ấ ứ ấ ạ ủ ồ
nh c, nh ng nuôi con khôn l n tr ng thành m i khó nh c h n g p v n l n. Cha m sọ ư ớ ưở ớ ọ ơ ấ ạ ầ ẹ ẽ
h nh phúc làm sao khi b n m nh kh e, ngoan ngoãn h c hành. Cha m s đau đn bi tạ ạ ạ ỏ ọ ẹ ẽ ớ ế
bao khi nhìn ngu n s ng, ni m tin c a mình sa ngã? Ch ng c n làm nh ng đi u cao c ,ồ ố ề ủ ẳ ầ ữ ề ả
đôi khi ch c n ch y đn ôm m nh thu còn th thôi, y cũng đã là tr n đo r i.ỉ ầ ạ ế ẹ ư ở ơ ấ ọ ạ ồ
Tôi nh b phim ng n chào T t năm 2017 “Xuân không màu” ch c ch n đã l y đi n cớ ộ ắ ế ắ ắ ấ ướ
m t c a v n ng i xem. B phim k v cô con gái l y ch ng xa, T t đn m i nhà sumắ ủ ạ ườ ộ ể ề ấ ồ ế ế ọ
h p, ch có b m cô cô đn vì không có con cháu sum v y. Và nh m t đi u kì di u x yọ ỉ ố ẹ ơ ầ ư ộ ề ệ ả
ra, ch ng và gia đình nhà ch ng đã th u c m lòng cô, cho cô và gia đình nh c a cô v ănồ ồ ấ ả ỏ ủ ề
T t cùng b m . C m xúc m i ng i nh v òa khi ng i cha già ôm con gái vào lòngế ố ẹ ả ọ ườ ư ỡ ườ
trong đêm 30 T t. Th c ra, đôi lúc, ch c n v đ ba m đc ôm con vào lòng th thôi,ế ự ỉ ầ ề ể ẹ ượ ế
đo làm con nh th cũng quá đ đy.ạ ư ế ủ ầ
Có ng i h i, con cái ph i th hi n nghĩa v và đo làm con nh th nào trong th i bu iườ ỏ ả ể ệ ụ ạ ư ế ờ ổ
h luôn b n r n và nhi u công vi c? V n đ này, trong ca dao dân gian cũng đã nói đn:ọ ậ ộ ề ệ ấ ề ế
M già túp l u tranhẹ ở ề
S m thăm, t i vi ng m i đành d conớ ố ế ớ ạ
S quan tâm đn cha m là đi u h t s c c n thi t. V n ch a đ. Không ph i c ngàyự ế ẹ ề ế ứ ầ ế ẫ ư ủ ả ứ
ngày “s m thăm, t i vi ng” m i là th c hi n đo. Theo tôi v n đ quan tr ng nh t là taớ ố ế ớ ự ệ ạ ấ ề ọ ấ
s ng nh th nào đ cha m n mày n m t v i bà con láng gi ng, v i c ng đng. “Đóiố ư ế ể ẹ ở ở ặ ớ ề ớ ộ ồ
cho s ch, rách cho th m”. Cha m d y con cái nh v y, ch không mong con cái ph iạ ơ ẹ ạ ư ậ ứ ả
b ng m i cách “giàu n t đ đ vách” mà v thân vào tù t i. Mà ch c n con cái “nênằ ọ ứ ố ổ ạ ộ ỉ ầ
ng i”. “Nên ng i” đây ta có th hi u là con cái l n lên, h c hành đàng hoàng, c iườ ườ ở ể ể ớ ọ ướ
v g ch ng, có ngh nghi p n đnh đ nuôi s ng b n thân, ki m s ng l ng thi n…ợ ả ồ ề ệ ổ ị ể ố ả ế ố ươ ệ
Ni m mong m i y, tôi nghĩ, các b c cha m nào cũng h ng mong nh th . Cho dù conề ỏ ấ ậ ẹ ằ ư ế
cái có b n r n bao nhiêu đi n a thì s quan tâm, thăm vi ng, chăm nom cha m cũngậ ộ ữ ự ế ẹ
không th xem nh . Th i bu i này các ph ng ti n k thu t t đi n tho i, máy tính…ể ẹ ờ ổ ươ ệ ỹ ậ ừ ệ ạ
v n có th giúp con cái th hi n s quan tâm y.ẫ ể ể ệ ự ấ
Đn gi n là v y, nh ng không ph i ai cũng hi u th u, ai cũng làm tròn. H ch bi t quanơ ả ậ ư ả ể ấ ọ ỉ ế
tâm đn b n thân mình, vui ch i quên ngày tháng mà không h nghĩ đn cha m đang ngàyế ả ơ ề ế ẹ
đêm lao đng, đ m hôi n c m t đ cho con m t cu c s ng m êm, sung s ng. Tôi tộ ổ ồ ướ ắ ể ộ ộ ố ấ ướ ự
h i r ng t i sao trên cõi đi này l i còn t n t i nh ng đa con b t hi u nh th ? N nàoỏ ằ ạ ờ ạ ồ ạ ữ ứ ấ ế ư ế ỡ
quên đi nh ng tình c m gia đình thiêng liêng, cao quý. Có phút giây b t ch t nào đó, nh ngữ ả ấ ợ ữ
ng i con ch t nghĩ ra r ng mình v n còn m t ng i m , m t ng i cha s ng trên cõiườ ợ ằ ẫ ộ ườ ẹ ộ ườ ố
đi này không? N u sau này cha m m t đi mà có h i ti c thì cũng đã mu n m t r i.ờ ế ẹ ấ ố ế ộ ấ ồ
Ch c các b n đã t ng đc hay đc nghe câu th :ắ ạ ừ ọ ượ ơ
“Cha m nuôi con b ng tr i b ng bẹ ằ ờ ằ ể
Con nuôi cha m con k t ng ngày”ẹ ể ừ
Có nh ng ng i con xem cha m c a mình là gánh n ng khi h già y u đi, anh em trongữ ườ ẹ ủ ặ ọ ế
cùng m t gia đình đùn đy trách nhi m nuôi cha m h t cho ng i này r i đn ng iộ ẩ ệ ẹ ế ườ ồ ế ườ
khác, có m t s ng i ch n cách đa cha m vào vi n d ng lão đ không m t th i gianộ ố ườ ọ ư ẹ ệ ưỡ ể ấ ờ
chăm sóc…
Có ng i cho r ng, trong th i đi m i, xu th coi tr ng v t ch t đang tr nên áp đo điườ ằ ờ ạ ớ ế ọ ậ ấ ở ả ờ
s ng tinh th n nên có nh ng b c làm cha m coi tr ng con này, ghét con kia, phân chia tàiố ầ ữ ậ ẹ ọ
s n không đu ho c b bê con cái đ t p trung ki m ti n là nguyên nhân khi n con cái bả ề ặ ỏ ể ậ ế ề ế ỏ
bê nghĩa v đi v i cha m già sau này. Tôi không tin nh th . Đã là con thì đa con nàoụ ố ớ ẹ ư ế ứ
cũng do cha m r t ru t sinh con. Yêu th ng nh nhau c thôi. Có th cách bi u hi nẹ ứ ộ ươ ư ả ể ể ệ
c a nhi u nhà m không khéo nên con cái có th hi u nh m. Mà cho dù có nh th điủ ề ẹ ể ể ầ ư ế
n a, con cái cũng không th (không có quy n) b bê cha m .ữ ể ề ỏ ẹ
Dù đc c thiên kinh v n quy n, thu c làu làu kinh Ph t nh ng v i cha m , ng i yọ ả ạ ể ộ ậ ư ớ ẹ ườ ấ
không làm tr n nghĩa v và đo làm con thì xem nh v n ch a đc gì, dù có làm “V ngọ ụ ạ ư ẫ ư ọ ươ
t ng” mà quên đo hi u v i m cha, b n v n ch là k s ng th a trong xã h i.ướ ạ ế ớ ẹ ạ ẫ ỉ ẻ ố ừ ộ