TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 545 - THÁNG 12 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
215
NGHIÊN CỨU ÁP DỤNG HỆ THỐNG XẾP ĐỘ MÔ HỌC QUỐC TẾ
CHO UNG THƯ BIỂU MÔ TUYẾN GIÁP THỂ TỦY
Thiều Mạnh Cường1, Bùi Thị Mỹ Hạnh2,
Lê Thị Thu Thủy2, Trần Thị Phương Uyên2
TÓM TẮT25
Đặt vấn đề: Ung thư biểu mô tuyến giáp thể
tủy (UTBMTGTT) là u ác tnht gp, tuy chỉ chiếm
2% u ác tnh tuyến giáp nhưng chiếm ti 8% số
trường hợp t vong do ung thư giáp. Trưc đy,
UTBMTGTT chưa từng được xếp đ mô học. 5
năm gần đy, việc xếp đ mô học cho
UTBMTGTT bắt đầu được nghiên cu, dựa trên
đánh giá mô bệnh học và nhum ha mô miễn dch
vi Ki-67. Từ đy, người ta nhận thấy u đ cao và
đ thấp c khác biệt ln trong tiên lượng bệnh.
Mục tiêu: Áp dụng hệ thống xếp đ mô học quốc
tế cho ung thư biểu mô tuyến giáp thể tủy và đánh
giá liên quan giữa đ mô học vi mt số yếu tố.
Đối tượng và phương pháp: Nghiên cu mô tả cắt
ngang thực hiện trên 68 trường hợp UTBMTGTT
được chẩn đoán giải phẫu bệnh (GPB) tại bệnh viện
K cơ s Tn Triều từ tháng 1 năm 2017 đến hết
tháng 6 năm 2024. Kết quả: Tỉ lệ đ mô học thấp
và cao lần lượt là 69,1% và 30,9%. Nghiên cu
cho thấy c mối liên quan giữa đ mô học vi kch
thưc u, tình trạng hạch nhm 6 và hạch cổ cng
bên
(p <0,05). Kết luận: Hệ thống 2 mc đ mô học
này, vi yếu tố đầu vào đơn giản nhưng c nhiều ý
nghĩa trong tiên lượng bệnh. Nên áp dụng hệ thống
1Trung tâm Giải phẫu bệnh và Sinh học phân tử,
Bệnh viện K
2Bộ môn Giải phẫu bệnh, trường Đại học Y Hà
Nội
Chu trách nhiệm chính: Thiều Mạnh Cường
ĐT: 0898982608
Email: dr.tmcuong@gmail.com
Ngày nhận bài: 30/09/2024
Ngày phản biện khoa học: 15/10/2024
Ngày duyệt bài: 15/10/2024
xếp đ mô học quốc tế cho UTBMTGTT trong
thực hành chẩn đoán.
Từ khóa: ung thư biểu mô tuyến giáp thể tủy,
đ mô học
SUMMARY
APPLICATION OF THE
INTERNATIONAL MEDULLARY
THYROID CARCINOMA GRADING
SYSTEM
Background: Medullary thyroid carcinoma
(MTC) is an uncommon malignant entỉty. It
accounts for approximately 2% of thyroid
malignancies but 8% of thyroid cancer-related
deaths. Previously, grading for MTC had not been
used. In the last 5 years, some grading systems for
MTC, based solely on morphologic assessment in
conjunction with Ki-67 immunohistochemistry,
have been proposed. It has been found that these
systems were powerful predictors of adverse
outcomes in MTC. Objectives: To apply the
international medullary thyroid carcinoma grading
system (IMTCGS) and evaluate the relationship
between histological grade and some
characteristics. Methods: A cross-sectional
descriptive study was conducted at Vietnam
National Cancer Hospital, Tan Trieu campus from
January 2017 to June 2024. A total of 68 cases
diagnosed as MTC were recruited for this study.
Results: 69.1% of cases had low histological grade,
and 30.9% had high grade. Our study showed that
there was a relationship between histological grade
and tumor size, level VI and ipsilateral cervical
lymph node metastasis (p <0.05). Conclusions:
This simple two-tiered international grading system
has a significant impact on the outcome of MTC.
HỘI THẢO KHOA HỌC CHUYÊN NGÀNH GIẢI PHẪU BỆNH CÁC TỈNH PHÍA NAM LẦN THỨ 14
216
We therefore recommend applying this system in
routine practice.
Keywords: medullary thyroid carcinoma,
grading
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Theo GLOBOCAN 2022, ung thư biểu mô
tuyến giáp xếp th 6 trong 10 loại ung thư hay
gp nhất Việt Nam. Hơn 90% ung thư biểu
mô tuyến giáp bắt nguồn từ tế bào nang. Ung
thư biểu mô tuyến giáp thể tủy (UTBMTGTT),
là u ác tnh bắt nguồn từ tế bào cận nang (tế
bào C) tiết calcitonin, t gp hơn. Trên thế gii
đ c nhiều nghiên cu về cơ chế bệnh sinh và
đc điểm phn t của bệnh, nhưng việc phn
đ mô học cho UTBMTGTT đến gần đy vẫn
chưa thực sự c mt hệ thống phn đ mô học
nào được áp dụng rng ri. Năm 2020,
Alzumaili B đ tiến hành phn tch đa biến về
các yếu tố mô bệnh học cảnh hưng ti tiên
lượng sống của UTBMTGTT. Tác giả nhận
thấy rằng, hoại t u và số nhn chia (5 nhn
chia/ 10 vi trường đ phng đại ln (HPF) là
yếu tố tiên lượng đc lập của thời gian sống
thêm đc hiệu bệnh (DSS). Dựa vào đy, tác
giả đề xuất hệ thống phn đ mô học của
UTBMTGTT bao gồm đ thấp và đ cao (Hệ
thống MSKCC 2020) [2]. Ngoài ra, mt
nghiên cu đc lập khác của Fuchs TL cũng
đưa ra hệ thống phn đ mô học Sydney chia
UTBMTGTT thành ba đ (thấp, trung gian,
cao) dựa vào số nhn chia, chỉ số Ki-67 và hoại
t u (Hệ thống phn loại Sydney 2020) [5].
Từ hai hệ thống trên, năm 2022, Xu và
cng sự đ gii thiệu mt hệ thống phn đ
mi, gọi là hệ thống phn đmô học quốc tế
cho UTBMTGTT (International medullary
thyroid carcinoma grading system - IMTCGS).
Hệ thống này gồm 2 đ mô học. Theo đ, u c
đ mô học cao được đnh nghĩa là các u cít
nhất 1 trong 3 tiêu chuẩn sau: ≥ 5 nhn
chia/2mm2, chỉ số Ki-67 ≥5%, c hoại t u.
Các trường hợp còn lại là u đ thấp [12]. Hệ
thống phn đ này cũng sẽ được gii thiệu
trong phn loại của Tổ chc Y tế thế gii
(WHO) sẽ ra mắt trong năm 2024 [11]. Xếp đ
mô học cho u là việc rất c ý nghĩa. Trong các
phn tch đơn biến, Xu B thấy rằng IMTCGS
là mt công cụ c giá trtiên lượng cho thời
gian sống thêm toàn b (OS), sống thêm đc
hiệu bệnh (DSS), sống thêm không di căn xa
(DMFS) và sống thêm không tái phát tại vng
(LRRFS) [12]. Tại Bệnh viện K, từ trưc đến
nay, UTBMTGTT chưa từng được phn đ mô
học. Do đ, chúng tôi thực hiện đề tài này
nhằm áp dụng xếp đ mô học cho
UTBMTGTT và bưc đầu đánh giá mt số yếu
tố cthể c liên quan đến đmô học.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu
68 bệnh nhn được chẩn đoán xác đnh là
UTBMTGTT tại Trung tm Giải phẫu bệnh và
Sinh học phn t, Bệnh viện K, từ tháng
01/2017 đến tháng 06/2024.
Tiêu chuẩn lựa chọn: Các trường hợp c
kết quả chẩn đoán mô bệnh học là
UTBMTGTT trên bệnh phẩm phẫu thuật tại
Trung tm Giải phẫu bệnh và Sinh học phn
t, Bệnh viện K, từ 01/2017 đến 06/2024.
Tiêu chuẩn loại trừ:
Chất lượng tiêu bản kém, không còn khối
nến để cắt nhum lại.
Chỉ c bệnh phẩm sinh thiết hoc bệnh
phẩm hạch, không cbệnh phẩm mổ u tuyến
giáp.
2.2. Phương pháp nghiên cứu
Thiết kế và chọn mẫu: Nghiên cu mô tả
cắt ngang vi cỡ mẫu thuận tiện. Thu thập
được 68 trường hợp thỏa mn tiêu chuẩn
nghiên cu.
Các biến số và chỉ số nghiên cứu
Đc điểm chung và mt số yếu tố của đối
tượng nghiên cu đánh giá: tuổi, gii, kch
thưc u, v tru, tinh trạng hạch nhm 6, hạch
cổ cng bên
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 545 - THÁNG 12 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
217
Đc điểm vi thể và phn đmô học đánh
giá: hoại t u, nhn chia/ 2 mm2, chỉ số Ki-67
(%).
Quy trình nghiên cứu
Ghi nhận các thông tin về tuổi, gii, kch
thưc u, tình trạng hạch nhm 6, hạch cổ cng
bên.
Đọc tiêu bản và mô tả các đc điểm mô
bệnh học. Đếm nhn chia bằng vật knh c đ
phng đại 40x, th knh đường knh 20mm.
Nhum ha mô miễn dch vi Ki-67 cho các
trường hợp chưa ctiêu bản. Đọc và đánh giá
xếp đ mô học theo hệ thống IMTCGS.
Xử lý số liệu
Số liệu được nhập và x lý trên phần mềm
SPSS 20.0, áp dụng các thuật toán thống kê mô
tả và phn tch T-student, Chi, kiểm đnh χ²,
Fisher’s Exact, test t. Giá tr p được s dụng để
so sánh và phn tch mối liên quan, nếu p
<0,05 là sự khác biệt c ý nghĩa thống kê hoc
c mối liên quan c ý nghĩa thống kê.
Đạo đức nghiên cứu
Nghiên cu đ được thông qua Hi đồng
Đạo đc trong nghiên cu Y sinh học của
Bệnh viện K, số 1422/BVK-HĐĐĐ năm 2024.
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Bảng 1: Một số đặc điểm chung của quần thể nghiên cứu
Đặc điểm
Số trường hợp (n)
Tỷ lệ (%)
Nhóm tuổi
<55
42
61,7
≥55
26
38,3
Giới
Nam
36
52,9
Nữ
32
47,1
Vị trí u
Bên phải
31
45,6
Bên trái
30
44,1
Hai bên
7
10,3
Hạch nhóm 6
Không phẫu tch
7
10,3
Không di căn
29
42,6
Di căn
32
47,1
Hạch cổ cùng bên
Không phẫu tch
25
36,8
Không di căn
19
27,9
Di căn
24
35,3
Kích thước u trung vị (cm)
1,2
Đtuổi trung bình là 51,00 ± 11,21, trong
đ tuổi mắc bệnh cao nhất là 75 tuổi, thấp nhất
là 27 tuổi. Trong đ, nhm tuổi <55 chiếm ưu
thế vi tỷ lệ 61,7%. Tỷ lệ mắc bệnh giữa nam
và nữ là 1,13:1,0, khác biệt không c ý nghĩa
thống kê. Phần ln khối u xuất hiện  mt bên
thy giáp, chiếm 89,7%. Tỉ lệ di căn hạch
nhm 6 và hạch cổ cng bên lần lượt là 47,1%
và 35,3%.
Bảng 2: Đặc điểm vi thể và độ mô học của UTBMTGTT
Đặc điểm
Số trường hợp (n)
Tỷ lệ (%)
Hoại tử u
17
25,0
51
75,0
Nhân chia/2mm2
56
82,4
12
17,6
HỘI THẢO KHOA HỌC CHUYÊN NGÀNH GIẢI PHẪU BỆNH CÁC TỈNH PHÍA NAM LẦN THỨ 14
218
Chỉ số Ki-67 (%)
60
88,2
8
11,8
Độ mô học
47
69,1
21
30,9
U chủ yếu c đ mô học thấp, gp 47 trường hợp, chiếm tỉ lệ 69,1%. Đ mô học cao chiếm
30,9%.
Bảng 3: Mối liên quan giữa độ mô học và một số yếu tố
Độ mô học
Yếu tố
Độ cao
Độ thấp
Tổng số
Giá trị p
n (%)
Giới
Nữ
6 (18,8)
26 (81,2)
32 (100,0)
0,061
Nam
15 (41,7)
21 (58,3)
36 (100,0)
Kích thước u trung vị (cm)
2,2
0,95
0,000
Tuổi trung bình
51,52 ±11,66
50,77 ± 11,13
0,799
Hạch nhóm
6
Không di căn
1 (3,4)
28 (96,6)
29 (100,0)
0,000
Di căn
19 (59,4)
13 (40,6)
32 (100,0)
Không phẫu tch
1 (14,3)
6 (85,7)
7 (100,0)
Hạch cổ
cùng bên
Không di căn
3 (15,8)
16 (84,2)
19 (100,0)
0,000
Di căn
16 (66,7)
8 (33,3)
24 (100,0)
Không phẫu tch
2 (8,0)
23 (92,0)
25 (100,0)
Trong 68 ca bệnh nghiên cu, các trường
hợp c đ mô học cao c kch thưc u trung v
ln hơn so vi đ mô học thấp (2,2 cm và 0,95
cm), tỷ lệ di căn hạch nhm 6 và hạch cổ cng
bên cao hơn vi tỷ lệ lần lượt là 59,4% và
66,7%. C sự khác biệt c ý nghĩa thống kê
giữa đ mô học thấp và cao đối vi yếu tố kch
thưc u trung v, tình trạng di căn hạch nhm 6
và hạch cổ cng bên (p <0,05) và không csự
khác biệt đối vi tuổi, gii
(p >0,05).
Hình 1: Một trường hợp UTBMTGTT độ cao (mã số GPB: K3-20-71601)
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 545 - THÁNG 12 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
219
A: Nhum HE, đ phng đại x100. U tạo
cấu trúc đám đc. Các ổ hoại t u là đc điểm
của u đ cao. B: Nhum HE, x400. U c chỉ số
nhn chia cao. Trên vi trường này, thấy 02
nhn chia. C: Nhum ha mô miễn dch vi
Ki-67, x400. U c chỉ số Ki-67 >5%. D:
Nhum HE, x100. U xm nhập mạch bạch
huyết (mũi tên)
IV. BÀN LUẬN
4.1. Đặc điểm chung của quần thể
nghiên cứu
Trong nghiên cu của chúng tôi, bệnh nhn
mắc bệnh trẻ nhất là 27 tuổi, cao nhất là 75, đ
tuổi trung bình là 51,00 ± 11,21. Trong đ,
nhm tuổi dưi 55 chiếm ưu thế. Tỷ lệ mắc
bệnh giữa nam: nữ là 1,13:1,0. Đa số các khối
u xuất hiện mt bên thy giáp vi tỷ lệ bên
phải và trái tương đương (45,6% và 44,1%).
Tuy nhiên, sự khác biệt này không c ý nghĩa
thống kê. Nghiên cu của Hamdy O cũng cho
kết quả tương đồng vi nghiên cu của chúng
tôi, vi đ tuổi trung bình là 39,9 và tỷ lệ
nam:nữ = 1:1,5, tuy nhiên kch thưc u trung
bình cao hơn nghiên cu của chúng tôi (4cm)
[6]. Trong nghiên cu của chúng tôi, tỷ lệ di
căn hạch bạch huyết nhm 6 và hạch cổ cng
bên c tỷ lệ cao lần lượt là 47,1% và 35,3%.
Tỷ lệ này không c nhiều khác biệt vi nghiên
cu của tác giả Scollo C trên 101 trường hợp
UTBMTGTT vi 55% bệnh nhn c di căn
hạch cổ hạch trung tm [9]. Khi đ, phương
pháp điều trđược ưu tiên là phẫu thuật hạch
cổ trung tm dự phòng kể cả khi không c
bằng chng di căn. Theo báo cáo của Machens
A, sự liên quan giữa di căn hạch nhm 6 và
hạch cổ cng bên là tỷ lệ thuận và tỷ lệ di căn
của hạch cổ cng bên tăng dần khi số lượng
hạch nhm 6 di căn tăng [8].
4.2. Độ mô học
Hệ thống phn đ mô học quốc tế cho
UTBMTGTT được áp dụng để đánh giá phn
đ cho các ca bệnh trong nghiên cu của
chúng tôi, dựa trên 3 yếu tố: hoại t u, số nhn
chia trên 2 mm2, chỉ số Ki-67. Chúng tôi,
giống như tác giả Xu B, xác đnh hoại t được
coi là hoại t u khi thấy đi kèm vi bào tương
thoái ha và các mảnh vụn nhn đông, bất kể
hoại t ổ hay hoại t rng. Hoại tkiểu thiểu
dưỡng (infarct-like necrosis), thường đi kèm
vi mô đệm xơ ha, chảy máu, hoc đường
chọc kim nhỏ rõ ràng, không được coi là hoại
t cần đánh giá trong hệ thống phn đ này
[12]. Nghiên cu của chúng tôi thấy 25% số
trường hợp c hoại t u, cao hơn con số 14,1%
của Xu B [12]. Tỉ lệ gp hoại t u này cũng
cao hơn nhiều con số 6,8% của Ngô Nhật Hoa
nghiên cu tại bệnh viện Ung bưu thành phố
Hồ Ch Minh năm 2023, tuy nhiên chúng tôi
không rõ đnh nghĩa hoại tu của tác giả này
[1]. Trái ngược lại, chỉ số nhn chia lại khá
tương đồng giữa các tác giả, vi tỉ lệ gp từ 5
nhn chia trlên trên 2mm2 trong nghiên cu
của chúng tôi, Xu B, Ngô Nhật Hoa lần lượt là
17,6%, 9,5% và 15,9% [1,12]. Đối vi chỉ số
nhn chia và Ki67 được đánh giá bằng phương
pháp tương tự đối vi các tn sản thần kinh ni
tiết  cơ quan khác, đánh giá  vng hoạt đng
cao nhất (hot-spot) trên 500-2000 tế bào u,
diện tch vng đếm 2mm2. Cần lưu ý rằng tỉ lệ
nhn chia và chỉ số Ki-67 là những biến liên
tục, cng phản ánh sự tăng sinh của tế bào.