Nghiên cứu khả năng sinh trưởng, phát triển của một số dòng, giống đậu tương vụ Xuân 2018 tại Thái Nguyên

ISSN: 1859-2171<br /> <br /> TNU Journal of Science and Technology<br /> <br /> 197(04): 77 - 85<br /> <br /> NGHIÊN CỨU KHẢ NĂNG SINH TRƯỞNG, PHÁT TRIỂN CỦA MỘT SỐ<br /> DÒNG, GIỐNG ĐẬU TƯƠNG VỤ XUÂN 2018 TẠI THÁI NGUYÊN<br /> Lưu Thị Xuyến*, Triệu Lưu Huyền Trang, Trần Trung Kiên, Nguyễn Thị Mai Thảo<br /> Trường Đại học Nông Lâm – ĐH Thái Nguyên<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Thí nghiệm nghiên cứu khả năng sinh trưởng phát triển của một số dòng và giống đậu tương trong<br /> vụ Xuân 2018 tại Thái Nguyên. Thí nghiệm được bố trí theo kiểu khối ngẫu nhiên hoàn chỉnh<br /> (Randomized Complete Block Design – RCBD) gồm 28 công thức và 3 lần nhắc lại với giống<br /> DT84 làm đối chứng. Kết quả nghiên cứu cho thấy các dòng, giống đậu tương thí nghiệm có các<br /> chỉ tiêu hình thái, các yếu tố cấu thành năng suất và năng suất khác nhau. Thời gian sinh trưởng từ<br /> 80 – 98 ngày thuộc nhóm ngắn và trung ngày. Năng suất lí thuyết dao động từ 10,96 – 35,72 tạ/ha.<br /> Năng suất thực thu dao động từ 10,38 – 25,33 tạ/ha, trong đó giống DT2012 có năng suất thực thu<br /> đạt 25,33 tạ/ha cao hơn so với giống đối chứng DT84 (17,05 tạ/ha).<br /> Từ khoá: Đậu tương, Năng suất, Phát triển, Thái Nguyên, vụ Xuân<br /> Ngày nhận bài: 21/12/2018; Ngày hoàn thiện: 11/02/2019; Ngày duyệt đăng: 22/4/2019<br /> <br /> RESEARCH ON THE POSSIBILITY OF GROWTH AND DEVELOPMENT<br /> OF SOME SOYBEAN LINES, VARIETIES IN SPRING CROP OF 2018<br /> IN THAI NGUYEN<br /> Luu Thi Xuyen*, Trieu Luu Huyen Trang, Tran Trung Kien, Nguyen Thi Mai Thao<br /> University of Agriculture and Forestry - TNU<br /> <br /> ABSTRACT<br /> Experiment on the growth and development of some soybean lines and varieties in spring crop of<br /> 2018 in Thai Nguyen. The experiment was conducted using Random Complete Block Design<br /> (RCBD) with 28 treatments and 3 replicates. Results showed that the soybean lines and varieties<br /> had different morphological traits, yield indicators and productivity. The growth period of 80 - 98<br /> days is short ands medium - term. Yield potential of the experimental varieties ranged between<br /> 10.96 – 35.72 quintals/ha. Actual yields ranged between 10.38 – 25.33 quintals/ha, of which<br /> DT2012 had the highest yield, reaching 25.33 quintals /ha, higher than that of DT84 (17.05<br /> quintals) /ha).<br /> Keywords: Soybean, Productivity, Development, Thai Nguyen, Spring season<br /> Received: 21/12/2018; Revised: 11/02/2019; Approved: 22/4/2019<br /> <br /> * Corresponding author: Tel: 0912 551528, Email: Luuthixuyen@tuaf.edu.vn<br /> http://jst.tnu.edu.vn; Email: jst@tnu.edu.vn<br /> <br /> 77<br /> <br /> Lưu Thị Xuyến và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ ĐHTN<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Cây đậu tương (Glycine max (L.) Merrill) là<br /> một cây trồng cạn có tác dụng rất nhiều mặt<br /> và là cây có giá trị kinh tế cao. Sản phẩm của<br /> nó cung cấp thực phẩm cho con người,<br /> nguyên liệu cho chế biến, thức ăn gia súc gia<br /> cầm và là mặt hàng xuất khẩu có giá trị.<br /> Ngoài ra đậu tương còn là cây cải tạo đất rất<br /> tốt (Ngô Thế Dân và cs, 1999) [1].<br /> Nhu cầu sử dụng đậu tương của tỉnh Thái<br /> Nguyên rất cao song sản xuất lại chưa thực<br /> sự phát triển nên không đáp ứng được nhu<br /> cầu của thị trường. Năm 2016, diện tích trồng<br /> đậu tương của tỉnh đạt 117,8 ha, năng suất<br /> đạt 14,3 tạ/ha, sản lượng đạt 168,3 tấn. Điều<br /> kiện khí hậu và đất đai của tỉnh tương đối<br /> phù hợp cho cây đậu tương phát triển ở tất cả<br /> các vụ gieo trồng như vụ Xuân, vụ Hè, vụ Hè<br /> Thu và vụ Đông (Nguyễn Văn Lâm, Nguyễn<br /> Tấn Hinh, 2003) [2] nhưng thực tế sản xuất<br /> đậu tương ở Thái Nguyên có năng suất chưa<br /> cao và chưa mở rộng diện tích vì chưa có bộ<br /> giống tốt. Mặc dù hiện nay sản xuất đậu<br /> STT<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> 7<br /> 8<br /> 9<br /> 10<br /> 11<br /> 12<br /> 13<br /> 14<br /> 15<br /> 16<br /> 17<br /> 18<br /> 19<br /> 20<br /> 21<br /> 22<br /> 23<br /> 24<br /> 25<br /> 26<br /> 27<br /> 28<br /> <br /> 78<br /> <br /> Tên dòng/giống<br /> Giống DT84 (Đ/c)<br /> Giống Cúc Hà Bắc<br /> Giống DT12<br /> Giống DT30<br /> Dòng PI603674<br /> Dòng PI506800B<br /> Dòng PI458227<br /> Dòng PI578367<br /> Dòng PI567270A<br /> Dòng PI458181<br /> Dòng PI424513<br /> Dòng PI407746<br /> Dòng PI424275<br /> Giống Nhật Bóng<br /> Giống DT2012<br /> Giống ĐT51<br /> Giống DT34<br /> Giống DT22<br /> Giống DT26<br /> Giống DT31<br /> Dòng PI227212<br /> Dòng PI476880<br /> Dòng PI229361<br /> Dòng PI417380<br /> Dòng PI416868A<br /> Giống PT07<br /> Dòng PI210179<br /> Dòng PI196166<br /> <br /> 197(04): 77 - 85<br /> <br /> tương của tỉnh đã sử dụng 1 số giống mới<br /> xong chủ yếu vẫn dùng giống DT84 đã sử<br /> dụng nhiều năm nên hiệu quả sản xuất chưa<br /> cao. Do vậy, cần phải bổ sung thêm các giống<br /> mới để đáp ứng nhu cầu của sản xuất. Trước<br /> thực trạng đó, năm 2016 Trường Đại học<br /> Nông Lâm Thái Nguyên đã ký kết hợp tác với<br /> phía Hàn Quốc nhập nội 300 dòng đậu tương<br /> mới về khảo sát. Kết quả cho thấy một số<br /> dòng tỏ ra có triển vọng tốt. Để đánh giá được<br /> chính xác khả sinh trưởng, phát triển của các<br /> dòng có triển vọng đã được lựa chọn qua 3 vụ<br /> thí nghiệm tại Thái Nguyên làm cơ sở cho<br /> việc chọn giống đậu tương thích hợp phục vụ<br /> sản xuất, chúng tôi thực hiện đề tài: “Nghiên<br /> cứu khả năng sinh trưởng, phát triển của<br /> một số dòng, giống đậu tương vụ Xuân 2018<br /> tại Thái Nguyên”.<br /> VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Vật liệu nghiên cứu: Gồm 28 dòng giống đậu<br /> tương, tương đương với 28 công thức với<br /> giống DT84 làm giống đối chứng (Đ/c).<br /> <br /> Nguồn gốc<br /> Viện Di truyền Nông Nghiệp Việt Nam<br /> Giống địa phương<br /> Nhập nội từ Trung Quốc<br /> Viện khoa học Nông nghiệp Việt Nam<br /> Nhập nội từ Hàn Quốc<br /> Nhập nội từ Hàn Quốc<br /> Nhập nội từ Hàn Quốc<br /> Nhập nội từ Hàn Quốc<br /> Nhập nội từ Hàn Quốc<br /> Nhập nội từ Hàn Quốc<br /> Nhập nội từ Hàn Quốc<br /> Nhập nội từ Hàn Quốc<br /> Nhập nội từ Hàn Quốc<br /> Viện khoa học Nông nghiệp Việt Nam<br /> Viện Di truyền Nông Nghiệp Việt Nam<br /> Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm<br /> Viện khoa học Nông nghiệp Việt Nam<br /> Viện khoa học Nông nghiệp Việt Nam<br /> Viện khoa học Nông nghiệp Việt Nam<br /> Viện khoa học Nông nghiệp Việt Nam<br /> Nhập nội từ Hàn Quốc<br /> Nhập nội từ Hàn Quốc<br /> Nhập nội từ Hàn Quốc<br /> Nhập nội từ Hàn Quốc<br /> Nhập nội từ Hàn Quốc<br /> Viện khoa học Nông nghiệp Việt Nam<br /> Nhập nội từ Hàn Quốc<br /> Nhập nội từ Hàn Quốc<br /> http://jst.tnu.edu.vn; Email: jst@tnu.edu.vn<br /> <br /> Lưu Thị Xuyến và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ ĐHTN<br /> <br /> - Thời gian và địa điểm: Thí nghiệm gieo<br /> ngày 28 tháng 2 năm 2018 tại trường Đại học<br /> Nông Lâm – ĐH Thái Nguyên.<br /> - Phương pháp bố trí thí nghiệm theo phương<br /> pháp khối ngẫu nhiên hoàn chỉnh<br /> (Randomized Complete Block Design –<br /> RCBD) gồm 28 công thức và 3 lần nhắc lại.<br /> Diện tích 1 ô thí nhiệm là 1,7 m x 5,0 m = 8,5<br /> m2. Mật độ trồng 35 cây/m2<br /> - Quy trình kỹ thuật, các chỉ tiêu và phương<br /> pháp theo dõi: Tuân theo quy phạm QCVN 0158:2011/BNNPTNT ngày 05 tháng 7 năm 2011<br /> [3] và Phạm Văn Thiều, 2006 [4]. Số liệu được<br /> xử lý trên Excel và IRRISTAT 5.0.<br /> KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN<br /> Các giai đoạn sinh trưởng của các dòng,<br /> giống đậu tương thí nghiệm<br /> Kết quả thí nghiệm cho thấy các dòng, giống<br /> đậu tương thí nghiệm thuộc 2 nhóm: Nhóm<br /> chín sớm có thời gian sinh trưởng từ 80 - 90<br /> ngày gồm 13 dòng, giống; trong đó chín sớm<br /> <br /> 197(04): 77 - 85<br /> <br /> nhất là giống DT30, dòng PI603674 và dòng<br /> PI567270A chỉ có 80 ngày. Nhóm chín trung<br /> bình gồm 15 dòng, giống có thời gian sinh<br /> trưởng từ 90 – 98 ngày và chín muộn nhất là<br /> giống DT31 tới 98 ngày.<br /> Một số đặc điểm hình thái của dòng, giống<br /> đậu tương thí nghiệm<br /> Chiều cao cây: Chiều cao cây là một trong<br /> những chỉ tiêu để đánh giá khả năng sinh<br /> trưởng, phát triển, khả năng chống đổ cũng<br /> như các chỉ tiêu liên quan đến năng suất của<br /> giống (Trần Đình Long, 1991) [5]. Kết quả<br /> được trình bày ở bảng 2.<br /> Qua bảng cho thấy:<br /> - Nhóm chín sớm chiều cao cây dao động từ<br /> 28,7 – 58,5 cm. Đa số các dòng, giống có<br /> chiều cao cây thấp hơn giống đối chứng<br /> DT84 (58,05 cm). Riêng dòng PI458181 có<br /> chiều cao cây là 58,5 cm tương đương với<br /> giống đối chứng ở mức xác suất 95%.<br /> <br /> Bảng 1. Các giai đoạn sinh trưởng của các dòng, giống đậu tương thí nghiệm<br /> Thời gian từ gieo đến... (ngày)<br /> Tên dòng/giống<br /> Mọc<br /> Phân cành<br /> Ra hoa<br /> Chắc xanh<br /> Nhóm chín sớm<br /> 1<br /> Giống DT84 (Đ/c)<br /> 7<br /> 26<br /> 31<br /> 63<br /> 2<br /> Giống Cúc Hà Bắc<br /> 8<br /> 36<br /> 48<br /> 62<br /> 3<br /> Giống DT12<br /> 8<br /> 34<br /> 49<br /> 62<br /> 4<br /> Giống DT30<br /> 11<br /> 37<br /> 56<br /> 63<br /> 5<br /> Dòng PI603674<br /> 8<br /> 41<br /> 53<br /> 66<br /> 6<br /> Dòng PI506800B<br /> 9<br /> 40<br /> 54<br /> 69<br /> 7<br /> Dòng PI458227<br /> 9<br /> 39<br /> 57<br /> 68<br /> 8<br /> Dòng PI578367<br /> 8<br /> 37<br /> 51<br /> 70<br /> 9<br /> Dòng PI567270A<br /> 8<br /> 34<br /> 54<br /> 67<br /> 10<br /> Dòng PI458181<br /> 9<br /> 43<br /> 52<br /> 70<br /> 11<br /> Dòng PI424513<br /> 8<br /> 30<br /> 45<br /> 57<br /> 12<br /> Dòng PI407746<br /> 8<br /> 33<br /> 53<br /> 65<br /> 13<br /> Dòng PI424275<br /> 9<br /> 40<br /> 50<br /> 73<br /> Nhóm chín trung bình<br /> 14<br /> Giống Nhật Bóng<br /> 8<br /> 33<br /> 60<br /> 80<br /> 15<br /> Giống DT2012<br /> 8<br /> 35<br /> 57<br /> 73<br /> 16<br /> Giống ĐT51<br /> 8<br /> 31<br /> 49<br /> 68<br /> 17<br /> Giống DT34<br /> 8<br /> 39<br /> 50<br /> 80<br /> 18<br /> Giống DT22<br /> 7<br /> 38<br /> 53<br /> 79<br /> 19<br /> Giống DT26<br /> 7<br /> 40<br /> 52<br /> 74<br /> 20<br /> Giống DT31<br /> 7<br /> 41<br /> 55<br /> 81<br /> 21<br /> Dòng PI227212<br /> 9<br /> 39<br /> 50<br /> 78<br /> 22<br /> Dòng PI476880<br /> 8<br /> 34<br /> 48<br /> 66<br /> 23<br /> Dòng PI229361<br /> 8<br /> 40<br /> 52<br /> 70<br /> 24<br /> Dòng PI417380<br /> 9<br /> 41<br /> 49<br /> 66<br /> 25<br /> Dòng PI416868A<br /> 9<br /> 36<br /> 53<br /> 68<br /> 26<br /> Giống PT07<br /> 7<br /> 32<br /> 50<br /> 77<br /> 27<br /> Dòng PI210179<br /> 8<br /> 40<br /> 51<br /> 79<br /> 28<br /> Dòng PI196166<br /> 9<br /> 42<br /> 53<br /> 78<br /> STT<br /> <br /> http://jst.tnu.edu.vn; Email: jst@tnu.edu.vn<br /> <br /> Chín<br /> 89<br /> 86<br /> 85<br /> 80<br /> 80<br /> 85<br /> 82<br /> 89<br /> 80<br /> 86<br /> 86<br /> 81<br /> 83<br /> 96<br /> 92<br /> 91<br /> 97<br /> 95<br /> 96<br /> 98<br /> 97<br /> 94<br /> 92<br /> 94<br /> 95<br /> 94<br /> 94<br /> 92<br /> <br /> 79<br /> <br /> Lưu Thị Xuyến và Đtg<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ ĐHTN<br /> <br /> 197(04): 77 - 85<br /> <br /> Bảng 2. Một số đặc điểm hình thái của các dòng, giống đậu tương thí nghiệm<br /> STT<br /> Tên dòng/giống<br /> Chiều cao cây (cm)<br /> Số cành cấp I (cành)<br /> Nhóm chín sớm<br /> 1<br /> Giống DT84 (Đ/c)<br /> 58,0<br /> 2,9<br /> 2<br /> Giống Cúc Hà Bắc<br /> 45,7*<br /> 3,3ns<br /> 3<br /> Giống DT12<br /> 41,3*<br /> 2,7ns<br /> *<br /> 4<br /> Giống DT30<br /> 44,7<br /> 2,4ns<br /> *<br /> 5<br /> Dòng PI603674<br /> 40,7<br /> 2,6ns<br /> *<br /> 6<br /> Dòng PI506800B<br /> 29,6<br /> 1,7ns<br /> *<br /> 7<br /> Dòng PI458227<br /> 42,3<br /> 3,7ns<br /> *<br /> 8<br /> Dòng PI578367<br /> 53,3<br /> 3,8ns<br /> *<br /> 9<br /> Dòng PI567270A<br /> 47,6<br /> 3,8ns<br /> ns<br /> 10<br /> Dòng PI458181<br /> 58,5<br /> 3,7ns<br /> *<br /> 11<br /> Dòng PI424513<br /> 44,2<br /> 2,6ns<br /> *<br /> 12<br /> Dòng PI407746<br /> 28,7<br /> 3,2ns<br /> *<br /> 13<br /> Dòng PI424275<br /> 34,9<br /> 2,6ns<br /> Nhóm chín trung bình<br /> 14<br /> Giống Nhật Bóng<br /> 52,1<br /> 2,5ns<br /> 15<br /> Giống DT2012<br /> 52,7<br /> 1,7ns<br /> 16<br /> Giống ĐT51<br /> 53,9<br /> 4,1ns<br /> 17<br /> Giống DT34<br /> 54,3<br /> 3,4ns<br /> 18<br /> Giống DT22<br /> 50,4<br /> 2,9ns<br /> 19<br /> Giống DT26<br /> 44,9<br /> 2,7ns<br /> 20<br /> Giống DT31<br /> 45,2<br /> 2,3ns<br /> 21<br /> Dòng PI227212<br /> 35,2<br /> 4,0ns<br /> 22<br /> Dòng PI476880<br /> 34,3<br /> 3,2ns<br /> 23<br /> Dòng PI229361<br /> 51,4<br /> 2,9ns<br /> 24<br /> Dòng PI417380<br /> 34,1<br /> 2,7ns<br /> 25<br /> Dòng PI416868A<br /> 38,0<br /> 1,9ns<br /> 26<br /> Giống PT07<br /> 53,0<br /> 3,0ns<br /> 27<br /> Dòng PI210179<br /> 56,1<br /> 4,1ns<br /> 28<br /> Dòng PI196166<br /> 30,6<br /> 1,8ns<br /> P<br /> 0,05<br /> CV(%)<br /> 10,8<br /> 15,9<br /> LSD,05<br /> 7,9<br /> Ghi chú: *: Sai khác có ý nghĩa so với đối chứng ở mức xác suất 95%.<br /> ns: Sai khác không có ý nghĩa.<br /> <br /> - Nhóm chín trung bình: Chiều cao cây dao<br /> động từ 30,6 - 56,1 cm. Trong đó có 7 dòng,<br /> giống chiều cao cây thấp hơn có ý nghĩa so<br /> với giống đối chứng ở mức xác suất 95%,<br /> thấp nhất là dòng PI196166 có chiều cao cây<br /> đạt 30,6 cm. Các dòng, giống còn lại có chiều<br /> cao cây tương đương với giống đối chứng.<br /> Số cành cấp I: Số cành cấp I của các dòng,<br /> giống dao động từ 1,7- 3,8 cành ở nhóm chín<br /> sớm và từ 1,7 – 4,1 cành ở nhóm chín trung<br /> bình. Tất cả các dòng, giống đều có số cành<br /> cấp I tương đương so với giống đối chứng<br /> DT84 (2,9 cành) ở mức xác suất 95%. Các<br /> dòng có số cành như vậy là tiền đề tốt cho<br /> việc mang quả sau này.<br /> 80<br /> <br /> Số đốt trên thân(đốt)<br /> 9,6<br /> 10,3ns<br /> 11,2ns<br /> 9,7ns<br /> 10,0ns<br /> 6,7*<br /> 6,4*<br /> 8,3ns<br /> 11,1ns<br /> 11,7ns<br /> 10,7ns<br /> 7,5*<br /> 12,0*<br /> 13,5*<br /> 9,0ns<br /> 8,7ns<br /> 10,1ns<br /> 10,4ns<br /> 10,7ns<br /> 12,6*<br /> 8,4ns<br /> 9,3ns<br /> 9,9ns<br /> 9,2ns<br /> 10,9ns<br /> 8,9ns<br /> 12,0,*<br /> 11,4ns<br />