Nghiên cứu phát triển đàn lợn giống móng cái cao sản tại Định Hoá -Thái Nguyên

PHẠM SỸ TIỆP – Nghiên cứu phát triển đàn lợn giống Móng cái ...

NGHIÊN CỨU PHÁT TRIỂN ĐÀN LỢN GIỐNG MÓNG CÁI CAO SẢN

TẠI ĐỊNH HOÁ - THÁI NGUYÊN

Phạm Sỹ Tiệp1, Nguyễn Văn Lục1, Tạ Bích Duyên1 , Nguyễn Đức Tuân2, Lường Văn Vượng2,

Phạm Văn Giám2, Lường Văn Luân2 và Nông Đình Thiết2,

1Viện Chăn nuôi; 2Phòng Nông nghiệp và PTNT Định Hóa

*Tác giả liên hệ : Phạm Sỹ Tiệp - Phòng Khoa học - Viện Chăn nuôi

Tel: (04) 38.385.022/ 0913.506.505 ; Fax: (04) 38.389.775; Email: phamsytiep@gmail.com

ABSTRACT

Development of the high yielding Mong Cai sow herds in Dinh hoa district,Thai nguyen province

Mong cai (MC) is the famous local pig breed in Northern Vietnam. Developing MC sows herd in Dinh hoa

district, Thai nguyen province to increase pig productivity is very important. From October/2006 to March/2008,

this project was implemented in Dinh hoa – Thai nguyen. Some main results were summarized below:

Application of a pack of the suitable technical solutions in mountainous condition contributed to increase the

reproduction of nucleus herds of Mong cai sows. Compared to data of the existing Mong cai sows Dinh Hoa, the

number of born alive, number of litter/year, birth weight of piglets, 70 day weight of piglets, number of born

alive at day 70th of the nucleus MC sow herd increased by 11.14 – 13.11; 2.76; 8.53; 12.19 and 11.56 – 12.10,

respectively.

The profit/per animal from nucleus sows and from crossbred pigs was increased by 31 and 33 %, respectively.

Key words: Mong cai breed, nuclear Mong cai sows, MC Productivity, MC reproductive traits.

ĐẶT VẤN ĐỀ

Định hoá là một huyện miền núi thuộc tỉnh Thái Nguyên, với diện tích 520,75 km2, dân số là

88.780 người, trong đó 90% là người dân tộc thiểu số. Toàn huyện có 23 xã và 1 thị trấn. Đàn

lợn nái sinh sản ở huyện Định Hoá hầu hết là giống lợn nội. Lợn Móng Cái (MC) chiếm

khoảng 50% trong tổng đàn lợn nái, nhưng do không được chọn lọc, chế độ chăm sóc, nuôi

dưỡng, chuồng trại và thú y kém nên có tầm vóc nhỏ, năng suất sinh sản thấp. Theo số liệu

thống kê của Phòng Nông nghiệp Huyện (2004), năng suất sinh sản trung bình của đàn lợn nái

như sau: Số lợn con sơ sinh sống/ổ từ 8,1-8,8; số lợn con cai sữa (50 ngày)/ổ là 7,1 - 7,4 con;

khối lượng sơ sinh đạt 0,5 - 0,6 kg, và khối lượng cai sữa (50 ngày) là 8 - 10 kg/con. Năng

suất chăn nuôi lợn thịt thấp: khối lượng bắt đầu (70 ngày tuổi): 13 - 14 kg, khối lượng kết thúc

(235 ngày tuổi): 60 - 65 kg tăng khối lượng/ngày là 217,1g và tiêu tốn là 5,1 - 5,7kgTA/kg P.

MC là giống lợn nội phổ biến ở miền Bắc Việt Nam, với những đặc điểm: động dục sớm, đẻ

nhiều con, chống chịu bệnh tốt và dễ nuôi. Theo Nguyễn Văn Đức (2003) và Phạm Sỹ Tiệp

(2004), năng suất lợn nái MC tại trại Thành Tô và nông hộ ở đồng bằng Sông Hồng như sau:

Số lợn con sơ sinh sống/ổ: 10,2 - 11,6; khối lượng sơ sinh 0,6 - 0,8 kg/ con (MC thuần) và 0,9

- 1,1 kg/con (lợn lai); số lượng lợn con cai sữa (lợn lai) 50 ngày: 9,5 - 10,4 con /ổ, khối lượng

lợn thịt ở 180 ngày đạt 75 - 80 kg/con.

Như vậy, nâng cao năng suất và hiệu quả chăn nuôi lợn trong nông hộ ở Định Hoá bằng con

đường phát triển lợn MC năng suất,chất lượng cao và áp dụng rộng rãi tiến độ kỹ thuật (giống,

thức ăn, chuồng trại, quản lý, thú y… ) là những vấn đề cấp thiết cần giải quyết hiện nay.

VIỆN CHĂN NUÔI - Tạp chí Khoa học Công nghệ Chăn nuôi - Số 16 -Tháng 2-2009

VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Mục tiêu đề tài

Xác định thực trạng chăn nuôi lợn trong nông hộ, trang trại nhỏ. Áp dụng các giải pháp kỹ

thuật tiên tiến trong chăn nuôi lợn nái (giống; thức ăn và dinh dưỡng; chăm sóc và quản lý;

chuồng trại và thú y) nhằm nâng cao năng suất sinh sản lợn nái MC từ 5-10%; góp phần nâng

cao tỷ lệ đàn lợn nái cao sản trong toàn huyện từ 10 đến 15% và xây dựng được 5 mô hình

đàn Móng cái hạt nhân trong nông hộ, trong đó vừa có nái MC hạt nhân cao sản để sản xuất

lợn hậu bị chất lượng cao, vừa có nái MC đại trà (phổ thông) sản xuất lợn lai F1 (ngoại x MC)

cung cấp cho sản xuất, thu được hiệu quả kinh tế cao và bảo vệ môi trường sinh thái tại huyện

Định Hoá, tỉnh Thái Nguyên.

Địa điểm và thời gian nghiên cứu

Địa điểm nghiên cứu: Đề tài được thực hiện tại huyện Định Hoá, tỉnh Thái nguyên.

Thời gian thực hiện: 18 tháng từ tháng 10/2006 đến tháng 3/2008.

Điều tra thực trạng chăn nuôi lợn ở Định Hóa

Điểm điều tra: Chọn 4 xã có số lượng lợn lớn, mỗi xã chọn 3 thôn, mỗi thôn chọn 10 gia đình

có chăn nuôi nhiều lợn và nhiều kinh nghiệm chăn nuôi lợn.

Phương pháp điều tra: Thu thập thông tin từ phỏng vấn trực tiếp nông dân bằng bộ câu hỏi

và lấy số liệu thống kê từ chính quyền địa phương. Phân tích số liệu điều tra, tổ chức hội thảo

cùng với nông dân xác định thứ tự ưu tiên trong nghiên cứu tiếp theo.

Nghiên cứu ứng dụng các giải pháp kỹ thuật tiên tiến

Các giải pháp về giống: Chọn lọc 20 - 30 lợn nái MC có ngoại hình đẹp, năng suất sinh sản

cao nhất từ đàn nái MC tại địa phương, đánh số tai để theo dõi. Mua thêm 20 lợn cái MC hậu

bị (8 tháng tuổi) và 4 lợn đực MC 10 - 12 tháng tuổi từ Trại lợn giống MC thuộc Công ty

Chăn nuôi Hải Phòng, bổ sung cho các hộ có đàn nái MC địa phương đã được chọn lọc, nhằm

xây dựng “đàn nái MC hạt nhân ” trong nông hộ. Lợn đực MC giống giao cho các hộ đang

nuôi đực nội để thay thế đàn lợn đực giống kém chất lượng để sản xuất ra lợn MC hậu bị (làm

tươi máu đàn nái MC tại địa phương). Ghép đôi giao phối; phối giống cho đàn nái hạt nhân.

Các giải pháp về thức ăn: Xây dựng các khẩu phần thức ăn cho lợn trên cơ sở các nguồn nguyên

liệu sẵn có tại địa phương; nuôi thử nghiệm trên lợn MC và lợn lai F1 (ngoại x MC).

Các giải pháp về quản lý, chuồng trại, và vệ sinh thú y: Sổ sách bảng biểu ghi chép về sinh

sản của đàn lợn giống như: thẻ lợn nái đẻ, sổ ghi thức ăn, sổ ghi phối giống… Giúp nông dân

cải tiến chuồng trại cho phù hợpvới lợn nái thuộc “đàn hạt nhân ”.

Xây dựng mô hình và đánh giá hiệu quả kinh tế của mô hình

Chọn 5 hộ trong đàn Móng Cái hạt nhân có quy mô từ 5 lợn nái MC trở lên, có điều kiện kinh

tế và kỹ thuật để xây dựng 5 mô hình chăn nuôi lợn nái MC vừa sản xuất lợn cái hậu bị cao

sản (từ những lợn mẹ thuộc đàn hạt nhân) vừa sản xuất lợn thịt, con lai F1 (ngoại x MC) (từ

những lợn mẹ đại trà). Hỗ trợ nông dân đầu tư sửa chữa chuồng trại cho đạt tiêu chuẩn, xây

mới 2 bể biogas tại 2 gia đình, cung cấp các bảng biểu theo dõi năng suất của các loại lợn.So

sánh hiệu quả kinh tế-kỹ thuật của đàn hạt nhân với đàn đại trà, của mô hình trước và sau khi

tiến hành đề tài. Đối tượng: lợn nái chửa, nái nuôi con, lợn con và lợn thịt. Thí nghiệm theo

phương pháp phân lô so sánh, đảm bảo đồng đều về các nhân tố thí nghiệm. Lô thí nghiệm

PHẠM SỸ TIỆP – Nghiên cứu phát triển đàn lợn giống Móng cái ...

cho ăn TAHH và lô đối chứng sử dụng truyền thống (gồm ngô, bột sắn, cám gạo, thức ăn thừa

và rau...nấu chín).

Các chỉ tiêu theo dõi

Đối với lợn nái: Tuổi động dục lần đầu (ngày); Tuổi đẻ lứa đầu (ngày); Số con đẻ ra còn sống

(con), Khối lượng sơ sing(Pss kg); Số con cai sữa 70 ngày (con), khối lượng cai sữa (kg);

Số lứa đẻ/nái/năm (lứa); Giá thành/ kg lợn cai sữa 70 ngày tuổi (đồng); Hiệu quả kinh tế.

Đối với lợn thịt: Tăng khối lượng/ngày (g); Tiêu tốn thức ăn/kg tăng khối lượng (kg);Tỷ lệ

thịt xẻ, tỷ lệ nạc; Giá thành/kg thịt lợn hơi (đồng); Hiệu quả kinh tế.

Xử lý số liệu

Các số liệu được xử lý thống kê sinh học trên chương trình MINITAB 11.2.

KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN

Kết quả điều tra hiện trạng chăn nuôi lợn tại huyên Định Hoá

Quy mô đầu lợn/hộ và cơ cấu giống lợn

Số lợn nái bình quân/hộ là 0,18 con, lợn thịt là 2,69 con. Cơ cấu giống lợn, điều tra tại 120 hộ

có lợn nái, tỷ lệ nái địa phương 48,8 - 54,2%; đàn nái Móng cái 45,48 - 50,55% (Bảng 1):

Bảng 1: Quy mô và cơ cấu giống đàn lợn

TT Nội dung Xã Đồng

Thịnh

Xã Định

Biên

Xã Thanh

Định

Xã Điềm

Mặc

Tổng

cộng

1 Tổng số hộ/xã (hộ) 305 256 327 284 1171

2 Tổng số nái/xã (con) 67 46 49 54 216

Trong đó tỷ lệ

- Lợn nái địa phương (%) 49,2 54,2 48,8 49,6 49,7

- Lợn nái Móng Cái (%) 50,52 45,48 50,55 49,82 49,38

Sử dụng thức ăn nuôi lợn và kỹ thuật chăn nuôi lợn

Bảng 2: Chất lượng thức ăn cho lợn tại 4 xã điều tra (%/kg TA dạng khô không khí)

Chỉ tiêu ĐVT Lợn chửa Lợn nái đẻ Lợn con Lợn thịt

Năng lượng trao đổi Kcal 2623 2616 3052 2743

% so TCVN 1547 – 1994 93,67 87,12 Đủ 97,96

Protein thô % 8,66 8,91 8,59 8,37

% so TCVN 1547 – 1994 66,15 59,4 50,52 59,78

Số liệu Bảng 2 ta thấy, mức năng lượng trong khẩu phần nuôi lợn tại các xã điều tra đáp ứng ở

mức 87,12- 100%, mức protein đáp ứng được từ 50- 66%.

Khả năng sản xuất của lợn nái MC và lợn nái địa phương tại cơ sở điều tra

Các chỉ tiêu về năng suất sinh sản của lợn nái MC đều cao hơn lợn nái địa phương từ 4,43 –

27,7%, tuổi đẻ lứa đầu của lợn MC sớm hơn 11,30%; số con sơ sinh sống/ ổ và số lợn con

xuất chuồng 70 ngày tuổi/ lứa cao là 4,43 và 5,72% . Kết quả ở Bảng 3

Nguyên nhân chủ yếu là vấn đề dinh dưỡng thức ăn và điều kiện chuồng trại quá kém làm cho

lợn luôn còi cọc, tỷ lệ bệnh tật và tỷ lệ chết cao.

VIỆN CHĂN NUÔI - Tạp chí Khoa học Công nghệ Chăn nuôi - Số 16 -Tháng 2-2009

Bảng 3: Khả năng sinh sản của lợn nái MC và lợn nái địa phương

TT Chỉ tiêu ĐVT Nái M C Nái ĐP

Tuổi phối giống lần đầu Tháng 8,71 9,82

Tuổi đẻ lứa đầu Tháng 12,7 13,7

Số con sơ sinh sống/ ổ Con 7,23 6,91

% hao hụt lợn con từ SS đến 70 ngày % 15,35 16,49

Số lợn con xuất chuồng 70 ngày/ lứa Con 6,12 5,77

Lứa đẻ/ nái/ năm Lứa 1,73 1,42

Kết quả áp dụng các giải pháp kỹ thuật tiên tiến nhằm nâng cao năng suất chăn nuôi lợn

tại địa phương.

Từ số liệu điều tra và hội thảo, chọn 10 hộ gia đình có đàn nái MC tốt, năng suất sinh sản cao

để thử nghiệm các giải pháp kỹ thuật tiên tiến trong chăn nuôi lợn nái.

Kết quả thực hiện các giải pháp về giống

Từ kết quả ghép đôi giao phối; phối giống thuần chủng giữa lợn đực MC thuần với đàn nái hạt

nhân để nâng cao số lợn nái MC tươi máu bổ sung cho đàn Hạt nhân, chúng tôi đã cung cấp

được 127 lợn cái hậu bị MC thuần có chất lượng cao cho đàn nái cao sản Hạt nhân (Bảng 4).

Bảng 4: Số lượng đàn nái MC cao sản hạt nhân mở

Xã Đồng Thịnh Xã Điềm Mặc Tổng số

TT Nội dung

đề tài

Đề tài

đề tài

1 Tổng số nái MC/xã (con) 38 51 31 45 69 96

2 Nái Móng Cái cao sản (con) 15 26 15 28 30 54

Tỷ lệ (%) 39,47 50,98 48,37 62,22 43,47 56,25

3 Đàn MC cao sản tăng so với

trước đề tài (%)

11,51 13,85 12,78

Kết quả thực hiện các giải pháp về thức ăn

Kết quả xây dựng các công thức thức ăn hỗn hợp hoàn chỉnh cho lợn nái và lợn thịt từ các

loại thức ăn sẵn có tại Định Hoá, Thái Nguyên.

Các mẫu nguyên liệu thức ăn chủ yếu tại Định hoá, kết quả phân tích thành phần hoá học của

các loại nguyên liệu đảm bảo đủ dinh dưỡng khi phối hợp khẩu phần cho các loại lợn. Trên cơ

sở tiêu chuẩn TCVN -1547 -1994, chúng tôi đã lập các công thức thức ăn hỗn hợp hoàn chỉnh

cho các loại lợn. Các mẫu TAHH đã được phân tích thành phần hóa học và được điều chỉnh

để đạt được yêu cầu về giá trị dinh dưỡng phù hợp cho từng loại lợn.

Kết quả nuôi thử nghiệm các khẩu phần thức ăn hỗn hợp trên đàn lợn tại nông hộ thuộc 2

xã Đồng Thịnh và Điềm Mặc, huyện Định Hoá, Tháí Nguyên

Đối với lợn nái chửa Số liệu ở bảng 5 cho thấy, các chỉ tiêu về số con SSS/ổ và Pss/ổ của lô

thí nghiệm đều cao hơn lô đối chứng từ 8,59 – 25,90 %. Sự sai khác này có ý nghĩa thống kê

rõ rệt (P<0,05). Khi sử dụng TAHH hoàn chỉnh từ các nguyên liệu sẵn có đã góp phần đem lại

hiệu quả cao đối với chăn nuôi lợn nái chửa so với nuôi bằng thức ăn cổ truyền.

PHẠM SỸ TIỆP – Nghiên cứu phát triển đàn lợn giống Móng cái ...

Bảng 5. Kết quả thí nghiệm thức ăn HH cho lợn nái chửa tại nông hộ

STT Nội dung Lô TN (TAHH) Lô ĐC (TACT)

1 Số nái thí nghiệm (con) 3 3

2 Thời gian thí nghiệm (ngày) 110 110

4 Số nái sảy thai 0 0

5 Số thai đẻ ra (con) 10,25 ± 1,57 9,37 ± 2,42

6 Số con sơ sinh sống sau 24 giờ (con) 10,12 ± 2,25 8,65 ± 2,15

7 Tỷ lệ thai chết sau khi đẻ (%) 1,28 8,32

7 Khối lượng sơ sinh/ổ (kg) 8,30 ± 0.34 6,15 ± 1.28

Đối với lợn nái nuôi con

Bảng 6. Kết quả thí nghiệm thức ăn HH cho lợn nái nuôi con

STT Nội dung Lô TN (TAHH) Lô ĐC (TACT)

1. Số nái thí nghiệm (con) 3 3

2. Thời gian thí nghiệm (ngày) 45 45

3. Số con sơ sinh sống/ổ (con) 10,12 ± 2,25 8,65 ± 1,15

4. Khối lượng sơ sinh/ổ (kg) 8,30a ± 0.34 6,15 b ± 0.28

5. Số con cai sữa 45 ngày/ổ (con) 9,65 a ± 1,54 8,19 b ± 0,61

6. Tỷ lệ chết của lợn con từ SS đến CS (%) 4,64 5,32

7. Khối lượng cai sữa 45 ngày/ổ (kg) 73,34 a ± 6,12 58,39b ± 4,31

8. Khối lượng cai sữa 45 ngày/con (kg) 7,60 a ± 0.38 7,13 b ± 0,24

9. Gía thành 1 kg lợn con cai sữa (đ) (*) 25.500 26.650

Chữ cái (a,b,c..) Trong cùng hàng ngang, các giá trị có số mũ là những chữ cái khác nhau thì có sự sai khác

thống kê rõ rệt (P<0,05). (*): Tính theo giá thức ăn và ngày công tại Định Hoá, tháng 9/2007.

Số liệu ở Bảng 6 cho thấy, tỷ lệ chết của lợn con từ sơ sinh đề cai sữa của lô đối chứng cao

hơn lô thí nghiệm là 4,64%; số con và khối lượng CS 45 ngày/con của lô thí nghiệm cao hơn

lô đối chứng từ 15,12 và 7,12%. Giá thành sản xuất 1kg lợn con cai sữa khi sử dụng TAHH là

25.500đ rẻ hơn 1.150đ so với sử dụng thức ăn truyền thống.

Đối với lợn con sau cai sữa

Bảng 7. Kết quả thí nghiệm thức ăn HH cho lợn con sau cai sữa

STT Nội dung Lô TN (TAHH) Lô ĐC (TACT)

1. Số ổ lợn con thí nghiệm (ổ) 3 3

2. Thời gian thí nghiệm (ngày) 25 25

3. Số con vào TN/ổ (con) 8,14 ± 1,54 8,19 ± 0,61

4. Khối lượng vào TN/con (kg) 7,11 ± 0.38 7,13 ± 0,24

5. Số con sau 70 ngày/ổ (kg) 7,80 ± 0.55 7,63 ± 0,17

6. Khối lượng sau 70 ngày /con (kg) 14,52 a ± 0,16 13,61 b ± 0,22

7. Tăng khối lượng/ngày (g) 296,40 a ± 11,05 259,20 b ± 20,27

8. Tiêu tốn TA/kg tăng khối lượng (kg) 2,81 ± 0,18 2,93 ± 0,21

9. Tỷ lệ chết từ CS đến 70 ngày tuổi (%) 4,17 6,83

10. Gía thành 1kg lợn con/70 ngàytuổi (đ)* 28.460 29.868

Các chữ (a,b...) Trong cùng hàng ngang, các giá trị có số mũ là những chữ cái khác nhau thì có sự sai khác

thống kê rõ rệt (P<0,05). (*): Tính theo giá thức ăn và ngày công tại Định Hoá, tháng 9/2007.

Đề tài: Nghiên cứu phát triển đàn lợn giống móng cái cao sản tại Định Hoá -Thái Nguyên

Chủ đề:

Tài liệu liên quan

Tài liêu mới

AI tóm tắt

Giới thiệu tài liệu

Đối tượng sử dụng

Từ khoá chính

Nội dung tóm tắt

Hỗ trợ

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi