NHÀ ĐIÊU KHẮC HỨA
TỬ HOÀI
Khi đang công tác tại Tp. Hồ Chí Minh, tôi nhận được tin nhà
điêu khắc Hứa Tử Hoài đã mất sáng ngày 16/4/2008 tại Thái
Nguyên. Hứa Tử Hoài là bạn đồng học với chúng tôi từ năm 1959.
Hồi đó, chúng tôi những học sinh phổ thông từ đặc khu Vĩnh Linh
(Quảng Bình) đến các tỉnh thành Đồng bằng sông Hồng, Tây Bắc,
Việt Bắc về trường tập trung học tập khi trường mở khóa đầu. Hứa Tử Hoài là một
trong số gần 10 học sinh dân tộc thiểu số được đặc cách về trường học tập. Hứa Tử
Hoài học khoa điêu khắc đá cùng với Tạ Quang Bạo, Lê Đình Quỳ, Trần Tuy,
Nguyễn Văn Quế, Đinh Thanh..., còn chúng tôi thì học những khoa khác như
Nguyễn Trọng Đoan, Lê Ngọc Hân, Cao Trọng Thiềm, Lê Thị Chinh, Phạm Đắc
Bảo, Nghiêm Trọng Cường... khoa gốm; Trần Thị Liên Hằng, Đặng Thế Minh,
Đặng Nam... khoa sơn mài; Nguyễn Kim Thái, Nguyễn Kim Huyền, Nguyễn Thị
Vinh... khoa trang trí vải lụa;
Hứa Tử Hoài trước khi đi học đã có một năm làm công nhân mỏ than Làng Cẩm
Thái Nguyên, tuy ở tuổi 17 nhưng đã có vóc dáng cao to, gương mặt hiền, chất
phác, có đôi bàn chân, bàn tay có vẻ như quá cỡ, trong sinh hoạt có phần rụt rè, ít
nói và luôn nở nụ cười thân thiện. Trong bốn năm học Hứa Tử Hoài chăm chỉ tiếp
thu những kiến thức về văn hoá và chuyên môn. Năm 1963 Hứa Tử Hoài tốt
nghiệp và được phân công về công tác tại Bảo tàng Việt Bắc nhưng sau đó 3 năm,
Hứa Tử Hoài trở lại trường Đại học Mỹ thuật công nghiệp và tiếp tục học Đại học
khoa điêu khắc với sự hướng dẫn của các thầy giáo là các nhà điêu khắc cách tân
và nổi tiếng của Việt Nam đó là nhà điêu khắc Lê Công Thành và nhà điêu khắc
Nguyễn Hải. Anh đã học hỏi được nhiều ở các nghệ sĩ bậc thầy này về ngôn ngữ
điêu kh
ắc hiện đại. Tuy nhi
ên anh v
ẫn thích phong cách của tác giả đi
êu kh
ắc nổi
ti
ếng thế giới Henri Mor
ơ
(Henri Moore) b
ởi sự li
ên tư
ởng tạo h
ình mà ông ta
đ
ã
đem lại.
Tháng 9 năm 1971 sau khi tốt nghiệp Hứa Tử Hoài lại trở về công tác tại cơ quan
cũ nay đã được đổi tên là Bảo tàng Văn hóa các dân tộc Việt Bắc - Tp. Thái
Nguyên. Từ đó ngoài các công tác về mỹ thuật nội thất và điêu khắc được Bảo tàng
giao, anh âm thầm sáng tác điêu khắc với các tác phẩm tượng gỗ, một chất liệu
luôn sẵn có ở núi rừng Việt Bắc, quê hương anh. Vào thời kỳ đó, Giám đốc Bảo
tàng Nông Viết Toại rất quan tâm đến năng lực sáng tạo điêu khắc của anh, luôn
tạo điều kiện cho anh, nên đã đề xuất giành cho anh một khu vực ngoại cảnh Bảo
tàng để anh làm vườn tượng, và anh rất hứng thú với đề xuất tuyệt vời này.
Năm 1973, anh đã có tác phẩm Thông đường Trường Sơn, tiếp đó là các tác phẩm
Kim Đồng (1975). Đặc biệt với tác phẩm tượng gỗ: Bộ đội về làng - gỗ mít cao
70cm sáng tác năm 1975 anh đã giành được giải A tại triển lãm Mỹ thuật toàn quốc
năm 1976 tổ chức tại Khu triển lãm Vân Hồ Hà Nội, đây là giải thưởng đầu tiên
của anh nhưng lại là một giải thưởng cao nhất tại triển lãm Mỹ thuật toàn quốc đã
đánh giá anh là một tác giả đầy triển vọng của điêu khắc Việt Nam.
Năm 1978 anh sáng tác các tác phẩm Học nhóm, Bác Hồ ở Việt Bắc, và tác phẩm
Du kích Bắc sơn tham dự triển lãm mỹ thuật toàn quốc năm 1980, ba tác phẩm Bất
Khuất, Du Kích Bắc Sơn và Soong Sli- tượng gỗ dạ hương cao 80cm (1983) dự