Phân biệt bệnh v
àng lùn, lùn
xoắn lá, lùn sọc đen hại lúa
Bệnh vàng lùn, lùn xoắn lá và lùn sọc đen là nh
ững bệnh
do vi-rút gây h
ại, rất nguy hiểm đối với cây lúa. Bệnh dễ
lây lan do các lo
ại rầy chích hút từ cây bệnh sang cây
khỏe. Vì vậy, để nhận biết và h
ạn chế thiệt hại do bệnh
gây ra, xin giới thiệu một số đặc điểm nhận biết và hư
ớng
dẫn quản lý các loại bệnh này.
Triệu chứng
Bệnh không truyền qua hạt giống, đất, nư
ớc, gió, vết
thương cơ giới mà chỉ lây lan thông qua rầy nâu, rầy l
trắng làm môi giới. Trên đ
ồng ruộng, có thể nhận dạng
bởi những điểm sau: Khi bị bệnh, cây lúa thấp l
ùn hơn so
với bình thường, phân bố tương đối đều trên c
ả ruộng.
N
ếu bệnh sớm, cây lúa sẽ chết, nếu bị muộn, cây nghẹn
đòng trổ không thoát, nếu trổ được thì h
ạt đen lép, bộ rễ
vẫn phát triển bình thường.
* Đối với bệnh vàng lùn: Lá lúa t
ừ xanh nhạt chuyển sang
vàng nhạt đến vàng cam rồi vàng khô. Lá dưới v
àng
trước, lần lượt đến các lá phía trên, vết vàng trên lá t
ừ
chóp lá vàng dần vào bẹ. Lá có khuynh hướng x
òe ngang,
bệnh làm giảm chiều cao của chồi lúa và gi
ảm số chồi của
bụi lúa mắc bệnh; ruộng lúa ngả sang màu vàng, chi
ều
cao cây không đồng đều.
* Đối với bệnh lùn xoắn lá: Cây lúa thấp l
ùn, lá và thân có
màu xanh đậm, lá non mới ra ngắn, lá xoắn, gợn sóng v
à
có những u sưng. Cây đẻ nhánh nhiều hơn bình thư
ờng,
đôi khi mọc chồi trên đ
ốt thân. Cây bị bệnh muộn, phát
triển được nhưng không trổ bông, nghẹn đòng ho
ặc hạt
lép, mép lá của loại bệnh này thường bị rách hình ch
ữ V
hay gân lá bị sưng to giống như những u bướu.
* Đối với bệnh lùn sọc đen: Cây lúa thấp l
ùn, lá và thân
có màu xanh đ
ậm, lá non mới ra ngắn, lá xoắn, gợn sóng
và có những u sưng. Cây đẻ nhánh nhiều hơn b
ình
thường, đôi khi mọc chồi trên đ
ốt thân. Cây bị bệnh
muộn, phát triển được nhưng không trổ bông, nghẹn đ
òng
hoặc hạt lép. Lá vẫn xoăn, nhưng mép lá không
rách. Khi
cây lúa ở giai đoạn vươn lóng, n
ếu bóc bẹ lúa quan sát kỹ
phần thân sẽ thấy những u sáp màu tr
ắng sữa chạy dọc
theo thân. Khi bị nặng, những u sáp này chuyển sang m
àu
đen nên gọi là lùn sọc đen.
Biện pháp xử lý
Đây là những bệnh hại rất nguy hiểm trên cây lúa mà hi
ện
nay chưa có loại thuốc nào ch
ữa trị. Chỉ phun trừ rầy để
ngừa bệnh và bằng những cách sau:
- Sử dụng giống kháng hoặc hơi kháng rầy để gieo cấy.
- Gieo sạ mật độ vừa phải, hợp lý.
- Bón phân cân đối đạm, lân, kali.
- Không nên phun thu
ốc trừ sâu cuốn lá trong giai đoạn
40 ngày đầu sau khi sạ để bảo vệ thiên đ
ịch, tránh hiện
tượng bộc phát rầy giai đoạn sau.
- Đối với lúa cấy, ruộng có nước, có thể dùng d
ầu để diệt
rầy: liều lượng 5 - 6 lít d
ầu gazol (hoặc dầu cặn)/ha nhễu
đều trên mặt nước, dùng cây gạt cho rầy rơi xu
ống dính
dầu chết.
- Sử dụng thuốc hóa học: dùng m
ột trong các loại thuốc
sau:
+ Applaud 10BHN (Butyl, Difluent): dùng 1 - 1,2 kg/ha.
+ Bassa 50ND (Bassan, Vibasa, Bascide): dùng 1,5 lít/ha.
+ Applaud + Bassa: dùng 1 kg + 1 lít/ha
+ Applaud-Bas 27BTN: dùng 1 kg/ha.
+ Applaud-Mip 25BTN: 1,2 kg/ha.
+ Admire 50EC: dùng 0,4 lít/ha.
+ Actara 35WG: dùng 50 gam/ha.
+ Access 180EC: dùng 1 lít/ha.
- Ngoài ra có thể sử dụng thuốc: Butyl, Marshall …
Chú ý : Thuốc có ảnh hưởng đến tôm, cá