Phân tích hiệu quả sản xuất dựa trên hiệu quả kỹ thuật của các hộ trồng lúa tỉnh An Giang

An Giang University Journal of Science – 2018, Vol. 21 (3), 94 – 110<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ SẢN XUẤT DỰA TRÊN HIỆU QUẢ KỸ THUẬT<br /> CỦA CÁC HỘ TRỒNG LÚA TỈNH AN GIANG<br /> <br /> Cao Tiến Sĩ1<br /> 1<br /> Trường Đại học An Giang<br /> <br /> Thông tin chung: ABSTRACT<br /> Ngày nhận bài: 12/01/2018<br /> Ngày nhận kết quả bình duyệt: This research uses the Stochastic Frontier Analysis (SFA) and beta<br /> 07/06/2018 regression analysis to evaluate the effect of factors on Technical Efficiency<br /> Ngày chấp nhận đăng: (TE) in rice production in An Giang province. The technical efficiency was<br /> 08/2018 based on the results of SFA for Mekong Delta and An Giang province. In<br /> Title: addition, the study uses OLS, Tobit, Beta regression to assess the impact of<br /> Analyzing production the factors on TE and results of the research show that TE and scale<br /> efficiency based on the efficiency in rice production of the Mekong Delta and An Giang province are<br /> Technical Efficiency in rice not optimal. Besides, the study also indicates that the cultivated area and the<br /> growing areas in An Giang<br /> number of crops affecting to TE in rice production in An Giang province.<br /> province<br /> Keywords: TÓM TẮT<br /> Stochastic Frontier Analysis,<br /> Beta Regression, Technical Nghiên cứu này sử dụng phương pháp phân tích biên ngẫu nhiên và hồi quy<br /> Efficiency in planting rice beta để đánh giá tác động của các yếu tố sản xuất đến hiệu quả kỹ thuật<br /> Từ khóa: trong sản xuất lúa ở tỉnh An Giang. Nghiên cứu tiến hành phân tích hiệu quả<br /> Phân tích biên ngẫu nhiên, hồi kỹ thuật dựa trên kết quả phân tích biên ngẫu nhiên cho khu vực Đồng bằng<br /> quy beta, hiệu quả kỹ thuật sông Cửu Long và tỉnh An Giang. Đồng thời, nghiên cứu sử dụng hồi quy<br /> trong trồng lúa OLS, Tobit, Beta để đánh giá tác động của các yếu tố đến hiệu quả kỹ thuật,<br /> qua đó kết quả nghiên cứu cho thấy hiệu quả kỹ thuật và hiệu suất theo quy<br /> mô của Đồng bằng sông Cửu Long nói chung và An Giang nói riêng chưa tối<br /> ưu. Bên cạnh đó, nghiên cứu cũng cho thấy diện tích canh tác và số vụ trồng<br /> tác động đến hiệu quả kỹ thuật trong sản xuất lúa của tỉnh An Giang.<br /> <br /> <br /> 1. GIỚI THIỆU Factor Productivity), thu nhập ròng của lúa<br /> Những thay đổi mô hình kinh tế theo hướng gạo tăng từ năm 1985 đến năm 2006, cụ thể<br /> thị trường từ những năm cuối thập niên 1980 nếu so sánh từ năm 1990 đến năm 2013, sản<br /> đã thúc đẩy nền kinh tế Việt Nam phát triển xuất nông nghiệp tăng gấp đôi sản lượng, giá<br /> nhanh, khuyến khích sản xuất và thu hút đầu trị lúa gạo chiếm 35% tổng giá trị sản xuất<br /> tư tư nhân mạnh hơn trong nông nghiệp. Kết nông nghiệp (Báo cáo rà soát Nông nghiệp và<br /> quả cho thấy, sản xuất nông nghiệp có những Lương thực của OECD, 2015). Bên cạnh đó,<br /> ghi nhận khi thu nhập và năng suất sản xuất Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) là vùng<br /> ngày càng tăng, điều này có thể được chứng có diện tích đất trồng lúa và sản xuất lúa lớn<br /> minh qua năng suất các yếu tố tổng hợp (Total nhất cả nước góp phần đảm bảo an ninh lương<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 94<br /> An Giang University Journal of Science – 2018, Vol. 21 (3), 94 – 110<br /> <br /> thực. Theo kết quả thống kê của Nguyễn hại đến người khác, hiệu quả này có được thông<br /> Hoàng Đan (2015) và Bộ Tài nguyên và Môi qua một thị trường cạnh tranh và phân phối ban<br /> trường (2005, 2010 & 2014), diện tích đất đầu thích hợp hơn. Để đạt được hiệu quả Pareto<br /> trồng lúa của tỉnh An Giang có xu hướng ổn cần phải đạt được hiệu quả trao đổi, hiệu quả<br /> định và chiếm tỉ lệ trên 13% so với tổng diện sản xuất và hiệu quả tổ hợp sản phẩm.<br /> tích toàn vùng ĐBSCL, chỉ đứng sau Kiên Có thể phân hiệu quả thành hai loại là hiệu quả<br /> Giang và Long An. kỹ thuật và hiệu quả phân phối. Trong đó, hiệu<br /> Kịch bản biến đổi khí hậu nước biển dâng và sự quả kỹ thuật do áp dụng các biện pháp kỹ thuật<br /> thay đổi dòng chảy từ các đập thủy điện thượng có thể giúp người nông dân đạt được sản lượng<br /> nguồn sẽ tác động tiêu cực đến diện tích đất tối đa với công nghệ nhất định, còn hiệu quả<br /> trồng lúa của khu vực ĐBSCL nói chung và phân phối được biết như là khả năng tối ưu các<br /> khu vực An Giang nói riêng. Mặc dù tỉnh An yếu tố đầu vào theo tỷ lệ với mức giá tương ứng<br /> Giang có nhiều thay đổi trong kỹ thuật canh tác (Farrell, 1957; Coelli & đ.t.g, 2005). Hiệu quả<br /> và ít chịu ảnh hưởng nhiều từ biến đổi khí hậu, kỹ thuật có được do áp dụng các biện pháp kỹ<br /> nhưng tác động của thay đổi tự nhiên sẽ phần thuật giúp người nông dân đạt được sản lượng<br /> nào ảnh hưởng đến sản xuất lương thực và cần tối đa với công nghệ nhất định, đồng thời các<br /> có những thay đổi để sản xuất thích hợp hơn. ước lượng hiệu quả về mặt kỹ thuật là ước tính<br /> Do đó, việc nghiên cứu hiệu quả sản xuất của các đầu vào và đầu ra của sản lượng thu hoạch.<br /> các hộ một mặt để có thể tăng hiệu quả sử dụng Bên cạnh đó, hiệu quả (hiệu quả kỹ thuật một<br /> đầu vào, qua đó giúp các hộ giảm được chi phí cách thuần túy) có thể xét đến hiệu quả theo<br /> sản xuất mà còn giúp bảo vệ môi trường khi sử quy mô mà ở đó mức tăng năng suất đạt đến<br /> dụng ít hơn các nguồn đầu vào trong sản xuất mức tiềm năng trong sản xuất dựa trên các ước<br /> như phân, thuốc cũng như các hóa chất bảo vệ lượng hiệu quả; ngược lại không đạt hiệu quả<br /> thực vật khác. Đồng thời, phân tích hiệu quả mà ở đó tăng các yếu tố đầu vào nhưng có thể<br /> sản xuất dựa trên hiệu quả kỹ thuật của hộ trồng không tăng hoặc làm giảm sản lượng đầu ra<br /> lúa tỉnh An Giang để thấy được những điểm (Farrell, 1957; dẫn theo Huynh Viet Khai &<br /> mạnh và điểm yếu nhằm mục đích thay đổi sản Mitsuyasu Yabe, 2011).<br /> xuất hiệu quả hơn và mang lại nhiều thu nhập Dựa vào Hình 1, hai nguồn lực đầu vào là A1<br /> cho người dân không chỉ khu vực mà còn cho và A2 để sản xuất ra một lượng đầu ra là Q<br /> các vùng khác. được giả định với hiệu quả theo quy mô không<br /> 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ PHƯƠNG đổi. Ta có một đường cong QQ là đường đẳng<br /> PHÁP NGHIÊN CỨU lượng thể hiện tính hiệu quả về mặt kỹ thuật<br /> của sản xuất, nếu người nông dân sản xuất ra<br /> 2.1 Cơ sở lý thuyết<br /> sản phẩm (Q) tại điểm M thì về mặt kỹ thuật<br /> Trong nghiên cứu này hiệu quả được hiểu cách khoảng cách MN được xem là dư thừa khi sản<br /> chung nhất là xem xét và lựa chọn các nguồn xuất chưa hiệu quả. Khoảng cách này cho thấy,<br /> lực sao cho có kết quả cao nhất. Hiệu quả có mức đầu tư quá mức gây lãng phí (đo lường<br /> thể bao gồm cả ba yếu tố như sử dụng nguồn bằng tỷ số MN/OM) và cần phải cắt giảm để<br /> lực ít bị lãng phí, sản xuất với chi phí thấp nhất. đạt được sản lượng tối ưu. Tỷ lệ này có thể tính<br /> Trong các nghiên cứu về kinh tế học khu vực như sau:<br /> công, một khái niệm hiệu quả được sử dụng<br /> TE = ON/OM<br /> phổ biến là hiệu quả Pareto, Stiglitz (2015) đề<br /> cập đến hiệu quả Pareto mà ở đó không có Giá trị của TE sẽ thay đổi từ 0 đến 1 và hiệu<br /> người nào khấm khá hơn mà không làm thiệt quả tối ưu khi giá trị này bằng 1, thể hiện bởi<br /> <br /> <br /> 95<br /> An Giang University Journal of Science – 2018, Vol. 21 (3), 94 – 110<br /> <br /> điểm N trên đường đẳng lượng. Khoảng cách từ các yếu tố đầu vào thì thường ước lượng hàm<br /> M đến P đại diện cho việc cắt giảm chi phí sản sản xuất (hàm Cobb – Douglas) để ước tính tính<br /> xuất mà tại đó điểm P được xem như là đạt hiệu quả trong một số lĩnh vực nông nghiệp,<br /> được hiệu quả kỹ thuật. Bên cạnh đó, trong hầu nên tác giả sử dụng hàm sản xuất để ước lượng<br /> hết các nghiên cứu hiệu quả sản xuất sử dụng hiệu quả trong nghiên cứu này.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 1. Hiệu quả kỹ thuật, hiệu quả phân bổ và hiệu quả kinh tế.<br /> (Nguồn: Khai & Yabe, 2011)<br /> Mô hình biên ngẫu nhiên được phát triển bởi hiệu quả trong sản xuất của nông hộ (Coelli &<br /> Aigner và Chu (1968). Sản xuất lúa là một lĩnh cs., 2005). Giả định ui trong nghiên cứu có<br /> vực có một đầu ra được kết hợp từ nhiều đầu phân phối nữa chuẩn (u~N[0,σu2]), trong<br /> vào, nên nghiên cứu này tập trung vào cách nghiên cứu này vi và ui độc lập với nhau.<br /> tiếp cận kinh tế lượng đo lường hiệu quả kỹ Phương trình (*) được ước lượng bằng phương<br /> thuật qua hàm sản xuất biên ngẫu nhiên như pháp khả năng tối đa (maximum likelihood<br /> sau: analysis) tạo ra các giá trị ước lượng của β<br /> Yi = f (Xij; β) + εi (*) (tham số ước lượng), λ (lambda: λ= σu/ σv) và σ<br /> Trong đó: Yi là đầu ra của nông hộ thứ i, Xij là (độ lệch tiêu chuẩn), σ2 = σu2 + σv2 (phương sai<br /> các đầu vào của nông hộ i, giá trị εi là sai số mô hình gồm hai phương sai thành phần) là các<br /> của mô hình. Sai số của mô hình được đề cập giá trị không biết của mô hình ước lượng; và <br /> trong phân tích biên gồm hai giá trị εi = vi – ui, = σu2/ σ2 (gamma) là giá trị nằm trong khoảng<br /> trong đó vi là một tập các sai số ngẫu nhiên từ 0 đến 1; đồng thời các hộ không đạt được<br /> trong mô hình (-