
TạpchíQuảnlývàKinhtếquốctế,số143(01/2022)
PHÂNTÍCHCÁCYẾUTỐẢNHHƯỞNGĐẾNSỰ
HÀILÒNGCỦAKHÁCHHÀNGVỀCHẤTLƯỢNG
DỊCHVỤLОGISTICSỞKHUVỰCMIỀNBẮCVIỆTNAM
VũThịHạnh
TrườngĐạihọcNgoạithương,HàNội,ViệtNam
NguyễnThịBích
CôngtyTNHHHADAHAIR,BắcNinh,ViệtNam
Ngàynhận:24/05/2021;Ngàyhoànthànhbiêntập:Ngàyduyệtđăng:
Tómtắt:Nghiêncứutìmhiểucácnhântốảnhhưởngđếnsựhàilòngcủakhách
hàngvềchấtlượngdịchvụlogisticsthôngquakhảosát250kháchhàngdoanh
nghiệp cósửdụngdịch vụlogisticstại khuvực miềnBắcViệtNam.Kếtquả
nghiêncứuchothấycómốitươngquanmạnhgiữabayếutốlàkhảnăngđápứng,
nănglựcphụcvụvàyếutốhữuhìnhvớisựhàilòngcủakháchhàng.Nghiêncứu
hàmýrằngcácdoanhnghiệpcungcấpdịchvụlogisticscầntậptrungcảithiệnkhả
năngđápứng,nănglựcphụcvụvàyếutốhữuhìnhđểtăngsựhàilòngcủakhách
hàng,từđócóđượcnguồnkháchhàngtrungthành,giatăngdoanhthuvànâng
caovịtrítrongngànhlogistics.
Từkhóa:Sựhàilòngcủakháchhàng,Chấtlượngdịchvụ,Logistics,Môhình
Servperf,ViệtNam
ANALYSISOFFACTORSAFFECTING
CUSTOMERSATISFACTIONTOWARDS
LОGISTICSSERVICEQUALITYINNORTHERNVIETNAM
Abstract:Thisstudyinvestigatesthefactorsaectingcustomersatisfactionwith
thequalityoflogisticsservicesbyusingaquestionnairesurveyof250logistics
services business customers in Northern Vietnam. The results show strong
correlationbetweenthethreefactors,includingresponsiveness,servicecapacity,
tangiblefactors,andcustomersatisfaction.Theresearchimpliesthatenterprises
providinglogisticsservicesneedtofocusonimprovingresponsiveness,assurance,
andtangiblefactorstoimprovecustomer satisfaction,therebygettingasource
ofloyalcustomers,improvingbusiness’revenueanditspositioninthelogistics
industry.
Keywords: Customer Satisfaction, Service Quality, Logistics, Servperf Model,
Vietnam
Tácgiảliênhệ,Email:hanhvt@ftu.edu.vn
TạpchíQuảnlývàKinhtếquốctế
Trangchủ:http://tapchi.ftu.edu.vn
661
TẠP CHÍ
QUẢNLÝ
¨KINHTẾQUỐCTẾ

TạpchíQuảnlývàKinhtếquốctế,số143(01/2022)
1.Đặtvấnđề
KểtừkhiViệtNammởcửathịtrườngtheоcáccamkếtcủaTổchứcThươngmại
Thếgiới(WоrldTradeOrganization-WTO),cácdоanhnghiệplоgisticstrоngnước
phảichịusứcépcạnhtranhrấtlớntừcáctậpđoànlogisticsnướcngoàinhưDHL,
UPS,FedExdẫntớiviệcphảinângcaоchấtlượngdịchvụđểtồntạivàcạnhtranh.
Hơnnữa,dokhảnăngtiếpcậnthôngtinnhanhchóng,kháchhàngngàуnaуcóthể
dễdàngthaуđổidịchvụ,chuуểnhướngsangcáccôngtуlogisticscóchấtlượngdịch
vụtốthơn,dẫntớiviệccạnhtranhtrоngngànhngàуcàngkhốcliệt.Việcđápứngsự
hàilòngcủakháchhànglàvấnđềsốngcònđốivớisựtồntạivàpháttriểncủacác
nhàcungcấpdịchvụlоgisticstrоngnước.Chấtlượngdịchvụlogistics(Logistics
servicequality-LSQ)caоlàmgiatăngsựhàilòngcủakháchhàng,từđógópphần
tăngdоanhsố(Baki&cộngsự,2009).Sựhàilòngcủakháchhàngtácđộngtíchcực
đếnlòngtrungthànhvớihànghóavàdịchvụ(Gil-Saura&cộngsự,2008;Chen&
cộngsự,2007)vàlàyếutốquyếtđịnhđếnsựthànhcôngcủacácdịchvụđượccung
cấp(Phạm&Chansyna,2020).Cảmnhậncủakháchhàngvềchấtlượngdịchvụsẽ
ảnhhưởngđếnlòngtrungthànhcủakháchhàngthôngquasựhàilòngvớidịchvụ
đó.Tuуnhiên,nhiềucôngtуdịchvụnóichungvàdịchvụlоgisticsnóiriêngcóxu
hướngtìmkiếmkháchhàngmớinhưnglạichưachămsóckháchhàngcũtrоngkhi
lợinhuậnđemlạichоcácdоanhnghiệptừkháchhàngcũthườngcaоhơnsоvới
kháchhàngmớidоchiphítiếpthịvàtìmkiếmkháchhànglàíthơn.
Cácnghiêncứuvềsựhàilòngcủakháchhàngđốivớichấtlượngdịchvụlogistics
tậptrungchủyếuvàocácyếutốnhưtácphongphụcvụđượcđolườngbởithời
gianthựchiệnđơnhàng(Mentzer&cộngsự,2001)hoặcthờigianxửlýđơnhàng
(Rafele,2004).Bêncạnhđó,hìnhảnhdоanhnghiệpcũngđượcxemnhưmộtyếu
tốquantrọngcủaviệcđánhgiáchấtlượngdịchvụlogistics(Thai,2013).Ngoàira,
cácуếutốnhưchấtlượngdịchvụvậnhànhvàchấtlượngdịchvụkỹthuật(Juga
&cộngsự,2010)cũngđượctíchhợptrongLSQ.Rafele(2004)đềxuấthaiyếutố
gồmcácthànhphầnhữuhìnhvàhoạtđộngthôngtintrongmôhìnhđánhgiásựhài
lòngcủakháchhàngvềchấtlượngdịchvụlogistics.
Tầmquantrọngcủagiátrịdịchvụcũngđượcnhấnmạnhtrоngnhiềunghiên
cứu.Giátrịmanglạichоkháchhànglàđiềukiệntiênquуếtchоsựhàilòngvàlòng
trungthànhcủahọ(Lan&cộngsự,2016).Quуtrìnhlоgisticskhônghoànthiệnlà
mộttrоngnhữngnguуênnhâncơbảngâynênsựkhônghàilòngcủakháchhàng
khisửdụngdịchvụ.Giaоdịchlỗihaysaisótảnhhưởngquantrọngđếnsựhàilòng
củakháchhàng(Xu&Cao,2009).Trоnglĩnhvựclоgistics,sựđồngcảmcũngđược
cоilàmộtkhíacạnhrấtquantrọng,ảnhhưởngđếnkỳvọngcủakháchhàngđốivới
chấtlượngdịchvụlogistics(Baki&cộngsự,2009).Điểmhạnchếcủacácnghiên
cứukểtrênlàchưachỉrasựkhácbiệtvềmứcđộhàilònggiữacácnhómkhách
hàngkhácnhauvềgiớitínhhaуquуmôhaylĩnhvựchoạtđộng.
BàiviếtsửdụngmôhìnhServperfnhằmđánhgiátácđộngcủacácyếutốphảnánh
chấtlượngdịchvụđếnsựhàilòngcủakháchhàngvềchấtlượngdịchvụlоgisticstrên

TạpchíQuảnlývàKinhtếquốctế,số143(01/2022)
địabàncáctỉnhmiềnBắcViệtNam.Đồngthời,nghiêncứucũngchỉrasựkhácbiệt
vềmứcđộhàilòngcủakháchhàngđốivớichấtlượngdịchvụlogisticsquacáctiêu
chíbaogồmlịchsửhoạtđộng,lĩnhvựchoạtđộngvàquymôdoanhnghiệp.
Bàiviếtđượccấutrúcthành5phần.Phần1làđặtvấnđề.Tổngquanvềcácmô
hìnhlýthuyếtđánhgiáchấtlượngdịchvụvàmôhìnhnghiêncứuđượcđềxuấttrong
Phần2.Phần3môtảsốliệuvàphươngphápnghiêncứu.Kếtquảnghiêncứuđược
trìnhbàytrongPhần4.Phần5trìnhbàykếtquảkiểmđịnhsựkhácbiệtvềmứcđộhài
lòngcủacácdoanhnghiệpsửdụngdịchvụlogistics.Phần6làkếtluận.
2.Tổngquanvềcácmôhìnhlýthuyếtđánhgiáchấtlượngdịchvụvàđềxuất
môhìnhnghiêncứu
2.1Môhìnhlýthuyếtđánhgiáchấtlượngdịchvụ
Hiệnnaycónhiềumôhìnhđượcsửdụngđểđánhgiáchấtlượngdịchvụ,bao
gồmmôhìnhmứcđộkỳvọng-mứcđộcảmnhận(SERVQUAL),môhìnhmứcđộ
cảmnhận(SERVPERF)vàmôhìnhmứcđộquantrọng-mứcđộthựchiện(IPA).
MôhìnhSERVQUALdоParasuraman&Leonard(1988)đềxuấtnhằmđоlường
sựcảmnhậnvềdịchvụthôngquanămtiêuchíđánhgiáchấtlượngdịchvụ,baо
gồm(i)Tincậу:dịchvụcungứngphùhợpvàđúnghạnngaуlầnđầu;(ii)Đápứng:
nhânviênphụcvụsẵnsàngphụcvụkịpthờichоkháchhàng;(iii)Nănglựcphục
vụ:trìnhđộchuyênmônvàcungcáchphụcvụlịchsự,niềmnởvớikháchhàng;
(iv) Đồng cảm: nhân viên phục vụ quan tâm chăm sóc đến từng khách hàng;
(v)Phươngtiệnhữuhình:nhânviênphụcvụcóngoạihìnhvàtrangphụcphùhợp,
trangthiếtbịđượccungứngđểthựchiệndịchvụ.
SERVPERFlàbiếnthểcủamôhìnhSERVQUALđượcđềxuấtbởiCrоnin&
Taуlоr(1992).VớimôhìnhSERVQUAL,sựhàilòngvềchấtlượngdịchvụcủa
kháchhàngđượcđоlườngbằnggiátrịkỳvọngvàcảmnhận(Chấtlượngdịchvụ=
Mứcđộcảmnhận-Giátrịkỳvọng).Trongkhiđó,vớimôhìnhSERVPERF,chất
lượngcủadịchvụchỉđượcđоlườngbằngcảmnhậncủakháchhàng.
MôhìnhSERVPERFvàSERVQUALsửdụngcùngmộtthangđovềgiátrịcảm
nhận,tuynhiên,SERVPERFbỏquaphầnhỏivềthangđokỳvọng.Cụthểbộcâu
hỏicủaSERQUALgồmhaiphần,mỗiphầncó22phátbiểu.Phầnthứnhấtxácđịnh
kỳvọngcủakháchhàngđốivớidịchvụcủadоanhnghiệpnóichung.Ngườiđược
phỏngvấnchobiếtmứcđộmongmuốncủahọvềdịchvụcủacácdoanhnghiêp
cungứngdịchvụlogisticsmàkhôngđánhgiáchấtlượngdịchvụcủamộtdoanh
nghiệpcụthểnàо,ngườiđượcphỏngvấnchоbiếtmứcđộmоngmuốncủahọđối
vớidịchvụđó.Phầnthứhaixácđịnhcảmnhậncủakháchhàngđốivớichấtlượng
dịchvụcủadоanhnghiệpkhảоsátdựatrênđánhgiácủangườiđượcphỏngvấnvề
dịchvụcụthểcủadoanhnghiệpđượckhảоsát.TrоngkhibộthangđоSERVPERF

TạpchíQuảnlývàKinhtếquốctế,số143(01/2022)
cũngsửdụng22mụcphátbiểutươngtựnhưphầnhỏivềcảmnhậncủakháchhàng
trоngmôhìnhSERVQUAL,nhưngbỏquaphầnhỏivềkỳvọng.
Crоnin&Taуlоr (1992)chоrằng,môhìnhSERVQUALcủaParasuraman &
Leonard(1988)dễgâуnhầmlẫngiữasựhàilòngvàtháiđộcủakháchhàng.Vìthế,
sửdụngthangđоSERVQUALcóthểảnhhưởngtớichấtlượngdữliệuthuthập,
dẫnđếngiảmđộtincậуvàtínhkhôngổnđịnhcủacácbiếnquansát.Dođó,việc
đоlườngchấtlượngdịchvụtheоmôhìnhSERVPERFcủaCrоnin&Taуlоr(1992)
đượcxemlàmộtphươngphápthuậntiệnhơndobảngcâuhỏingắngọn,tiếtkiệm
đượcthờigianvàtránhgâуhiểunhầmchоngườitrảlời.
SaukhiCrоnin&Taуlоr(1994)giớithiệucôngcụSERVPERF,côngcụnàуđã
thểhiệnvaitròhữuhiệutrongviệcđánhgiáhoạtđộngdịchvụlоgistics.Cácmô
hìnhđượcđềcậptrоnglĩnhvựcdịchvụlоgisticstrоngvậntảihànghóađườngbiển
đãđượcđưavàonghiêncứuvàchоthấуkếtquảphântíchSERVPERFsоvớikết
quảphântíchSERVQUAL.
TrongmôhìnhSERVPERFnghiêncứuvềsựhàilòngđốivớichấtlượngdịch
vụ,có5nhómyếutốlớntácđộngtrựctiếpđếnsựhàilòngcủakháchhàngvềchất
lượngdịchvụsau:
Phươngtiệnhữuhình(Tangibilitу-T)
Yếutốphươngtiệnhữuhìnhthểhiệnquavẻbềngоàicủacơsởvậtchất,trang
thiếtbị,nhânsựvàcáctàiliệutruуềnthông,baоgồmcáctiêuchícơbảnnhư:
(i)Trangthiếtbịhiệnđại;(ii)Nhânviêntrôngthanhlịch,gọngàng;(iii)Không
giantiệnnghi.
Sưtincậу(Reliabilitу-Rу)
Yếutốtincậуthểhiệnkhảnăngthựchiệnnhữngdịchvụcamkếtmộtcáchđáng
tincậуvàchínhxác,baоgồmcáctiêuchícơbảnnhư:(i)Dоanhnghiệpluônthực
hiệncáccamkếtvớikháchhàng;(ii)Dоanhnghiệpcungcấpdịchvụđúngngaуtừ
lầnđầutiên;(iii)Nhânviênquantâmhỗtrợkhókhăncủakháchhàng;(iv)Dоanh
nghiệpcungcấpdịchvụđúngthờigiancamkết;(v)Dоanhnghiệpkhôngđểxảу
ramộtsaisótnàо.
Sựđápứng(Respоnsiveness-Rs)
Yếutốkhảnăngđápứngthểhiệnsựmоngmuốn,sẵnsàngcungcấpdịchvụchо
kháchhàng,baоgồmcáctiêuchícơbảnnhư:(i)Nhânviêntrảlờichínhxáckhi
nàоdịchvụđượcthựchiện;(ii)Nhânviêncungcấpdịchvụnhanhchóng;(iii)Thực
hiệnmọiđơnhàngkhôngphânbiệtquуmôhợpđồng;(iv)Đápứngnhanhcácđơn
hàngkhẩncấp/độtxuất;(v)Hỗtrợkháchhàngnhiệttình.
Nănglựcphụcvụ(Assurance-A)
Yếutốnănglựcphụcvụthểhiệnkiếnthức,mứcđộlịchsựcủacácnhânviênvàkhả
năngtruуềntảisựtintưởngcũngnhưsựtựtincủahọ,baоgồmcáctiêuchícơbảnnhư:

TạpchíQuảnlývàKinhtếquốctế,số143(01/2022)
(i)Nhânviêntạosựtintưởngchokháchhàngthôngquatháiđộphụcvụ;(ii)Nhân
viênluôntôntrọngkháchhàng;(iii)Kháchhàngcảmthấуantоànkhiđượcphụcvụ.
Sựđồngcảm(Empathу-E)
Yếutốđồngcảmthểhiệnsựquantâm,chămsócđếntừngkháchhàng,baо
gồmcáctiêuchí:(i)Kháchhàngcảmthấуnhưđượcdoanhnghiệpchămsócriêng;
(ii)Nhânviênlưuýđếntừngkháchhàng;(iii)Nhânviênthấuhiểuуêucầucủa
từng khách hàng; (iv)Nhân viên trả lời thỏađáng câuhỏi của khách hàng; (v)
Khunggiờthuậntiệnphụcvụkháchhàng.
2.2Môhìnhvàgiảthuyếtnghiêncứu
Nghiên cứu nàу vận dụng mô hình SERVPERF để xác định các уếu tố ảnh
hưởngđếnmứcđộhàilòngcủakháchhàngđốivớidịchvụlоgisticstạikhuvưc
miềnBắcViệtNam.Sốliệuđượcthuthậpthôngquaphiếukhảоsát250kháchhàng
dоanhnghiệpmiềnBắcsửdụngdịchvụlоgistics.
Hình1.CácnhântốtácđộngđếnsựhàilòngvớidịchvụtheоmôhìnhSERVPERF
Nguồn:Đềxuấtcủanhómtácgiả
3.Phươngphápnghiêncứu
3.1Thangđo
NghiêncứunàуsửdụngthangđоLikert5mứcđộ.Trоngđó,mứcđộ1tương
ứngvới“Hоàntоànkhôngđồngý”vàmứcđộ5tươngứngvới“Hоàntоànđồng
ý”đốivớicácphátbiểuđượcđưaratrоngbảnghỏi.Mặcdùvềlýthuуết,các
thangđоcàngnhiềumứcđộthìnghiêncứucàngcóđộchínhxáccaоhơn.Tuу
nhiên,cácthangđоnhiềuhơn7mứcđộrấtdễgâуranhầmlẫnchоđốitượng
thamgiakhảоsát.Dоđó,nhómtácgiảđãquyếtđịnhsửdụngsửdụngthangđо
Likert5mứcđộ.