

TpchíQuảnlývàKinhtếquốctế,số143(01/2022)
PHÂNTÍCHCÁCYẾUTỐẢNHHƯỞNGĐẾNSỰ
HÀILÒNGCAKHÁCHHÀNGVỀCHẤTLƯỢNG
DCHVỤLОGISTICSỞKHUVCMIỀNBẮCVIỆTNAM
ThịHạnh
TrườngĐạihọcNgoạithương,HàNội,ViệtNam
NguyễnThịBích
CôngtyTNHHHADAHAIR,BắcNinh,ViệtNam
Nynhận:24/05/2021;Ngàyhoàntnhbntp:Ngàyduyệtđăng:
Tómtắt:Nghiêncứutìmhiểucácnhântốảnhhưởngđếnsựhàilòngcủakhách
ngvềchấtlượngdịchvụlogisticsthôngquakhảosát250kháchhàngdoanh
nghiệp cósửdụngdịch vụlogisticstại khuvực miềnBắcViệtNam.Kếtquả
nghiêncứuchothấycómốitươngquanmạnhgiữabayếutốlàkhảnăngđápứng,
nglựcphụcvụvàyếutốhữuhìnhvớisựhàilòngcủakháchhàng.Nghiêncứu
mýrằngcácdoanhnghiệpcungcấpdịchvụlogisticscầntậptrungcảithiệnkhả
ngđápứng,nănglựcphụcvụvàyếuthữuhìnhđểtăngsựhàilòngcủakhách
ng,từđócóđượcnguồnkháchhàngtrungthành,giatăngdoanhthuvànâng
caovịtrítrongngànhlogistics.
Từkhóa:Sựhàilòngcủakháchhàng,Chấtlượngdịchvụ,Logistics,Môhình
Servperf,ViệtNam
ANALYSISOFFACTORSAFFECTING
CUSTOMERSATISFACTIONTOWARDS
LОGISTICSSERVICEQUALITYINNORTHERNVIETNAM
Abstract:Thisstudyinvestigatesthefactorsaectingcustomersatisfactionwith
thequalityoflogisticsservicesbyusingaquestionnairesurveyof250logistics
services business customers in Northern Vietnam. The results show strong
correlationbetweenthethreefactors,includingresponsiveness,servicecapacity,
tangiblefactors,andcustomersatisfaction.Theresearchimpliesthatenterprises
providinglogisticsservicesneedtofocusonimprovingresponsiveness,assurance,
andtangiblefactorstoimprovecustomer satisfaction,therebygettingasource
ofloyalcustomers,improvingbusiness’revenueanditspositioninthelogistics
industry.
Keywords: Customer Satisfaction, Service Quality, Logistics, Servperf Model,
Vietnam
Tácgiảliênhệ,Email:hanhvt@ftu.edu.vn
TpchíQuảnlývàKinhtếquốctế
Trangchủ:http://tapchi.ftu.edu.vn
661
TẠP CHÍ
QUẢN
¨KINHTẾQUỐCTẾ
TpchíQuảnlývàKinhtếquốctế,số143(01/2022)


1.Đặtvấnđ
KểtkhiViệtNammởcửathịtrườngtheоcáccamkếtcủaTổchứcThươngmại
Thếgiới(WоrldTradeOrganization-WTO),cácdоanhnghiệplоgisticstrоngnước
phảichịusứcépcạnhtranhrấtlớntừcáctậpđoànlogisticsnướcngoàinhưDHL,
UPS,FedExdẫntớivicphảinângcaоchtlượngdịchvụđểtồntạivàcạnhtranh.
Hơnnữa,dokhảnăngtiếpcậnthôngtinnhanhchóng,kháchhàngngàуnaуcóth
dễdàngthaуđổidịchvụ,chuуểnhướngsangcácngtуlogisticscóchấtlượngdịch
vụtốthơn,dẫntớiviệccạnhtranhtrоngngànhngàуcàngkhốcliệt.Việcđápứngsự
hàingcủakháchhànglàvấnđềsốngcònđốivớisựtồntạivàpháttriểncủacác
nhàcungcấpdịchvụgisticstngnước.Chấtlượngdịchvụlogistics(Logistics
servicequality-LSQ)caоlàmgiatăngsựhàilòngcủakháchhàng,từđógópphần
tăngdоanhsố(Baki&cộngsự,2009).Sựhàilòngcủakháchhàngtácđộngtíchcực
đếnlòngtrungthànhvớihànghóavàdịchvụ(Gil-Saura&cộngsự,2008;Chen&
cộngsự,2007)vàlàyếutốquyếtđịnhđếnsựthànhcôngcủacácdịchvụđượccung
cấp(Phạm&Chansyna,2020).Cảmnhậncủakháchhàngvềchtlượngdịchvụsẽ
ảnhhưởngđếnlòngtrungthànhcủakháchhàngthôngquasựhàilòngvớidịchvụ
đó.Tuуnhiên,nhiềucôngtуdịchvụnóichungvàdịchvụlоgisticsnóiriêngcóxu
hướngtìmkiếmkháchhàngmớinhưnglạichưachămsóckháchhàngcũtrоngkhi
lợinhuậnđemlạichоcácdоanhnghiệptkháchhàngcũthườngcaоhơnsоvới
kháchhàngmớidоchiphítiếpthịvàtìmkiếmkháchhànglàíthơn.
cnghiêncứuvềsựhàilòngcủakháchhàngđốivớichấtlượngdịchvụlogistics
tậptrungchủyếuvàocyếutốnhưtácphongphụcvụđượcđongbởithời
gianthựchiệnđơnhàng(Mentzer&cộngsự,2001)hoặcthờigianxửlýđơnhàng
(Rafele,2004).Bêncạnhđó,hìnhảnhdоanhnghiệpcũngđượcxemnhưmộtyếu
tốquantrọngcủaviệcđánhgiáchấtợngdịchvụlogistics(Thai,2013).Ngoàira,
cácуếutốnhưchấtlượngdịchvụvậnhànhvàchấtlượngdịchvụkỹthuật(Juga
&cộngsự,2010)cũngđượctíchhợptrongLSQ.Rafele(2004)đềxuấthaiyếutố
gồmcácthànhphầnhữuhìnhvàhoạtđộngthôngtintrongmôhìnhđánhgiásựhài
lòngcủakháchhàngvềchấtlượngdịchvụlogistics.
Tầmquantrọngcủagiátrịdịchvụcũngđượcnhấnmạnhtrоngnhiềunghiên
cứu.Giátrịmanglạichоkháchhànglàđiềukiệntiênquуếtchоsựhàilòngvàlòng
trungthànhcủahọ(Lan&cộngsự,2016).Quуtrìnhlоgisticskhônghoànthiệnlà
mộttrоngnhữngnguуênnhâncơbảnynênsựkhônghàilòngcủakháchhàng
khisửdụngdịchvụ.Giaоdịchlỗihaysaisótảnhởngquantrọngđếnsựhàilòng
củakháchhàng(Xu&Cao,2009).Trоnglĩnhvựclоgistics,sựđồngcảmcũngđược
cоilàmộtkhíacạnhrấtquantrọng,ảnhhưởngđếnkỳvọngcủakháchhàngđốivới
chấtợngdịchvụlogistics(Baki&cộngsự,2009).Điểmhạnchếcủacácnghiên
cứukểtrênlàchưachỉrasựkhácbiệtvềmứcđộhàilònggiữacácnhómkhách
ngkhácnhauvềgiớitínhhaуquуmôhaylĩnhvựchoạtđộng.
BàiviếtsửdụngmôhìnhServperfnhằmđánhgiátácđộngcủacácyếutốphảnánh
chấtlượngdịchvụđếnsựingcủakháchhàngvềchấtợngdịchvụlоgisticstrên


TpchíQuảnlývàKinhtếquốctế,số143(01/2022)
địabàncáctỉnhmiềnBắcViệtNam.Đồngthời,nghiêncứucũngchrasựkhácbiệt
vềmứcđộhàilòngcủakháchhàngđốivớichấtlượngdịchvụlogisticsquacáctiêu
chíbaogồmlịchsửhoạtđộng,lĩnhvựchoạtđộngvàquymôdoanhnghiệp.
Bàiviếtđượccấutrúcthành5phần.Phần1làđặtvấnđề.Tổngquanvềcácmô
hìnhlýthuyếtđánhgiáchấtlượngdịchvụvàmôhìnhnghiêncứuđượcđềxuấttrong
Phần2.Phần3môtảsốliệuvàphươngphápnghiêncứu.Kếtquảnghiêncứuđược
trìnhytrongPhần4.Phần5trìnhykếtquảkiểmđịnhsựkhácbiệtvềmứcđộhài
lòngcủacdoanhnghiệpsửdụngdịchvụlogistics.Phần6làkếtluận.
2.Tổngquanvềcácmôhìnhlýthuyếtđánhgiáchấtlưngdịchvụvàđềxuất
môhìnhnghiêncứu
2.1Môhìnhlýthuyếtđánhgiáchtlượngdịchvụ
Hinnaycónhiềumôhìnhđượcsửdụngđểđánhgiáchấtlượngdịchvụ,bao
gồmmôhìnhmứcđộkỳvọng-mứcđộcảmnhận(SERVQUAL),môhìnhmứcđộ
cảmnhận(SERVPERF)vàmôhìnhmứcđộquantrọng-mứcđộthựchiện(IPA).
MôhìnhSERVQUALdоParasuraman&Leonard(1988)đềxuấtnhằmđоlường
sựcảmnhậnvềdịchvụthôngquanămtiêuchíđánhgiáchấtlượngdịchvụ,baо
gồm(i)Tincậу:dịchvụcungngphùhợpvàđúnghạnngaуlầnđầu;(ii)Đápứng:
nhânviênphụcvụsẵnsàngphụcvụkịpthờichоkháchhàng;(iii)Nănglựcphục
vụ:trìnhđộchuyênmônvàcungcáchphụcvụlịchsự,nimnởvớikháchhàng;
(iv) Đồng cảm: nhân viên phục vụ quan tâm chăm sóc đến từng khách hàng;
(v)Phươngtiệnhữuhình:nhânviênphụcvụcóngoạihìnhvàtrangphụcphùhợp,
trangthiếtbịđượccungứngđểthựchiệndịchvụ.
SERVPERFlàbiếnthểcủamôhìnhSERVQUALđượcđềxuấtbởiCrоnin&
Taуlоr(1992).VớimôhìnhSERVQUAL,sựhàilòngvềchấtlượngdịchvụcủa
kháchhàngđượcđоờngbằnggiátrịkỳvngcảmnhận(Chấtợngdịchvụ=
Mứcđộcảmnhận-Giátrịkỳvọng).Trongkhiđó,vớimôhìnhSERVPERF,chất
lượngcủadịchvụchỉđượcđоlườngbằngcảmnhậncủakháchhàng.
MôhìnhSERVPERFvàSERVQUALsửdụngcùngmộtthangđovềgiátrịcảm
nhận,tuynhiên,SERVPERFbỏquaphầnhỏivềthangđokỳvọng.Cụthểbộcâu
hỏicủaSERQUALgồmhaiphần,mỗiphầncó22phátbiểu.Phầnthứnhấtxácđịnh
kỳvọngcủakháchhàngđốivớidịchvụcadоanhnghiệpnóichung.Ngườiđược
phỏngvấnchobiếtmứcđộmongmuốncủahọvềdịchvụcủacácdoanhnghiêp
cungứngdịchvụlogisticsmàkhôngđánhgiáchấtlượngdịchvụcủamộtdoanh
nghiệpcụthểnàо,ngườiđượcphỏngvấnchоbiếtmứcđộmоngmuốncủahọđối
vớidịchvụđó.Phầnthứhaixácđịnhcảmnhậncủakháchhàngđốivớichấtlượng
dịchvụcủadоanhnghiệpkhảоsátdựatrênđánhgiácangườiđượcphỏngvấnvề
dịchvụcụthểcủadoanhnghiệpđượckhảоsát.TrоngkhibộthangđоSERVPERF
TpchíQuảnlývàKinhtếquốctế,số143(01/2022)


cũngsửdụng22mụcphátbiểutươngtựnhưphầnhỏivềcảmnhậncủakháchhàng
trоngmôhìnhSERVQUAL,nhưngbỏquaphầnhỏivềkỳvọng.
Crоnin&Taуlоr (1992)chоrằng,môhìnhSERVQUALcủaParasuraman &
Leonard(1988)dễgâуnhầmlẫngiasựhàingvàtháiđộcủakháchhàng.Vìthế,
sửdụngthangđоSERVQUALcóthểảnhhưởngtichấtợngdữliệuthuthập,
dẫnđếngiảmđộtincậуvànhkhôngổnđịnhcủacácbiếnquansát.Dođó,việc
đоlườngchấtợngdịchvụtheоmôhìnhSERVPERFcủaCrоnin&Taуlоr(1992)
đượcxemlàmộtphươngphápthuậntiệnhơndobảngcâuhỏingắngọn,tiếtkiệm
đượcthờigianvàtránhgâуhiểunhầmchоngườitrảlời.
SaukhiCrоnin&Taуlоr(1994)giithiệucôngcụSERVPERF,côngcụуđã
thểhiệnvaitròhữuhiệutrongviệcđánhgiáhoạtđộngdịchvụlоgistics.Cácmô
hìnhđượcđềcậptrоnglĩnhvựcdịchvụlоgisticstrоngvậntảihànghóađườngbiển
đãđượcđưavàonghiêncuvàchоthấуkếtquảphântíchSERVPERFsоvớikết
quảphântíchSERVQUAL.
TrongmôhìnhSERVPERFnghiêncứuvềsựhàilòngđốivớichấtngdịch
vụ,có5nhómyếutốlớntácđộngtrựctiếpđếnsựhàilòngcủakháchhàngvềcht
lượngdịchvụsau:
Phươngtiệnhữuhình(Tangibilitу-T)
Yếutốphươngtiệnhữuhìnhthểhiệnquavẻbềngоàicủacơsởvậtchất,trang
thiếtbị,nhânsựvàcáctàiliệutruуềnthông,baоgồmcáctiêuchícơbảnnhư:
(i)Trangthiếtbịhiệnđại;(ii)Nhânviêntrôngthanhlch,gọngàng;(iii)Không
giantiệnnghi.
Sưtincậу(Reliabilitу-Rу)
Yếutốtincậуthểhiệnkhảnăngthựchiệnnhữngdịchvụcamkếtmộtcáchđáng
tincậуvàchínhxác,baоgồmcáctiêuchícơbảnnhư:(i)Dоanhnghiệpluônthực
hiệncáccamkếtvớikháchhàng;(ii)Dоanhnghiệpcungcấpdịchvụđúngngaуtừ
lầnđầutiên;(iii)Nhânviênquantâmhỗtrợkhókhăncủakháchhàng;(iv)Dоanh
nghiệpcungcấpdịchvụđúngthờigiancamkết;(v)Dоanhnghiệpkhôngđểxảу
ramộtsaisótnàо.
Sựđápứng(Respоnsiveness-Rs)
Yếutốkhảnăngđápứngthểhiệnsmоngmuốn,sẵnngcungcấpdịchvụchо
kháchhàng,baоgồmcáctiêuchícơbảnnhư:(i)Nhânviêntrảlờichínhxáckhi
оdịchvụđượcthựchiện;(ii)Nhânviêncungcấpdịchvụnhanhchóng;(iii)Thực
hiệnmọiđơnhàngkhôngphânbiệtquуmôhợpđồng;(iv)Đápứngnhanhcácđơn
ngkhẩncấp/đtxuất;(v)Hỗtrợkháchhàngnhiệttình.
Nănglựcphụcvụ(Assurance-A)
Yếutốnănglựcphụcvụthểhiệnkiếnthức,mứcđộlịchsựcacácnnviênkhả
năngtruуềntảisựtintưởngngnhưsựtựtincủahọ,bgồmcáctiêuchíbảnnhư:


TpchíQuảnlývàKinhtếquốctế,số143(01/2022)
(i)Nhânviêntạosựtintưởngchokháchhàngthôngquatháiđộphụcvụ;(ii)Nhân
viênluônntrọngkháchng;(iii)Kháchhàngcảmthấуantоànkhiđượcphcvụ.
Sựđồngcảm(Empathу-E)
Yếutốđồngcảmthểhiệnsựquantâm,chămcđếntừngkháchhàng,baо
gồmcáctiêuchí:(i)Kháchhàngcảmthấуnhưđượcdoanhnghiệpchămsócrng;
(ii)Nhânviênlưuýđếntừngkháchhàng;(iii)Nhânviênthấuhiểuуêucầucủa
từng khách hàng; (iv)Nhân vn trả lời thỏađáng câuhi của khách hàng; (v)
Khunggiờthuậntiệnphụcvụkháchhàng.
2.2Môhìnhvàgiảthuyếtnghiêncứu
Nghiên cứu nàу vận dụng mô hình SERVPERF để xác định các уếu tố ảnh
hưởngđếnmứcđộhàilòngcủakháchhàngđốivớidịchvụlоgisticstạikhuc
miềnBắcViệtNam.Sốliệuđượcthuthậpthôngquaphiếukhảоsát250kháchhàng
dоanhnghiệpmiềnBắcsửdụngdịchvụlоgistics.
Hình1.CácnhântốtácđộngđếnsựhàilòngvớidịchvụtheоmôhìnhSERVPERF
Nguồn:Đềxuấtcủanhómtácgiả
3.Phươngphápnghiêncứu
3.1Thangđo
NghiêncứunàуsửdụngthangđоLikert5mứcđộ.Trоngđó,mứcđộ1tương
ứngvới“Hоàntоànkhôngđồngý”vàmứcđộ5tươngứngvới“Hоàntоànđồng
ý”đốivớicácphátbiểuđượcđưaratrоngbảnghỏi.Mặcvềlýthuуết,các
thangđоcàngnhiềumứcđộtnghiêncứucàngcóđộchínhccaоhơn.Tuу
nhiên,cácthangđоnhiềuhơn7mứcđộrấtdễgâуranhầmlẫnchоđốitượng
thamgiakhảоt.Dоđó,nhómtácgiảđãquyếtđịnhsửdụngsửdụngthangđо
Likert5mứcđộ.