Phát hiện sớm có thể ngăn chặn
hơn 50% loại ung thư
Ung thư là nguyên nhân dẫn đến hơn 25% số ca tử vong. Tuy nhiên, nếu
được phát hiện sớm bằng cách tầm soát (screening), chúng ta có thể ngăn chặn hơn
50% loại ung thư.
Số người mắc bệnh có khuynh hướng tăng, đặc biệt ở phụ nữ. Trong số
bệnh ung thư xuất hiện ở nữ giới, ung thư vú có tỷ lệ tăng cao nhất. Ung thư đại -
trực tràng phổ biến ở cả nam và nữ giới. Rượu bia mặc dù ít được biết đến là yếu
tố gây ung thư cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Thức ăn bảo quản như thịt, cá
muối và thức ăn béo cũng có thể tăng khả năng mắc ung thư. Thói quen nhai cau
trầu liên quan đến các bệnh ung thư miệng.
Nhiều chương trình tầm soát phát hiện ung thư sớm có khả năng giảm số ca
tử vong do ung thư vú, đại tràng, trực tràng và cổ tử cung. Những bệnh ung thư
không có chương trình tầm soát hiệu quả như ung thư phổi có thể ngăn ngừa bằng
cách bỏ thói quen hút thuốc lá.
Phụ nữ ngoài 40 tuổi nên chụp nhũ ảnh (mammogram) phát hiện ung thư
vú 2 năm một lần. Một số phụ nữ trong gia đình có người từng mắc ung thư vú có
nguy cơ mắc bệnh cao hơn do đó cần những lời khuyên khác.
Những người trên 50 tuổi không có triệu chứng bệnh ung thư đại trực tràng
cũng cần làm xét nghiệm máu ẩn trong phân (FOBT) mỗi năm hoặc kiểm tra nội
soi ruột kết 10 năm một lần. Tuy nhiên, đối với những nhóm nguy cơ khác nhau
cần có các kiểm tra tầm soát với khoảng cách giữa nhiều lần khám khác nhau.
Phụ nữ từng quan hệ tình dục trước 25 tuổi nên làm xét nghiệm phết tế bào
cổ tử cung (PAP smear) 2 năm một lần. Những người mang virus viêm gan B tiến
hành đo alpha-fetoprotein 3-6 tháng một lần và siêu âm gan 6-12 tháng một lần để
phát hiện sớm bệnh ung thư gan.
Người mang virus viêm gan B có nguy cơ mắc bệnh ung thư gan cao hơn
200 lần so với người bình thường. Nam giới trên 50 tuổi trong gia đình có người
thân dưới 50 tuổi bị chẩn đoán mắc bệnh ung thư tiền liệt tuyến cần phải khám
tầm soát ung thư bằng thử nghiệm PSA trong máu và khám trực tràng.
Nếu phát hiện sớm, bệnh ung thư vú, đại-trực tràng, cổ tử cung, gan và tiền
liệt tuyến đều có thể chữa lành. Nhiều chương trình tầm soát ung thư sớm có hiệu
quả cao đang được áp dụng trong những chương trình khám sức khỏe tổng quát.
Nguyên tắc chữa trị khi phát hiện sớm là cắt bỏ khối ung thư nguyên phát (khối
ung thư đầu tiên). Khối u được phát hiện sớm có thể cắt bỏ bằng phương pháp
phẫu thuật. Tuy nhiên, những tế bào ung thư nhỏ đã di căn khỏi khối ung thư
nguyên phát qua đường máu có thể nằm đâu đó trong cơ thể như gan, phổi, xương.
Các tế bào này thuật ngữ gọi là “ổ di căn nhỏ” không thể phát hiện bằng phương
pháp chụp quét bằng tia X thông thường.
(vnexpress.net) Trị liệu bằng hóa chất là phương pháp truyền hóa chất vào
mạch máu. Hóa chất sẽ theo máu đi khắp cơ thể để tiêu diệt tế bào ung thư còn
tiềm ẩn. Các tế bào khỏe mạnh sẽ phục hồi nếu thực hiện theo lịch hóa trị liệu hợp
lý. Người bệnh có thể thực hiện xạ trị sau phẫu thuật tại vị trí của khối ung thư
nguyên phát để giảm nguy cơ tái phát.
Đối với ung thư giai đoạn cuối, phương pháp trị liệu nhắm đích (Targeted
therapy) được sử dụng nhiều. Dược phẩm “Những trái bom thông minh” (Smart
bombs) giúp xác định ung thư dễ dàng với ít tác dụng phụ. Dược phẩm này kết
hợp hóa trị liệu hoặc sử dụng riêng để kiểm soát ung thư phổi, ung thư vú, các
bệnh ung thư đại tràng và ung thư hạch bạch huyết (lymphoma).
Một số phương pháp điều trị khác tuy chỉ sử dụng hóa trị liều thấp nhưng
mang lại hiệu quả cao và ít tác dụng phụ đối với bệnh nhân. Phương pháp Oxafi
do bác sĩ Donald Poon, chuyên gia tư vấn về ung thư tại Trung tâm Ung thư, Bệnh
viện Raffles sáng tạo có chi phí vừa phải và hiệu quả cao khi điều trị một số tiểu
thể (subtype) của ung thư gan. Với phương pháp trị liệu này, kích cỡ của khối u
giảm nhanh chóng. Chỉ số alpha-feroprotein đo được từ hơn 60.000 ug/L xuống
gần như bình thường trong vòng 2 tháng.