Phát hiện và điều trị
sớm giãn phế quản
Giãn phế quản là một bệnh bẩm sinh hay mắc phải,
tổn thương gây giãn thường xuyên không hồi phục
của một hay nhiều phế quản lớn, có hủy hoại thành
phế quản. Bệnh có thể ảnh hưởng nặng nề đến tim,
phổi, gan, thận nên cần phải phát hiện và điều trị sớm
mới có thể tránh các biến chứng nặng.
Nguyên nhân gây bệnh
Bệnh giãn phế quản do viêm hay
nhiễm khuẩn đường hô hấp tái đi
tái lại gây hoại tử thành phế
quản, thường xảy ra sau khi mắc
các bệnh cúm, sởi, ho gà, phế
quản phế viêm. Xơ nang chiếm
Phế quản bình thư
ờng
(trên) và tổn thư
ơng
giãn phế quản (dưới).
khoảng 50% trong các nguyên nhân giãn phế quản. Tổn
thương xơ quanh phế quản co kéo do lao xơ phổi, lao xơ
hang, áp-xe phổi mãn tính. Các hội chứng như
Kartagener: giãn phế quản kèm polip mũi và viêm xoang,
đảo lộn phủ tạng; hội chứng Mounier-Kuhn: giãn phế quản
kèm viêm xương sàng. Chít hẹp phế quản do u, dị vật,
phía dưới chỗ chít hẹp dễ bị nhiễm khuẩn đồng thời nội áp
lực phế quản tăng gây giãn phế quản. Suy giảm miễn
dịch, thiếu hụt alpha1antiprotease do hút thuốc lá, rối loạn
thanh thải nhầy lông, các bệnh thấp. Các trường hợp suy
giảm miễn dịch có thể dẫn đến giãn phế quản gồm: thiếu
hụt toàn thể gamma globulin mắc phải, suy giảm miễn
dịch thông thường; thiếu hụt chọn lựa các nhóm IgA, IgM
và IgG; suy giảm miễn dịch mắc phải do điều trị độc hại
tới gan.
Biểu hiện lâm sàng
Triệu chứng giãn phế quản gồm ho mạn tính, đờm mủ
xuất tiết nhiều, ho ra máu và viêm phổi tái đi tái lại. Sút
cân, thiếu máu, yếu sức. Ho, khạc đờm dai dẳng, khạc
đờm là chủ yếu, thường khạc đờm vào sáng sớm, số
lượng nhiều có thể tới 300ml/24 giờ. Đờm có thể lắng
thành 3 lớp từ trên xuống dưới: bọt, nhầy, mủ. Ho ra máu
nhiều hoặc ít. Ho ra máu tái diễn không khạc đờm gặp
trong giãn phế quản thể khô. Trong giãn phế quản lan toả
có thể khó thở. Khám thấy khoảng trên 30% số bệnh nhân
có ngón tay dùi trống. Nghe phổi: có ran ẩm, ran nổ ở đáy
phổi, một bên hoặc hai bên. Vị trí nghe tương đối cố định.
Nếu giãn phế quản lan toả đi kèm bội nhiễm có thể thấy
ran rít, ran ngáy nhưng chủ yếu vẫn là ran nổ và ran ẩm.
Rối loạn chức năng phổi tắc nghẽn với thiếu ôxy máu gặp
trong giãn phế quản trung bình hoặc nặng. Chụp Xquang
thấy hình các phế quản dày đặc do xơ quanh phế quản,