ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
KHOA ĐỊA LÝ
Phát triển du lịch dựa trên những nét kiến trúc
và các giá trị văn hóa độc đáo tại thánh đường
Đa minh - Ba Chuông (TP.HCM)
NHÓM SINH VIÊN THỰC HIỆN:
1. Nguyễn Thị Mỹ Châu MSSV: 0956080011
2. Bùi Đức Chuyên MSSV: 0956080016
3. Nguyễn Trường Giang MSSV: 0956080034
4. Nguyễn Trần Hoàng Phương MSSV: 0956080128
5. Nguyễn Hải Thảo MSSV: 0956080156
6. Nguyễn Thị Hoàng Uyên MSSV: 0956080208
TP.Hồ Chí Minh, ngày 27 tháng 10 năm 2011
BÀI LÀM
1. Giới thiệu chung
1.1. Tình hình khai thác các tài nguyên văn hóa để phục vụ du lịch ở TP HCM
Như chúng ta đã biết, ở Tp. Hồ Chí Minh có rất ít tài nguyên du lịch tự nhiên có thể được
khai thác để phát triển du lịch.Cả thành phố chỉ có Khu dự trữ sinh quyển Cần Giờ, nhưng nơi
này vẫn chưa được khai thác một cách hợp lí.Chính vì vậy, sự phát triển du lịch ở Tp. Hồ Chí
Minh chủ yếu dựa vào các tài nguyên du lịch nhân văn.
Tài nguyên du lịch nhân văn là nhân tố cơ bản để phát triển du lịch văn hóa.Tp. Hồ Chí
Minh với lịch sử phát triển mang đậm ảnh hưởng của người Pháp và có thời là thủ đô của chính
quyền Việt Nam Cộng Hòa nên mang trong mình những công trình kiến trúc độc đáo, có giá trị
to lớn về lịch sử và văn hóa. Du khách đến với Tp. Hồ Chí Minh đa phần đều đến với những địa
điểm nổi tiếng như bến Nhà Rồng- nơi Bác Hồ ra đi tìm đường cứu nước, nhà thờ Đức Bà- một
trong những công trình kiến trúc tôn giáo đầu tiên của thành phố, dinh Độc lập- nơi gắn liền với
thời kì huy hoàng của chính quyền Việt Nam Cộng hòa và cũng là nơi đặt dấu chấm cho cuộc
chiến tranh đẫm máu kéo dài hơn 30 năm, bảo tàng chứng tích chiến tranh- nơi lưu lại tất cả
những tàn dư của cuộc chiến tranh chống Mĩ cứu nước hoặc đến thăm địa đạo Củ Chi, bằng
chứng sống về sự kiên cường, dũng cảm của người Việt Nam trong chiến tranh…
Ngay từ ngày đầu thành lập, cư dân của Sài Gòn (tên gọi cũ của Tp. Hồ Chí Minh) đã có
thành phần dân tộc đa dạng: Kinh, Hoa, Chăm,… Thời kì thuộc địa rồi đến chiến tranh Việt
Nam, Sài Gòn tiếp nhận thêm văn hóa Âu Mỹ. Thời gian gần đây, những hoạt động kinh tế, du
lịch đã tiếp tục giúp cho thành phố có một nền văn hóa đa dạng hơn. Đến đây, du khách có thể
dễ dàng tìm kiếm và thưởng thức món ăn mọi miền Việt Nam, từ dân dã cho tới cao cấp, thấm
đẫm văn hóa Việt. Bên cạnh đó, sự có mặt của người Hoa ở Tp. Hồ Chí Minh cũng đem đến nơi
đây nhiều nét khác lạ cuốn hút…
Nhìn chung, chúng ta đã khai thác khá tốt những ưu thế về văn hóa của Tp. Hồ Chí Minh
để phát triển du lịch. Tp. Hồ Chí Minh là địa phương thu hút số lượng du khách lớn nhất nước
ta. Trong năm 2009, Thành phố Hồ Chí Minh đã đón 2,6 triệu lượt khách quốc tế đến, giảm 7%
so với năm 2008, đạt 87% kế hoạch năm 2009 (kế hoach đề ra là 3 triệu lượt du khách đến thành
hố này vào năm 2009) so với mức 3,8 triệu lượt khách quốc tế đến Việt Nam năm 2009.
Năm 2009, lượng khách du lịch Việt Nam đi nước ngoài ước đạt 780.000 lượt khách.
Lượng khách từ Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh đi nước ngoài qua cửa khẩu sân bay quốc
tế Tân Sơn Nhất tăng 7% so với năm 2008. Đặc biệt, khách du lịch nội địa do các doanh nghiệp
du lịch trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh phục vụ ước tăng 30% so với năm 2008.
Tổng doanh thu toàn ngành Du lịch Thành phố Hồ Chí Minh ước thực hiện trong năm
2009 là 35.000 tỷ đồng, tăng 13% so với năm 2008, đạt 103% kế hoạch năm 2009. ( Nguồn:
Wikipedia Tiếng Việt)
Trong các tỉnh thành ở Việt Nam, Thành phố Hồ Chí Minh là nơi tập trung nhiều khu vui
chơi giải trí được đầu tư bài bản và có dịch vụ phong phú nhất. Đây cũng là một yếu tố thu hút
khách đến với Tp. Hồ Chí Minh nói riêng và Việt Nam nói chung. Để thu hút thêm du khách
nước ngoài, các doanh nghiệp trong nước đã và đang tích cực đa dạng hóa dịch vụ, mở thêm
nhiều tour cao cấp để phục vụ dòng khách thương gia có mức chi tiêu cao và đầu tư phát triển
loại hình du lịch hội nghị, hội thảo (MICE)…
1.2. Thánh đường Đa Minh – Ba Chuông
1.2.1. Quá trình hình thành và phát triển của thánh đường
Giáo xứ Đa Minh - Ba Chuông ngày nay tọa lạc tại số 190 Lê Văn Sỹ, Phường 10, Quận
Phú Nhuận, Thành phố Hồ Chí Minh, do các linh mục dòng Đa Minh sáng lập.
Dòng Đa Minh Việt Nam đã đến đây từ năm 1957. Năm 1959, các tu sĩ xây dựng Tu viện
Thánh Albeto và mở trường trung tiểu học Thánh Thomas.
Năm 1962, tu viện đã khánh thành một đền thánh để tưởng nhớ bốn vị thánh tử đạo Hải
Dương.
Ngày 24.06.1967, Đức Tổng giám mục Phaolô Nguyễn Văn Bình đã ký quyết định chính
thức thành lập giáo xứ mới với danh xưng Thánh Đa Minh (người sáng lập dòng của các tu sĩ
phục vụ tại đây).
Đền thánh trên chính là nhà thờ đầu tiên của giáo xứ, có kiến trúc khá độc đáo, với nhiều
nét cong uyển chuyển mềm mại. Nhà thờ có hình thánh giá với hành lang rộng và hàng hiên gợn
sóng. Nhà thờ dài 50 mét, rộng 18 mét, hai tay thánh giá 25 mét, theo thiết kế của kiến trúc sư
Võ Văn Tần. Mặt tiền hình quả chuông úp, với cuốn sách mở trên có chữ “Veritas” (nghĩa là
chân lý), thánh giá và các nhành thiên tuế.
Thánh đường Đa Minh – Ba Chuông như hiện nay được thiết kế và xây dựng từ năm
2002, khánh thành ngày 28/8/2005. Thánh đường mới này do kiến trúc sư Anthony Phạm Ngọc
Anh (giáo dân - Việt kiều Mỹ) thiết kế, với sự pha trộn Đông – Tây đầy sáng tạo và độc đáo
trong kiến trúc, vừa hiện đại vừa mang nét cổ kính rất gần gũi với kiến trúc truyền thống Việt
Nam.
Danh xưng “Ba Chuông”
Danh xưng đặc biệt này là một tên gọi dân gian có từ khi còn nhà thờ cũ. Trước nhà thờ
có một tháp chuông màu đỏ sẫm, cao 14 mét, được xây tách biệt về phía cổng nhà thờ, từ xa có
thể nhìn thấy rất rõ ba quả chuông ở bên trong. Với thói quen gọi tên nôm na, “thấy sao nói
vậy”, trong nhân dân đã hình thành và dần phổ biến tên gọi “Nhà thờ Ba Chuông”. Sau này, cái
tên dân gian nôm na trên đã được chấp nhận như một tên gọi chính thức của nhà thờ, được ghép
với tên dòng Đa Minh. Vì thế, trước cổng nhà thờ hiện nay có đề bảng tên “Thánh đường Đa
Minh – Ba Chuông”.
1.2.2. Khái quát tiềm năng phát triển du lịch tại thánh đường
- Thánh đường Đa Minh Ba Chuông thật sự đã dần khẳng định vị thế của mình trong
ngành du lich văn hóa, hành hương , tâm linh… qua các con số biểu thị số lượng khách đến…
Tất cả sự phát triển vượt bậc trên đều được hình thành dựa trên các công trình kiến trúc mới lạ
và các giá trị văn hóa độc đáo tồn tại từ xưa đến nay.
- Đến với Ba Chuông, du khách không khỏi ngỡ ngàng trước một công trình kiến trúc độc
đáo mang đậm yếu tố giao lưu văn hóa trong từng đường nét kiến trúc tại đây. Một lối kiến trúc
vừa kết hợp giữa kiểu nhà thờ Công giáo truyền thống vừa hài hòa với kiểu kiến trúc truyền
thống của dân tộc Việt Nam. Khi đến với Ba Chuông, không chỉ bất ngờ với lối kiến trúc kết
hợp Đông – Tây độc đáo mà chúng ta còn không khỏi bất ngờ với các yếu tố tôn giáo, tâm linh
đã được khéo léo hòa trộn vào tổng thể của thánh đường.
- Nhìn chung, thánh đường Đa Minh Ba Chuông có tất cả các yếu tố, điều kiện và tiềm
năng nhằm để phát triển mô hình du lịch trong thời đại mới với nhiều nét lạ, độc đáo không thua
gì các công trình kiến trúc tầm cỡ khác.
2. Những nét kiến trúc và các giá trị văn hóa độc đáo tạo nên tiềm năng du lịch tại thánh
đường Đa Minh – Ba Chuông
2.1. Nét kiến trúc độc đáo tạo nên tài nguyên văn hóa đương đại
Nét độc đáo trong kiến trúc của nhà thờ thể hiện ở sự phối hợp hài hòa giữa vẻ đẹp kiến
trúc phương Đông mang nhiều màu sắc đặc trưng Việt Nam với các chi tiết phương Tây hiện đại
mà vẫn tạo ra một không gian tâm linh rất trang nghiêm theo đúng phong cách một nhà thờ
Công giáo (một tôn giáo du nhập từ phương Tây). Đây là phần độc đáo làm nên sự khác biệt với
các nhà thờ và các điểm tham quan khác, tạo nên ấn tượng mạnh mẽ cho người tham quan, là
một phần quan trọng trong sức hút du lịch của nhà thờ. Có thể nêu ra một số đặc trưng tiêu biểu
cho nét đẹp kiến trúc ở đây như sau:
- Cái hồn phương Đông chi phối phong cách kiến trúc của nhà thờ này từ tổng thể cho tới
từng chi tiết nhỏ:
o Bình đồ tổng thể nhà thờ có hình chữ “Quốc” – một cách quy hoạch không gian đậm
chất Á Đông.
o Quy luật vuông – tròn, âm – dương chi phối kiến trúc nhà thờ ở nhiều mức độ khác
nhau (Trong văn hóa Việt nam, hai hình thể vuông - tròn thường đi đôi, gắn liền với
nhau biểu thị cho một sự kết hợp thuận lẽ trời, thể hiện triết lý hài hòa về trời đất, về
càn khôn, về âm dương, và đem đến một kết quả tốt lành):
Nền móng hình vuông tượng trưng cho đất, khung mái hình tròn tượng trưng cho
trời; các góc mái có rồng bay diễn tả ý muốn vươn cao, hòa hợp đất trời.
Bàn thờ ở đây hình tròn trên chân đế hình vuông, đặt giữa lòng cung thánh tròn,
trên nền vuông với các vòng tròn tam cấp, thể hiện ý nghĩa: “Trong Đức Kitô,
trời - đất được nối kết chặt chẽ với nhau. Thiên Chúa ở cùng chúng ta”.
Nhà Tạm hình vuông được bao quanh bởi một mặt kiếng hình tròn. Xung quanh
Nhà Tạm là hình bát quái được cách tân (Nhà Tạm là nơi rất thiêng liêng trong
tâm thức mọi người tín hữu Công giáo vì là nơi cất giữ và tôn thờ Thánh thể).
Nhìn tổng quát hơn, bản thân sự kết hợp giữa hình khối ngang thẳng gãy gọn chắc
chắn của phương Tây với những đường nét dịu dàng uyển chuyển của phương
Đông cũng đã là một biểu hiện sâu sắc của sự hài hòa âm – dương trong kiến
trúc của nhà thờ.
o Sử dụng nhiều chi tiết, kiểu dáng, đường nét kiến trúc truyền thống phương Đông và
Việt Nam:
Cổng tam quan: là một lối kiến trúc truyền thống phổ biến của Á Đông, ở đây nó
tượng trưng cho ba nhân đức căn bản của đạo Công giáo : “đức tin”, “đức cậy”,
“đức mến”; tạo nên sự thánh thiện, thanh cao của công trình.
