HƯỚNG DẪN QUY TRÌNH KỸ THUẬT BỆNH VIỆN 174
PHẪU THUẬT NỘI SOI TÁI TẠO DÂY CHẰNG CHÉO TRƢỚC
BẰNG GÂN ACHILLE ĐỒNG LOẠI MỘT B
Trần Nguyễn Phương, Huỳnh Phương Nguyệt Ánh
I. ĐẠI CƢƠNG
Dây chằng chéo trước có vai trò làm vững khớp gối, khi bị đứt khiến gối mất
vững, khớp lỏng, có dấu hiệu ngăn kéo trước, test Lachman dương tính... Để tạo
hình dây chằng chéo trước có nhiều phương pháp và vật liệu thay thế khác nhau
như gân bánh chè, gân Harmstring, gân mác dài... sử dụng gân tự thân hoặc gân
đồng loại.
II. CHỈ ĐỊNH
Đứt dây chằng chéo trước khớp gối đã được chẩn đoán trên lâm sàng và chẩn
đoán hình ảnh (cộng hưởng từ) gây mất vững khớp gối. Gối lỏng, dấu hiệu ngăn
kéo trước rõ, test Lachman dương tính, test Pivot shift dương tính.
III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH
- Bao gồm các chống chỉ định chung của phẫu thuật: nhiễm trùng toàn thân,
bệnh máu, suy gan, suy thận, chưa được kiểm soát tốt, các bệnh lý toàn
thân nặng chưa được điều trị ổn định: tăng huyết áp, đái tháo đường...
- Khớp gối cứng hoặc hạn chế gấp duỗi nhiều.
- Vết thương phần mềm còn viêm nhiễm hay có nhiễm trùng tại chỗ
- Còn rối loạn dinh dưỡng nặng tại chỗ: sưng nề, nhiều nốt phỏng.
IV. CHUẨN BỊ
1. Người thực hiện quy trình kỹ thuật:
Bác sĩ chuyên khoa Chấn thương chỉnh hình đã được đào tạo phẫu thuật nội
soi khớp
2. Phương tiện:
- Dàn máy phẫu thuật nội soi khớp (màn hình, camera, nguồn sáng, máy bơm
nước..), bộ dụng cụ phẫu thuật nội soi khớp - trợ cụ tái tạo dây chằng chéo trước
HƯỚNG DẪN QUY TRÌNH KỸ THUẬT BỆNH VIỆN 175
(thước ngắm, dụng cụ lấy gân, mũi khoan các cỡ, bàn căng gân, dụng cụ cắt sụn
chêm...)
- Vật tư tiêu hao: phương tiện cố định mảnh ghép (vis tự tiêu, vòng treo XO
button hoặc Retro button, Tight rope...), chỉ khâu các loại (chỉ siêu bền, Fiber wire,
chỉ tự tiêu số 1,3...)
3. Người bệnh: Xét nghiệm tiền phẫu, vệ sinh thân thể, vùng mổ, nhịn ăn uống 6h
trước phẫu thuật.
4. Hồ sơ bệnh án: hoàn tất hồ sơ bệnh án theo quy định (biên bản hội chẩn, duyệt
mổ, cam kết của người bệnh và gia đình..).
V. CÁC BƢỚC TIẾN HÀNH
1. Kiểm tra hồ sơ: đã hoàn thành hồ sơ bệnh án theo quy định
2. Kiểm tra người bệnh: đúng người bệnh, khám người bệnh trước mổ (đúng
chẩn đoán, vị trí tổn thương).
3. Thực hiện kỹ thuật:
- Vô cảm: Gây mê hoặc gây tê tủy sống. Kháng sinh dự phòng trước rạch da
30 phút.
- Chuẩn bị người bệnh: Tư thế nằm ngửa, đặt ga rô trên gối áp lực 300 – 350
mmHg, sát trùng vùng mổ.
- Phẫu thuật tạo hình dây chằng chéo trước bằng gân Achille đồng loại:
Đường mổ vào khớp trước trong và trước ngoài: đánh giá tình trạng bao
khớp, sụn khớp, dây chằng, sụn chêm. Làm sạch khớp.
Chuẩn bị mảnh ghép: Gân Achille đồng loại được tạo hình đường kính
tối thiểu 7mm, một đầu có mảnh xương gót. Khoan xương 2-3 lỗ để
luồn dây kéo gân
Khoan đường hầm xương đùi ở vị trí điểm bám dây chằng chéo trước
(10 – 11h ở gối P, 1 – 2h ở gối T), cách thành sau 1,5-2mm.
HƯỚNG DẪN QUY TRÌNH KỸ THUẬT BỆNH VIỆN 176
Khoan đường hầm xương chày: đặt thước ngắm vị trí ngang mức bờ sau
sừng trước sụn chêm ngoài, giữa hai gai chày
Kéo gân qua đường hầm xương chày lên đường hầm xương đùi
Cố định phía lồi cầu đùi bằng dụng cụ cố định gân thích hợp
Cố định gân vào đường hầm xương chày bằng dụng cụ cố định thích
hợp (thường dùng vis tự tiêu) ở tư thế gối gấp 20 độ
Rửa sạch khớp, đặt 1 dẫn lưu áp lực, đóng vết mổ. Xả ga rô và băng ép.
Nẹp gối sau mổ.
VI. THEO DÕI
- Sau mổ theo dõi tình trạng dẫn lưu, tình trạng khớp .. để phát hiện sớm các
dấu hiệu nhiễm trùng, chảy máu.
- Tập vật lý trị liệu, phục hồi chức năng theo chương trình.
VII. XỬ TRÍ TAI BIẾN
- Nhiễm trùng: thay băng, dùng kháng sinh theo kháng sinh đồ. Nếu có
nhiễm trùng khớp phải bơm rửa khớp, cắt lọc sạch, đôi khi phải xét tháo bỏ dụng
cụ và mảnh ghép.
- Thải ghép: theo dõi phản ứng thải ghép sau mổ. Nếu có phải bơm rửa khớp,
cắt lọc sạch, xét tháo bỏ mảnh ghép.
- Lây truyền một số bệnh từ mảnh ghép đồng loại: HIV; viêm gan siêu vi B,
C; và một số bệnh nhiễm trùng khác. Nếu có phải thông báo về ngân hàng mô, có
kế hoạch theo dõi và điều trị cho người bệnh.