vao thuú tr¸i gan hoÆc dÊu hiÖu cña mét viªm tôy do thñng tõ t¸
trang vao
tôy hoÆc thËm chÝ la lç rß gi÷a d¹ day va ruét gia.
ư HÑp: chiÕm kho¶ng 1 - 2% bÖnh nh©n. Cã thÓ ®Þnh khu ë m«n vÞ,
gi÷a d¹
day hoÆc t¸ trang. Nguyªn nh©n cã thÓ do co th¾t, viªm va phï
quanh æ
loÐt hoÆc co rót do lªn sÑo, viªm quanh t¹ng.
Lóc nay ®au thay ®æi tÝnh chÊt va trë nªn liªn tôc, bÖnh nh©n
thưêng
n«n ra thøc ¨n h«m trưíc.
Kh¸m bông thÊy cã dÊu hiÖu ãc ¸ch, sãng vç lóc ®ãi.
Hót d¹ day lóc ®ãi sÏ cã ®ưîc mét lưîng dÞch d¹ day kho¶ng 50 -
100ml
lÉn nh÷ng m¶nh vôn thøc ¨n.
X quang va néi soi sÏ gióp x¸c ®Þnh vÞ trÝ va nguyªn nh©n hÑp.
ư Ung thư ho¸: Ýt khi x¶y ra cho loÐt t¸ trang trong khi 90% loÐt d¹
day bê
cong nhá ®Òu cã kh¶ n¨ng ho¸ ung thư. C¸c dÊu hiÖu nghi ngê ¸c
tÝnh la:
+ DÊu hiÖu l©m sang va X quang vÉn cßn tån t¹i sau nhiÒu tuÇn lÔ
®iÒu trÞ.
+ §au trë thanh liªn tôc.
+ Lu«n lu«n cã dÊu hiÖu Èn m¸u trong ph©n.
+ V« acid dÞch vÞ.
Nhưng chÈn ®o¸n x¸c ®Þnh vÉn la néi soi va sinh thiÕt.
3.2. Theo y häc cæ truyÒn
Chøng vÞ qu¶n thèng ®ưîc chia lam 4 thÓ l©m sang sau ®©y:
3.2.1. KhÝ uÊt (trÖ)
Víi triÖu chøng ®au thưîng vÞ tõng c¬n lan ra hai bªn h«ng sưên
kÌm î
h¬i, î chua, t¸o bãn. YÕu tè khëi ph¸t c¬n ®au thưêng la nãng
giËn, c¸u g¾t.
TÝnh t×nh hay g¾t gáng, r×a lưìi ®á, rªu lưìi vang nhÇy, m¹ch
huyÒn h÷u lùc.
3.2.2. Ho¶ uÊt
Víi tÝnh chÊt ®au d÷ déi, nãng r¸t vïng thưîng vÞ, n«n möa ra thøc
¨n
chua ®¾ng, h¬i thë h«i, miÖng ®¾ng, lưìi ®á sÉm, m¹ch hång s¸c.
3.2.3. HuyÕt ø
§au khu tró ë vïng thưîng vÞ c¶m gi¸c ch©m chÝch, chÊt lưìi ®á
tÝm hoÆc
cã ®iÓm huyÕt ø, m¹ch ho¹t. NÆng h¬n th× ®i cÇu ph©n ®en hoÆc
n«n ra m¸u
bÇm.
133
Copyright@Ministry Of Health
3.2.4. Tú vÞ hư han
Hay gÆp ë loÐt d¹ day-t¸ trang m¹n tÝnh, t¸i ph¸t nhiÒu lÇn hoÆc ë
ngưêi
gia víi triÖu chøng ®au vïng thưîng vÞ mang tÝnh chÊt ©m Ø liªn
tôc hoÆc c¶m
gi¸c ®Çy trưíng bông sau khi ¨n. YÕu tè khëi ph¸t thưêng la mïa
l¹nh hoÆc
thøc ¨n tanh l¹nh lam ®au t¨ng. TriÖu chøng ®i kÌm la ch¸n ¨n,
buån n«n,
ph©n cã lóc láng, sÖt, nhÇy nhít, lưìi nhît bÖu, rªu lưìi tr¾ng day
nhít, m¹ch
nhu ho·n v« lùc.
4. §IÒU TRÞ
4.1. Theo y häc hiÖn ®¹i
Nh»m môc ®Ých:
ư Lam lanh æ loÐt.
ư Lo¹i bá xo¾n khuÈn Helicobacter Pylori.
ư Phßng chèng t¸i ph¸t.
ư Theo dâi va ph¸t hiÖn tr¹ng th¸i ung thư hãa.
ViÖc ®iÒu trÞ néi khoa loÐt d¹ day-t¸ trang bao gåm mét chÕ ®é ¨n
uèng
hîp lý va thuèc như sau:
4.1.1. ChÕ ®é ¨n uèng
Cho ®Õn nay, viÖc thùc hiÖn chÕ ®é ¨n uèng gåm c¸c thøc ¨n mÒm,
kh«ng
gia vÞ, nhiÒu tr¸i c©y kh«ng Ých g× cho viÖc lam lanh æ loÐt còng
như chÕ ®é ¨n
s÷a va kem còng kh«ng lam cho t×nh tr¹ng loÐt xÊu h¬n.
Do ®ã tèt nhÊt bÖnh nh©n nªn tr¸nh nh÷ng thøc ¨n nao g©y ®au h¬n
hoÆc g©y rèi lo¹n tiªu ho¸ xÊu h¬n; ®ång thêi bÖnh nh©n ph¶i kiªng
ca phª,
rưîu va ®Æc biÖt la thuèc l¸.
4.2.2. Thuèc ®iÒu trÞ
a. Nhãm antacid: cô thÓ như maalox víi liÒu sö dông 30ml uèng
sau b÷a
¨n tõ 1 - 3 giê va trưíc khi ngñ, thêi gian ®iÒu trÞ nªn kÐo dai tõ 1 -
2 th¸ng.
C¸c thuèc thuéc nhãm nay còng cã t¸c dông ng¨n ngõa t¸i ph¸t
nhưng
cÇn chó ý c¸c antacid cã thÓ g©y tiªu ch¶y (do cã Mg) hoÆc t¸o bãn
(do cã Al)
hoÆc héi chøng Milk - Alkali (do cã chøa calcium carbonat) hoÆc
g©y nhiÔm ®éc
thÇn kinh trªn ngưêi suy thËn do cã chøa Mg va aluminium.
b. Sucralfat: cã t¸c dông bao phñ æ loÐt va g¾n kÕt víi pepsin, nªn
dïng
1g trưíc b÷a ¨n 1 giê va trưíc khi ®i ngñ hoÆc dïng 2g x 2
lÇn/ngay.
Thuèc cã t¸c dông ng¨n ngõa t¸i ph¸t.
134
Copyright@Ministry Of Health
CÇn chó ý: thuèc g©y t¸o bãn (2 - 3%)va cã thÓ g¾n kÕt víi thuèc
kh¸c
nÕu dïng chung. Ngoai ra kh«ng nªn dïng thuèc cho ngưêi suy
thËn.
c. Misoprostol: ®ưîc tæng hîp tõ prostaglandin E1 cã t¸c dông
kÝch thÝch
