Quá trình hình thành nghệ thuật sân khấu cải lương : Từ ca ra bộ đến hình thành (phần 2 và hết)

Quá trình hình thành ngh thut sân

khu ci lng : T ca ra b n hình

thành (phn 2 và ht)

Tóm li, v nguyên nhân xã hi chúng ta thy:

1/ S xut hin mt tng lp mi thuc giai cp tư sn, tiu tư sn vi yêu

cu gii phóng cá nhân, chng l giáo phong kin, ã thúc y s hình thành mt

hình thc sân khu mi, áp ng ưc tư tưng tình cm ca h.

2/ Vic ci cách sân khu cng nm trong chương trình ci cách xã hi ca

phong trào Duy Tân khi phong trào này tht bi, mt s ngưi yêu nưc chuyn

hưng qua hot ng vn hóa xã hi trong ó có c vic ci cách sân khu.

3/ Nông dân là nhng ngưi chu áp bc bóc lt ca phong kin thc dân

sn có tm lòng yêu nưc và tinh thn dân tc. Khi nhng s phu yêu nưc 

xưng ra phong trào ci lương thì nông dân là ngưi góp phn ph bin rng rãi

loi hình ngh thu t này.

B- NGUYÊN NHÂN V! NHU C"U TH#M M$ :

B môn vn ngh ưc %ng bào mi gii  Nam B yêu chung nht t&

thi các chúa Nguyn v'n là tu%ng hát bi. Sách Gia (nh thành thông chí ca

Trnh Hoài (c mô t dài dòng v thú ham mê hát bi n mc tr thành h t)c,

lãng phí  Nam B: Gi gánh hát n r%i ngưi mua dàn mi bn bè n xem như

khách danh d  ly li s tin, tng cng li, qu là li gp bi. M*i v quan to

như Lê Vn Duyt, Nguyn Vn Thoi (Thoi Ngc Hu) u s+m oàn hát bi

riêng. Trong miu th Lê Vn Duyt  Bà Chiu (Gia (nh) dành riêng mt v

trí th kép Ha Vn l&ng danh, t&ng ưc t quân ưa thích lúc sinh thi.

Thc dân Pháp n, hát bi v'n t%n ti vi nhng tu%ng pho, tu%ng Tàu,

trong ó xut s+c nht v'n là tu%ng San H u. Vi tình hình mi, hát bi không áp

ng ưc nhu cu thm m, ca ngưi xem vì quanh i qun li ch- có vua quan

không th hin ưc cuc i ngưi dân: tình yêu, lao ng … (.c bit không th

hin ưc ni dung chng Pháp, chng giai cp bóc lt. Nhng nm u th k/

XX, ã xut hin ngày càng ông o nhng loi ngưi mi, t& bn thc dân và

quan li công chc tay sai cho chúng n nhng ngưi thuc giai cp tư sn, tiu

tư sn … do ó có nhu cu hình thành mt loi kch chng phn nh ưc hin

thc xã hi lúc by gi, %ng thi th hin ưc tư tưng, tình cm ca nhân dân,

ó là ng lc ht sc quan trng cho s ra i ca ngh thu t ci lương.

Lúc u ngưi ta ch- mi dám  xut vic “ci cách hát bi” ch chưa dám

mnh dn xây dng mt kch chng mi. Ngày 28-3-1917, ông Lương Kh+c Ninh,

ch bút báo Nông C Mín (àm t&ng thành l p gánh hát bi Châu Luân ban  Sài

Gòn (1905), có din thuyt ti nhà hi khuyn hc Sài Gòn v “Hí ngh ci

lương”. Khi ông Dip Vn K0 cht vn: “Trong cuc hát phi có nhc, mà nhc

An Nam còn phi s1a, v y ai là ông nhc sư mà s1a nhc?” thì ông Lương Kh+c

Ninh tr li: “Nói qua nhc thì xin bãi nhc i. (ây tôi tính hát ting thưng,

không nam, không khách gì nên không k n nhc. Hát tu%ng din mà rn i

thôi” (theo Nông C Mín àm s ra ngày 19-4-1917).

Báo Nông C Mín àm ng nhng v tu%ng Vì ngha quên nhà (19-7-

1917), Báo ngha (21-8-1917), Ngô Công Nhc mc la ca Nguyn Kh+c

Nương và Nguyn Ngc #n (24-6-1920) cng toàn là vn xuôi không h có mt

iu hát nào c. M.c dù báo Nông C Mín àm, Công lun hóa ng tin din v

Vì ngha quên nhà, Báo ngha (H% Biu Chánh), Gia Long phc quc Pháp Vit

nht gia (ca (.ng Thúc Liên và Nguyn Vn Kiu) … u gi là “Cuc hát ci

lương” nhưng ó là hát bi ci cách ch không phi ci lương như chúng ta hiu

hin nay. V Pháp Vit nht gia, din êm 6-11-1918 ti nhà hát Tây Sài Gòn,

son gi vit toàn vn vn, loi bin ng'u gn như ca hát bi, nhưng li không có

iu Nam, Khách, Thán, Bch, Ngâm … gì ht. (ào kép ch- nói li, khi thì theo

iu Ai, khi li tr Xuân, không múa may gì, cng không trng kèn inh 2i. Trong

h u trưng có dàn c nhc nhưng ch-  hòa tu bn Madelen lúc sân khu m

màn và s hin din ca toàn b ào kép khi ã hóa trang xong, ng xp hàng

chào khán gi, gi là táp-bơ-lô vi-vng (tableau vivant), sau ó thì m theo t&ng

iu li ca ào kép. Khi ó, nhà báo Lê Hoàng Hưu, trên báo chí Sài Gòn ca ngi

li hát này và gi nó là hát b, tc là mt s ci tin ca hát bi.

D'u sao nhng c g+ng “ci cách ca hát bi” nói trên cng to tin  cho

vic xây dng mt kch chng mi là sân khu ci lương.

Báo Nông C Mín àm s ra ngày 11-10-1917 có ng bài Phơng châm

c s ca Lương Gia Tu (Ch Ln) trong có on vit: “Tôi có tánh ham vui

nên m*i tun ti th by thì tôi hay i coi hát bi. Có êm tôi g.p ưc kép hay

tu%ng gi2i, múa trúng iu, hát phi hơi thì khoái lc vô cùng; còn có ba g.p h

vô duyên ào mi t p thì m2i lòng không mun ngó. Tôi thm tưng trên a cu

này nưc nào cng cho hí trưng là ch* hóa dân trí, ng nhân tâm, nên thy thy

u ngó nhau mà ci lương cho trn lành trn tt”. (on vn trên ã chng minh

vic ci cách sân khu ã tr nên nhu cu bc thit v thm m, ca qun chúng

lúc by gi.

NGUYÊN NHÂN N3I T4I

(òi h2i v m.t xã hi và thm m, là mt chuyn, còn bn thân mt ngh

thu t có áp ng ưc yêu cu ó hay không li là mt chuyn khác. Chúng ta ã

thy nhiu loi hình âm nhc không  iu kin tr thành cơ s  hình thành

mt kch chng mi vì thiu nhng yu t nht nh. Nhc tài t1 s d có th tr

thành cơ s  hình thành ngh thu t sân khu ci lương là nh có nhng .c im

sau ây:

A – V! N3I DUNG :

a) Tính hin thc :

Tách ra kh2i nhc l, dàn nhc tài t1 vi nhc dây, khy, kéo, ã có  iu

kin th hin cuc sng lao ng ca nhân dân không b bó cht trong mt khuôn

kh l nghi cúng bái. Tính cht thn linh ã mt i ngay trong giai iu ca nó.

Vi s xut hin ca li ca b sung cho ngôn ng âm nhc, nhc tài t1 càng có kh

nng phn nh hin thc xã hi lúc by gi. Trong bài T i Kh sai Côn Hn

ca Nguyn Tùng Bá (t p Bát tài t, xut bn ngày 29-8-1915) t cáo thc dân

Pháp y a con ngưi  chn “a ng)c trn gian”:

Núi Côn Nôn hi o gia vi

Ti nhơn ra ó trm ngàn

Chu cơ hàn ni nm ni n

Thơng thay cc kh khôn ngn

Sm i làm ti v tri trn

t tri thu chng …

Bài T i Bài ca i Tây (t p Thp tài t xut bn ngày 15-6-1915) k

chuyn mt “giáo quan”  Tân An quyt chí i Tây  bit x s vn minh nó ra

th nào, không ng sang ti nơi “làm té ra bc ngàn, b im m ch5ng còn bao

nhiêu” n khi v nưc thì:

M con cha v ra mng

Vt mt heo mà ãi tic

Mi tng mi làng

Thiên h dp dìu

D u ông ã nên ông

!n nay tin h!t bc không

Th y tr li Sài Gòn

Vic làm n gia o bt bình

Anh em bn c", ch#ng ai nhìn ti ai.

Bài T i Vn minh ca Hoàng Hun Trai (t p Thp tài t $ng c Li)

c ng cho phong trào Duy Tân:

Li dám khuyên cùng chúng ta

H%c i ông A

C"ng ging nh da vàng

Bn ng bang

Ráng mà kêu nhau thc dy

ng có ng& mê man

Á bang h'i ng bang

Xin bt làng tranh làm quan

Quá trình hình thành nghệ thuật sân khấu cải lương : Từ ca ra bộ đến hình thành (phần 2 và hết)

Chủ đề:

Tài liệu liên quan

Tài liêu mới

AI tóm tắt

Giới thiệu tài liệu

Đối tượng sử dụng

Từ khoá chính

Nội dung tóm tắt

Hỗ trợ

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi