Các quan điểm bảo tồn đa dạng sinh học trên thế giới: Phản ánh từ một số chính sách quản lý tài nguyên rừng tại Việt Nam

Nghiên cứu này tổng quan và luận giải bốn quan điểm nền tảng trong bảo tồn đa dạng sinh học phổ biến trên thế giới, đồng thời phân tích một số chính sách bảo tồn tài nguyên rừng điển hình tại Việt Nam dưới góc nhìn của các quan điểm này. Mục tiêu là thảo luận và đề xuất các định hướng cho chính sách bảo tồn đa dạng sinh học tại Việt Nam trong tương lai.

Nghiên cứu này hướng đến các nhà hoạch định chính sách, các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực bảo tồn đa dạng sinh học và quản lý tài nguyên rừng, cũng như các cộng đồng địa phương sống phụ thuộc vào rừng.

Nghiên cứu này đi sâu vào bốn quan điểm bảo tồn đa dạng sinh học chính: i) “bảo tồn vị bảo tồn” (đề cao giá trị nội tại của tự nhiên); ii) “bảo tồn bất vị nhân sinh” (ngăn chặn tác động tiêu cực từ con người); iii) “bảo tồn vị nhân sinh” (đề cao giá trị sử dụng, kinh tế của tự nhiên); và iv) “bảo tồn đồng vị nhân sinh” (đề cao giá trị từ gắn kết tinh thần, đạo đức giữa con người và tự nhiên). Tại Việt Nam, các chính sách như rừng đặc dụng, đóng cửa rừng, chi trả dịch vụ môi trường rừng và rừng truyền thống có sự tương đồng với các quan điểm này. Tuy nhiên, do các chính sách thường dựa trên kinh nghiệm quốc tế hoặc giải quyết vấn đề cấp thiết, chúng chưa phản ánh đầy đủ các khía cạnh trong bảo tồn. Nghiên cứu nhấn mạnh sự cần thiết của việc xây dựng chính sách quản lý rừng dựa trên nhiều góc độ, góp phần làm sâu sắc thêm những giá trị truyền thống mang tính gắn kết với rừng của mỗi dân tộc.