
318
Bài 90
RAU BONG NON
MỤC TIÊU
1. Trình bày được định nghĩa, nguyên nhân rau bong non.
2. Trình bày được triệu chứng lâm sàng, tiến triển, biến chứng rau bong non.
3. Trình bày được hướng xử trí rau bong non và cách phòng bệnh.
NỘI DUNG
Rau bong non là 1 cấp cứu chảy máu trong sản khoa nguy hiểm, bệnh diễn biến
nhanh, từng giờ, từng phút ảnh hưởng đến tính mạng của mẹ và con. Bệnh thường xảy
ra vào 3 tháng cuối của kỳ thai nghén và lúc chuyển dạ.
1. Định nghĩa
Rau bong non (RBN) là rau bám đúng chỗ ở vị trí bình thường nhưng đã bong
một phần của bánh rau trước khi thai sổ.
Có hai loại rau bong non:
- Rau bong non bệnh lý (Thường do nhiễm độc thai nghén)
- Rau bong non do chấn thương (Sản phụ bị ngã hoặc bị tai nạn xe cộ)
Rau bong non thể nặng thường gây tử vong mẹ rất cao do bị rối loạn đông
máu và thai hầu như tử vong 100%.
2. Nguyên nhân
Chưa rõ ràng: Yếu tố thường gặp
Do tăng huyết áp, hội chứng tiền sản giật, tiền sử bị RBN, do sang chấn, dây
rau ngắn, tiền sử sản khoa nặng nề v.v.
3. Triệu chứng lâm sàng : Tuỳ theo thể bệnh người ta chia làm 3 loại.
3.1. Rau bong non thể nhẹ:
Tử cung chỉ tăng co bóp hơn bình thường, sản phụ thấy đau bụng nhẹ, đôi khi
ra một ít máu đen, tim thai vẫn nghe rõ. Thể này cũng khó chẩn đoán nếu không có
siêu âm. Rau bong non thể nhẹ chỉ chẩn đoán hồi cứu sau đẻ có cục máu sau rau.
3.2. Rau bong non thể trung bình:
Tử cung có cơn co bóp nhiều hơn, sản phụ đau vừa, tim thai bắt đầu suy nhưng
vẫn còn nghe được, máu âm đạo ra vừa thâm đen, loãng không đông. Có thể có tình
trạng choáng nhẹ, thường kèm theo dấu hiệu của hội chứng tiền sản giật.
3.3. Rau bong non thể nặng :(còn gọi là phong huyết tử cung rau hay hội chứng
Couvoler)
+ Trương lực cơ tử cung tăng, sờ nắn thấy tử cung cứng liên tục như gỗ.
+ Sản phụ đau dữ dội, tim thai không nghe thấy.
+ Ra máu âm đạo thâm đen, loãng không đông.
+ Cổ tử cung cứng, ối căng phồng, nước ối có thể có máu màu hồng ( triệu
chứng có giá trị chẩn đoán).
+ Có hội chứng tiền sản giật nặng.
+ Tình trạng choáng rất nặng do mất máu và do nhiễm độc.
+ Nếu máu ra ít ở âm đạo hoặc không ra mà tử cung to lên nhanh chứng tỏ rau
bong nhiều, máu chảy vào tử cung.
Cần lưu ý: Tuy choáng nặng, nhưng lúc đầu huyết áp chưa tụt xuống vì huyết
áp của sản phụ đã cao sẵn, khi huyết áp đã tụt dưới mức bình thường là tình trạng sản
phụ đã rất nặng, có thể đã bắt đầu có dấu hiệu rối loạn đông máu và đe doạ tính mạng.