409
Bài 107
HOẠT ĐỘNG LỒNG GHÉP XỬ TRÍ TRẺ BỆNH
MỤC TIÊU:
1. Trình bày được mục tiêu và chiến lược xử trí lồng ghép trẻ bệnh (IMCI).
2. Trình bày được cơ sở khoa học và tiếp cận xử trí lồng ghép bệnh trẻ em.
3. Trình bày được tác động của IMCI.
NỘI DUNG
1. Giới thiệu chung.
Hàng năm trên thế giới có trên 10 triệu trẻ em chết trước 5 tuổi, 7/10 nguyên nhân
tử vong là do phối hợp nhiều bệnh lý khác nhau như: viêm phổi, tiêu chảy, sởi, sốt, sốt rét
và suy dinh dưỡng. Theo những nghiên cứu tiên đoán về gánh nặng bệnh tật trên toàn thế
giới, bất chấp mọi nỗ lực kiểm soát, các bệnh trên vẫn là nguyên nhân chính gây tử vong
trẻ em cho tới năm 2020.
Tỷ lệ phân bố của 10,5 triệu trường hợp trẻ em dưới 5 tuổi tử vong tại các nước
đang phát triển năm 1999: viêm phổi 19%, tiêu chảy 15%, chu sinh 20%, HIV/AIDS 3%,
sốt rét 7%, bệnh khác 28%, trong số bệnh nhân tử vong do các nguyên nhân trên đều có
liên quan đến suy dinh dưỡng 54%.
Tỷ lệ tử vong của trẻ dưới 5 tuổi ở các nước đang phát triển cao hơn gấp 10 lần so
với các nước công nghiệp phát triển. Sự khác biệt về tử vong cho thấy sự bất bình đẳng
trong chất lượng chăm sóc và bảo vệ sức khoẻ trẻ em. Nhiều bệnh nhi chưa được đánh giá
và điều trị hợp lý, các bà mẹ chưa được hướng dẫn đầy đủ, trang thiết bị, thuốc men tại
các cơ sở y tế thiếu thốn, là một thách thức lớn cho ngành y tế của các nước đang phát
triển trong việc cải thiện chất lượng chăm sóc trẻ bệnh.
Kinh nghiệm và bằng chứng khoa học cho thấy việc cải thiện sức khoẻ trẻ em
không nhất thiết phụ thuộc vào việc sử dụng các trang thiết bị kỹ thuật cao và đắt tiền mà
tuỳ thuộc vào các chiến lược tổng thể hữu hiệu phù hợp và dễ áp dụng cho đại đa số, dựa
trên hướng tiếp cận theo kinh nghiệm và các phương tiện sẵn có, cũng như phải phù hợp
với khả năng, cơ cấu của hệ thống y tế và tập quán, tín ngưỡng của cộng đồng.
Trong những thập kỷ qua, nhiều chương trình y tế đã mang lại hiệu quả, cứu sống
nhiều sinh mạng trẻ em như chương trình tiêm chủng đã làm giảm mạnh tử vong do sởi,
chương trình phòng chống tiêu chảy đã hạ thấp tỷ lệ tử vong do tiêu chảy, chương trình
phòng chống suy dinh dưỡng cũng làm thấp tỷ lệ tử vong do suy dinh dưỡng ... mỗi
chương trình trên đã mang lại những thành quả to lớn. Tuy nhiên, cần có một chiến lược
lồng ghép cách xử trí riêng rẽ từng bệnh thành một chiến lược sức khoẻ tổng thể cho trẻ
em để mang lại hiệu quả cao hơn. Khi đó, bệnh nhi đến cơ sở y tế với nhiều triệu chứng
của nhiều bệnh chồng chéo nhau sẽ được xử trí và chăm sóc thích hợp hơn. Để đáp ứng
nhu cầu trên từ giữa năm 1990, Tổ chức Y tế Thế giới và Unicef đã xây dựng một chiến
lược tổng thể mang tên: "Chiến lược xử trí lồng ghép bệnh trẻ em"
2. Mục tiêu của chiến lược IMCI.
