BÀI 1. MỤN NHỌT
Mục tiêu:
Sau khi học xong bài này học sinh có khả năng:
- Trình bày định nghĩa và nguyên nhân bênh sinh theo Y học hiện đại và Y học cổ
truyền.
- Trình bày được biện chứng luận trị, triệu chứng lâm sàng, phương pháp điều trị của
bệnh mụn nhọt
Nội dung chính
1. Định nghĩa:
Mụn nhọt (viêm nang lông) bao gồm những mụn mủ nhỏ, nhọn đầu khu trú ở nang
lông do vi trùng hoặc nấm gây nên.
2. Nguyên nhân bệnh sinh:
Mụn nhọt là bệnh nhiễm khuẩn ngoài da thường gặp do vi trùng đa số là do tụ cầu
vàng. Bệnh phát tập trung ở một vị trí của một cơ thể hay rải rác khắp người, dễ tái
phát khỏi mụn này lại phát mụn khác bệnh thường kéo dài quanh năm những vị trí
thường hay mọc: ở gáy, mông, nách. Tuổi dễ mắc bệnh là thanh niên, tráng niên (tuổi
trẻ). Theo YHCT bệnh phần lớn là do cơ thể có cảm nhiễm thấp nhiệt phong tà làm
cho khí huyết ứ trệ mà sinh ra những yếu tố liên quan hay điều kiện thuận lợi dễ mắc
bệnh: vệ sinh da kém, ngứa gãi, da bịch kích thích bởi hóa chất, bị cọ xát, tinh thần
căng thẳng, lao lực quá sức, mắc bệnh tiểu đường, mắc các bệnh suy giảm miễn dịch.
3. Triệu chứng
Mụn nhọt mọc một chỗ có thể có 5-7 mụn khỏi rồi lại dễ tái phát. Gồm các triệu
chứng sau:
3.1. Sưng
Do khí huyết đọng trệ gây sưng đau, những tình trạng màu sắc của chỗ sưng khác
nhau thể hiện tính chất của bệnh
- Sưng tản mạn bệnh thuộc hư.
- Sưng cao đột ngột bệnh thuộc hư.
- Sưng đỏ, nóng rực, cứng ngắc bệnh thuộc hỏa.
- Sưng chỗ da màu xanh tối, cứng như gỗ bệnh thuộc hàn.
- Sưng tại chỗ da thịt nặng trĩu, cố định một nơi bệnh thuộc thấp.
- Sưng nổi phồng, ngứa, hay lan nhanh bệnh thuộc phong.
- Sưng mềm nhũn, không đỏ, không nóng, màu sắc da không đổi bệnh thuộc đàm.
- Sưng sắc hồng tía hoặc xanh bầm bệnh do ứ huyết.
3.2. Đau
Do khí huyết không lưu thông gây đau. Tùy theo nguyên nhân tính chất đau cũng
khác nhau
-Đau thuộc hư chịu nắn.
-Đau thuộc thực chối nắn.
-Đau thuộc hàn thì tụ lại, đau buốt.
-Đau thuộc nhiệt da mưng đỏ, đau nhức nhối làm mủ.
-Đau thuộc phong thì đau chạy khắp người rất nhanh. Kèm ngứa nhiều.
3.3. Làm mủ
Do khí huyết suy kém không đẩy được độc ra ngoài, hóa sinh ra mủ, độc khí theo
mủ mà tiết ra.
4. Chẩn đoán
