§30. THỤ PHẤN
I. Mục tiêu :
- HS phát biểu được khái niệm thụ phấn
- Kể được những đặc điểm chính của hoa tự thụ phấn, phân biệt hoa tự
thụ phấn và hoa giao phấn.
- Kể được những đặc điểm chính thích hợp với lối thụ phấn nhờ sâu bọ
của một số hoa.
II. Phương pháp :
Quan sát, đàm thoại, thuyết trình
III. Chuẩn Bị:
GV : - Tranh ảnh về một số hoa thụ phấn nhờ sâu bọ
- Mẫu vật: hoa bưởi, mận, ổi, bí đỏ
HS : Mỗi nhóm sưu tầm 1 loại hoa thụ phấn nhờ sâu bọ (bìm bìm,
bưởi, bí đỏ)…
III. Tiến Trình Tiết Dạy:
1. Ổn định lớp : Kiểm mẫu vật của các nhóm
2. Kiểm bài cũ :
3. Bài mới :
Thụ phấn là hiện tượng hạt phấn tiếp xúc với đầu nhụy, có những
cách thụ phấn nào?
TG
Hoạt động của Giáo Viên Hoạt động của Học Sinh
HĐ1: Tìm hiểu về hiện tượng thụ phấn:
- GV diễn giảng: sự thụ phấn là quá
trình sinh sản hữu tính ở cây có hoa,
có sự tiếp xúc giữa hạt phấn và đầu
nhụy.
Thực hiện chức năng sinh sản
đó là hiện tượng thụ phấn. Cho HS
đọc thông tin ở SGK.
- GV đặt vấn đề: hạt phấn có thể
tiếp xúc với đầu nhụy bằng cách nào?
I. Hoa tự thụ phấn và hoa giao phấn
HĐ2: Tìm hiểu về hoa tự thụ phấn và hoa giao phấn:
- Cho HS tự đọc mục 1 SGK quan
sát hoa thật để trả lời câu hỏi.
- Đặc điểm nào của hoa tự thụ phấn
(đơn tính, lưỡng tính), thời gian chăm
sóc của nhị so với nhụy (đồng thời,
trước, sau).
a. Hoa tự thụ phấn :
- HS thảo luận, phát biểu
- GV nhận xét, củng cố
- Cho HS đọc thông tin ở B1
- Cho nhóm thảo luận
- Hoa giao phấn khác hoa tự thụ
phấn ở điểm nào?
- Hiện tượng giao phấn của hoa
được thực hiện nhờ những yếu tố
nào?
- Cho vài HS phát biểu – các bạn bổ
sung.
- Hoa có hạt phấn rơi vào đầu nhụy
của hoa chính gọi là hoa tự thụ phấn
đặc điểm:
- Hoa lưỡng tính:
Nhị và nhụy chín cùng lúc.
VD: hoa bưởi, ổi, cà,…
b. Hoa giao phấn:
Những hoa có hạt sợi chuyển đến đầu
nhụy hoa khác là hoa giao phấn.
VD: hoa bắp, mướp,…
HĐ3: Tìm hiểu đặc điểm của hoa thụ phấn nhờ sâu bọ:
- Cho các nhóm quan sát mẫu vật
thật + H30.3, thảo luận – Hoa có đặc
II. Đặc điểm của hoa thụ phấn nhờ
sâu bọ:
điểm gì để hấp dẫn sâu bọ?
- Tràng hoa có đặc điểm gì làm cho
sâu bọ muốn lấy mật hoặc lấy phấn
thường phải chui vào trong hoa?
- Nhị của hoa có đặc điểm gì khiến
cho sâu bọ khi đến lấy mật hoặc phấn
hoa thường mang theo hạt phấn sang
hoa khác?
- Nhụy có đặc điểm gì?
- Tóm tắt đặc điểm của hoa thụ phấn
nhờ sâu bọ.
- GV cho HS xem thêm tranh ảnh,
giúp HS trả lời những thắc mắc khi
quan sát các nhóm báo cáo kết quả
thảo luận trước lớp.
- Các nhóm khác góp ý bổ sung.
- GV nhận xét.
Những hoa thụ phấn nhờ sâu bọ thường
có màu sắc sặc sỡ, có hương thơm, mật
ngọt, hạt phấn to và có gai, đầu nhụy
có chất dính.
4. Củng cố:
- HS đọc kết luận ở SGK
- Kiểm tra, đánh giá
- Thụ phấn là gì?
- Thế nào là hoa tự thụ phấn? Hoa giao phấn khác với hoa tự thụ phấn ở
điểm nào?
- Những cây có hoa nở về ban đêm có đặc điểm gì thụ phấn sâu bọ?
5. Hướng dẫn về nhà:
- HS học bài, sưu tập 5 loại hoa thụ phấn nhờ sâu bọ, quan sát tìm đặc
điểm phù hợp với lối thụ phấn nhờ sâu bọ.
----------------