2
ỦY BAN NHÂN DÂN THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG
SỞ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ HẢI PHÒNG
-----------------------
SỔ TAY
HƯỚNG DẪN PHÒNG NGỪA VÀ ỨNG PHÓ
SỰ CỐ BỨC XẠ HẠT NHÂN
(Đối với tổ chức và công dân)
Hải Phòng, năm 2021
3
THÔNG TIN LIÊN LẠC KHẨN CẤP KHI PHÁT HIỆN XẢY
RA SỰ CỐ BỨC XẠ, HẠT NHÂN
Stt
Tên tổ chức
Địa chỉ
Điện
thoại/fax
1
Ban chỉ huy ứng phó sự cố
bức xạ, hạt nhân
Số 1 Phạm Ngũ Lão,
Ngô Quyền
0225.3846475
0225.3845183
2
Ủy ban nhân dân thành phố
Hải Phòng
Số 18 Hoàng Diệu,
Hồng Bàng
080-31274
0225.3842368
3
Sở Khoa học và Công nghệ
Số 1 Phạm Ngũ Lão,
Ngô Quyền
0225.3846475
0225.3845183
4
Công an thành phố
Số 2 Lê Đại Hành,
Hồng Bàng
0225.3842298
0692.786103
5
Công an, Chính quyền địa
phương gần nhất
MỘT SỐ HƯỚNG DẪN ĐẢM BẢO AN TOÀN CHO NHÂN DÂN
KHI XẢY RA SỰ CỐ VỚI NGUỒN PHÓNG XẠ
1. Di tản mọi người ra khỏi khu vực sự cố, phía đầu gió, bán kính tối
thiểu 30m;
2. Lập hàng rào cách ly, không cho ai được phép vào khu vực hàng rào;
3. Thông báo sự cố theo số điện thoại đường dây nóng 24/7 cho Ban chỉ
huy ứng phó sự cố;
4. Không cầm nắm và thông báo cho người ứng phó những vật có khả
năng là chất phóng xạ ở bên trong khu vực khi lập hàng rào;
5. Yêu cầu mọi người không hút thuốc, ăn uống xung quanh khu vực
hàng rào an toàn;
6. Yêu cầu mọi người hợp tác với công an để giữ gìn trật tự, tạo điều
kiện để ứng phó sự cố nhanh gọn, hiệu quả;
7. Những người lo lắng về sức khoẻ hoặc những người liên quan (nhân
viên của cơ sở, cơ sở bên cạnh, công chúng vô tình liên quan,…) phải
tập hợp lại, không gây hỗn loạn. Lập danh sách và chờ đợi thông tin;
8. Theo dõi thông tin và tuân theo hướng dẫn chính thức qua các phương
tiện thông tin của phường, xã; quận, huyện; Đài Phát thanh và Truyền
hình Hải Phòng và người phụ trách ứng phó sự cố tại hiện trường.
4
PHẦN I: CÁC NGUY CƠ VÀ DẤU HIỆU NHẬN BIẾT
1. CÁC NGUY CƠ GÂY SỰ CỐ BỨC XẠ
1.1. Nguy cơ từ các hoạt động ứng dụng bức xạ, hạt nhân trong công
nghiệp
Nguồn bức xạ được sử dụng để kiểm tra chụp ảnh phóng xạ tại các
công trình xây lắp, chế tạo cơ khí, sản xuất… hoặc các thiết bị đo độ dày,
đo mức, đo mật độ, đo độ ẩm, đo thăm dò địa chất… Nếu không được
kiểm soát tốt có thể gây chiếu xạ ra ngoài khu vực được phép hoạt động;
hoặc xảy ra mất cắp, thất lạc, bị bỏ rơi vô thừa nhận … làm phát tán chất
phóng xạ ra môi trường, ảnh hưởng đến dân chúng.
1.2. Nguy cơ từ các hoạt động ứng dụng bức xạ, hạt nhân trong y tế
Các thiết bị chụp X-quang, CT, chụp răng, chụp vú, chụp tim mạch
can thiệp, đo mật độ xương, xạ trị bằng máy gia tốc, chẩn đoán và điều trị
y học hạt nhân được kiểm soát bới các qui định của pháp luật để đảm bảo
chất lượng, hoạt động ổn định, an toàn. Nhưng trong thực tế đã từng xảy ra
các sự cố chiếu quá liều trong y tế do lỗi của nhân viên vận hành thiết bị
không được đào tạo đầy đủ hoặc do sai sót trong quá trình vận hành. Sự cố
mất an toàn đối với thiết bị xạ trị có thể gây hiệu ứng sinh học tất định đối
với nạn nhân. Sự cố mất an toàn với cơ sở y học hạt nhân có thể gây nhiễm
bẩn phóng xạ diện rộng.
1.3. Nguy cơ từ các hoạt động khác
- Hoạt động xuất nhập khẩu và vận chuyển: Hàng hóa nhập khẩu có thể
là chất phóng xạ hoặc có khả năng đã bị nhiễm bẩn phóng xạ trước khi
nhập khẩu vào Việt Nam. Hoạt động vận chuyển hàng hóa từ Hải Phòng đi
các địa phương khác tiềm ẩn nguy cơ xảy ra sự cố mất an toàn (tai nạn xe
vận chuyển) và an ninh nguồn phóng xạ (lấy trộm nguồn phóng xạ, phá
hoại phương tiện vận chuyển).
- Hoạt động kinh doanh, tái chế phế liệu kim loại: Thiết bị sử dụng
nguồn phóng xạ khi bị hỏng nếu không được quản lý tốt có thể bị bán cho
các cơ sở thu mua sắt thép phế liệu. Khi bị phá dỡ, chúng sẽ phát tán ra
môi trường.
- Nguy cơ từ quốc gia khác: Các hoạt động sử dụng năng lượng hạt nhân
ở quốc gia khác, chẳng hạn sự cố nhà máy điện hạt nhân hoặc các vụ thử
vũ khí hạt nhân, vì một lý do nào đó có thể phát tán theo không khí và
nước biển, ảnh hưởng đến Hải Phòng.
5
2. Một số dấu hiệu nhận biết nguồn phóng xạ
Nguồn phóng xạ nằm ngoài kiểm soát bao gồm các nguồn bị mất cắp,
thất lạc, bỏ rơi, vô thừa nhận, chuyển giao bất hợp pháp và các nguồn được
lưu giữ, sử dụng bất hợp pháp (không được cấp phép sử dụng).
Các nguồn phóng xạ khi được sản xuất ra thường được gắn nhãn cảnh
báo phóng xạ bên ngoài vỏ chứa. Dựa vào nhãn cảnh báo phóng xạ để
nhận biết một vật thể có chứa nguồn khi tiếp xúc với nó.
Hình 1: Một số nhãn cảnh báo để nhận biết nguồn bức xạ
Hình 2: Nguồn chụp ảnh phóng xạ trong công nghiệp