Sự phát triển giai đoạn phôi và hậu
phôi ở Chim (Aves)
Sự phát triển phôi
Phần trung tâm của đĩa phôi lồi lên
làm thành vùng trong, cạnh sau lõm
vào hình thành bờ và kéo dài ra phía
sau hình thành dải nguyên thủy. Nơi
này sẽ hình thành trung bì. Trước dải
nguyên thủy là nút Hensen, ứng với
phôi khẩu. Phần ngoài của đĩa phôi
dày và kém trong nên gọi là vùng đục.
Sự phôi vị hóa ở chim (theo Raven)
(a). Hình thành lớp trên ở đĩa phôi
(b). Phân chia thành ngoại bì và nội
bì; (c). Hình thành trung bì.
1. Đĩa phôi; 2. Khối nõan hoàng; 3.
Ngoại bì; 4. Xoang phôi; 5. Nội bì; 6.
Rãnh nguyên thủy; 7. Trung bì
Sau đó đĩa phôi phát triển rộng ra,
bao lấy lòng đỏ, hình thành phôi
ở phía trước dải nguyên thủy. Phía
trước nút Hensen hình thành mấu đầu,
đây là nơi hình thành dây sống, tấm
thần kinh rồi ống thần kinh từ ngoại
bì. Trung bì hình thành hình thành các
túi somit ở hai bên. Phía trước ống
thần kinh hình thành não bộ, dần dần
nổi lên mặt đĩa phôi. Xung quanh đĩa
phôi có vùng mạch là vùng có nhiều
mạch máu để nuôi phôi. Tiếp theo
quanh phôi hình thành màng ối và túi
niệu.
Giai đoạn tiếp theo là quá trình phân
đốt của phôi.
Sự hình thành đốt thân ở phôi gà
(theo Raven)
1. đầu; 2. Thân; 3. Khối noãn hoàng
Ở giai đoạn sơ khai phôi chim có đầu
to, não bộ và mắt lớn, hai bên cổ có 5
đôi khe mang, có 2 đôi mấu cánh,
chân dài. Sau đó khe mang lấp kín,
hình thành mỏ, cổ kéo dài, chi phát
triển thêm ngón, đuôi ngắn lại, khối
lòng đỏ và lòng trắng co ngắn, túi
niệu phát triển mạnh. Đồng thời có
quá trình hình thành tuần hoàn của
phôi. Sau đó chim mổ thủng vỏ trứng
để chui ra ngoài.
Sự phát triển hậu phôi
Sự phát triển sau khi sinh nở có khác
biệt rất lớn giữa các loài chim và được
gọi là sự phát triển hậu phôi. Một số
loài có thể hoàn toàn tự kiếm ăn khi
mới được sinh ra và không cần sự
chăm sóc của bố mẹ. Gà con có thể đi
lại và tự kiếm ăn ngay sau khi sinh
nhưng vẫn cần sự chăm sóc một ít.
Một số khác còn tiếp tục phát triển
sau khi sinh và phụ thuộc hoàn toàn
vào bố mẹ. Thời kỳ phát triển hậu
phôi thường có quan hệ với lượng
noãn hoàng trong trứng. Ở các loài
chim, loài nào có thời kỳ ấp trứng
ngắn thì chim non thường yếu, chưa
phát triển đầy đủ. Ngược lại, loài nào