i
TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÀNG HẢI VIỆT NAM
KHOA HÀNG HẢI
BỘ MÔN CƠ SỞ HÀNG HẢI
TÀI LIỆU HỌC TẬP
ỔN ĐỊNH TÀU
Dành cho sinh viên ngành Điều khiển tàu biển
MÃ HỌC PHẦN : 11124
TÊN HỌC PHẦN : ỔN ĐỊNH TÀU
TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO : ĐẠI HỌC
HẢI PHÒNG 2021
ii
iii
LỜI NÓI ĐẦU
Ổn định tàu là môn học nghiên cứu các vấn đề liên quan đến các tính
năng hàng hải của con tàu như: tính nổi, tính ổn định, tính chống chìm, tính ăn lái và
giữ hướng của tàu….
Liên quan đến kiến thức về lĩnh vực này cho sinh viên chuyên ngành Điều khiển
tàu biển (ĐKTB) đã có Giáo trình “Xếp dỡ và bảo quản hàng hoá trên tàu biển” do
ThS. Đinh Xuân Mạnh là chủ biên, Giáo trình “Ổn định tàu” của PGS.TS. Nguyễn Viết
Thành và ThS. Đào Quang Dân. Qua quá trình giảng dạy, nhóm tác giả nhận thấy việc
tìm hiểu và vận dụng kiến thức về ổn định tàu của các sinh viên hàng hải, sỹ quan boong,
một số thuyền trưởng còn gặp một số khăn và việc sử dụng một số thuật ngữ chuyên
ngành còn chưa nhất quán. Các tài liệu hiện hành được viết có tính lý thuyết khá sâu,
bao hàm ở lĩnh vực rộng để người đọc tham khảo nhưng còn hạn chế trong việc ra các
ví dụ để minh họa tính toán áp dụng cụ thể cho các tàu biển. Bên cạnh đó, kể từ khóa
58, chương trình đào tạo kỹ sư chuyên ngành ĐKTB đã sửa đổi rút ngắn thời gian đào
tạo từ 4,5 năm xuống còn 4,0 năm. Theo chương trình đào tạo mới, các học phần Ổn
định tàu I và II nhập thành một học phần với tên là Ổn định tàu.
Để thuận tiện cho sinh viên học tập, nghiên cứu học phần mới này và nâng cao
hơn nữa chất lượng đào tạo, giúp sinh viên liên hệ được các kiến thức thực tế về ổn định
tàu với công việc chuyên môn cụ thể, nhóm tác giả biên soạn giáo trình ổn định tàu theo
hướng đơn giản, dễ hiểu, sát với thực tế hơn, tinh gọn nội dung lý thuyết, đi sâu hơn
vào việc phân tích, tính toán các bài toán mẫu liên quan tới ổn định của tàu. Trong giáo
trình nhóm tác giả cũng xây dựng ngân hàng các câu hỏi, bài tập về tính toán ổn định,
mớn nước cùng bài giải cụ thể cho mỗi dạng bài tập giúp người học dễ dàng hơn trong
tự học và nghiên cứu.
Nhóm tác giả hy vọng cuốn giáo trình này, ngoài các giáo trình hiện hành, sẽ
giúp cho sinh viên ngành Điều khiển tàu biển có thêm một tài liệu chuẩn để nghiên cứu,
học tập kiến thức về ổn định tàu. Đây cũng là tài liệu bổ ích cho các bạn đọc, sỹ quan
thuyền viên quan tâm đến lĩnh vực này.
Cuốn giáo trình này có thể làm tài liệu tham khảo cho những bạn đọc có quan
tâm đến lĩnh vực xếp, dỡ hàng hoá trên tàu biển trong và ngoài ngành Hàng hải.
Mặc dù nhóm tác giả đã có rất nhiều cố gắng trong quá trình biên soạn nhưng
chắc chắn cuốn giáo trình này không thể tránh khỏi những hạn chế. Chúng tôi rất mong
và cám ơn sự đóng góp nhiệt tình của bạn đọc cho cuốn giáo trình để có thể sửa chữa,
bổ sung hoàn chỉnh hơn.
NHÓM TÁC GIẢ
iv
v
ỔN ĐỊNH TÀU Mã HP: 11124
1. Số tín chỉ: 4 TC BTL
2. Đơn vị giảng dạy: Bộ môn Cơ sở Hàng hải
3. Phân bổ thời gian:
Email:
ĐAMH
- Tổng số (TS): 60 tiết. - Lý thuyết (LT): 37 tiết.
- Thực hành (TH): 00 tiết. - Bài tập (BT): 0 tiết.
- Hướng dẫn BTL/ĐAMH (HD): 15 tiết. - Kiểm tra (KT): 08 tiết.
4. Điều kiện tiên quyết của học phần:
- Học phần “Thiết kế tàu”
5. Mô tả nội dung học phần:
Ổn định tàu là học phần chuyên ngành trong chương trình đào tạo kỹ sư Điều khiển
tàu biển. Đây là học phần lý thuyết thuộc lĩnh vực khoa học hàng hải.
Học phần sẽ trang bị cho sinh viên kiến thức cơ bản về các kích thước, khái niệm,
thông số khai thác chủ yếu của tàu, phương pháp tính toán ổn định, mớn nước và hiệu
số mớn nước, sức bền thân tàu theo các công ước và tiêu chuẩn liên quan của IMO.
Kết thúc học phần, sinh viên phải hiểu được các khái niệm, thuật ngữ và thông số,
kích thước cơ bản của tàu, các thuật ngữ cũng như các vấn đề cơ bản về ổn định tàu,
mớn nước, hiệu số mớn nước, sức bền thân tàu để có thể đọc và hiểu nội dung hồ sơ của
một số loại tàu khác nhau. Sinh viên phải vận dụng kiến thức đã học để tính toán, kiểm
tra, đánh giá ổn định tàu theo tiêu chuẩn IMO.
6. Nguồn học liệu:
Giáo trình
[1]. PGS.TS. Đinh Xuân Mạnh, ThS. Phạm Quang Thuỷ, ThS. Phạm Tất Tiệp, Ổn định
tàu, NXB Hàng hải, Trưng Đại học Hàng hải Việt Nam, 2020.
Tài liệu tham khảo
[1] IMO Model Course 7.03, Module 7 - Ship Construction and Stability, Module 8 -
Cargo Handling and Stowage
[2] D.R. Derret, Ships Stability for Master and Mates, 4th edition (revised), Oxford,
Heinemann Professional Publishing, 1990
[3] Nguyễn Viết Thành, Đào Quang Dân, Ổn định tàu, Trưng Đại học Hàng hải Việt
Nam, 2014
[4] Nguyễn Hiệp Đoàn, Lý thuyết tàu, Trưng Đại học Hàng hải
[5] Nguyễn Trọng Võ, Lý thuyết tàu và Kết cấu tàu, Khoa Đóng tàu, Trưng Đại học
Hàng hải VN.
7. Mục tiêu của học phần:
(Các mục tiêu tổng quát của môn học, thể hiện sự liên quan với các chủ đề CĐR
(X.x.x) của CTĐT được phân nhiệm cho học phần, tối đa 5 mục tiêu)
X