1. Các tiến trình thiết kế mạng, mục tiêu thiết kế mạng:
• Các Tiến trình Thiết kế Mạng (Quy trình tổng quát):
1. Thu thập thông tin: Giai đoạn đầu tiên, tìm hiểu kỹ lưỡng
các yêu cầu kinh doanh, kỹ thuật, mục tiêu và mong muốn
của người dùng/tổ chức đối với hệ thống mạng. Điều này
bao gồm việc xác định ứng dụng sẽ chạy, số lượng người
dùng, vị trí địa lý, ngân sách, yêu cầu bảo mật, và các yếu tố
liên quan khác.
2. Phân tích luồng dữ liệu: Xác định các loại dữ liệu sẽ di
chuyển trên mạng, nguồn gốc và đích đến của chúng (ai nói
chuyện với ai, dịch vụ nào được truy cập nhiều nhất). Đánh
giá lưu lượng hiện tại và dự đoán sự phát triển trong tương
lai để đảm bảo băng thông đủ đáp ứng.
3. Xác định thiết bị và công nghệ: Dựa trên yêu cầu và phân
tích, lựa chọn các thiết bị mạng phù hợp ở các lớp OSI
(Layer 1: cáp, hub; Layer 2: switch, bridge; Layer 3: router)
cho cả mạng LAN và WAN (nếu có). Xác định cấu hình và số
lượng máy chủ (servers) cần thiết.
4. Lập tài liệu thiết kế: Tạo ra các bản vẽ, sơ đồ chi tiết bao
gồm:
▪ Sơ đồ luận lý (Logical Diagram): Mô tả cách mạng
được tổ chức, địa chỉ IP, subnet, VLAN, định tuyến, tên
thiết bị...
▪ Sơ đồ vật lý (Physical Diagram): Mô tả vị trí thực tế
của thiết bị, đường đi của cáp, phòng chứa thiết bị,
nhãn dán...
• Mục tiêu Thiết kế Mạng (Phải hướng tới):
1. Khả năng Vận hành (Functionality/Operability): Mạng
phải hoạt động đúng chức năng, đáp ứng được các yêu cầu
cơ bản và nâng cao của người dùng và ứng dụng. Nó phải
cung cấp kết nối ổn định, đáng tin cậy với tốc độ chấp nhận
được. Đây là mục tiêu cơ bản nhất.
2. Khả năng Mở rộng (Scalability): Thiết kế phải linh hoạt để
có thể dễ dàng thêm người dùng mới, dịch vụ mới, hoặc khu
vực địa lý mới mà không cần phải thiết kế lại toàn bộ hệ
thống hoặc gây gián đoạn lớn. Mạng phải "sẵn sàng" cho sự
phát triển trong tương lai.
3. Khả năng Tương thích / Thích ứng
(Adaptability/Compatibility): Thiết kế cần tính đến các
công nghệ mạng hiện có và các xu hướng công nghệ mới.
Nó không nên tạo ra rào cản cho việc tích hợp các công
nghệ tiên tiến hơn trong tương lai, đảm bảo khả năng tương
tác giữa các thiết bị và hệ thống khác nhau.
4. Khả năng Quản lý (Manageability): Mạng phải được thiết
kế sao cho việc giám sát hoạt động, cấu hình thiết bị, khắc
phục sự cố, và quản trị hệ thống (thêm/xóa người dùng,
quản lý bảo mật) trở nên dễ dàng và hiệu quả. Tài liệu hóa
tốt là một phần quan trọng của khả năng quản lý.
2. Các vấn đề cần quan tâm trong khảo sát:
Khi tiến hành khảo sát để thiết kế mạng, cần chú ý các yếu tố sau:
1. Yêu cầu của Khách hàng/Người dùng:
o Mục đích: Xác định rõ ràng mục đích xây dựng hoặc nâng
cấp mạng (phục vụ công việc gì, ứng dụng nào là chính?).
o Người dùng: Ai sẽ sử dụng mạng? Số lượng người dùng
hiện tại và dự kiến trong tương lai? Phân loại người dùng
theo phòng ban, chức năng?
o Nhu cầu Dịch vụ: Các dịch vụ cần thiết là gì (chia sẻ file, in
ấn, email, truy cập CSDL, web, hội nghị truyền hình,
VoIP...)?
o Nhu cầu Băng thông: Mức độ sử dụng mạng của từng
nhóm người dùng? Lưu lượng dữ liệu dự kiến? Yêu cầu về
tốc độ?
o Bảo mật: Mức độ bảo mật yêu cầu là gì? Dữ liệu có nhạy
cảm không? Cần các biện pháp bảo mật cụ thể nào?
o Mở rộng: Kế hoạch phát triển của tổ chức trong 3-5 năm
tới? Có dự định mở rộng văn phòng, thêm người dùng
không?
o Ngân sách: Khung ngân sách dự kiến cho dự án là bao
nhiêu?
o Lưu ý: Giao tiếp hiệu quả, dùng ngôn ngữ dễ hiểu, tránh
thuật ngữ quá chuyên môn khi nói chuyện với người dùng
cuối.
2. Cấu trúc Tòa nhà / Môi trường Vật lý:
o Sơ đồ mặt bằng: Xem xét bản vẽ kiến trúc tòa nhà (vị trí
các phòng, tầng, tường ngăn, thang máy, khu vực chung...).
o Môi trường: Kiểm tra các yếu tố có thể gây nhiễu (nguồn
điện lớn, động cơ, thiết bị vô tuyến, thậm chí cây cối bên
ngoài có thể ảnh hưởng sóng không dây hoặc là điểm thu
sét).
o Khoảng cách: Đo đạc khoảng cách giữa các điểm cần kết
nối (máy tính tới phòng thiết bị, giữa các tầng, giữa các tòa
nhà) để chọn loại cáp phù hợp và xác định vị trí đặt thiết bị
trung gian (repeater, switch).
o Cấu trúc vật liệu: Độ dày và vật liệu của tường, trần, sàn có
thể ảnh hưởng đến việc đi dây và tín hiệu không dây.
o Hệ thống điện: Vị trí nguồn điện, hệ thống tiếp đất, khả
năng cung cấp nguồn dự phòng (UPS).
o Không gian: Vị trí và không gian dành cho phòng thiết bị
(MDF/IDF), điều kiện nhiệt độ, thông gió.
3. Hiện trạng Mạng và Thiết bị (nếu có):
o Mạng hiện có: Mô hình mạng đang sử dụng (bus, star...),
tốc độ, loại cáp, sơ đồ (nếu có).
o Thiết bị mạng: Liệt kê các thiết bị đang dùng (hub, switch,
router, firewall, modem...), hãng sản xuất, model, cấu hình.
o Máy chủ: Số lượng, cấu hình phần cứng, hệ điều hành, các
dịch vụ đang chạy.
o Máy trạm: Số lượng, cấu hình trung bình, hệ điều hành, ứng
dụng chính.
o Thiết bị ngoại vi: Máy in, máy fax, scanner... có cần kết nối
mạng không?
o Nhân sự quản trị: Có đội ngũ IT quản trị mạng không?
Trình độ, kinh nghiệm của họ? (Ảnh hưởng đến việc lựa
chọn công nghệ và nhu cầu đào tạo).
o Mục đích: Đánh giá tài nguyên hiện có, xác định điểm mạnh,
điểm yếu, khả năng tái sử dụng hoặc nhu cầu nâng cấp/thay
thế.
3. Các vấn đề cần quan tâm trong phân tích nhu cầu người dùng:
Sau khi khảo sát, giai đoạn phân tích nhu cầu sẽ tổng hợp thông tin và
làm rõ các yêu cầu cụ thể để xây dựng "Bảng Đặc tả Yêu cầu Hệ thống
Mạng":
1. Phân tích Hiện trạng (nếu có mạng cũ):
o Hiệu năng: Tốc độ mạng hiện tại có đủ đáp ứng nhu cầu
hiện tại và tương lai không? Có hiện tượng nghẽn mạng
không?
o Khả năng Phần cứng: Server, máy trạm hiện có đủ mạnh
để chạy các ứng dụng mới hoặc phiên bản mới không? Có
cần nâng cấp RAM, CPU, ổ cứng không?
o Khả năng Phần mềm: Hệ điều hành, phần mềm ứng dụng
có tương thích với yêu cầu mới không? Có cần mua bản
quyền mới, nâng cấp phiên bản không?
o Dịch vụ: Các dịch vụ hiện có đã đủ chưa? Cần bổ sung dịch
vụ nào (mail nội bộ/ra ngoài, web server, VPN...)?
o Điểm yếu: Xác định các vấn đề, hạn chế của hệ thống cũ
cần khắc phục.
2. Xác định Yêu cầu Hệ thống Mới:
o Dịch vụ Mạng Cần Thiết: Liệt kê chi tiết tất cả các dịch vụ
mạng bắt buộc phải có (chia sẻ file, in ấn, email, CSDL, ứng
dụng nghiệp vụ, Internet...).
o Mô hình Quản lý: Quyết định mô hình quản lý phù hợp
(Workgroup cho mạng nhỏ, đơn giản; Domain cho mạng lớn,
cần quản lý tập trung, bảo mật cao).
o Mô hình Xử lý/Ứng dụng: Xác định mô hình phù hợp
(Client-Server là phổ biến, Peer-to-Peer cho chia sẻ đơn
giản, Tập trung hay Phân tán tùy thuộc vào cấu trúc tổ chức
và ứng dụng).
o An toàn và Bảo mật: Yêu cầu cụ thể về bảo mật (firewall,
VPN, phát hiện xâm nhập, antivirus)? Mức độ an toàn dữ
liệu cần đạt được?
o Băng thông: Xác định băng thông tối thiểu cho từng người
dùng/nhóm người dùng/kết nối đường trục để đảm bảo hiệu
năng.
o Chia sẻ Tài nguyên: Những thiết bị nào (máy in, scanner...)
cần được chia sẻ cho nhiều người dùng?
o Khả năng Mở rộng: Dự trù khả năng phát triển mạng trong
tương lai (thêm bao nhiêu người dùng, ở đâu?).
4. Các vấn đề cần quan tâm trong thiết kế giải pháp:
Giai đoạn này chuyển các yêu cầu đã phân tích thành một thiết kế kỹ
thuật cụ thể:
1. Xây dựng các Phương án:
o Đề xuất ít nhất 2-3 phương án thiết kế (có thể là nâng cấp
hoặc xây mới hoàn toàn).
o Mỗi phương án cần có sự khác biệt về công nghệ, quy mô,
và đặc biệt là chi phí để khách hàng có cơ sở lựa chọn phù
hợp với ngân sách và ưu tiên của họ.
2. Lựa chọn Giải pháp Tối ưu:
o Đánh giá các phương án dựa trên các yếu tố ảnh hưởng: