intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Tập bài giảng Vẽ kỹ thuật

Chia sẻ: Hứa Tung | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:52

Thêm vào BST
Báo xấu
63
lượt xem 8
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tập bài giảng Vẽ kỹ thuật có nội dung gồm 7 chương: chương 1 - tiêu chuẩn về trình bày bản vẽ; chương 2 - vẽ hình học; chương 3 - phương pháp hình chiếu vuông góc; chương 4 - hình chiếu vuông góc; chương 5 - hình cắt và mặt cắt; chương 6 - các loại hình biểu diễn khác; chương 7 - biểu diễn vật thể. Mời các bạn cùng tham khảo chi tiết nội dung bài giảng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tập bài giảng Vẽ kỹ thuật

  1. Tập bài giảng Vẽ Kỹ thuật CHƯƠNG I TIÊU CHUẨN VỀ TRÌNH BÀY BẢN VẼ 1.1 KHÁI NIỆM VỀ TIÊU CHUẨN Tiêu chuẩn là những quy định trong một lĩnh vực nào đó mà người hoạt động trong lĩnh vực đó phải tuân theo. Các tiêu chuẩn thường gặp: - Tiêu chuẩn nhà nước Việt Nam: TCVN - Tiêu chuẩn vùng: TCV - Tiêu chuẩn ngành: TCN - Tiêu chuẩn cơ sở: TC - Tiêu chuẩn quốc tế: ISO Ví dụ: TCVN 8-20:2002 1.2 KHỔ GIẤY (TCVN 7285:2003) 1.2.1 Khổ giấy theo dãy ISO-A Bản vẽ được thực hiện trên khổ giấy nhỏ nhất, đảm bảo sự rõ ràng và độ chính xác cần thiết. Các khổ giấy trong dãy ISO-A gồm khổ lớn nhất A0 có diện tích 1m2 và các khổ khác có được bằng cách chia đôi cạnh dài của khổ giấy trước. 1.2.2 Khổ giấy kéo dài Các khổ giấy kéo dài là loại khổ giấy kết hợp cạnh ngắn thuộc khổ nhỏ và cạnh dài thuộc khổ lớn trong dãy ISO-A. Ví dụ: A3.1 (là khổ giấy kết hợp cạnh ngắn của khổ A3 và cạnh dài của khổ A1) Đặng Lê Trầm Hương - BM HH & VKT - ĐHBK TpHCM -1-
  2. Tập bài giảng Vẽ Kỹ thuật 1.3 QUY CÁCH TRÌNH BÀY BẢN VẼ (TCVN 7285:2003) Đặng Lê Trầm Hương - BM HH & VKT - ĐHBK TpHCM -2-
  3. Tập bài giảng Vẽ Kỹ thuật 1.3.1 Lề và khung bản vẽ Tất cả các khổ giấy phải có lề. Lề trái rộng 20 mm, lề này thường dùng để đóng bản vẽ thành tập. Các lề khác rộng 10 mm. Khung bản vẽ để giới hạn vùng vẽ được vẽ bằng nét liền có chiều rộng nét 0,7 mm. 1.3.2 Dấu định tâm Để dễ dàng định vị bản vẽ khi sao chép, mỗi bản vẽ phải có 4 dấu định tâm. Các dấu này đặt ở hai trục đối xứng của tờ giấy đã xén với dung sai đối xứng là 1 mm. Dấu định tâm vẽ bằng nét liền có chiều rộng nét 0,7 mm bắt đầu ở mép ngoài của lưới tọa độvà kéo dài 10 mm vượt qua khung bản vẽ. 1.3.3 Lưới tọa độ (hệ thống tham chiếu lưới) Tờ giấy phải được chia thành các miền, Mỗi miền được tham chiếu bằng các chữ cái viết hoa từ trên xuống dưới (không dùng chữ I và O) và các chữ số viết từ trái qua phải, đặt ở cả hai cạnh của tờ giấy. Đối với tờ A4 chỉ đặt ở cạnh phía trên và bên phải. Chiều cao các chữ cái và chữ số là 3,5 mm. Chiều dài mỗi miền là 50 mm bắt đầu từ trục đối xứng của tờ giấy đã xén (dấu định tâm). Lưới tọa độ vẽ bằng nét liền có chiều rộng 0,35 mm. 1.3.4 Dấu xén Để tiện xén giấy, phải có dấu xén đặt ở bốn góc tờ giấy. Các dấu này có dạng hai hình chữ nhật chồng lên nhau với kích thước 10 mm x 5 mm. 1.3.5 Khung tên Vị trí của khung tên đối với khổ giấy từ A0 đến A3 được đặt ở góc phải phía dưới của vùng vẽ. Các khổ giấy này được trình bày ngang. Khổ A4, bản vẽ được trình bày đứng, khung tên đặt ở cạnh ngắn hơn của vùng vẽ. Hướng đọc bản vẽ trùng với hướng đọc của khung tên. Mẫu khung tên sử dụng cho các bài tập của môn học quy định như sau: Đặng Lê Trầm Hương - BM HH & VKT - ĐHBK TpHCM -3-
  4. Tập bài giảng Vẽ Kỹ thuật Chữ số ghi trong khung tên dùng chữ thường, theo quy định của TCVN về chữ và chữ số trên bản vẽ kỹ thuật. Riêng ô ghi dùng chữ hoa, khổ chữ phải lớn các ô khác. Ví dụ cho 1 khung tên: 1.4 TỶ LỆ (TCVN 7286:2003) Tỉ lệ là tỉ số giữa kích thước dài của một phần tử thuộc vật thể biểu diễn trong bản vẽ gốc và kích thước thực của chính phần tử đó. Có 3 loại tỷ lệ được sử dụng trên bản vẽ kỹ thuật: - Tỉ lệ nguyên hình: 1:1 - Tỉ lệ thu nhỏ: 1:2; 1:5; 1:10; 1:20; 1:50; 1: 100; 1:200; 1: 500; 1:1000; 1:2000; 1: 5000; 1:10000 - Tỉ lệ phóng to: 2:1; 5:1; 10:1; 20:1; 50:1 Ký hiệu gồm chữ “TỈ LỆ” và tiếp theo là tỉ số, ví dụ TỈ LỆ 1:2. Nếu không gây hiểu nhầm có thể không ghi từ “TỈ LỆ”. Khi cần dùng nhiều tỉ lệ khác nhau trên một bản vẽ, tỉ lệ chính được ghi trong khung tên, các tỉ lệ khác được ghi bên cạnh chú dẫn của phần tử tương ứng. 1.5 NÉT VẼ (TCVN 8-20:2002) Tùy thuộc vào lọai và kích thước của bản vẽ, chiều rộng d của tất cả các nét vẽ phải chọn theo dãy số sau: 0,18; 0,25; 0,35; 0,5; 0,7; 1; 1,4; 2 (mm) Chiều rộng các nét mảnh, đậm, và rất đậm tuân theo tỉ lệ 1:2:4 Chiều rộng nét của bất kỳ đường nào phải như nhau trên suốt chiều dài của đường đó. Các nét của cùng một loại phải thống nhất chiều rộng trên cùng một bản vẽ. Dưới đây là một số loại đường nét thường dùng trên bản vẽ. Sinh viên cần tham khảo thêm tài liệu cho các loại đường nét khác. Đặng Lê Trầm Hương - BM HH & VKT - ĐHBK TpHCM -4-
  5. Tập bài giảng Vẽ Kỹ thuật Chiều dài các phần tử trong các nét vẽ không liên tục, tương ứng với chiều rộng (d) của nét vẽ: Các nét vẽ cắt nhau thì tốt nhất cắt nhau bằng nét gạch. Khoảng cách tối thiểu giữa các đường song song là 0.7 mm Thứ tự ưu tiên của đường nét: · Đường bao thấy, cạnh thấy · Đường bao khuất, cạnh khuất · Nét cắt · Đường trục, đường tâm · Đường dóng. Đặng Lê Trầm Hương - BM HH & VKT - ĐHBK TpHCM -5-
  6. Tập bài giảng Vẽ Kỹ thuật 1.6 Chữ và chữ số (TCVN 7284:2003) 1.6.1 Khổ chữ danh nghĩa Là chiều cao h của đường bao ngoài của chữ cái viết hoa. h= (0.13); 1.8; 2,5; 3,5; 5; 7; 10; 14; 20 (mm) 1.6.2 Kiểu chữ Là loại nét trơn, không chân, được viết thẳng đứng hoặc nghiêng (góc nghiêng 75° so với phương dòng chữ. Chiều rộng d của tất cả các nét chữ đều bằng nhau, d = 1/10 h. Ưu tiên cho kiểu chữ đứng Các kích thước: Đặng Lê Trầm Hương - BM HH & VKT - ĐHBK TpHCM -6-
  7. Tập bài giảng Vẽ Kỹ thuật 1.6.3 Cấu tạo chữ Kiểu chữ đứng Kiểu chữ nghiêng 1.6.4 Cách viết chữ Khi viết chữ cần phải kẻ đường dẫn. Khi viết chữ hoa hay kiểu chữ số thì kẻ 2 dòng song song nhau và cách nhau bằng khổ chữ. Khi viết chữ thường thì kẻ 3 dòng: 2 dòng song song nhau và cách nhau bằng khổ chữ và dòng thứ 3 cách dòng dưới 7/10 khổ chữ. Lưu ý các đường kẻ này phải thật nhạt (chỉ đủ để viết chữ) để tránh làm bẩn bản vẽ. Đặng Lê Trầm Hương - BM HH & VKT - ĐHBK TpHCM -7-
  8. Tập bài giảng Vẽ Kỹ thuật 1.7 Ghi kích thước (TCVN 7583-1:2006) 1.7.1 Quy định chung Kích thước ghi trên bản vẽ là kích thước thật của vật thể, không phụ thuộc vào tỉ lệ của các hình biểu diễn. Thông tin về kích thước phải đầy đủ và ghi trực tiếp trên bản vẽ. Mỗi kích thước chỉ được ghi một lần. Các kích thước nên đặt ở vị trí sao cho nó thể hiện rõ ràng nhất các yếu tố có liên quan. Các kích thước có liên quan nên nhóm lại một cách tách biệt để dễ đọc. Đơn vị đo: · Các kích thước chỉ được ghi cùng một đơn vị đo · Khi có nhiều đơn vị đo kích thước được dùng trong một tài liệu, phải ghi một · cách rõ ràng đơn vị. · Dùng độ, phút, giây làm đơn vị đo góc (Ví dụ 30°20’10”) 1.7.2 Các yếu tố của một khâu kích thước Mỗi một kích thước gọi là một khâu kích thước. Một khâu kích thước gồm 3 yếu tố: đường dóng, đường kích thước và con số kích thước. v Đường kích thước Là yếu tố xác định phần từ cần ghi kích thước Đường kích thước được vẽ bằng nét liền mảnh. Đặng Lê Trầm Hương - BM HH & VKT - ĐHBK TpHCM -8-
  9. Tập bài giảng Vẽ Kỹ thuật Đường kích thước phải được vẽ trong các trường hợp sau: · Kích thước dài song song với đoạn cần ghi kích thước. · Kích thước góc hoặc kích thước của một cung. · Các kích thước xuất phát từ tâm hình học của bán kính. Khi không đủ chỗ, đường kích thước có thể kéo dài và đảo chiều mũi tên. Khi một bộ phận bị cắt lìa, đường kích thước phải vẽ như không bị cắt Nên tránh không cho đường kích thước giao nhau với bất kỳ đường nào khác nhưng nếu không tránh được, đường kích thước phải vẽ liên tục. Các đường kích thước có thể không vẽ đầy đủ khi: · Vẽ các đường kích thước cho đường kính và chỉ vẽ cho một phần của yếu tố đối · xứng trong hình chiếu hoặc hình cắt. · Một nửa là hình chiếu và một nửa là hình cắt. Đường kích thước phải kết thúc bằng một dấu kết thúc (mũi tên, vạch xiên, chấm) thống nhất trên cùng bản vẽ Đặng Lê Trầm Hương - BM HH & VKT - ĐHBK TpHCM -9-
  10. Tập bài giảng Vẽ Kỹ thuật Nếu không đủ chỗ có thể thay các mũi tên đối nhau bằng một chấm hay vạch xiên v Đường dóng Đường dóng được vẽ bằng nét liền mảnh và vượt quá đường kích thước một khoảng xấp xỉ 8 lần chiều rộng nét. Đường dóng nên vẽ vuông góc với độ dài cần ghi kích thước. Đường dóng có thể vẽ nghiêng nhưng chúng phải song song với nhau Ở chỗ có vát góc hay có cung lượn, đường dóng được vẽ từ giao điểm các đường bao. Đường kéo dài của các đường bao phải vượt quá giao điểm một khoảng xấp xỉ 8 lần chiều rộng nét. Đặng Lê Trầm Hương - BM HH & VKT - ĐHBK TpHCM -10-
  11. Tập bài giảng Vẽ Kỹ thuật Đường dóng có thể bị ngắt quãng nếu khi vẽ liên tục sẽ gây mập mờ khó hiểu. v Giá trị kích thước Các giá trị kích thước phải đặt song song với đường kích thước, ở gần điểm giữa đường kích thước và ở phía trên đường kích thước một chút. Không cho bất kỳ đường nào cắt hoặc tách đôi giá trị kích thước. Các giá trị kích thước phải có hướng ghi theo hướng đọc bản vẽ theo hình sau: Nếu không đủ chỗ ghi, giá trị kích thước có thể đặt trên phần kéo dài của đường kích thước hoặc ghi trên đường chú dẫn. 1.7.3 Ghi kích thước đặc biệt v Đường kính Ký hiệu ⌀ phải đặt trước giá trị kích thước. Khi một đường kính có thể minh họa bởi một đầu mũi tên thì đường kích thước phải vượt qua tâm. Cho phép ghi kích thước tiết diện vật thể tròn xoay trên hình chiếu song song với trục tròn xoay. Đặng Lê Trầm Hương - BM HH & VKT - ĐHBK TpHCM -11-
  12. Tập bài giảng Vẽ Kỹ thuật v Bán kính Có ký hiệu R trước giá trị bán kính. Khi ghi các kích thước bán kính, chỉ được dùng một đầu mũi tên, đầu mũi tên đặt vào giao điểm của đường kích thước với cung. Khi tâm của bán kính vượt ra ngoài phạm vi vẽ, đường kích thước phải vẽ hoặc là bị cắt bớt hoặc là bị ngắt vuông góc tùy theo việc có cần hay không cần thiết phải xác định tâm. v Hình cầu Được ghi kích thước theo đường kính hoặc bán kính và có chữ S trước giá trị kích thước. v Cung, dây cung và góc v Hình vuông Có ký hiệu  trước giá trị kích thước nếu hình vuông chỉ được ghi kích thước trên một cạnh. Đặng Lê Trầm Hương - BM HH & VKT - ĐHBK TpHCM -12-
  13. Tập bài giảng Vẽ Kỹ thuật v Các yếu tố lập lại và cách đều nhau Các yếu tố có cùng giá trị kích thước có thể ghi kích thước bằng cách chỉ rõ số lượng nhân “x” với giá trị kích thước v Các chi tiết đối xứng Các kích thước của các yếu tố phân bố đối xứng chỉ phải ghi một lần. Đặng Lê Trầm Hương - BM HH & VKT - ĐHBK TpHCM -13-
  14. Tập bài giảng Vẽ Kỹ thuật CHƯƠNG II VẼ HÌNH HỌC 2.1 DỰNG HÌNH 2.1.1 Dựng các đường thẳng song song hoặc vuông góc với nhau Dùng thước T hay eke để vẽ. 2.1.2 Chia đoạn thẳng thành nhiều phần bằng nhau Dùng phương pháp tỷ lệ · Qua A vẽ đường Ax bất kỳ · Trên Ax đặt n đoạn bằng nhau bằng các điểm 1,2..,n · Nối n với B, từ 1, 2... vẽ song song với nB ta được các điểm chia trên đoạn thẳng 2.1.3 Chia đường tròn thành nhiều phần bằng nhau v Chia 3, 6, 12 - Chia vòng tròn (O, R) làm 3 phần bằng nhau · Dựng đường kính AB · Dựng (A, R) · M, N = (A, R) ∩ (O, R) · B, M, N là các điểm chia - Chia 6 · Dựng (B, R) · P, Q = (B, R) ∩ (O, R) - Chia 12 tương tự. Đặng Lê Trầm Hương - BM HH & VKT - ĐHBK TpHCM -14-
  15. Tập bài giảng Vẽ Kỹ thuật v Chia 5 Chia gần đúng vòng tròn (O, R) làm 5 phần bằng nhau · Dựng đường kính AB và CD vuông góc · Dựng (C, R) · P, Q = (C, R) ∩ (O, R) · M = PQ ∩ CD · N = (M, MA) ∩ CD · AN là cạnh ngũ giác đều nội tiếp v Chia 7 Chia gần đúng vòng tròn (O, R) làm 7 phần bằng nhau · Dựng đường kính AB · Dựng (B, R) · M, N = (A, R) ∩ (O, R) · P = MN ∩ AB · MP là độ dài cạnh của thất giác đều nội tiếp 2.1.4 Vẽ đa giác đều Đọc sách tham khảo 2.1.5 Vẽ độ dốc và độ côn v Độ dốc Độ dốc i của đường thẳng AC đối với đường thẳng AB là i = tang(CAB) = tg α Ký hiệu: hoặc Ví dụ và cách vẽ độ dốc Đặng Lê Trầm Hương - BM HH & VKT - ĐHBK TpHCM -15-
  16. Tập bài giảng Vẽ Kỹ thuật v Độ côn Độ côn của nón cụt tròn xoay (D - d) k= = 2i L với i là độ dốc của đường sinh so với trục. Ký hiệu: ▷ hoặc ◁ Ký hiệu và giá trị độ côn được ghi trên đường chú dẫn hoặc được ghi dọc trục (nếu đủ chỗ) Ví dụ: 2.2 VẼ NỐI TIẾP 2.2.1 Vẽ tiếp tuyến 2.2.2 Vẽ cung nối tiếp Vẽ cung nối tiếp là vẽ một cung tròn nối đường thẳng với đường thẳng, đường thẳng với cung tròn hoặc cung tròn với cung tròn sao cho có sự chuyển tiếp liên tục. Cung tròn phải vẽ để nối tiếp với những đường thẳng hay những cung tròn đã có gọi là cung nối tiếp. Cung tròn hay đường thẳng đã có trên bản vẽ gọi là các yếu tố đã biết. Thông thường, người ta cho biết hay chọn trước bán kính cung nối tiếp. Để vẽ được cung nối tiếp ta cần xác định tâm cung nối tiêp. Nguyển tắc để xác định tâm cung nối tiếp là ta cần tìm giao điểm của 2 đường quỹ tích tâm Có 3 dạng quỹ tích tâm phụ thuộc vào yếu tố đã biết: v Nếu yếu tố đã biết là đường thẳng Đặng Lê Trầm Hương - BM HH & VKT - ĐHBK TpHCM -16-
  17. Tập bài giảng Vẽ Kỹ thuật Kết luận: Tâm cung nối tiếp sẽ nằm trên đường thẳng song song với đường thẳng đã biết, và cách nó một khoảng bằng bán kính cung nối tiếp. v Nếu yếu tố đã biết là cung tròn - Tiếp xúc ngoài Kết luận: tâm cung nối tiếp sẽ nằm trên cung tròn, cung tròn này có tâm là tâm cung tròn đã biết, và có bán kính bằng TỔNG hai bán kính. - Tiếp xúc trong Kết luận: Tâm cung nối tiếp sẽ nằm trên cung tròn, cung tròn này có tâm là tâm cung tròn đã biết, và có bán kính bằng HIỆU hai bán kính. v Ví dụ Đặng Lê Trầm Hương - BM HH & VKT - ĐHBK TpHCM -17-
  18. Tập bài giảng Vẽ Kỹ thuật CHƯƠNG III PHƯƠNG PHÁP HÌNH CHIẾU VUÔNG GÓC 3.1 CÁC PHÉP CHIẾU 3.1.1 Phép chiếu xuyên tâm - Là phép chiếu có các tia chiếu luôn đồng quy tại một điểm. Điểm đồng quy đó gọi là tâm chiếu. - Hình chiếu xuyên tâm của một đường thẳng không qua tâm chiếu là một đường thẳng. - Tính chất bảo toàn sự liên thuộc: nếu điểm thuộc đường thẳng thì hình chiếu của điểm cũng phải thuộc hình chiếu của đường thẳng. S A C B C' B' A' P 3.1.2 Phép chiếu song song Là phép chiếu xuyên tâm có tâm chiếu S là điểm vô tận. Như vậy phép chiếu song song có các tia chiếu luôn song song với nhau và song song với hướng chiếu l. Các tính chất - Phép chiếu song song bảo toàn sự song song AB//CD →A’B’//C’D’. D C B l A D' C' B' A' P Đặng Lê Trầm Hương - BM HH & VKT - ĐHBK TpHCM -18-
  19. Tập bài giảng Vẽ Kỹ thuật - Phép chiếu song song bảo toàn tỉ số đơn của 2 đoạn thẳng song song - Phép chiếu song song bảo toàn tỉ số đơn của 3 điểm thẳng hàng 3.1.3 Phép chiếu vuông góc - Là phép chiếu song song có hướng chiếu l vuông góc với mặt phẳng chiếu P. A A' P Đặng Lê Trầm Hương - BM HH & VKT - ĐHBK TpHCM -19-
  20. Tập bài giảng Vẽ Kỹ thuật 3.2 PHƯƠNG PHÁP HÌNH CHIẾU VUÔNG GÓC 3.2.1 Biểu diễn điểm P1 3.2.1.1 Hệ thống hai mặt phẳng hình chiếu A1 A Lấy 2 mặt phẳng P2 II I - Mặt phẳng P1 thẳng đứng Ax - Mặt phẳng P2 nằm ngang x A2 - P1∩ P2 = x A2 - (P1, P2): hệ thống 2 mặt phẳng hình chiếu. Biểu diễn điểm A III P2 IV - Chiếu vuông góc A lên P1 được điểm A1 - Chiếu vuông góc A lên P2 được điểm A2 - Xoay P2 quanh x (theo chiều mũi tên) cho đến trùng P1 → A2 sẽ đến thuộc P1 A1 Nhận xét - A1 Ax A2 thẳng hàng và vuông góc với x Tên gọi x Ax - P1 : mặt phẳng hình chiếu đứng - P2 : mặt phẳng hình chiếu bằng A2 - x: trục hình chiếu - A1 : hình chiếu đứng của điểm A - A2 : hình chiếu bằng của điểm A Hai mặt phẳng P1 và P2 chia không gian làm 4 phần, mỗi phần được gọi là một góc tư không gian và được đánh số thứ tự như hình vẽ. 3.2.1.2 Hệ thống ba mặt phẳng hình chiếu P3 P3 Bổ sung mặt phẳng P3 z - P3 ^ P1, P3 ∩ P1 = z A3 Az - P3 ^ P2, P3 ∩ P2 = y A1 y A A3 Hình chiếu cạnh của điểm A P2 Ax - Chiếu vuông góc A lên P3 được điểm A3 x A2 A2 - Xoay P3 quanh z (theo chiều mũi tên) cho y đến trùng P1 → A3 sẽ đến thuộc P1 P1 Đặng Lê Trầm Hương - BM HH & VKT - ĐHBK TpHCM -20-
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.15: Bộ Đồ Án Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Cơ Khí
65 tài liệu
2431 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2