v¨n phßng quèc héi c¬ së d÷ liÖu luËt viÖt nam LAWDATA
Th«ng t
cña B é T µi ch Ýn h sè 10 4/1998/TT-B T C
n g µy 18 th¸ng 7 n¨ m 1998 h íng d Én n h ÷n g v Ên ® Ò
vÒ tµi c h Ýn h k hi c h u y Ón d o an h n g hi Öp n hµ n íc thµnh c« n g ty
c æ p h Çn
(Theo NghÞ ®Þnh sè 44/1998/N§-CP ngµy 29 th¸ng 6 n¨m 1998)
Thi hµnh NghÞ ®Þnh sè 44/1998/N§-CP ngµy 29 th¸ng 6 n¨m 1998 cña
ChÝnh phñ vÒ chuyÓn doanh nghiÖp nhµ níc thµnh c«ng ty cæ phÇn; Bé
Tµi chÝnh híng dÉn nh÷ng vÊn ®Ò vÒ tµi chÝnh nh sau:
P h Çn thø n h Êt
N h ÷n g q u y ® Þ n h c h u n g
1. §èi tîng ¸p dông Th«ng t nµy lµ c¸c doanh nghiÖp nhµ níc thuéc diÖn
cæ phÇn ho¸ ®· quy ®Þnh t¹i Phô lôc ph©n lo¹i doanh nghiÖp nhµ níc ban
hµnh kÌm theo §iÒu 1 NghÞ ®Þnh sè 44/1998/N§-CP ngµy 29 th¸ng 6 n¨m
1998 cña ChÝnh phñ.
2. C¸c tõ ng÷ trong Th«ng t nµy ® îc hiÓu lµ:
2.1. ng ty cæ phÇn: lµ doanh nghiÖp trong ®ã cã c¸c cæ ®«ng cïng
gãp vèn, cïng tham gia qn lý, cïng chia lîi nhuËn, cïng chÞu rñi ro t¬ng øng
víi phÇn vèn gãp.
2.2. Cæ phÇn: lµ sè vèn ®iÒu lÖ cña C«ng ty ® îc chia thµnh nhiÒu
phÇn ng nhau.
2.3. Cæ ®«ng: lµ nh÷ng c¸ nh©n, ph¸p nh©n së h÷u cæ phÇn cña c«ng
ty cæ phÇn.
2.4. Cæ phiÕu: lµ mét lo¹i chøng chØ cã gi¸ do c«ng ty cæ phÇn ph¸t
hµnh ®Ó x¸c nhËn quyÒn së h÷u cæ phÇn cña cæ ®«ng.
2.5. "Vèn ®iÒu lÖ" cña c«ng ty cæ phÇn: lµ tæng sè vèn do c¸c cæ
®«ng ®ãng gãp vµ ® îc ghi vµo ®iÒu lÖ c«ng ty.
2.6. Gi¸ trÞ doanh nghiÖp theo sæ kÕ to¸n: lµ ng gi¸ trÞ tµi sn thÓ
hiÖn trong B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n cña doanh nghiÖp theo chÕ ®é kÕ to¸n
hiÖn hµnh.
2.7. Gi¸ trÞ thùc tÕ cña doanh nghiÖp: lµ tæng gi¸ trÞ thùc tÕ cña tµi
sn (h÷u h×nh vµ v« h×nh) thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp tÝnh theo
gi¸ thÞ trêng t¹i thêi ®iÓm x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp.
2.8. Gi¸ trÞ phÇn vèn Nhµ níc theo sæ kÕ to¸n: lµ phÇn cßn l¹i sau khi
lÊy ng gi¸ trÞ tµi sn phn ¸nh ë B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n t¹i thêi ®iÓm x¸c
®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp trõ (-) ®i c¸c khon nî phi tr, sè d quü phóc lîi,
khen thëng (nÕu cã).
2.9. Gi¸ trÞ thùc tÕ phÇn vèn Nhµ níc t¹i doanh nghiÖp: lµ phÇn n l¹i
sau khi lÊy tæng gi¸ trÞ thùc tÕ cña doanh nghiÖp trõ (-) ®i c¸c khon nî thùc
tÕ phi tr, sè d quü phóc lîi, khen thëng (nÕu cã).
2.10. C æ tøc: lµ mét phÇn lîi nhuËn sau thuÕ cña ng ty cæ phÇn ®Ó
chia cho c¸c cæ ®«ng.
2.11. Gi¸ trÞ lîi thÕ kinh doanh cña doanh nghiÖp: lµ gi¸ trÞ t¨ng thªm do
c¸c yÕu tè lîi thÕ t¹o ra nh: vÞ trÝ ®Þa lý, uy tÝn m Æt hµng cña doanh
nghiÖp.
2.12. C æ phÇn chi phèi cña Nhµ níc: lµ c¸c lo¹i cæ phÇn ®¸p øng mét
trong hai ®iÒu kiÖn sau:
- Cæ phÇn cña Nhµ níc chiÕm trªn 50% (n¨m m ¬i phÇn tr¨m) ng sè
cæ phÇn cña C«ng ty;
- Cæ phÇn cña Nhµ níc Ýt nhÊt gÊp 2 lÇn cæ phÇn cña cæ ®«ng lín
nhÊt kh¸c trong C«ng ty.
2.13. Cæ phÇn ®Æc biÖt cña Nhµ níc: lµ cæ phÇn cña Nhµ níc trong
C«ng ty mµ Nhµ níc kh«ng cã cæ phÇn chi phèi nhng cã quyÒn quyÕt ®Þnh
mét sè vÊn ®Ò quan träng cña C«ng ty ® îc ghi trong §iÒu lÖ cc vµ ho¹t
®éng cña c«ng ty cæ phÇn.
2.14. TiÒn b¸n cæ phÇn: lµ sè tiÒn thu ® îc sau khi b¸n cæ phÇn cña
c«ng ty cæ phÇn.
2.15. TiÒn b¸n cæ phÇn thuéc vèn Nhµ níc: lµ gi¸ trÞ thùc tÕ phÇn vèn
Nhµ níc t¹i doanh nghiÖp trõ (-) gi¸ trÞ cæ phÇn Nhµ níc gãp vµo C«ng ty.
Sè tiÒn thùc thu vÒ b¸n cæ phÇn thuéc vèn Nhµ níc lµ tiÒn b¸n cæ
phÇn thuéc vèn Nhµ níc trõ (-) chi phÝ cæ phÇn ho¸ vµ gi¸ trÞ u ®·i cho ngêi
lao ®éng trong doanh nghiÖp.
2.16. Chi phÝ cæ phÇn ho¸: lµ c¸c khon chi phÝ thùc tÕ cÇn thiÕt ®Ó
chuyÓn doanh nghiÖp nhµ níc thµnh c«ng ty cæ phÇn.
2.17. C¬ quan qu¶n lý trùc tiÕp cña doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ lµ:
- Bé qu¶n lý ngµnh (nÕu lµ doanh nghiÖp ®éc lËp do Bé, ngµnh qu¶n
lý);
- Uû ban nh©n d©n nh, thµnh phè (nÕu lµ doanh nghiÖp ®éc lËp do
Uû ban nh©n d©n tØnh, thµnh phè qun lý);
- Héi ®ång qun trÞ Tæng C«ng ty Nhµ níc (nÕu lµ doanh nghiÖp
thµnh viªn Tæng C«ng ty Nhµ níc);
- Gi¸m ®èc doanh nghiÖp ®éc lËp (nÕu lµ bé phËn cña doanh nghiÖp
®éc lËp t¸ch ra ®Ó cæ phÇn ho¸).
2.18. Ngêi qun lý trùc tiÕp phÇn vèn Nhµ níc: lµ ngêi ® îc c¬ quan Nhµ
níc cã thÈm quyÒn cö trùc tiÕp qun lý phÇn vèn Nhµ níc t¹i c«ng ty cæ
phÇn.
2.19. Thêi ®iÓm cæ phÇn ho¸: lµ thêi ®iÓm ghi trong quyÕt ®Þnh cña
c¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn chuyÓn doanh nghiÖp nhµ níc thµnh c«ng
ty cæ phÇn.
2
3. Sau khi doanh nghiÖp Nhµ níc chuyÓn thµnh ng ty cæ phÇn th×
c«ng ty cæ phÇn ® îc kÕ thõa tÊt c quyÒn lîi vµ thùc hiÖn mäi nghÜa vô cña
doanh nghiÖp nhµ níc.
4. H×nh thøc cæ phÇn ho¸
Tuú theo t×nh h×nh vµ yªu cÇu cô thÓ, c¸c doanh nghiÖp nhµ níc cã
thÓ lùa chän vµ vËn dông mét trong bèn h×nh thøc cæ phÇn ho¸ díi ®©y:
4.1. Gi÷ nguyªn gi¸ trÞ phÇn vèn Nhµ níc hiÖn cã t¹i doanh nghiÖp, ph¸t
hµnh cæ phiÕu, thu hót thªm vèn ®Ó ph¸t triÓn doanh nghiÖp. Theo h×nh
thøc nµy th× gi¸ trÞ cæ phÇn cña Nhµ níc gãp vµo c«ng ty b»ng gi¸ trÞ thùc
tÕ phÇn vèn Nhµ níc t¹i doanh nghiÖp trõ (-) chi phÝ cæ phÇn ho¸, gi¸ trÞ u
®·i cho ngêi lao ®éng vµ gi¸ trÞ phÇn tr dÇn cña ngêi lao ®éng nghÌo theo
quy ®Þnh cña Nhµ níc.
4.2. B¸n mét phÇn gi¸ trÞ vèn Nhµ níc hiÖn cã t¹i doanh nghiÖp. Theo
h×nh thøc nµy th× Nhµ níc sö dông mét phÇn gi¸ trÞ thùc tÕ vèn Nhµ níc t¹i
doanh nghiÖp ®Ó b¸n cho c¸c cæ ®«ng.
4.3. T¸ch mét bé phËn cña doanh nghiÖp ®Ó cæ phÇn ho¸. Theo h×nh
thøc nµy th× mét bé phËn cña doanh nghiÖp cã thÓ ho¹t ®éng ®éc lËp vµ
h¹ch to¸n riªng gi¸ trÞ tµi sn, ® îc t¸ch ra ®Ó cæ phÇn ho¸ (ph©n xëng sn
xuÊt, cöa hµng, bé phËn dÞch vô ...).
4.4. B¸n toµn bé gi¸ trÞ vèn Nhµ níc hiÖn cã t¹i doanh nghiÖp ®Ó
chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn. Theo h×nh thøc nµy, Nhµ níc kh«ng tham
gia cæ phÇn ë C«ng ty cæ phÇn.
P h Çn thø h ai
N h ÷n g q u y ® Þ n h cô th Ó
I. Q u y Òn ® îc m u a c æ p h Çn lÇn ® Ç u
Khi doanh nghiÖp nhµ níc chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn th× quyÒn
mua cæ phÇn lÇn ®Çu ® îc quy ®Þnh t¹i §iÒu 8 NghÞ ®Þnh sè 44/1998/N§-
CP ngµy 29 th¸ng 6 n¨m 1998 cña ChÝnh phñ, nh sau:
1. Doanh nghiÖp mµ Nhµ níc gi÷ cæ phÇn chi phèi, cæ phÇn ®Æc biÖt
th× mçi ph¸p nh©n ® îc mua kh«ng qu¸ 10%, mçi c¸ nh©n ® îc mua kh«ng qu¸
5% ng sè cæ phÇn cña doanh nghiÖp.
2. Doanh nghiÖp mµ Nhµ níc kh«ng n¾m gi÷ cæ phÇn chi phèi, cæ
phÇn ®Æc biÖt th× mçi ph¸p nh©n ® îc mua kng qu¸ 20%, mçi c¸ nh©n ® îc
mua kh«ng qu¸ 10% ng sè cæ phÇn cña doanh nghiÖp.
3. Doanh nghiÖp mµ Nhµ níc kh«ng tham gia cæ phÇn th× kh«ng h¹n
chÕ ph¸p nh©n, c¸ nh©n mua cæ phÇn nhng phi cã ®ñ sè cæ ®«ng theo
quy ®Þnh cña LuËt C«ng ty.
4. Tríc khi cæ phÇn ho¸, doanh nghiÖp nhµ níc cã vay vèn cña ngêi lao
®éng ®Ó sn xuÊt kinh doanh, khi chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn th× ® îc
chuyÓn mét phÇn hoÆc toµn bé sè vèn ®· cho doanh nghiÖp vay thµnh vèn
mua cæ phÇn, nÕu hä cã yªu cÇu.
3
Sau 30 ngµy kÓ tõ ngµy b¾t ®Çu b¸n cæ phÇn, sè cæ phÇn thùc tÕ
b¸n ra cha ®ñ theo ®Ò ¸n ®· ® îc duyÖt mµ c¸c cæ ®«ng cã nhu cÇu mua cao
h¬n møc khèng chÕ quy ®Þnh th× sau khi cã ®Ò nghÞ cña doanh nghiÖp
cæ phÇn ho¸, c¬ quan quyÕt ®Þnh cæ phÇn ho¸ xem xÐt cô thÓ ®Ó ®iÒu
cnh t¨ng quyÒn ® îc mua cæ phÇn cho c¸c c¸ nh©n, ph¸p nh©n phï hîp víi
t×nh h×nh cña doanh nghiÖp. §èi víi doanh nghiÖp mµ Nhµ níc gi÷ cæ phÇn
chi phèi, th× viÖc t¨ng quyÒn ® îc mua cæ phÇn kh«ng lµm ¶nh hëng ®Õn
cæ phÇn chi phèi cña Nhµ níc.
II. X¸c ® Þ n h g trÞ d o a n h n g hi Öp
1. Nguyªn t¾c x¸c ®Þnh: Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 11 vµ §iÒu 12 NghÞ
®Þnh sè 44/1998/N§-CP ngµy 29 th¸ng 6 n¨m 1998 cña ChÝnh phñ.
2. KiÓm kª tµi sn thuéc së h÷u cña doanh nghiÖp.
Tµi sn thuéc së h÷u cña doanh nghiÖp pi kiÓm kª bao gåm: Tµi sn
lu ®éng vµ ®Çu t ng¾n h¹n, tµi sn cè ®Þnh vµ ®Çu t dµi h¹n ® îc ph¶n ¸nh
trong B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh.
Tµi sn thuª ngoµi, vËt t hµng ho¸ nhËn gi÷ hé, nhËn gia c«ng, nhËn b¸n
hé, nhËn ký göi ® îc kiÓm kª riªng.
2.1. KiÓm kª tµi sn phi theo c¸c yªu cÇu sau ®©y:
2.1.1. X¸c ®Þnh sè lîng tµi sn thùc tÕ hiÖn cã ®Õn thêi ®iÓm x¸c
®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp.
2.1.2. Ph©n lo¹i tµi sn hiÖn cã thuéc së h÷u cña doanh nghiÖp:
- Tµi sn mµ doanh nghiÖp cã nhu cÇu sö dông th× c¨n vµo th«ng
sè kü thuËt vµ thùc tr¹ng tµi sn ®Ó x¸c ®Þnh chÊt lîng n l¹i cña tõng tµi
sn, lo¹i hoÆc nhãm tµi sn. ChÊt lîng n l¹i thÓ hiÖn b»ng tû lÖ % so víi
chÊt lîng tµi sn mua s¾m, ®Çu t x©y dùng míi.
- Tµi sn kh«ng cã nhu cÇu sö dông bao gåm tµi sn kh«ng cÇn dïng,
tµi sn kng cã kh n¨ng phôc håi cho qu¸ tr×nh sn xuÊt kinh doanh ® îc kª
khai riªng ®Ó cã biÖn ph¸p xö lý.
- Tµi sn h×nh thµnh tõ quü khen thëng, phóc lîi (nÕu cã) cÇn kiÓm kª
®Ó bµn giao riªng cho c«ng ty cæ phÇn qun lý, sö dông. 2.1.3. X¸c ®Þnh tµi
sn thiÕu hôt so víi sæ s¸ch (nÕu cã).
2.1.4. §èi chiÕu vµ ph©n lo¹i c¸c khon c«ng nî.
Nî phi thu khã ®ßi phi cã cng hîp lÖ, cô thÓ:
- Kho¶n nî mµ con nî kh«ng x¸c nhËn;
- Con nî lµ ph¸p nh©n ®· bÞ gii thÓ, ph¸ sn;
- Con nî lµ c¸ nh©n ®· chÕt, ®· bá trèn, kh«ng cã ngêi kÕ thõa tr¸ch
nhiÖm;
- C¸c khon nî khã ®ßi do c¸c nguyªn nh©n kh¸c.
4
2.2. Tæ chøc kiÓm kª tµi sn
Gi¸m ®èc doanh nghiÖp nhµ níc cæ phÇn ho¸ phi thµnh lËp Héi ®ång
®Ó kiÓm kª tµi sn theo c¸c yªu cÇu trªn. Thµnh viªn Héi ®ång kiÓm kª gåm:
- Gi¸m ®èc doanh nghiÖp nhµ níc thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ lµ Chñ tÞch
Héi ®ång;
- KÕ to¸n trëng lµ thµnh viªn Héi ®ång;
- Trëng phßng kü thuËt lµ thµnh viªn Héi ®ång;
Ngoµi ra, tuú theo t×nh h×nh cô thÓ, gi¸m ®èc doanh nghiÖp mêi c¸c
chuyªn gia kü thuËt am hiÓu tÝnh n¨ng t¸c dông vµ chÊt lîng cña tµi sn ®Ó
tham gia vµo Héi ®ång kiÓm kª tµi sn.
3. Xö lý tµi sn vµ c¸c khon nî tríc khi cæ phÇn ho¸
3.1. C¸c tµi sn sau ®©y kh«ng tÝnh vµo gi¸ trÞ doanh nghiÖp ®Ó cæ
phÇn ho¸:
3.1.1. Nh÷ng tµi sn mµ doanh nghiÖp kh«ng thÓ tiÕp tôc sö dông ®·
pn ¶nh trªn b¸o c¸o tµi chÝnh tríc thêi ®iÓm x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp
cã thÓ xö lý theo mét trong nh÷ng biÖn ph¸p sau ®©y:
- C¬ quan qun lý trùc tiÕp cña doanh nghiÖp ®iÒu ®éng cho c¸c
doanh nghiÖp kh¸c thuéc ph¹m vi qun lý cña m×nh;
- Tæ chøc b¸n ®Êu gi¸ (hoÆc thanh lý); TiÒn thu tõ b¸n ®Êu gi¸ (hoÆc
thanh lý) sau khi trõ (-) chi phÝ b¸n ®Êu gi¸ (hoÆc thanh lý) nÕu ph¸t sinh tríc
thêi ®iÓm cæ phÇn ho¸ th× tÝnh vµo gi¸ trÞ doanh nghiÖp, nÕu ph¸t sinh sau
thêi ®iÓm cæ phÇn ho¸ th× pi nép vµo tµi khon t¬ng øng quy ®Þnh t¹i
§iÓm 2 Môc V cña Th«ng t nµy;
- NÕu khi chuyÓn doanh nghiÖp nhµ níc thµnh c«ng ty cæ phÇn mµ c¸c
tµi sn nµy kh«ng b¸n ®Êu gi¸ (hoÆc thanh lý) ® îc th× c¬ quan quyÕt ®Þnh
cæ phÇn ho¸ uû quyÒn cho c«ng ty cæ phÇn qun lý hé. ChËm nhÊt trong
vßng 90 ngµy kÓ tõ thêi ®iÓm cæ phÇn ho¸, c¬ quan quyÕt ®Þnh cæ phÇn
ho¸ phi tæ cc b¸n ®Êu gi¸ (hoÆc thanh lý) ®Ó thu håi vèn. ViÖc b¸n ®Êu
gi¸ (hoÆc thanh lý) tµi sn thùc hiÖn theo quy ®Þnh hiÖn hµnh.
3.1.2. Nî phi thu khã ®ßi quy ®Þnh t¹i §iÓm 2.1.4. môc nµy.
3.1.3. Chi phÝ x©y dùng dë dang cña nh÷ng c«ng tr×nh ®· ®×nh ho·n
tríc thêi ®iÓm x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp.
3.1.4. C¸c khon ®Çu t dµi h¹n vµ doanh nghiÖp kh¸c nhng doanh
nghiÖp kh«ng thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ khon ®Çu t nµy th× c¬ quan quyÕt
®Þnh cæ phÇn ho¸ xö lý.
3.1.5. Tµi sn thuª tµi chÝnh: lµ phÇn nî cha tr cho chñ tµi sn.
3.1.6. Tµi sn thuª ngoµi: Trêng hîp bªn cho thuª ®ång ý b¸n, doanh
nghiÖp ®i thuª ®ång ý mua tµi sn ®ang thuª th× doanh nghiÖp ®i thuª cã
tr¸ch nhiÖm thanh to¸n theo gi¸ hai bªn tho thuËn. NÕu bªn cho thuª lµ
doanh nghiÖp nhµ níc cïng c¬ quan qu¶n lý trùc tiÕp ®ång ý chuyÓn giao tµi
sn cho doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ th× c¬ quan qun lý trùc tiÕp cña doanh
nghiÖp quyÕt ®Þnh ®iÒu ®éng tµi sn cho bªn ®i thuª, bªn giao tµi sn ® îc
h¹ch to¸n gim vèn, bªn nhËn tµi sn ® îc h¹ch to¸n t¨ng vèn. Bªn nhËn tµi sn
5