Thực trạng nhiễm giun dua (ascaris lumbricoides), giun tóc (trichuris trichiura) và giun móc mỏ (ancylostoma duodenale necator americanus) ở học sinh tiểu học tại hai xã 2 xã Ea Phê và Ea Kuang huyện Krông Pách tỉnh Đăk Lăk năm 2011

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> THỰC TRẠNG NHIỄM GIUN DUA (ASCARIS LUMBRICOIDES),<br /> GIUN TÓC (TRICHURIS TRICHIURA) VA GIUN MÓC/MỎ<br /> (ANCYLOSTOMA DUODENALE/NECATOR AMERICANUS) Ở HỌC SINH<br /> TIỂU HỌC TẠI HAI XÃ EA PHE VA EA KUANG HUYỆN KRÔNG PÁCH<br /> TỈNH ĐĂK LĂK NĂM 2011<br /> Nguyễn Châu Thành*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Xác định tỷ lệ, cường độ nhiễm giun truyền qua đất và đánh giá kiến thức, thái độ, thực hành<br /> phòng chống bệnh giun truyền qua đất ở học sinh tiểu học.<br /> Đối tượng và phương pháp: Điều tra ngang mô tả nhiễm giun đũa (Ascaris lumbricoides), giun tóc<br /> (Trichuris trichiura) và giun móc/mỏ (Ancylostoma duodenale/Necator americanus) từ tháng 6 đến tháng 11<br /> năm 2011 tại 2 trường tiểu học ở 2 xã Ea Phê và Ea Kuang huyện Krông Pách tỉnh Đăk Lăk với 774 mẫu xét<br /> nghiệm phân và 426 mẫu điều tra KAP.<br /> Kết quả: Tỷ lệ nhiễm giun chung là 19,51%; Tỷ lệ nhiễm giun móc/mỏ ở khối lớp 1-3 (23,88% và 23,42%)<br /> cao hơn khối lớp 4-5 (14,54% và 14,54%); Đối với giun đũa và giun tóc tỷ lệ nhiễm giun không có sự khác biệt<br /> giữa các khối lớp này và nhiễm rất thấp (1,55% và 0,65%). Cả 2 trường tiểu học chủ yếu là nhiễm 1 loại giun<br /> (89,04%-91,03%); Cường độ nhiễm giun đũa, giun tóc và giun móc/mỏ chung là 100% đều ở mức độ nhẹ.<br /> Hiểu biết của học sinh về bệnh giun: vẫn còn 23,47-24,88% các em không biết bất kỳ một nguyên nhân lây<br /> nhiễm hoặc một biện pháp phòng chống giun nào; Thái độ của học sinh về phòng chống giun là rất tốt có 92,02%<br /> cho rằng cần có hố xí; có 87,79% cần mua thuốc tẩy giun định kỳ; có 73% các em cho rằng phòng chống bệnh<br /> giun là cần thiết; Thực hành của học sinh về phòng chống giun cũng rất tốt: không uống nước lã là 92,72%; rửa<br /> tay trước khi ăn là 97,42%; rửa tay sau khi đi vệ sinh là 97,42%; 88,26% các em không đi chân đất; có 89,67%<br /> các em và gia đình đại tiện vào hố xí. Tuy nhiên vẫn còn 11,74% các em có thói quen đi chân đất và 11,74%<br /> không đi cầu vào hố xí.<br /> Kết luận: Tỷ lệ nhiễm giun chung là 19,51%; Tỷ lệ nhiễm giun móc/mỏ ở khối lớp 1-3 (23,88% và<br /> 23,42%). Cường độ nhiễm giun đũa, giun tóc và giun móc/mỏ chung là 100% đều ở mức độ nhẹ.<br /> Từ khóa: Giun truyền qua đất, Đăk Lăk<br /> <br /> ABSTRACT<br /> THE SITUATION OF ROUNDWORM INFECTION (ASCARIS LUMBRICOIDES), HAIR WORMS<br /> (TRICHURIS TRICHIURA) AND (ANCYLOSTOMA DUODENAL/NECATOR AMERICANUS) IN<br /> PUPILS IN TWO COMMUNES EA PHE AND EA KUANG KRONG PACH DISTRICT, DAK LAK<br /> PROVINCE 2011<br /> Nguyen Chau Thanh* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 - Supplement of No 1 - 2013: 151 - 156<br /> Study objectives: Identify the rate, intensity of worm infection transmitted through the soil and Evaluation<br /> of knowledge, attitudes and practices against worm infection transmitted through the soil in elementary school.<br /> Subjects and methods: We investigate horizontal description infected with roundworm (Ascaris<br /> * Trung tâm Phòng chống Sốt rét KST – CT Đăk Lăk<br /> Tác giả liên lạc: ThS Nguyễn Châu Thành, ĐT: 0903519589, Email: nchauthanh@gmail.com<br /> <br /> Chuyên Đề Ký Sinh Trùng<br /> <br /> 151<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> lumbricoides), hair worms (Trichuris trichiura) and hookworm/mine (Ancylostoma duodenale/Necator<br /> americanus) from June to November 2011 in two primary schools in 2 Ea Phe and Ea Kuang communes Krong<br /> Pach district Dak Lak province with 774 samples of tools and 426 samples of KAP survey.<br /> Results: General worm infection rate was 19.51%; hookworm infection rate / mines in grade 1-3 (23.88%<br /> and 23.42%) than grade 4-5 (14.54% and 14.54%); For roundworms and hair worm worm infection rate is no<br /> difference between this grade and infection is very low (1.55% and 0.65%). The two primary schools mainly 1infected worms (89.04% -91.03%); Intensity infected with roundworms, hair worms and hookworms / mines in<br /> the two cases by gender are in the section mild infection; Intensity of roundworm infection, hair worms and<br /> hookworms/General Mine is 100% are mild. Student's understanding of the worm infection is still 23.47 to<br /> 24.88% of the children do not know any cause or infection a worm prevention measures; attitude of students<br /> about prevention of worms is very good 92.02% said that should have toilets; 87.79% to buy periodic deworming<br /> drugs; 73% of them said that anti-worm infection is necessary; Student Practice worm prevention also very good:<br /> no drinking water was 92.72%; wash hands before eating was 97.42%; wash your hands after going to the toilet<br /> was 97.42%; 88.26% of these children do not go barefoot; 89.67% of the children and their families into the toilet<br /> bowel. But there are still 11.74% of them have a habit of going barefoot and 11.74% do not have a bowel<br /> movement on the toilet.<br /> Conclusion: Common worm infection rate was 19.51%; hookworm infection rate in grade 1-3 (23.88% and<br /> 23.42%). The intensity of roundworm infection, hair worms and hookworms is in mild.<br /> Key words: worm transmitted through the soil, Dak Lak<br /> cho sự lan truyền và phát triển bệnh giun TQĐ:<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> khí hậu nóng và ẩm, đời sống thu nhập thấp, vệ<br /> Giun đũa (Ascaris lumbricoides), giun tóc<br /> sinh môi trường còn nhiều hạn chế, tập quán<br /> (Trichuris trichiura) và giun móc/mỏ (Ancylostoma<br /> sinh hoạt, canh tác còn lạc hậu…(5,6) do đó,<br /> duodenale/Necator americanus) là các loại giun<br /> chúng tôi tiến hành nghiên cứu: ‘’Thực trạng<br /> truyền qua đất (Soil-transmitted nematodes). Theo<br /> nhiễm giun đũa (Ascaris lumbricoides), giun tóc<br /> tổ chức Y tế Thế giới (WHO), 1998 ước tính trên<br /> (Trichuris<br /> trichiura)<br /> và<br /> giun<br /> móc/mỏ<br /> thế giới có khoảng 1,4 tỷ người nhiễm giun đũa<br /> (Ancylostoma duodenale/Necator americanus) ở<br /> với 250 triệu người có biểu hiện bệnh và tử vong<br /> học sinh tiểu học tại hai xã Ea Phê và Ea Kuang<br /> hàng năm do giun đũa lên tới 60.000 người; số<br /> huyện Krông Pách tỉnh Đăk Lăk năm 2011” với<br /> người bị nhiễm giun tóc khoảng 1 tỷ người với<br /> 02 mục tiêu: Xác định tỷ lệ, cường độ nhiễm giun<br /> 46 triệu người biểu hiện bệnh và tử vong hàng<br /> truyền qua đất ở các trường tiểu học; Đánh giá kiến<br /> năm do giun tóc lên tới 10.000 người; số người<br /> thức, thái độ và thực hành về phòng chống bệnh giun<br /> bị nhiễm giun móc/mỏ khoảng 1,2 tỷ người với<br /> truyền qua đất ở học sinh.<br /> 151 triệu người biểu hiện bệnh và tử vong hàng<br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> năm do giun móc/mỏ lên tới 65.000 người. Tình<br /> trạng nhiễm các loại giun truyền qua đất (TQĐ)<br /> Địa điểm nghiên cứu<br /> nói trên gây nhiều tác hại thầm lặng và lâu dài<br /> Tại 2 trường tiểu học ở 2 xã Ea Phê và Ea<br /> tới sức khoẻ con người, và cho mọi lứa tuổi nhất<br /> Kuang huyện Krông Pách có điều kiện kinh tế<br /> là trẻ em: gây thiếu máu, làm còi cọc, chậm phát<br /> văn hóa và xã hội tương tự nhau; Người dân<br /> triển về thể chất và trí tuệ. Ở Việt Nam nhiễm<br /> chủ yếu trồng lúa, rau màu và cây cà phê; các<br /> các loại giun truyền qua đất khá phổ biến song<br /> em học sinh đều là dân tộc Kinh.<br /> tỷ lệ nhiễm khác nhau giữa các khu vực và đối<br /> Thời gian nghiên cứu<br /> tượng(1,2,4,7).<br /> Từ tháng 6 đến tháng 11 năm 2011<br /> Đăk Lăk hội đủ những điều kiện thuận lợi<br /> <br /> 152<br /> <br /> Chuyên Đề Ký Sinh Trùng<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> Tổng số người được xét nghiệm<br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> <br /> Bảng 1. Các mức cường độ nhiễm các loại giun theo<br /> WHO (3)<br /> <br /> Học sinh tiểu học của 2 xã<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> Nghiên cứu ngang mô tả<br /> <br /> Mẫu xét nghiệm phân<br /> Theo phương pháp Kato-Katz. Đơn vị mẫu là<br /> cá thể: Một điểm lấy mẫu là một trường tiểu học<br /> Theo công thức tính cỡ mẫu cho một điều<br /> tra cắt ngang, số mẫu cần khảo sát cho 1 điểm<br /> nghiên cứu là:<br /> <br /> Z (21   / 2 ) P (1  p )<br /> d2<br /> <br /> n=<br /> <br /> Mẫu điều tra kiến thức, thái độ, thực hành<br /> (KAP) về phòng chống nhiễm giun truyền qua<br /> đất<br /> Tất cả các học sinh khối lớp 4 và khối lớp 5.<br /> <br /> Phương pháp thu thập số liệu<br /> Kết quả xét nghiệm phân và phỏng vấn các<br /> em khối lớp 4 và khối lớp 5 đều nhập vào mẫu<br /> thu thập số liệu.<br /> <br /> Các chỉ số nghiên cứu<br /> Chỉ số mô tả tỷ lệ nhiễm trong từng trường<br /> tiểu học<br /> Công thức sau được dùng để tính chỉ số<br /> nhiễm tại một trường:<br /> Tỷ lệ nhiễm<br /> <br /> Số người có xét nghiệm<br /> dương tính<br /> Số người được xét<br /> nghiệm<br /> <br /> =<br /> <br /> x 100<br /> <br /> Chỉ số mô tả cường độ nhiễm trong từng<br /> trường<br /> Cường độ nhiễm trung bình của từng loại<br /> giun; Cường độ nhiễm trung bình theo giới;<br /> Đơn vị đo cường độ nhiễm ở mức độ cá thể là<br /> “Số trứng trên một gam phân” (epg). Với kỹ<br /> thuật Kato-Katz, việc tính epg được thực hiện<br /> bằng phép nhân số trứng đếm được trên lam với<br /> 20(3).<br /> Công thức tính cường độ nhiễm<br /> Cường độ nhiễm<br /> trung bình<br /> <br /> =<br /> <br /> Tổng số trứng trên một gam phân<br /> của các cá thể<br /> <br /> Chuyên Đề Ký Sinh Trùng<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Cường<br /> độ Nhiễm nhẹ Nhiễm trung bình Nhiễm nặng<br /> Giun<br /> Đũa<br /> 1 - 4.999 epg 5.000 - 49.000 epg  50.000 epg<br /> Tóc<br /> 1 - 999 epg 1.000 - 9.999 epg<br />  10.000<br /> Móc<br /> 1 - 1.999 epg 2.000 - 3.999 epg  4.000 epg<br /> <br /> Nhóm chỉ số mô tả kết quả điều tra KAP: Tỷ<br /> lệ số gia đình học sinh có hố xí; Tỷ lệ hố xí hợp<br /> vệ sinh; Tỷ lệ các em và gia đình đại tiện ra đất<br /> quanh nhà; Kiến thức và thực hành của học sinh<br /> về phòng chống nhiễm giun TQĐ: Tỷ lệ các em<br /> biết về nguyên nhân có thể lây nhiễm giun; Tỷ lệ<br /> các em biết về tác hại của nhiễm giun; Tỷ lệ các<br /> em biết các cách phòng chống bệnh giun; Tỷ lệ<br /> các em thấy cần thiết có hố xí, mua thuốc giun,<br /> tẩy giun định kỳ, phòng chống giun sán; Tỷ lệ<br /> các em thực hành đúng về phòng chống giun<br /> TQĐ.<br /> <br /> Phương pháp xử lý số liệu<br /> Phương pháp thống kê sinh học; phần mềm<br /> Microsoft Excel<br /> <br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> Tỷ lệ nhiễm, cường độ nhiễm các loài giun<br /> TQĐ ở các trường tiểu học<br /> Bảng 2. Tỷ lệ nhiễm giun chung, từng loài giun theo<br /> trường<br /> Trường/<br /> xã<br /> N<br /> <br /> Nhiễm<br /> Giun<br /> Giun đũa Giun tóc<br /> chung<br /> móc/mỏ<br /> Số Tỷ lệ Số Tỷ lệ Số Tỷ lệ Số Tỷ lệ<br /> (+) (%) (+) (%) (+) (%) (+) (%)<br /> <br /> Trường<br /> TQT Ea 385 73 18,96 5 1,3<br /> Phê<br /> Trường<br /> PCT Ea 389 78 20,05 7 1,8<br /> Kuang<br /> Tổng 774 151 19,51 12 1,55<br /> <br /> 3<br /> <br /> 0,78 73 18,96<br /> <br /> 2<br /> <br /> 0,51 76 19,54<br /> <br /> 5<br /> <br /> 0,65 149 19,25<br /> <br /> Nhận xét: Kết quả bảng 2.1 cho thấy Trường<br /> TQT và Trường PCT đều nhiễm giun đũa, giun<br /> tóc và giun móc/mỏ; tỷ lệ nhiễm giun chung là<br /> 19,51%; trong đó giun móc/mỏ tỷ lệ nhiễm cao<br /> nhất là 19,25%, giun đũa tỷ lệ nhiễm là 1,55%,<br /> giun tóc tỷ lệ nhiễm là 0,65%.<br /> <br /> 153<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Bảng 3. Tỷ lệ nhiễm giun truyền qua đất theo khối<br /> lớp cuả từng trường<br /> Nhiễm<br /> Giun<br /> Giun<br /> Giun tóc<br /> chung<br /> đũa<br /> móc/mỏ<br /> Trường Tuổ<br /> n<br /> /xã<br /> i<br /> Số TL Số TL Số TL Số TL<br /> (+) (%) (+) (%) (+) (%) (+) (%)<br /> Lớp<br /> Trường 1-3 211 49 23,22 3 1,42 2 0,95 49 23,22<br /> TQT Ea<br /> Phê Lớp 174 24 13,79 2 1,15 1 0,57 24 13,79<br /> 4-5<br /> Cộng<br /> 385 73 18,96 5 1,3 3 0,78 73 18,96<br /> Lớp<br /> Trường 1-3 216 52 24,07 4 1,85 2 0,92 51 23,61<br /> PCT Ea<br /> Kuang Lớp 163 26 15,59 3 1,84 0 0 25 15,34<br /> 4-5<br /> Cộng<br /> 389 78 20,05 7 1,8 2 0,51 76 19,54<br /> Lớp 1-3 của<br /> 427 102 23,88 7 1,64 4 0,94 100 23,42<br /> hai trường<br /> Lớp 4-5 của<br /> 337 49 14,54 5 1,48 1 0,29 49 14,54<br /> hai trường<br /> Tổng 2<br /> 774 151 19,51 12 1,55 5 0,65 149 19,25<br /> trường<br /> <br /> Nhận xét: Kết quả bảng 2.2 cho thấy tỷ lệ<br /> nhiễm giun chung, nhiễm giun móc/mỏ ở khối<br /> lớp 1-3 cao hơn khối lớp 4-5 trong từng trường<br /> và chung cả hai trường (23,88% so với 14,54%;<br /> 23,42% so với 14,54%), sự khác biệt có ý nghĩa<br /> thống kê với p