Tiểu luận Chính sách kinh tế đối ngoại: Trong điều kiện hội nhập, các tiêu chuẩn kỹ thuật được coi là công cụ hữu hiệu để điều tiết hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa của các quốc gia và liên hệ tại Việt Nam

Ộ

Ụ

Ạ

B  GIÁO D C VÀ ĐÀO T O

ƯỜ

Ạ Ọ

Ố

Ế

TR

NG Đ I H C KINH T  QU C DÂN

Ạ Ọ

Ạ

Ệ

VI N ĐÀO T O SAU Đ I H C

Ậ

Ể

ế ố

TI U LU N Môn: Chính sách Kinh t

ạ  đ i ngo i

Ề

Đ  TÀI:

Ệ

Ộ

Ậ

Ẩ

Ề

“TRONG ĐI U KI N H I NH P, CÁC TIÊU CHU N K

Ỹ

Ậ ƯỢ

Ể Ề

Ụ Ữ

Ệ

THU T Đ

Ế   C COI LÀ CÔNG C  H U HI U Đ  ĐI U TI T

Ạ Ộ

Ủ

Ấ

Ậ

Ẩ

HO T Đ NG XU T NH P KH U HÀNG HÓA C A CÁC

Ố

QU C GIA

Ệ Ạ

Ệ

.

VÀ LIÊN H  T I VI T NAM”

ễ

ỳ

ưở

(Tr

ng

Nhóm 2

: Nguy n Qu nh Hoa

nhóm)

ễ

ệ

ị Nguy n Th  Minh Hu

ữ

ị

ệ

Nh  Th  Hu

ỳ Vũ Qu nh Anh

ứ

ễ

Nguy n Đ c Tùng

ỗ

ọ

Đ  Văn Tr ng

L pớ

: CH.K24N

ả

ướ

ị ươ

Gi ng viên h

ng d n

ỗ ẫ : TS. Đ  Th  H ng

THÁNG 6/2016

2

Ụ

Ụ

M C L C

Ờ Ở Ầ L I M  Đ U

ủ ươ ự ộ ế ố ế ự ệ ệ Th c hi n ch  tr ậ ng h i nh p kinh t qu c t và khu v c, Vi t Nam đã tr ở

ứ ủ ở thành thành viên chính th c c a ASEAN, tham gia AFTA, APEC, ASEM; tr  thành

ứ ủ ứ ổ ươ ế ớ ạ thành viên chính th c c a T  ch c Th ng m i Th  gi ệ   i WTO và tham gia Hi p

ươ ạ ự ố ả ố ế ự ễ ị đ nh Th ng m i t do TPP. Trong b i c nh khu v c hóa và qu c t hóa di n ra

ớ ộ ấ ả ự ố ớ v i quy mô ngày càng l n, t c đ  ngày càng nhanh trên t t c  các lĩnh v c, c  v ả ề

ề ộ ề ướ ệ ướ ệ ể chi u sâu và chi u r ng; các n ặ c, đ c bi t là các n ộ   c công nghi p phát tri n m t

ở ử ị ườ ệ ả ặ ầ ỏ m t luôn đi đ u trong vi c đòi h i ph i đàm phán m  c a th  tr ng và thúc đ y t ẩ ự

ươ ạ ặ ạ ư ệ ơ ớ do hóa th ng m i, m t khác l ề   i luôn đ a ra các bi n pháp tinh vi h n v i nhi u

ứ ạ ộ ả ả ấ ả ơ ướ ủ ọ ụ ằ rào c n ph c t p h n nh m b o h  s n xu t trong n c c a h  hay các m c đích

ề ệ ể ộ ế ỗ ố công c ng khác. Tùy vào đi u ki n phát tri n kinh t ả    m i qu c gia, các rào c n

ươ ố ế ặ ạ ệ ậ ượ ử ụ ẩ ỹ th ng m i qu c t , đ c bi t là các tiêu chu n k  thu t đ ạ   c s  d ng linh ho t,

ờ ỳ ứ ạ ứ ạ ớ ỏ ừ ặ ắ tinh vi, ph c t p n i l ng, th t ch t, ph c t p trong t ng th i k  khác nhau.

ố ế ề ự ệ ế ế ươ ệ Quá trình th c hi n các cam k t qu c t v  kinh t , th ạ ng m i mà Vi t Nam

ế ề ệ ả ặ ẩ ớ ị ề   đã ký k t ho c chu n b  tham gia cũng luôn đi li n v i vi c chúng ta ph i đi u

ở ử ị ườ ỉ ệ ề ả ể ả ộ ị ấ ch nh chính sách, m  c a th  tr ng n i đ a. Đ  b o v  n n s n xu t trong n ướ   c,

ể ề ướ ụ ự ế ầ ả ộ ồ phát tri n đ ng đ u và h ứ   ng đ n các m c tiêu xã h i, c n ph i có s  nghiên c u

ệ ề ả ươ ố ế ạ ẩ ậ ỹ toàn di n v  các rào c n th ng m i qu c t , trong đó có tiêu chu n k  thu t và

ộ ố ủ ự ệ ể ể ố ượ ữ kinh nghi m c a m t s  qu c gia đ  chúng ta có th  xây d ng đ c nh ng chính

ệ ả ợ ớ ệ ố ế ồ ờ ả ự ự ọ sách hi u qu , phù h p v i thông l qu c t ộ ; đ ng th i b o h  có s  l a ch n, có

ờ ạ ệ ườ ề ệ ả ệ ườ th i h n, có đi u ki n và b o v  ng ả i tiêu dùng, b o v  môi tr ng sinh thái.

ủ ứ ạ ả ự ề Trong ph m vi c a nghiên c u, nhóm tác gi ọ  l a ch n đ  tài “Trong đi uề

ậ ượ ộ ề ệ ậ ẩ ỹ ị ki n h i nh p, các quy đ nh v  tiêu chu n k  thu t đ ụ ữ   c coi là công c  h u

ế ạ ộ ủ ố ấ ậ ẩ ệ ể ề hi u đ  đi u ti t ho t đ ng xu t nh p kh u hàng hóa c a các qu c gia và liên

ệ ạ ệ . h  t i Vi t Nam”

ớ ạ ề ờ ứ ề ệ ề ắ ắ ớ V i gi i h n v  th i gian và đi u ki n nghiên c u, ch c ch n đ  tài không

ặ ạ ữ ể ế ỏ ả ấ ậ ượ th  tránh kh i nh ng m t h n ch . Nhóm tác gi r t mong nh n đ ế   c các ý ki n

4

ủ ứ ể ệ ạ ầ đóng góp c a quý th y cô và các b n đ  hoàn thi n thêm nghiên c u này.

5

ả ơ ọ Xin trân tr ng c m  n!

Ả Ỹ Ậ Ậ Ề ƯƠ I. LÝ LU N CHUNG V  RÀO C N K  THU T  TRONG TH Ạ   NG M I

QU C TỐ Ế

1. Các khái ni mệ

ả ươ ạ ườ ượ ạ “Rào c n trong th ng m i qu c t ” ố ế  th ng đ c chia làm hai lo i là các rào

ớ ự ế ả ờ ế ả c n thu  quan và các rào c n phi thu  quan. V i s  ra đ i và phát tri n c a t ể ủ ổ ứ    ch c

ươ ế ớ ỏ ắ ế th ạ ng m i th  gi i (WTO), xóa b , c t gi m ả  “hàng rào thu  quan” là nguyên t cắ

ủ ư ố ờ ồ ố ố ớ   ệ ữ ơ ả c  b n c a WTO, chi ph i m i quan h  gi a các qu c gia; nh ng đ ng th i, v i

ệ ế ắ ả ố ướ vi c c t gi m hàng rào thu  quan, các qu c gia đang có xu h ụ ng áp d ng ngày

ơ ế ả ệ ắ ở ậ ế ả “rào c n phi thu  quan” ề càng nhi u h n các . B i v y, ti p theo vi c c t gi m thu ế

ệ ướ ọ ố ế ủ quan thì tr ng tâm c a WTO và các hi p c qu c t ể  khác đã chuy n thành lo i tr ạ ừ

ế ả ươ ự ệ ế ạ các rào c n phi thu  quan trong th ệ ng m i. Tuy nhiên, vi c th c hi n ti n trình

ươ ấ ề ế ể ố ố này t ả   ng đ i khó khăn cho dù WTO đã th ng nh t v  cách hi u th  nào là rào c n

ư ế ế ả ạ ư ượ ị ề phi thu  quan nh ng nhi u rào c n phi thu  quan l i ch a đ c xác đ nh rõ ràng.

ể ề ơ ở ệ ả ậ ỹ ỉ ươ Hi n nay, c  s  pháp lý đ  đi u ch nh các rào c n k  thu t trong th ạ   ng m i

ớ ị ậ ố ớ ệ ề ỹ ị Hi p đ nh v  hàng rào k  thu t đ i v i th ươ   ng ủ c a WTO có t ệ i hai Hi p đ nh là

ệ ề ệ ự ệ ị ẩ   ệ Hi p đ nh v  bi n pháp v  sinh và an toàn th c ph m ị m iạ   (Hi p đ nh TBT) và

ư ệ ệ ề ả ị ị ị (Hi p đ nh SPS) nh ng trong c  hai hi p đ nh này đ u không đ nh nghĩa rõ ràng th ế

ậ ỹ ươ ạ ả nào là rào c n k  thu t th ng m i.

ậ ố ớ ươ ữ ậ ỹ ả 1.1. Thu t ng  rào c n k  thu t đ i v i th ạ ng m i

ậ ố ớ ả ỹ ậ ươ ượ Thu t ng ạ   đ ề ậ c WTO đ  c p chính ữ rào c n k  thu t đ i v i th ng m i

ệ ị ề ậ ỹ ươ ệ ị ượ th c t ứ ạ Hi p đ nh v  hàng rào k  thu t trong th i ng m i ạ (Hi p đ nh TBT), đ ể   c hi u

ẩ ỹ ộ ướ ẩ ố ớ ụ ậ  mà m t n ậ   c áp d ng đ i v i hàng hoá nh p là các tiêu chu n, quy chu n k  thu t

ự ằ ẩ ẩ ố ớ ủ kh u ho c ậ ợ  c a hàng hoá nh p kh u đ i v i các ặ quy trình nh m đánh giá s  phù h p

ẩ ỹ ệ ậ ẩ ậ ọ ỹ ệ   tiêu chu n, quy chu n k  thu t đó. Sau đây g i chung là các bi n pháp k  thu t – bi n

pháp TBT.

1.2. Tiêu chu nẩ

ệ ị ị ộ ơ ượ Hi p đ nh TBT đ nh nghĩa ừ   c th a ệ tiêu chu nẩ  là: “Tài li u do m t c  quan đ

ể ử ụ ề ầ ắ ậ ị nh n ban hành đ  s  d ng chung và nhi u l n, trong đó quy đ nh các quy t c, h ướ   ng

6

ủ ả ặ ẩ ặ ặ ươ ấ ẫ d n ho c các đ c tính c a s n ph m, ho c các quy trình và ph ả ng pháp s n xu t có

ệ ể ồ ủ ệ ắ liên quan mà vi c tuân th  là không b t bu c ộ . Tài li u này có th  bao g m t ấ ả ặ   t c  ho c

ữ ể ượ ậ ỉ ầ ề ứ ế ch  liên quan riêng đ n thu t ng , bi u t ng, cách th c đóng gói, yêu c u v  dán nhãn

ặ ượ ộ ả ụ ẩ ặ ươ ho c ghi nhãn đ c áp d ng cho m t s n ph m, quy trình ho c ph ả   ng pháp s n

1]

xu t”.[ấ

ỹ ậ ẩ 1.3. Quy chu n k  thu t

ệ ị ị ẩ ỹ ệ ặ ị Hi p đ nh TBT đ nh nghĩa ậ là: “Tài li u quy đ nh đ c tính quy chu n k  thu t

ẩ ặ ươ ả ấ ủ ả c a s n ph m ho c quy trình và các ph ồ   ng pháp s n xu t có liên quan, bao g m

ị ẩ ậ ỹ ủ ệ ắ mà vi c tuân th  là b t bu c các quy đ nh hành chính ộ . Quy chu n k  thu t có th ể

ấ ả ể ượ ữ ế ậ ặ ỉ ứ ồ bao g m t t c  ho c ch  liên quan riêng đ n thu t ng , bi u t ng, cách th c đóng

ề ầ ặ ượ ụ ẩ gói, yêu c u v  dán nhãn ho c ghi nhãn đ ộ ả c áp d ng cho m t s n ph m, quy trình

2]

ươ ấ ặ ho c ph ả ng pháp s n xu t”.[

ệ ẩ ậ ẩ ỹ ỹ 1.4. Phân bi t quy chu n k  thu t và tiêu chu n k  thu t [ ậ 3]

ẩ

ỹ

ỹ

ậ Quy chu n k  thu t

ậ ẩ Tiêu chu n k  thu t

Phân  tệ bi

ị

ồ

ị

c aủ

ầ

ỹ

Đ iố   ượ t ng,

ồ G m các quy đ nh các  ẩ ả s n ph m và

quy trình qu n lýả

ặ đ c tính .

ả   ặ đ c   tính   s n G m   các   quy   đ nh   các   ậ . ph mẩ  và các yêu c u k  thu t

ệ

ố

ố Qu c gia

Qu c gia/doanh nghi p

ạ Ph m vi áp d ngụ

ị

ắ

ộ

ộ

ắ

ị

ế ệ

ự

ụ ; đ

ệ

ậ

ứ ộ M c đ   nhả   ngưở

h

ụ ,   quy   đ nh   hành B t   bu c   áp   d ng ự chính,   có  hi u   l c   pháp   lu t/pháp chế

tự  Khuy n   ngh ,   không   b t   bu c, ở ượ c xây d ng b i các nguy n áp d ng   ồ   ắ bên   liên   quan   theo  nguyên   t c   đ ng thu n.ậ

ủ

ệ

ủ

ổ ứ

ặ ư

Là trách nhi m c a Chính ph

Tt

ự  ch c lĩnh v c công ho c t

nhân

Cách th cứ   xây d ngự

ậ ạ ả ỹ ươ ố ế ạ 2. Các lo i rào c n k  thu t trong th ng m i qu c t

ươ ố ế ạ ậ ượ ả ỹ ử ụ ố Trong th ng m i qu c t , rào c n k  thu t đ ấ   c các qu c gia s  d ng r t

ộ ử ụ ứ ứ ệ ạ ệ   phong phú và đa d ng, thông qua bi n pháp, cách th c và m c đ  s  d ng. Vi c

7

ệ ạ ả ậ ả ọ ỹ phân lo i rào c n k  thu t có ý nghĩa quan tr ng trong vi c đánh giá rào c n k ỹ

ậ ươ ấ ạ ạ ồ ờ ị thu t trong th ng m i, đ ng th i cung c p cho các nhà phân tích, nhà ho ch đ nh

ộ ơ ở ụ ể ệ ậ ậ ả chính sách, doanh nghi p m t c  s  lý lu n đ  áp d ng trong th o lu n, th ươ   ng

ế ấ ả ượ l ng, đàm phán, ký k t và s n xu t kinh doanh.

ộ ố ậ ả ạ ỹ ươ ạ 2.1. M t s  cách phân lo i rào c n k  thu t trong th ng m i qu c t ố ế 4] [

ụ ạ ả ỹ ệ ấ ồ ậ ­ Phân lo i rào c n k  thu t theo công c  chính sách: ậ    g m có l nh c m nh p

ể ề ặ ậ ẩ ẩ ầ ộ ồ ỹ kh u (m t ph n/hoàn toàn); đ c đi m k  thu t (g m các tiêu chu n v  quy trình

ề ả ề ề ầ ả ả ấ ẩ ẩ   (s n xu t)/v  s n ph m/v  đóng gói hàng hóa) và yêu c u v  thông tin s n ph m

ư ế ề ế ạ ạ ầ ộ ự ệ (nh  yêu c u v  nhãn mác hay các h n ch  khi u n i m t cách t nguy n);

ả ỹ ụ ạ ạ ấ ộ ị ả ậ ­ Phân lo i rào c n k  thu t theo ph m vi áp d ng: hàng hóa s n xu t n i đ a và

ộ ệ ệ ệ ẩ ậ ổ ồ hàng hóa nh p kh u theo bi n pháp đ ng b /bi n pháp ph  thông hay bi n pháp c ụ

th ;ể

ả ỹ ụ ả ạ ấ ừ ụ ậ ­ Phân lo i rào c n k  thu t theo m c đích qu n lý: xu t phát t ba m c tiêu xã

ệ ợ ườ ả ấ ợ ườ ệ ả ộ h i là b o v  l ủ i ích c a ng i s n xu t/l i ích ng ả i tiêu dùng/b o v  môi tr ườ   ng

ự ậ ỏ ộ ơ ả ệ ứ ệ ả theo nhóm các bi n pháp làm gi m nguy c  (b o v  s c kh e đ ng th c v t th ươ   ng

ự ệ ạ ả ẩ ườ ự ạ ỏ m i/an toàn th c ph m/b o v  môi tr ng t nhiên kh i loài gây h i) và nhóm các

ệ ệ ế ả ơ bi n   pháp   không   làm   gi m   nguy   c   (các   bi n   pháp   liên   quan   đ n   tính   t ươ   ng

ớ ấ ượ ả ồ ẩ ả ườ ự thích/liên quan t i ch t l ng s n ph m/b o t n môi tr ng t nhiên);

ả ạ ộ ỹ ậ ­ Phân lo i rào c n k  thu t theo n i dung công c : ụ là cách phân lo i đ ạ ượ   c

ẩ ả ế ứ ệ ắ ẩ ồ ộ ắ   doanh nghi p h t s c quan tâm bao g m tiêu chu n s n ph m (b t bu c/không b t

ấ ượ ế ộ ấ ượ ả ả ẩ ả ẩ bu c liên quan đ n ch t l ệ ố ng s n ph m, h  th ng qu n lý ch t l ng s n ph m);

ự ậ ủ ế ể ả ộ ị ưở ki m d ch đ ng th c v t (liên quan đ n quy trình đánh giá r i ro  n h ế ứ   ng đ n s c

ỏ ườ ự ậ ề ẩ ả ộ ộ ị kh e con ng i và đ ng th c v t); các quy đ nh v  nhãn mác s n ph m (n i dung,

ứ ả ề ế ệ ẩ ộ ị hình th c s n ph m); các quy đ nh v  trách nhi m xã h i (liên quan đ n quá trình

ế ấ ị ườ ế ả s n xu t ra hàng hóa) và các quy đ nh liên quan đ n môi tr ng (liên quan đ n tiêu

ủ ả ấ ả ẩ ặ ẩ chu n, đ c tính c a s n ph m trong quá trình s n xu t).

ệ ị ậ ạ ả ỹ ươ ạ ủ 2.2. Phân lo i rào c n k  thu t theo các Hi p đ nh Th ng m i c a WTO

ữ ậ ầ ỹ ậ  (technical regulations): là nh ng yêu c u k  thu t có giá ẩ ỹ Quy chu n k  thu t

ụ ệ ả ả ắ ấ ắ ộ ộ ị tr  áp d ng b t bu c trong quá trình s n xu t (b t bu c các doanh nghi p ph i tuân

8

th );ủ

ẩ ỹ ẩ ỹ ậ (technical standards): là các tiêu chu n k  thu t đ ậ ượ   c Tiêu chu n k  thu t

ư ụ ấ ậ ắ ậ ị m t t ộ ổ ứ ượ  ch c đ ộ   c công nh n ch p thu n nh ng không có giá tr  áp d ng b t bu c;

ả ậ ẩ ỹ ỹ ề C  hai thu t ng ậ  đ u bao hàm: ẩ ữ tiêu chu n k  thu t ậ  và quy chu n k  thu t

ề ấ ượ ủ ả ả ặ ẩ ặ ồ ­ Các đ c tính c a s n ph m, bao g m c  đ c tính v  ch t l ng;

ệ ươ ả ấ ­   Quy   trình   công  ngh   và   ph ng   pháp   s n  xu t   (Progress   and   Production

ả ưở ủ ế ặ ả ẩ Methods – PPMs) có  nh h ng  đ n đ c tính c a s n ph m. Các quy trình và

ươ ự ế ẩ ả ấ ị ph ng pháp này xác đ nh các chu n m c liên quan đ n cách s n xu t ra các hàng

ụ ướ ạ ả ấ ẩ hóa đó. Các tiêu chu n PPMs áp d ng tr c và trong giai đo n s n xu t, nghĩa là

ướ ượ ư ị ườ ở ậ ủ ệ ị tr c khi đ c đ a ra th  tr ị ng. B i v y, các quy đ nh c a Hi p đ nh TBT tr ướ   c

ẩ ả ụ ề ẩ ỉ ẩ   ế h t áp d ng cho các tiêu chu n s n ph m, chúng không đi u ch nh các tiêu chu n

ừ ặ ươ ấ ả ả ưở ế PPM tr  khi các quy trình ho c ph ng pháp s n xu t  nh h ng đ n ch t l ấ ượ   ng

ủ ả ẩ ặ ặ ho c các đ c tính khác c a s n ph m.

ệ ậ ữ ­ Thu t ng  và ký hi u;

ề ầ ượ ụ ả ẩ ­ Các yêu c u v  đóng gói và ghi nhãn mác đ c áp d ng cho s n ph m.

ự ủ ạ ộ ớ ị ợ  c a m t lo i hàng hóa v i các quy đ nh/tiêu Quy trình đánh giá s  phù h p

ẩ ẩ ồ ỹ chu n, quy chu n k  thu t ậ (conformity assessment procedure), bao g m: Các yêu

ố ớ ả ề ấ ượ ủ ụ ẩ ị ị ầ c u, qui đ nh đ i v i s n ph m; Các th  t c đánh giá, giám đ nh v  ch t l ả   ng s n

ph m.ẩ

ệ ị ị ự quy trình đánh giá s  phù h p Hi p đ nh TBT đ nh nghĩa ủ ụ   ợ  là b t k  m t th  t c ấ ỳ ộ

ượ ụ ự ế ế ặ ằ ầ ị nào đ ể c áp d ng tr c ti p ho c gián ti p đ  xác đ nh r ng các yêu c u liên quan

ẩ ậ ẩ ỹ ượ ự ệ trong các tiêu chu n hay quy chu n k  thu t có đ c th c hi n hay không.

ờ ơ ự ệ ẩ ằ ợ ớ Vi c đánh giá s  phù h p v i các tiêu chu n b ng cách m i c  quan trung gian

ứ ườ ượ ự ứ ệ th  ba th ng đ c th c hi n theo các hình th c sau:

ể ả ẩ ệ ­ Ki m nghi m s n ph m;

ậ ả ứ ị ẩ ­ Ch ng nh n s n ph m sau khi giám đ nh;

­ Đánh giá h  th ng qu n lý ch t l

ệ ố ấ ượ ả ng;

­ Các th  t c công nh n.

9

ủ ụ ậ

ộ ư ệ ậ ẩ ẩ ỹ ị ậ   Có m t l u ý, Hi p đ nh TBT t p trung vào các tiêu chu n, quy chu n k  thu t

ệ ố ự ệ ả ợ ượ ụ và h  th ng ph i tuân theo trong vi c đánh giá s  phù h p; đ c áp d ng cho c ả

ệ ệ ả ậ ẩ ẩ ả s n ph m công nghi p và nông nghi p. Tuy nhiên, hàng nông s n nh p kh u trong

ộ ố ườ ậ ả ả ợ ỹ ỉ ị m t s  tr ng h p ph i tuân theo không ch  các quy đ nh k  thu t mà còn ph i tuân

ự ậ ệ ệ ể ệ ả ộ ị ị ễ ủ   theo c  các bi n pháp ki m d ch đ ng th c v t (các bi n pháp v  sinh d ch t ) c a

ướ ề ẩ ậ ệ ị ỉ các n ộ c nh p kh u. Đây là n i dung đi u ch nh c a (Sanitary and ủ Hi p đ nh SPS

Phytosanitary Measures).

ướ ớ ộ ố ụ ứ ả h ng t ỏ   ệ i các m c tiêu: b o v  cu c s ng, s c kh e ệ [5] Các bi n pháp SPS

ườ ự ậ ự ệ ệ ẩ ả ả ậ ộ con ng i, v t nuôi, đ ng th c v t thông qua vi c đ m b o v  sinh th c ph m và

ệ ặ ị ngăn ch n các d ch b nh.

ệ ướ ớ ư ụ ề Các bi n pháp TBT h ng t i nhi u m c tiêu chính sách khác nhau nh  an

ố ườ ạ ạ ninh qu c gia, môi tr ng, c nh tranh lành m nh…

ệ ệ ệ ệ ậ ầ ộ ỹ Vi c phân bi t khi nào m t yêu c u là bi n pháp k  thu t hay bi n pháp v ệ

ễ ố ớ ệ ệ ẽ ạ ấ ọ ỗ ở ị ị sinh d ch t là r t quan tr ng đ i v i doanh nghi p b i m i lo i bi n pháp s  ch u

ơ ở ủ ủ ắ ỉ ị ự ề s  đi u ch nh c a các nguyên t c và quy đ nh khác nhau c a WTO; trên c  s  đó,

ệ ế ả ề ợ ủ ằ ươ ợ doanh nghi p bi ệ t b o v  quy n l i c a mình b ng ph ng pháp nào thì thích h p.

ẩ ỹ ộ ề ậ ị ươ ố ế ạ 3. N i dung các quy đ nh v  tiêu chu n k  thu t trong th ng m i qu c t

ỏ ị ề ứ 3.1. Các quy đ nh v  s c kh e và an toàn

ề ứ ẩ ườ ử ụ ộ ỏ Tiêu chu n  v   s c  kh e  và an toàn cho ng i s  d ng: Đây  là  m t  trong

ế ứ ữ ữ ề ẩ ẩ ồ ọ ị nh ng tiêu chu n h t s c quan tr ng, bao g m nh ng quy đ nh, tiêu chu n v  an

ề ệ ả ẩ ố ồ ị ấ   toàn chung (quy đ nh v  nhãn mác, đóng gói, ký hi u mã s n ph m, ngu n g c xu t

x ...)ứ

̀ ẩ ượ ệ ố ̣ Tiêu chu n th ̀ ươ ng đ c áp dung la: H  th ng HACCP (Hazard Analys and

ệ ố ể ể ố ị Critical Control Points): là h  th ng phân tích m i nguy và xác đ nh đi m ki m soát

ế ế ệ ố ự ế ể ẩ ọ ớ ạ t ố   i h n tr ng y u trong quá trình ch  bi n th c ph m. H  th ng này ki m soát m i

ử ụ ế ạ ề ả ấ ộ ự   nguy ti m tàng trong toàn b  quá trình ch  t o, gia công, s n xu t và s  d ng th c

10

ả ằ ể ả ự ẩ ẩ ố ph m đ  đ m b o r ng th c ph m là an toàn khi tiêu dùng, không có m i nguy cho

ấ ư ỏ ả ấ ượ ể ẩ ẩ ả ả ứ s c kh e.s n xu t, l u thông s n ph m thay vì ki m tra ch t l ố   ng s n ph m cu i

ộ ươ ấ ượ ể ấ ấ ố ả ẩ cùng, m t ph ng pháp r t khó ki m soát ch t l ậ   ng s n ph m và r t t n kém; t p

ừ ụ ắ ớ ườ ờ ư ỏ trung vào phòng ng a thay vì ch  h  h ng m i tìm cách kh c ph c. Th ng đ ượ   c

ế ế ụ ự ự ẩ ả ẩ ị áp d ng trong lĩnh v c ch  bi n th c ph m, các s n ph m th t…

(cid:0) Ư ể ủ ệ ố u đi m c a h  th ng HACCP:

­ T p trung vào vi c nh n bi

ệ ậ ậ ế ừ ể ễ ẩ ố ự   t và ngăn ng a m i nguy hi m nhi m b n th c

ph m;ẩ

­ D a trên tính khoa h c, đúng đ n;

ự ắ ọ

­ Thu n l

ậ ợ ủ ơ ự ủ ệ ị ẩ   i cho vi c giám sát s  tuân th  các quy đ nh c a c  quan có th m

ề ấ ự ề ẩ ề ệ quy n v  v n đ  v  sinh th c ph m;

ể ấ ượ ậ ố ­ T p trung vào các m i nguy có th  th y đ c;

­ D  dàng k t h p v i các h  th ng qu n lý ch t l

ế ợ ệ ố ấ ượ ễ ả ớ ng khác.

(cid:0) H n ch  c a HACCP: ế ủ

ạ

­ Áp d ng HACCP vào th c t

ự ế ụ ứ ạ ề ộ ệ   ụ  khá ph c t p vì nó ph  thu c vào đi u ki n

ế ị ề ủ ệ ả ộ ộ ỗ trang thi t b , trình đ  qu n lý và trình đ  tay ngh  c a m i doanh nghi p và

ệ ồ ngu n nguyên li u khai thác.

­ Quan tr ng nh t là v n đ  hi u đúng các m i nguy đ i v i an toàn, v  sinh

ề ể ố ớ ệ ấ ấ ọ ố

ế ế ự ụ ệ ẩ ố th c ph m và áp d ng đúng quy trình công ngh  ch  bi n, sao cho m i nguy

ượ ớ ạ ấ ạ ị đ c gi ủ   i h n trong ph m vi cho phép và không làm m t đi các giá tr  khác c a

ẩ ả s n ph m.

­ Áp d ng HACCP không t n kém nh ng đòi h i t

ỏ ừ ụ ư ố ạ ế  lãnh đ o đ n công nhân

ả ế ứ ỉ ể ậ ỉ ẫ ph i h t s c t  m , kiên nh n và có tính t p th  cao.

­ Tr

ướ ụ ấ ả ủ ề ạ c khi áp d ng HACCP cho t ả   t c  các công đo n c a dây chuy n s n

ấ ả ả ấ ượ ế ề xu t   thì   dây   chuy n   s n   xu t   ph i   đ c   ti n   hành   theo   GMP

(Good

ấ ố ự ẩ ả ằ ả Manufacturing Practices ­ tiêu chu n th c hành s n xu t t ả   t nh m đ m b o

ề ệ ệ ệ ề ả ắ ự   ấ đi u ki n v  sinh an toàn cho s n xu t) và nguyên t c chung v  v  sinh th c

ủ ụ ả ẩ ả ộ ph m c a CODEX. Kh  năng áp d ng HACCP tùy thu c vào kh  năng áp

ụ d ng GMP này.

11

ấ ượ ề ả ị 3.2. Các quy đ nh v  qu n lý ch t l ng

ố ệ ủ ệ ố ấ ượ ả ề ậ ế Theo s  li u c a ISO, h  th ng qu n lý ch t l ng ISO 9000 đ  c p đ n các

ủ ế ấ ượ ự ả ỉ ạ ư ề lĩnh v c ch  y u trong qu n lý ch t l ấ   ng nh  chính sách và ch  đ o v  ch t

ị ườ ứ ế ế ể ứ ẩ ả ượ l ng, nghiên c u th  tr ng, thi t k  tri n khai s n ph m và quá trình cung  ng,

ố ị ụ ể ộ ộ   ki m soát quá trình, bao gói, phân ph i d ch v  sau khi bán, xem xét đánh giá n i b ,

ấ ượ ệ ể ả ạ ậ ố ợ ki m soát đào t o… ISO là t p h p các kinh nghi m qu n lý ch t l ng t ấ t nh t đã

ự ự ề ố ượ ấ ậ ượ đ c th c thi trong nhi u qu c gia và khu v c, đã đ ẩ   c ch p nh n thành tiêu chu n

ề ướ ể ượ ẩ ọ ổ ụ ứ ộ ủ c a nhi u n c. Tiêu chu n ISO có th  đ c áp d ng cho m i t ch c thu c các

ư ả ệ ử ự ụ ệ ấ ấ ị ế ế lĩnh v c khác nhau nh  s n xu t, ch  bi n, d ch v , in  n, lâm nghi p, đi n t , tài

ự ệ ế ượ ứ ứ ẩ chính, k  toán, xây d ng, d t may, d ỏ   c ph m, nghiên c u, chăm sóc s c kh e,

ị ễ ậ ả ề ể ế ế ạ ệ nông nghi p, d ch t ầ , phát tri n ph n m m, v n t i, thi ả   t k , thông tin liên l c, b o

ể ả hi m, gi i trí…

ắ ơ ả ủ ấ ượ ả ị Các nguyên t c c  b n c a qu n lý ch t l ng theo ISO 9000 là: đ nh h ướ   ng

ủ ủ ự ạ ọ ườ ươ vào khách hàng, vai trò c a lãnh đ o, s  tham gia c a m i ng i, ph ng pháp quá

ả ươ ả ế ệ ố ế ị ự ụ trình, qu n lý theo ph ng pháp h  th ng, c i ti n liên t c, ra quy t đ nh d a trên

ự ế ợ ớ ấ th c t ệ , quan h  cùng có l i v i nhà cung c p

ẩ ộ ượ ử ụ ủ ế ả B  tiêu chu n đang đ ớ   c s  d ng ch  y u là ISO 9001:2008 và phiên b n m i

ố ớ ả ủ ụ ầ ẩ ồ ị là ISO 9001:2015 bao g m các yêu c u, quy đ nh đ i v i s n ph m, các th  t c đánh

ề ấ ượ ả ẩ ị giá, giám đ nh v  ch t l ng s n ph m.

ề ả ệ ị ườ 3.3. Các quy đ nh v  b o v  môi tr ng

ệ ị ẩ ề ả Quy đ nh v  b o v  môi tr ng ộ ộ ườ . ISO 14000 là m t b  các tiêu chu n qu c t ố ế

ả ườ ẩ ề v  qu n lý môi tr ng, trong đó ISO 14001 và ISO 14004 là các tiêu chu n v  h ề ệ

ố ườ ệ ố ề ớ ữ ề ấ ồ ả th ng qu n lý môi tr ng. H  th ng này bao g m nh ng v n đ  l n v  môi tr ườ   ng

ư ả ườ ẩ ườ nh  qu n lý môi tr ả ng, đánh giá chu trình s n ph m, ghi nhãn môi tr ạ   ng, ho t

ườ ạ ộ ộ đ ng môi tr ng và các ho t đ ng khác.

ầ ả ẩ ậ ườ ợ Tiêu chu n ISO 14001 t p h p các yêu c u qu n lý môi tr ố ớ ng đ i v i các h ệ

ố ườ ụ ạ ổ ứ ệ ả th ng qu n lý môi tr ng, m c tiêu giúp cho các lo i hình t ả  ch c b o v  môi

ườ ả ế ừ ự ễ ệ ệ ệ ườ ủ ọ tr ng, ngăn ng a ô nhi m, c i ti n vi c th c hi n toàn di n môi tr ng c a h .

ề ả ệ ẩ ộ ườ ượ ử ụ ổ ế ị B  tiêu chu n quy đ nh v  b o v  môi tr ng đang đ c s  d ng ph  bi n là

ế ạ ả ấ ố ớ ệ h   th ng   ISO   14001:2004,   h t   h n   vào   năm   2018;   và   phiên   b n   m i   nh t   ISO

12

ề ệ ả ẩ ố ị ườ 14001:2015   là   tiêu   chu n   v   h   th ng   qu n   tr   môi   tr ng   (Environment

ệ ố ề ệ ấ ườ Management System­EMS). H  th ng này xem xét v n đ  bào v  môi tr ng trong

ạ ả ấ ả ệ ẩ ạ ẩ ớ ườ ả s n xu t s n ph m, t o s n ph m xanh, s ch, thân thi n v i môi tr ng trong quá

ấ ả trình s n xu t.

ẩ ề ộ ệ ị ộ 3.4. Các quy đ nh tiêu chu n v  lao đ ng và trách nhi m xã h i

ạ ề ệ ẩ ộ Tiêu chu n v  lao đ ng và trách nhi m xã h i. ộ  Bên c nh các tiêu chí quan

ấ ượ ọ ữ ệ ầ ắ ộ ộ ề tr ng v  ch t l ủ   ng, v  sinh, đ  an toàn, m t trong nh ng yêu c u g t gao c a

ườ ụ ạ ướ ứ ể ả ấ ị ng i tiêu d ng t i các n c phát tri n là các nhà s n xu t và cung  ng d ch v ụ

ố ớ ẽ ề ự ế ạ ả ặ ộ ỹ ậ ả   ệ ph i có s  cam k t ch t ch  v  trách nhi m đ i v i xã h i. T i M , EU, Nh t B n

ề ướ ể ề ườ ớ ư ệ ằ và nhi u n c phát tri n khác, nhi u ng i tin r ng các doanh nghi p v i t cách là

ề ạ ữ ự ứ ể ệ ả ọ ộ ố ớ   nh ng th c th  quan tr ng trong xã h i ph i có trách nhi m v  đ o đ c đ i v i

ủ ả ẩ ớ ộ nhân viên c a mình nói riêng, v i toàn xã h i nói chung thông qua s n ph m mà

ị ườ ề ạ ừ ấ ở ấ mình cung c p trên th  tr ứ ng. T  đó, các v n đ  đ o đ c kinh doanh tr  thành tiêu

ườ ự ả ẩ ườ ấ ể chí đ  ng ọ i tiêu dùng l a ch n s n ph m và ng ậ   ộ ị i cung c p n i đ a (nhà nh p

ở ậ ự ề ệ ả ẩ ạ ọ ộ ệ ố kh u) l a ch n b n hàng. B i v y, h  th ng qu n lý v  trách nhi m xã h i đang

ượ ộ ở ề ẩ ố ộ ngày càng đ c nhi u qu c gia quan tâm và tiêu chu n xã h i tr  thành m t trong

ả ớ ữ ủ ẩ ấ ướ ị ườ ỹ ố ớ nh ng rào c n l n đ i v i xu t kh u c a các n c vào th  tr ậ   ng M , EU, Nh t

B n…ả

ẩ ộ ượ ử ụ ệ ộ B  tiêu chu n đang đ ẩ   ộ c s  d ng hi n nay là b  SA8000, là b  tiêu chu n

ề ệ ầ ộ ị ượ ự ằ ả ả ư đ a ra các yêu c u v  qu n tr  trách nhi m xã h i, đ ệ   c xây d ng nh m c i thi n

ệ ủ ề ệ ườ ề ấ ư ế ề ấ ộ đi u ki n làm vi c c a ng i lao đ ng.  SA 8000 đ  c p đ n các v n đ  nh : lao

ẻ ộ ưỡ ỏ ự ứ ứ ộ ọ ỏ ướ ộ đ ng tr  em, lao đ ng c ng b c, an toàn s c kh e, t do h i h p và th a c lao

ể ỷ ậ ệ ố ự ề ệ ả ậ ờ ộ đ ng t p th , k  lu t, th i gian làm vi c, s  đ n bù và qu n lý h  th ng.

(cid:0) Ư ể ủ ệ ố u đi m c a h  th ng HACCP:

­ SA 8000 là công c  qu n lý, cung c p s  h  tr  v  m t k  thu t và nâng cao

ấ ự ỗ ợ ề ặ ỹ ụ ả ậ

ệ ố ứ ệ ề ệ ậ ằ ả ơ nh n th c nh m c i thi n đi u ki n s ng và n i làm vi c, giúp các công ty, t ổ

ệ ả ứ ứ ệ ấ ậ ề ch c ch ng nh n đánh giá đi u ki n s n xu t và làm vi c.

­ T o cho các doanh nghi p m t ch  đ ng t

ỗ ứ ệ ạ ộ ố ơ ị ườ ộ t h n trong th  tr ng lao đ ng,

ệ ễ ượ ề giúp doanh nghi p d  dàng thu hút đ c nhân viên có tay ngh  và gia tăng s ự

13

ủ ớ ắ g n bó c a nhân viên v i công ty.

ệ ả ả ả ả ầ   ­ Giúp doanh nghi p gi m chi phí giam s n, gi m chi phí qu n lý các yêu c u

ấ ượ ư ấ ộ ộ xã h i…cũng nh  tăng năng su t ch t l ng lao đ ng.

ủ ụ ậ ả ỹ ươ 4. M c đích c a rào c n k  thu t trong th ạ ng m i

ự ộ ư ậ ố ộ ườ Khi kinh t ế ế ớ  th  gi i ch a có s  h i nh p sâu r ng, các qu c gia th ng s ử

ế ế ạ ụ d ng hai lo i hàng rào: hàng rào thu  quan và hàng rào phi thu  quan (trong đó có

ế ự ạ ể ạ ủ ẩ ậ ả ậ ớ ỹ rào c n k  thu t) đ  h n ch  s  c nh tranh c a hàng hóa nh p kh u v i hàng hóa

ướ ớ ế ự ươ ạ ộ ị n i đ a trong n c. V i ti n trình t do hóa th ố ng m i, các qu c gia thành viên

ứ ươ ế ớ ạ ạ ỏ ầ ế ổ tham gia T  ch c Th ng m i th  gi i WTO cam k t lo i b  d n hàng rào thu ế

ỏ ạ ế ả ằ ẩ ấ ạ ậ quan (xóa b  h n ng ch, thu  xu t nh p kh u b ng không…). Do đó, rào c n k ỹ

ệ ậ ộ ọ ượ ướ ử ụ ề thu t là m t bi n pháp quan tr ng đ c các n c s  d ng ngày càng nhi u. Các

ụ ậ ả ố ỹ ườ ữ ư ấ ị qu c gia khi áp d ng rào c n k  thu t th ng đ a ra nh ng quy đ nh r t nghiêm

ặ ượ ấ ượ ậ ủ ẩ ỹ ng t và khó v ề t qua v  ch t l ở   ng và các tiêu chu n k  thu t c a hàng hóa. B i

ế ứ ệ ệ ậ ộ ỹ ả ậ v y, hàng rào k  thu t là m t bi n pháp h t s c tinh vi và hi u qu .

ự ệ ậ ớ ữ ữ ạ ả ỹ S  khác bi t gi a hàng rào k  thu t v i các lo i rào c n khác là nh ng quy

ầ ủ ị ườ ượ ể ừ ữ ố ị đ nh và yêu c u c a th  tr ng đ c phát tri n t ủ    nh ng m i quan tâm chung c a

ủ ườ ấ ượ ứ ề ỏ ườ ả c  Chính ph  và ng i tiêu dùng v  an toàn, s c kh e, ch t l ng và môi tr ng.

ả ộ ả ấ ướ 4.1. B o h  s n xu t trong n c

ậ ế ố ế ự ươ ầ ạ ộ Quá trình h i nh p kinh t qu c t , t do hóa th ng m i và yêu c u d  b ỡ ỏ

ả ươ ạ ạ ấ ơ ộ ệ ề ố các rào c n th ng m i, mang l ẩ   i r t nhi u c  h i các qu c gia trong vi c đ y

ể ề ạ ấ ẩ ế ặ ệ ướ ể m nh xu t kh u, phát tri n n n kinh t , đ c bi ớ t là v i các n c đang phát tri n.

ế ớ ể ộ ố ề ồ ữ Do trình đ  phát tri n gi a các qu c gia trên th  gi ấ   i không đ ng đ u, ch t

ả ữ ướ ụ ị ớ ướ ự ượ l ng hàng hóa, d ch v  và giá c  gi a n c này v i n c khác có s  khác bi ệ ớ   t l n.

ậ ướ ườ ướ ể ậ ộ Vì v y, các n c th ng có xu h ồ ự   ng phân công lao đ ng đ  t p trung ngu n l c

ữ ấ ợ ế ơ ả ố ặ ả s n xu t nh ng m t hàng mà mình có l i th  h n. Tuy nhiên, không ph i qu c gia

ậ ừ ỏ ộ ễ ế ề ặ ặ ấ nào cũng d  dàng ch p nh n t ư  b  m t m t hàng đang có  u th  ho c có ti m năng

ể ể ể ề ấ ặ ả ộ phát tri n đ  chuy n sang s n xu t m t m t hàng khác, chính đi u này làm phát

ế ẫ ầ ả ộ ướ ộ ả ả ấ sinh nhu c u b o h  Các nguyên nhân d n đ n xu h ng b o h  s n xu t trong

ướ n c là:

ị ườ ứ ố ế ứ ự ữ ổ Th  nh t ấ , có th  tr ng qu c t ố    t c là có s  trao đ i hàng hoá gi a các qu c

14

ế ộ ợ ế ể ả ấ ộ ố gia. N u m t qu c gia không có l ạ   ặ i th  đ  s n xu t m t m t hàng nào đó, khi c nh

ự ộ ố ườ ẽ ị ả ợ ố ạ tr nh t do, dĩ nhiên là s  b  đào th i. Trong m t s  tr ng h p, các qu c gia này

ạ ả ụ ề ấ ả ấ ặ ữ ẫ v n duy trì s n xu t m t hàng đó, do nh ng v n đ  nh y c m hay m c đích kinh t ế

ầ ả ộ ộ – xã h i khác, làm phát sinh nhu c u b o h .

ề ự ễ ở ấ ả ưở ấ ẩ ờ Th  haiứ , v  th c ti n, ố t c  các qu c gia tăng tr t ng cao nh  xu t kh u, dù

ạ ớ ỷ ấ ự ộ ố ệ ọ ẫ ự ệ ầ đã g n đ t t su t t i t ả  do hoá hoàn toàn, h  v n ph i th c hi n m t s  bi n pháp

ộ ị ườ ướ ộ ị ườ ề ả ấ ướ ả b o h  th  tr ng trong n c. Rõ ràng v n đ  b o h  th  tr ng trong n ằ   c b ng

ế ở ệ ẫ ồ ạ ố ặ ọ ườ bi n pháp phi thu các qu c gia này v n t n t i, m c dù h  là ng i kh i x ở ướ   ng

ệ ắ ế ớ ự ẫ ắ ả ả ộ ươ và d n d t vi c c t gi m b o h  và ti n t i t do hoá hoàn toàn th ạ ng m i th ế

gi i. ớ

ộ ề ụ ế ạ ế ớ ở ướ Ví d : Dù là m t n n kinh t ấ  m nh nh t th  gi i, kh i x ng cho xu th  t ế ự

ươ ầ ả ạ ưở ỳ ẫ ụ ớ do hóa th ng m i và có t m  nh h ng l n trong WTO, Hoa K  v n áp d ng các

ệ ả ấ ướ ỉ ớ ả ấ ộ ỏ ộ ả bi n pháp b o h  s n xu t trong n ư   c, dù ch  v i m t ngành s n xu t nh  nh  cá

ụ ệ ủ ơ ệ ị ườ ỳ da tr n (V  ki n bán phá giá cá tra ­ cá ba sa c a Vi t Nam vào th  tr ng Hoa K ).

ộ ậ ề ả ặ ấ ị ọ ở ữ Th  baứ , v n đ  b o h  m u d ch càng đ c bi ệ ượ t đ c chú tr ng ố    nh ng qu c

ể ợ ế ạ ư ề ả gia đang phát tri n, khi mà l ấ   i th  c nh tranh ch a cao và nhi u ngành s n xu t

ướ ẻ trong n c còn non tr .

ệ ậ ế ố ế ư ậ ụ Ví d : Vi ỗ ự ộ t Nam đang n  l c h i nh p kinh t qu c t ộ , nh ng h i nh p thì l ạ   i

ặ ớ ả ố ứ ớ ướ ự ủ ậ ữ ph i đ i m t v i nh ng thách th c l n tr c s  xâm nh p c a hàng hoá n ướ   c

ấ ủ ề ả ấ ệ ấ ợ ngoài. Đi u đó cho th y, các ngành s n xu t c a Vi t Nam có r t ít l ế ạ   i th  c nh

ộ ố ặ ư ạ ả ớ ạ ấ ẩ tranh (ngay c  v i m t s  m t hàng có kim ng ch xu t kh u cao nh  g o, cà

ư ệ ử ả ẩ ặ ượ ỹ phê...), các m t hàng khác nh  đi n t , s n ph m có hàm l ậ   ọ ng khoa h c k  thu t

ế ự ẽ ị ậ ạ ạ ớ cao, n u t ạ  do c nh tranh v i hàng nh p ngo i thì s  b  đánh b i ngay trên th ị

ườ ấ ầ ượ ế ớ ộ ị ả ở ọ tr ữ ng n i đ a. B i th , v i nh ng ngành s n xu t c n đ c chú tr ng có liên quan

ế ớ ự ể ủ ề ế ự ả ộ ợ ầ ả ậ m t thi i s  phát tri n c a n n kinh t t t thì c n ph i có s  b o h  h p lý và thích

ể ủ ứ ứ ị ườ ữ ể ạ ố ế đáng đ  có th  đ  s c đ ng v ng và c nh tranh trên th  tr ng qu c t .

ể ươ ạ ự ụ ẩ Có th  nói, chính sách th ng m i t do có m c tiêu là thúc đ y chuyên môn

ố ế ố ợ ế ố ớ ề ế ư hóa qu c t , t i đa hóa l i ích kinh t đ i v i các n n kinh t nh ng chính sách t ự

ươ ạ ả ư ậ ự ễ do th ng m i không ph i lúc nào cũng mang l ạ ợ i l i ích nh  v y. Th c ti n cho

ế ự ấ ươ ạ ầ ả ớ ộ th y, xu th  t do hóa th ng m i luôn song hành cùng v i nhu c u b o h  trong

ấ ị ữ ự ề ệ ệ ả ộ nh ng đi u ki n nh t đ nh. T  do hóa không ph i là m t khái ni m mang tính

15

ệ ố ể ể ấ ỗ ố ộ ớ   ‘tuy t đ i’. Do m i qu c gia có trình đ  phát tri n khác nhau, xu t phát đi m v i

ụ ậ ộ ế ấ ị quá trình h i nh p khác nhau, m c tiêu kinh t ệ   ồ , chính tr  không đ ng nh t nên vi c

ụ ươ ạ ớ ộ ả ộ ự áp d ng các chính sách th ng m i v i n i dung b o h  hay t do hóa là khác nhau.

ỉ ớ ữ ầ ả ộ ướ ể Nhu c u b o h  không ch  v i nh ng n ả ố ớ   c đang phát tri n mà ngay c  đ i v i

ướ ể ẩ ậ ỹ ị ươ ữ nh ng n ề c phát tri n. Các quy đ nh v  tiêu chu n k  thu t trong th ạ ng m i ngày

ắ ơ ở càng tr  nên kh t khe h n cũng do nguyên nhân này.

ấ ượ ẩ ả ợ ườ 4.2. Nâng cao ch t l ng s n ph m, l i ích cho ng i tiêu dùng

ủ ầ ướ ả ẩ ấ ẩ ậ ắ Do yêu c u kh t khe c a các n c nh p kh u, các nhà xu t kh u ph i ch ủ

ấ ượ ự ả ầ ư ổ ấ ẩ ả ộ đ ng nâng cao ch t l ng s n ph m, nâng cao năng l c s n xu t, đ u t ớ   , đ i m i

ế ị ỹ ệ ả ế ứ ạ ậ trang thi ả   ả t b , k  thu t công ngh , c i ti n qu n lý, nâng cao s c c nh tranh cho s n

ủ ủ ẩ ướ ả ẩ ấ ph m c a mình. Chính ph  các n c  xu t kh u (XK) cũng ph i sát cánh cùng

ỗ ợ ỗ ự ệ ệ ợ   doanh nghi p (DN), h  tr  các DN, n  l c tìm ra các bi n pháp chính sách thích h p

ượ ậ ủ ả ướ ữ ẩ ậ ể đ  giúp DN v ỹ t rào c n k  thu t c a n ỗ ự ủ   c nh p kh u. Chính nh ng n  l c c a

ự ạ ủ ề ầ ế ướ n c XK đã góp ph n nâng cao năng l c c nh tranh c a DN và n n kinh t , m ở

ị ườ ụ ả ệ ẩ ậ ạ ộ r ng th  tr ề   ng tiêu th  s n ph m, tăng XK, tăng thu nh p, t o vi c làm cho n n

ế ướ ể ậ ượ ự ỗ ợ ỹ ậ ủ kinh t ... Các n c XK cũng có th  nh n đ c s  h  tr  k  thu t c a các t ổ ứ    ch c

ố ế ướ ể ả ứ ự ẩ ậ ượ qu c t ; n ệ c nh p kh u đ  c i thi n năng l c, đáp  ng và v ả   t qua các rào c n

ậ ỹ k  thu t...

ượ ả ậ ươ ố ế ẽ ễ ạ Hàng hóa v ỹ t qua rào c n k  thu t trong th ng m i qu c t s  d  dàng

ố ượ ủ ị ươ ệ ủ ị ườ ữ ị đ nh v  và c ng c  đ c th ng hi u c a mình trên nh ng th  tr ẳ   ng đã có, kh ng

ượ ấ ượ ườ ướ ạ ẩ ị đ nh đ ẩ c tiêu chu n ch t l ớ ng v i ng i tiêu dùng n ấ   c ngoài, đ y m nh xu t

ẩ ẩ ướ ị ượ ị ươ ị ườ ệ ả kh u; giúp các s n ph m trong n c đ nh v  đ c th ng hi u trên th  tr ng th ế

ớ ấ ẩ ầ ạ gi i; góp ph n tăng kim ng ch xu t kh u.

ượ ề ệ ầ ậ ả ỹ ế ể ỗ V t qua rào c n k  thu t chính là đi u ki n c n thi ệ   t đ  m i doanh nghi p

ấ ượ ế ế ả ệ ả ề ấ ấ ẩ ả ả ự t nâng cao ch t l ng s n xu t, ch  bi n s n ph m; đi u ki n s n xu t; qu n lý,

ệ ẩ ố ế ứ ụ ẩ ạ ổ ớ ổ t ch c và đ i m i công ngh , đ y m nh áp d ng các tiêu chu n qu c t ự   , th c

ệ ố ụ ề ộ hi n t t các m c tiêu khác v  xã h i.

ứ ả ệ ườ ướ ớ ề ữ ể 4.3. Nâng cao ý th c b o v  môi tr ng, h ng t i phát tri n b n v ng

ứ ệ ẩ ườ ủ ắ Chính vi c đáp  ng các tiêu chu n môi tr ng kh t khe c a các th  tr ị ườ   ng

ấ ượ ậ ẩ ồ ớ ấ ẩ nh p kh u đ ng nghĩa v i ch t l ng hàng hóa ngày càng tăng, xu t kh u ngày

16

ẽ ơ ấ ẽ ị ể ầ ạ ướ ượ càng m nh m ; c  c u hàng hóa s  d ch chuy n d n theo h ng có hàm l ng k ỹ

ẽ ể ậ ơ ộ ị ướ ữ ề thu t cao h n. Phân công lao đ ng s  chuy n d ch, h ng v  nh ng ngành ngh ề

ẩ ấ ả ờ ố ế ề ệ ượ xu t kh u, gi i quy t nhi u công ăn vi c làm, đ i s ng nhân dân đ c tăng lên.

ấ ả ướ ứ ố ẩ ườ Hàng hóa s n xu t trong n c đáp  ng t t các tiêu chu n môi tr ng, góp

ệ ầ ả ườ ệ ả ườ ấ ạ ả ơ ố ph n b o v  môi tr ng, b o v  môi tr ạ   ng s ng, làm cho s n xu t s ch h n, h n

ế ượ ễ ạ ạ ệ ủ ố ch  đ c tình tr ng ô nhi m, c n ki t tài nguyên thiên nhiên c a qu c gia mình.

ứ ề ỏ ệ ả ế ế ấ Đi u đó ch ng t ứ    các doanh nghi p s n xu t, ch  bi n và kinh doanh đã có ý th c

ệ ả ườ ữ ụ ự ệ ể ề ầ trong b o v  môi tr ng, góp ph n th c hi n m c tiêu phát tri n b n v ng, không

ưở ế ườ ả gây  nh h ng đ n môi tr ng.

ị ườ ứ ủ ệ ộ ậ ẩ ẩ Vi c đáp  ng các tiêu chu n lao đ ng cao c a các th  tr ng nh p kh u cũng

ườ ệ ộ ộ ố ơ ệ ượ ứ ỏ giúp cho ng ề i lao đ ng có đi u ki n lao đ ng t ả t h n, c i thi n đ c s c kh e, an

ờ ố ấ ầ ậ ộ ườ toàn lao đ ng, nâng cao đ i s ng v t ch t và tinh th n cho ng ộ i lao đ ng, góp

ế ố ơ ả ả ổ ể ả ậ ự ệ ầ ả ộ ị ph n c i thi n an sinh xã h i, đây là y u t c  b n đ  đ m b o  n đ nh tr t t xã

ướ ề ữ ụ ế ể ộ h i, h ng đ n m c tiêu phát tri n b n v ng.

ệ ề ế ộ ố ư ậ ị Hi n nay, có nhi u chuyên gia kinh t đã nh n  đ nh và đ a ra m t s  xu

ố ườ ử ụ ậ ỹ ươ ướ h ng mà các qu c gia th ả ng s  d ng rào c n k  thu t trong th ạ ng m i nh ư

sau:

ừ ự ả ấ ươ ươ ạ ị ụ ở ộ ­ M  r ng t lĩnh v c s n xu t và th ạ ế ng m i đ n th ng m i d ch v  và

ầ ư đ u t ;

­ Xu h

ướ ổ ừ ự ắ ắ ệ ộ ể ng chuy n đ i t ệ  các bi n pháp t nguy n sang nguyên t c b t bu c;

ừ ả ụ ể ế ạ ộ ả ấ ẩ ộ ở ộ ­ M  r ng t s n ph m c  th  đ n toàn b  quá trình s n xu t và ho t đ ng;

­ Tăng s c  nh h

ứ ả ưở ệ ứ ế ng và hi u  ng khuy ch tán;

­ Phát tri n cùng ti n b  khoa h c, k  thu t và m c s ng;

ứ ố ế ể ậ ộ ọ ỹ

­ K t h p các rào c n k  thu t và v n đ  b ng sáng ch , phát minh, s  h u trí

ế ợ ở ữ ề ằ ế ấ ậ ả ỹ

tu ;ệ

­ Các n

ướ ự ệ ể ạ ẩ c đang phát tri n đ y m nh th c hi n TBT;

­ Tăng c

ườ ẩ ậ ng cháp nh n các tiêu chu n qu c t ố ế ;

­ Rào c n k  thu t v  an toàn tiêu dùng s  ngày càng kh t khe;

ậ ề ẽ ắ ả ỹ

­ Ph i h p gi a các bi n pháp TBT, ch ng bán phá giá, bi n pháp t

ố ợ ữ ệ ệ ố ự ệ v  và

ế thu  quan.

ố ườ ụ ề ổ ỗ Nhìn chung, m i qu c gia th ng theo đu i nhi u m c tiêu trong chính sách kinh

17

ạ ủ ộ ả ụ ể ả ấ ế ươ t , th ng m i c a mình. Các m c tiêu đó có th  là: (1) B o h  s n xu t trong n ướ   c,

ộ ố ứ ệ ề ế ể ả ỏ khuy n khích phát tri n m t s  ngành ngh ; (2) B o v  an toàn s c kh e con ng ườ   i,

ự ậ ườ ế ạ ả ằ ả ộ đ ng th c v t, môi tr ng; (3) H n ch  tiêu dùng; (4) Đ m b o cân b ng cán cân

ả ả ậ ự ấ ạ ố ẩ thanh toán, gia tăng kim ng ch xu t kh u; (5) B o đ m an ninh qu c gia, tr t t an toàn

18

xã h i... ộ

Ụ Ậ Ả Ỹ Ế Ề Ể Ạ Ộ   II. VAI TRÒ ÁP D NG RÀO C N K  THU T Đ  ĐI U TI T HO T Đ NG

Ẩ Ấ Ậ XU T NH P KH U.

ố ớ ẩ ấ ạ ộ 1. Đ i v i ho t đ ng xu t kh u

ự ộ 1.1. Tác đ ng tích c c

ứ ướ ườ ụ ệ ỹ Th  nh t, ệ ấ vi c các n c tăng c ậ ể ạ   ng áp d ng các bi n pháp k  thu t đ  h n

ự ế ả ậ ẩ ộ ơ ướ ệ ch  nh p kh u là đ ng l c giúp các c  quan qu n lý nhà n ả   c, doanh nghi p ph i

ự ả ứ ề ẩ ậ ổ ấ ứ ạ   thay đ i nh n th c; đ  cao các tiêu chu n và nâng cao năng l c s n xu t, s c c nh

ấ ượ ủ ả tranh, ch t l ẩ ng cho s n ph m c a mình.

ườ ấ ượ ể ầ ứ Th  hai, tăng c ng ki m soát ch t l ụ ệ   ng đ u vào (nguyên, nhiên, ph  li u)

ề ư ượ ẽ ặ ẩ ấ ả ch t ch . Các tiêu chu n v  d  l ệ ự ấ ố   ố ng ch t kháng sinh, thu c b o v  th c v t đ i

ế ử ụ ặ ạ ấ ấ ự ẩ ạ ố ớ   ớ v i các lo i hàng hóa là th c ph m hay các ch t c m ho c h n ch  s  d ng đ i v i

ữ ắ ầ ạ ộ ướ các lo i hàng hóa tiêu dùng khác… là nh ng yêu c u b t bu c mà các n ấ   c xu t

ệ ố ự ủ ể ệ ẩ ả ẩ   kh u ph i tuân th . Các h  th ng ki m tra, giám sát v  sinh an toàn th c ph m

ượ ề ặ ệ ơ ở ả ế ể cũng đ c đ  cao; đ c bi t là các đoàn ki m tra giám sát đ n các c  s  s n xu t đ ấ ể

ự ể ệ ị ệ ki m tra vi c th c hi n các quy đ nh này.

ấ ượ ấ ẩ ượ ấ ượ ệ ứ Th  ba, ch t l ng hàng xu t kh u đ c nâng cao ch t l ng toàn di n. Bên

ấ ượ ệ ả ắ ẩ ộ ả ạ c nh vi c đ m b o ch t l ng hàng hóa theo các tiêu chu n b t bu c, các doanh

ủ ệ ề ầ ị nghi p còn c n tuân th  các quy đ nh v  đóng gói, ghi nhãn hàng hóa, bao bì… Các

ưở ư ễ ạ ự ệ ớ ữ ố ầ yêu c u này t ứ ng d  đáp  ng, nh ng l i có s  khác bi t l n gi a các qu c gia, khu

ị ườ ệ ố ậ ệ ế ở ị ự v c và th  tr ể   ở ậ ng (b i các quy đ nh, lu t l ). B i v y, n u không có h  th ng ki m

ẽ ẽ ễ ị ả ặ ạ ướ ả ề ế soát ch t ch  s  d  vi ph m, b  h i quan các n ệ   c tr  v . Vì th , các doanh nghi p

ẩ ầ ấ ượ ế ấ ả ệ xu t kh u c n ph i quan tâm đ n ch t l ng toàn di n.

ứ ệ ả ườ ệ ộ ườ ể Th  t ,ứ ư  ý th c b o v  ng ả i lao đ ng, b o v  môi tr ề   ng và phát tri n b n

ượ ả ả ệ ả ẩ ấ ữ v ng đ ẩ   c nâng lên. Hàng hóa xu t kh u ngoài vi c ph i đ m b o các tiêu chu n

ấ ượ ẩ ườ ạ ị ườ ề v  ch t l ậ ng, thì nhà nh p kh u và ng i tiêu dùng t i các th  tr ng này còn

ư ế ế ệ ệ ẩ ả ấ ẩ quan tâm đ n vi c doanh nghi p đã làm ra s n ph m xu t kh u nh  th  nào (có s ử

ề ề ệ ệ ẻ ả ả ầ ộ ụ d ng lao đ ng tr  em không, có b o đ m các yêu c u v  đi u ki n làm vi c cho

ườ ệ ả ễ ạ ộ ổ ườ ng ấ i lao đ ng không, vi c s n xu t có làm t n h i, ô nhi m môi tr ng không…).

19

ế ố ủ ơ ả ầ Do đó, y u t ệ    này góp ph n giúp các chính ph , c  quan qu n lý, doanh nghi p

ư ườ ộ ạ ướ ả ấ ấ ẩ ướ cũng nh  ng i lao đ ng t ữ i nh ng n c s n xu t hàng hóa xu t kh u h ế   ng đ n

ề ợ ủ ườ ứ ệ ẩ ầ ả ộ quy n l i c a ng i lao  đ ng và d n nâng cao ý th c, tiêu chu n b o v  môi

ườ ướ ề ữ ế tr ng, h ể ng đ n phát tri n b n v ng.

ự ộ 1.2. Tác đ ng tiêu c c

ẩ ẽ ấ ể ứ ệ ả ả ấ Th  nh t, ấ các doanh nghi p xu t kh u s  ph i tăng chi phí s n xu t đ  thay

ệ ả ứ ề ượ ề ỹ ữ ầ ị ấ ổ đ i đi u ki n s n xu t sao cho đáp  ng đ ậ   c nh ng yêu c u quy đ nh v  k  thu t,

ả ợ ậ ủ ấ ả do đó, làm tăng chi phí và gi m sút l i nhu n c a nhà s n xu t.

ị ườ ậ ẩ ướ ể ỳ Hàng hóa nh p kh u vào th  tr ng các n ậ   c phát tri n (Hoa K , EU, Nh t

ấ ượ ữ ề ắ ả ầ ố ộ B n…) v n có nh ng yêu c u kh t khe v  ch t l ả   ng, đ  an toàn. Do đó, các s n

ị ườ ẩ ấ ữ ủ ứ ề ả ẩ ph m xu t kh u sang các th  tr ng này đ u ph i tuân th , đáp  ng nh ng tiêu

ế ử ụ ầ ấ ậ ấ ư ạ ẩ ỹ ấ ộ ạ   chu n k  thu t r t cao nh  :các yêu c u c m và h n ch  s  d ng các ch t đ c h i;

ề ươ ề ả ệ ệ ườ ị các quy đ nh v  th ng hi u và ghi nhãn hàng hóa; v  b o v  môi tr ng, tiêu

ấ ứ ề ệ ầ ắ ẩ ộ ố ồ ề chu n v  trách nhi m xã h i; yêu c u v  nguyên t c xu t x , ngu n g c nguyên,

ụ ệ ề ả ệ ệ ề ầ ườ ộ ả ph  li u; yêu c u v  đ m b o đi u ki n làm vi c cho ng i lao đ ng… Các yêu

ủ ự ệ ệ ả ầ c u này làm gia tăng chi phí c a doanh nghi p khi ph i th c hi n nghiêm các quy

ị đ nh này.

ưở ữ ế ườ ạ ộ ộ ứ Th  hai, ả   nh h ng đ n nh ng ng ả   i lao đ ng ho t đ ng trong các ngành s n

ướ ủ ệ ả ả ầ ẩ ấ ấ ẩ ộ ố ớ   xu t xu t kh u. D i tác đ ng c a vi c đ m b o các yêu c u, tiêu chu n đ i v i

ể ẫ ủ ế ệ ả ấ ẩ ơ ả   hàng hóa xu t kh u, có th  d n đ n nguy c  phá s n c a các doanh nghi p s n

ụ ợ ừ ấ ả ự ự ế ệ ẩ ấ ẩ xu t s n ph m xu t kh u tr c ti p, các doanh nghi p trong lĩnh v c ph  tr ; t đó

ơ ấ ố ớ ế ệ ấ ườ ệ ạ ộ ệ ẫ d n đ n nguy c  th t nghi p, m t vi c làm đ i v i ng i lao đ ng làm vi c t i các

ự khu v c này.

ố ớ ướ ậ ẩ 2. Đ i v i n c nh p kh u

ự ộ 2.1. Tác đ ng tích c c

ấ ượ ụ ậ ả ỹ Th  nh t, ứ ấ  áp d ng rào c n k  thu t đã làm nâng cao ch t l ậ   ng hàng hóa nh p

ị ườ ẩ ề ợ ủ ườ ượ kh u vào các th  tr ng khó tính, qua đó, quy n l i c a ng i tiêu dùng đ c nâng

cao.

ụ ậ ầ ả ỹ ườ ệ ả ứ Th  hai, áp d ng rào c n k  thu t góp ph n tăng c ng công tác b o v  môi

20

ườ tr ng.

ộ ề ả ấ ướ ế ậ ẩ ạ ứ Th  ba, ả b o h  n n s n xu t trong n c, h n ch  nh p kh u hàng hóa n ướ   c

ngoài.

ự ộ 2.2. Tác đ ng tiêu c c

ể ả ấ ạ ộ ướ Th  nh t, ự ứ ấ  không t o ra đ ng l c phát tri n s n xu t trong n c.

ứ ợ ườ ứ ả ấ ủ Th  hai, ả gi m l i ích ng i tiêu dùng và s c s n xu t c a các ngành khác

ế ề trong n n kinh t

ậ ở ộ ố ố ệ ả ỹ ụ 3. Kinh nghi m áp d ng rào c n k  thu t m t s  qu c gia trên th  gi ế ớ 6] i [

ậ ạ ả ỹ 3.1. Rào c n k  thu t t ố i Trung Qu c

ụ ệ ề ậ ằ ả ố ỹ Trung Qu c áp d ng nhi u bi n pháp k  thu t khác nhau nh m qu n lý hàng

ấ ẩ ư ậ hóa xu t nh p kh u nh :

­ Lu t ki m d ch đ ng th c v t xu t nh p c nh.

ự ậ ậ ả ể ấ ậ ộ ị

ề ể ệ ậ ẩ ấ ị ị ể ­ Quy đ nh v  ki m nghi m, ki m d ch hàng xu t nh p kh u.

ư ộ Trong đó có 4 n i dung đáng l u ý là:

a) Hàng mi n ki m nghi m, ki m d ch ph i đ t 3 tiêu chu n theo quy đ nh:

ả ạ ệ ể ễ ể ẩ ị ị

­ Doanh nghi p s n xu t ph i có h  th ng ch t l

ệ ả ệ ố ấ ượ ả ấ ả   ệ ng hoàn thi n và nó ph i

ủ ự ụ ệ ể ồ ướ ượ ấ có s  giám sát, đ ng ý c a C c Ki m nghi m Nhà n c và đ ứ   c c p ch ng

ấ ượ ể ậ ơ nh n do c  quan ki m tra ch t l ấ ng c p.

­ Doanh nghi p s n xu t ph i có s  ch p nh n c a  y ban v  tiêu chu n theo

ậ ủ Ủ ự ấ ệ ả ề ả ẩ ấ

ISO 9000.

­ Ch t l

ấ ượ ả ổ ỷ ệ ợ ễ ể ấ ị ng hàng mi n ki m ph i  n đ nh lâu dài. T  l ẩ    h p cách xu t kh u

ả ạ ụ ph i đ t 100% liên t c trong 3 năm.

b) Hàng liên quan đ n an toàn v  sinh và có yêu c u đ c bi

ế ệ ặ ầ ệ ắ ả ộ ể   t b t bu c ph i ki m

ệ ể ị nghi m, ki m d ch:

­ L

ươ ồ ơ ồ ệ ự ự ẩ ẩ ầ ỹ ng th c, d u ăn, th c ph m, đ  ch i, m  ph m, đ  đi n.

­ Nh ng m t hàng đ

ữ ặ ượ ấ ượ ế ả ấ c x p vào qu n lý gi y phép an toàn ch t l ậ   ng nh p

21

kh u;ẩ

ễ ế ặ ờ ấ ­ Hàng d  bi n ch t ho c hàng hóa r i

­ Hàng mà h p đ ng quy đ nh t

ồ ợ ị ượ ấ ỷ ệ  l ầ , thành ph n, hàm l ứ   ng trong gi y ch ng

ấ ậ nh n hàng hóa c p.

­ Đ  đ ng, đóng gói hàng nguy hi m trong xu t nh p kh u.

ồ ự ể ẩ ậ ấ

c) Quy đ nh v  ch  đ  c p gi y phép an toàn ch t l

ề ế ộ ấ ấ ượ ấ ị ẩ ậ ng hàng nh p kh u:

ự ế ệ ẩ ả ườ ệ ­ Hàng liên quan đ n an toàn v  sinh th c ph m, b o v  môi tr ả ng, b o h ộ

ế ộ ấ ự ệ ả ẩ ậ ộ ố lao đ ng khi nh p kh u vào Trung Qu c ph i th c hi n ch  đ  gi y phép an

ấ ượ ẩ toàn ch t l ậ ng nh p kh u.

ả ấ ẩ ằ ậ ộ ư   ụ ắ ­ Hàng nh p kh u n m trong danh m c b t bu c ph i có gi y phép, khi ch a

ượ ấ ấ ượ ượ ẩ ậ đ c c p phép an toàn ch t l ng thì không đ c nh p kh u.

­ Hàng ch  đ

ỉ ượ ấ ấ ượ ấ ầ ạ c c p gi y phép an toàn ch t l ợ   ng khi đ t các yêu c u phù h p

ủ ẩ ậ ố ị ớ v i lu t pháp và tiêu chu n quy đ nh c a Trung Qu c.

d) Các quy đ nh v  v  sinh y t

ề ệ ị ế ạ ả ử ố ẩ i c ng, c a kh u Trung Qu c. t

ử ệ ậ ẩ ả ạ ộ ố ố   ­ T i các c ng, c a kh u Trung Qu c có các b  ph n giám sát v  sinh. Đ i

ể ị ế ồ ươ ệ ấ ượ t ng ki m d ch y t g m: Các ph ậ ả   ng ti n giao thông, khách xu t nh p c nh

ố ớ ệ ệ ằ ườ ươ ế ừ ệ ử nh m phát hi n và x  lý v  sinh đ i v i ng i và ph ng ti n đ n t vùng

ệ ệ ễ ề ệ ậ ộ ị d ch b nh truy n nhi m, phát hi n đ ng v t, côn trùng mang b nh liên quan

ỏ ườ ế ứ đ n s c kh e con ng i.

­ Ngoài các quy đ nh chung nh  đã nêu, Trung Qu c còn ban hàng các quy đ nh

ư ố ị ị

ụ ủ ơ ừ ả ạ ụ ể c  th  cho t ng lo i hàng hóa theo danh m c c a c  quan h i quan.

ẩ ủ ệ ố H  th ng Tiêu chu n c a Trung Qu c [ ố 7]

ụ ẩ ơ ươ ệ ố C c Tiêu chu n Trung Qu c (SAC) là c  quan trung ố   ng có trách nhi m đ i

ạ ộ ế ể ệ ớ ấ ả v i t ẩ   t c  các ho t đ ng liên quan đ n vi c phát tri n và ban hành các tiêu chu n

ủ ụ ứ ậ ố ố ố ố   ậ qu c gia c a Trung Qu c. C c Công nh n và Ch ng nh n qu c gia Trung Qu c

ả ệ ự ứ ể ệ ậ ắ ồ ị ố   ộ (CNCA)   th c   hi n   ch ng   nh n   b t   bu c   và   ki m   đ nh,   bao   g m   c   h   th ng

22

ộ ủ ứ ữ ả ắ ậ ơ ố Ch ng nh n b t bu c c a Trung Qu c. C  SAC và CNCA là nh ng c  quan hành

ướ ự ể ộ ổ ị ườ chính nhà n ụ c tr c thu c T ng c c Ki m d ch, Đo l ả ng và Qu n lý ch t l ấ ượ   ng

ẩ ủ ấ ố ố ố Trung Qu c (AQSIQ). Các tiêu chu n c a Trung Qu c chia thành ít nh t b n nhóm

ẩ ẩ ẩ ố ị ươ ặ chính: tiêu chu n qu c gia, tiêu chu n ngành, tiêu chu n đ a ph ự   ng ho c khu v c

8]

ệ ủ ẩ và tiêu chu n doanh nghi p c a các công ty.[

ủ ẩ ố ố ượ ệ ạ Tiêu chu n Qu c gia c a Trung Qu c đ c ký hi u là GB và có 3 lo i tiêu

ụ ắ ẩ ẩ ố ố ộ ẩ   chu n qu c gia là: GB (Tiêu chu n qu c gia b t bu c áp d ng), GB/T (Tiêu chu n

ố ự ụ ệ ệ ộ ướ ẫ ỹ qu c gia t ắ  nguy n áp d ng (không b t bu c), GB/Z (Tài li u h ậ   ng d n k  thu t

ẩ ủ ắ ả ộ ố ổ ố ố qu c gia). Có kho ng 15% trong t ng s  tiêu chu n c a Trung Qu c là b t bu c áp

d ng.ụ

ủ ệ ẩ ẩ ố   Tiêu chu n chuyên ngành (tiêu chu n ngành công nghi p c a Trung Qu c)

ụ ự ẩ ố ượ ượ đ c xây d ng và áp d ng khi không có tiêu chu n qu c gia và đ ệ c ký hi u theo

ự ạ ắ ộ ự ủ ệ ệ các lĩnh v c chuyên ngành (có hai lo i: b t bu c và t nguy n). Ký hi u c a tiêu

ẩ ự ữ ệ ở chu n chuyên ngành t nguy n có thêm ch  cái T sau.

ị ươ ượ ự ẩ ố ẩ Tiêu chu n đ a ph ng đ ặ   c xây d ng khi không có tiêu chu n qu c gia ho c

ệ ủ ẩ ẩ ị ươ ắ tiêu chu n chuyên ngành. Ký hi u c a tiêu chu n đ a ph ộ ồ ng b t bu c g m DB + *,

ự ố ủ ụ ủ ấ ỉ còn t nguyên áp d ng là DB+*/T, trong đó d u * là mã s  c a các t nh c a Trung

ẩ Qu c ố  theo tiêu chu n GB 2260/T.

ể ượ ệ ẩ ự Tiêu chu n doanh nghi p có th  đ ặ ử ụ c xây d ng ho c s  d ng khi không có

ẩ ẩ ặ ả ố ị ươ tiêu chu n qu c gia, tiêu chu n chuyên ngành ho c tiêu chu n đ a ph ng. Tuy

ụ ế ệ ẩ ố ố nhiên, Trung Qu c khuy n khích các doanh nghi p áp d ng các tiêu chu n qu c gia,

ẩ ẩ ặ ị ươ ự ệ ế tiêu chu n chuyên ngành ho c tiêu chu n đ a ph ng t ụ  nguy n áp d ng, n u có.

ệ ủ ư ệ ấ ẩ ố Ký hi u c a tiêu chu n doanh nghi p Trung Qu c nh  sau Q+ *, trong đó d u * là

ệ ố mã s  doanh nghi p.

ạ ộ ứ ể ậ ậ ẩ ố Ho t đ ng ki m tra, ch ng nh n hàng nh p kh u vào Trung Qu c

ạ ộ ể ả ả ẩ ậ ố Hàng hóa nh p kh u vào Trung Qu c ph i tr i qua các ho t đ ng ki m tra,

ố ầ ố ớ ứ ạ ẩ ấ ậ ậ ứ   ch ng nh n. Đ i v i hàng nh p kh u vào Trung Qu c c n có các lo i gi y ch ng

23

ấ ượ ậ nh n ch t l ng sau:

ẩ ủ ứ ứ ắ ậ ố ộ Th  nh t ấ   ấ  là Ch ng nh n b t bu c phù h p tiêu chu n c a Trung Qu c (D u ợ

ộ ố ớ ứ ụ ả ẩ ắ ậ ộ ị CCC). Đây là ch ng nh n b t bu c đ i v i các s n ph m thu c danh m c quy đ nh

ướ ấ ặ ạ ị ườ ố ồ tr ẩ c khi xu t kh u ho c bán t i th  tr ả   ủ ế ng Trung Qu c, ch  y u bao g m các s n

ư ệ ệ ầ ắ ầ ẩ ậ ỹ ệ ph m k  thu t đi n nh  dây, cáp đi n, c u dao ­ công t c đi n, c u chì, t ủ ệ    đi n,

ế ị ế ị ệ ả ụ ệ ụ d ng c  đi n, thi t b  nghe, nhìn, thi ẩ   t b  công ngh  thông tin…và các s n ph m

ư ộ ể ả ơ ườ khác nh  đ ng c  xe máy, xe máy, mũ b o hi m cho ng i đi xe máy…

ố ớ ứ ự ể ể ẩ ậ ứ Th  hai ự   ị   là Ch ng nh n ki m tra ki m d ch CIQ đ i v i th c ph m và th c

ể ể ậ ấ ậ ậ ộ ị ẩ   ụ ậ v t, đ ng v t. AQSIQ đã thành l p 35 C c Ki m tra và ki m d ch xu t nh p kh u

ạ ủ ố ớ ơ ỉ (CIQ) t ị   i 31 t nh c a Trung Qu c, v i 300 chi nhánh và h n 200 văn phòng đ a

ươ ả ướ ể ự ệ ể ể ấ ị ph ng trên c  n ậ   c đ  th c thi vi c ki m tra, ki m d ch hàng hóa xu t nh p

kh u.ẩ

ố ớ ứ ậ ấ ố ế ị Th  baứ  là Gi y ch ng nh n đăng ký CFDA đ i v i thu c và trang thi t b  y t ế   .

ượ ự ẩ ẩ ơ ướ Theo đó, C  quan D c ph m và Th c ph m Nhà n ố c Trung Qu c (SFDA) ban

ự ị ượ ẩ ế ị ế hành quy đ nh và giám sát an toàn th c, d c ph m, các thi t b  y t ẩ   ỹ  và m  ph m

ả ượ ấ ả ậ ẩ khi nh p kh u vào Trung Qu c. ẩ ố  Các s n ph m nói trên ph i đ ứ   ấ c c p gi y ch ng

ậ ả ơ ượ ẩ ố ộ nh n đăng ký do C  quan qu n lý d ấ   c ph m qu c gia (SDA) thu c CFDA c p

ớ ượ ộ ố ử ấ ị ẩ ậ ẩ ố m i đ c nh p kh u vào Trung Qu c qua m t s  c a kh u nh t đ nh.

ế ượ ả ẩ ố ị Ti p theo là Nhãn năng l ng CEL. Trung Qu c quy đ nh các s n ph m nh ư

ơ ệ ộ ủ ạ ặ ấ ướ ề ộ đ ng c , đi u hòa nhi t đ , t l nh, máy gi t,  m đun n c, máy photocopy, máy

ả ượ ế ệ ượ ị ườ ư nén khí, tivi ph i đ c dán nhãn ti t ki m năng l ng khi l u thông trên th  tr ng.

ế ả ứ ư ậ ả ẩ ố Cu i cùng là đăng ký, ch ng nh n các s n ph m khác. Các ph  th i nh  ph ế

ệ ử ệ ự ệ ả ạ ấ ướ ậ th i kim lo i, nh a, gi y, đi n­đi n t , d t may tr ẩ c khi nh p kh u vào Trung

ả ố ượ ấ ế ị ễ Qu c ph i đăng ký và đ ấ c AQSIQ c p gi y đăng ký. Các thi ả   t b  vi n thông ph i

ệ ố ấ ậ ộ có “Gi y phép Truy c p H  th ng” (The “Network Access License”) do B  Công

ớ ượ ư ự ệ ệ ệ nghi p  và   Công  ngh   Thông   tin  (MIIT)  th c   hi n  m i   đ c   l u  thông  trên  th ị

ườ ử ụ ứ ề ể ầ ả ầ tr ng Trung Qu c ố  Ph n c ng và ph n m m s  d ng đ  mã hóa và b o m t d ậ ữ

ứ ệ ề ậ ầ ầ ả ấ ướ ượ ư li u yêu c u ph i có gi y ch ng nh n ph n m m tr c khi đ c l u thông trên th ị

24

ườ ố tr ng Trung Qu c.

ị Quy đ nh bao gói và nhãn mác

ậ ỹ ươ ạ ạ ị ườ ị Hàng rào k  thu t trong th ng m i t i th  tr ố ng Trung Qu c còn quy đ nh

ữ ệ ả ồ ị bao gói và nhãn mác. Trong quy đ nh bao gói, bao g m nh ng ký hi u kh  năng tái

ế ủ ậ ệ ố ề ấ ệ ủ ệ ị ch  c a v t li u bao gói, quy đ nh c a Trung Qu c v  ký hi u ch t li u bao gói…

ố ấ ủ ạ ị Trong quy đ nh ghi nhãn mác, nhãn mác c a Trung Qu c r t  đa d ng ph ụ

ề ẩ ả ạ ậ ộ thu c vào lo i hàng hóa nh p kh u. T t c ẩ ấ ả  các s n ph m đ u ph i s ụ ả ử  d ng nhãn

ả ượ ế ế ằ ố ố mác b ng ti ng Trung Qu c. Nhãn mác ti ng Trung Qu c ph i đ c in và dán trên

ệ ướ ế ả ố ki n hàng tr ế ủ c khi đ n c ng đ n c a Trung Qu c.

ậ ạ ả ỹ ỳ 3.2. Rào c n k  thu t t i Hoa K

ẩ ẩ ả Tiêu chu n s n ph m

ị ườ ộ ị ế ẩ ỹ Th  tr ứ   ậ ng M  khuy n khích hàng hóa nh p kh u và hàng n i đ a đáp  ng

ộ ố ấ ị ề ệ ậ ẩ ị ươ ạ ượ đ c m t s  tiêu chu n nh t đ nh. Các đi u lu t (Hi p đ nh th ng m i năm 1979)

ớ ướ ệ ầ ẩ ả ề ướ đ u h ng t i: Nhà n c, doanh nghi p c n tham kh o các quy chu n qu c t ố ế ặ   , đ c

ệ ệ ứ ề ậ ả ỏ ố bi ố t là các tiêu chí v  an ninh qu c gia, ch ng gian l n, b o v  s c kh e và an toàn

ườ ự ậ ệ ộ ả ườ ố ậ ị cho ng i dân, b o v  đ ng th c v t và môi tr ng, các nhân t khí h u và đ a lý,

ậ ể ư ữ ẩ ắ ợ ỹ ướ nh ng nguyên t c k  thu t đ  đ a ra các tiêu chu n thích h p tr ể   c khi đem tri n

ự ệ ổ ứ ự ệ ế khai th c hi n; khuy n khích các cá nhân/t ch c cùng tham gia th c hi n các quy

ẩ chu n qu c t ố ế .

ỳ ử ụ ề ể ệ ẩ ậ ỹ ị Hoa K  s  d ng nhi u bi n pháp ki m đ nh đánh giá tiêu chu n k  thu t hàng

ướ ẩ ậ ườ ự ấ ả s n xu t trong n c và hàng nh p kh u. Thông th ng quá trình đánh giá d a vào

ấ ờ ề ừ ấ ả ặ các gi y t kê khai thông tin v  hàng hóa t phía nhà s n xu t ho c thông qua các

ủ ơ ứ ề ể ậ ầ ậ ị ộ b  ph n ki m đ nh và ch ng nh n. Theo yêu c u c a c  quan đi u hành, các b ộ

ệ ậ ị ấ ố ủ ụ ẩ ph n này ch u trách nhi m hoàn t t n t các th  t c đánh giá tiêu chu n hàng hóa

ệ ố ủ ể ồ ố ồ ỹ ị ị (không bao g m ngu n g c đ a lý) theo h  th ng ki m đ nh M . Chính ph  liên

ế ặ ơ ể ự bang ho c các c  quan liên bang có th  tr c ti p tham gia vào quy trình đánh giá

này.

25

ề ệ ự ệ ẩ Các bi n pháp v  v  sinh và an toàn th c ph m

ế ậ ệ ố ự ệ ẩ ệ Vi c thi ề ệ t l p h  th ng các bi n pháp v  v  sinh và an toàn th c ph m đ ượ   c

ộ ậ ề ỹ ẩ ả ở ượ ự ệ ẩ qu n lý b i các b  lu t v  m  ph m, d c li u và th c ph m liên bang, b  lu t v ộ ậ ề

ụ ế ộ ậ ả ệ ấ ượ ộ ươ ự ị d ch v  y t công c ng, b  lu t b o v  ch t l ng l ệ ứ   ộ ậ ả ng th c, b  lu t b o v  s c

ả ậ ộ ỏ ố ệ ấ ố ệ ộ ộ ậ ề kh e đ ng v t, b  lu t v  qu n lý thu c di t n m và thu c di ộ ậ   t chu t và b  lu t

ấ ộ ạ ả ạ ợ ề v  qu n lý các lo i h p ch t đ c h i.

Ở ỹ ự ữ ẻ ệ ậ ơ ơ M  có 4 c  quan cùng chia s  trách nhi m th c thi nh ng lu t này: C  quan

ả ượ ụ ứ ự ả ẩ ộ ỏ ị Qu n lý  d ụ c  và  th c  ph m (FDA)  thu c  C c  Qu n  lý  d ch  v   s c  kh e  con

ườ ự ơ ơ ộ ng ẩ i, C  quan Thanh tra và an toàn th c ph m (FSIS) và C  quan Thanh tra đ  an

ự ậ ỏ ộ ứ ụ ệ ệ ả ộ ộ toàn, s c kh e đ ng, th c v t (APHIS) thu c B  Nông nghi p; và C c B o v  môi

ườ tr ng (EPA).

­ C   quan Thanh  tra  đ  an  toàn,  s c  kh e  th c  v t,   đ ng  v t  (APHIS) có

ứ ự ậ ậ ơ ộ ỏ ộ

ả ộ ụ ề ữ ệ ề ẩ ậ ị ả   ậ nhi m v  đ  ra nh ng quy đ nh v  nh p kh u rau qu , đ ng v t và các s n

ố ươ ẩ ồ ự ổ ỹ ể ph m có ngu n g c t ng t ự  vào lãnh th  M ; xây d ng và phát tri n các quy

ự ữ ề ặ ậ ẩ ơ ắ t c trong nh p kh u d a trên nh ng phân tích v  nguy c , trong đó đ c bi ệ   t

ọ ế ề ả ấ ứ ồ ẩ ồ ố ờ chú tr ng các chi ti ư   t v  s n ph m và ngu n g c xu t x ; đ ng th i cũng đ a

ướ ơ ệ ề ậ ẩ ậ ẫ ộ ị ra các h ng d n v  đánh giá nguy c  b nh d ch trong nh p kh u đ ng v t và

ả ẩ ừ ộ ả ộ ệ ậ ẩ ậ ậ các s n ph m t đ ng v t. Nhìn chung, vi c nh p kh u rau qu , đ ng v t và

ố ươ ả ẩ ồ ự ự ồ ả các s n ph m có ngu n g c t ng t ự ấ   ủ  ph i có s  đ ng ý c a APHIS. S  ch p

ơ ả ẽ ạ ề ậ ượ ị ườ ậ ệ thu n này s  t o đi u ki n c  b n cho hàng hóa đ c nh p th  tr ỹ   ng M .

ả ệ ộ ả ự ế ấ ậ ẩ Các nhà nh p kh u ph i đ  trình m t b n xin c p phép tr c tuy n qua H ệ

ẽ ử ụ ố ủ ệ ố ề ẩ ậ ẩ ậ th ng  y quy n nh p kh u. Các nhà nh p kh u cũng s  s  d ng h  th ng này

ể ể ả ấ ướ ổ ế đ  ki m tra b n xin c p phép tr ữ c đó và thông báo nh ng thay đ i n u có.

­ C  quan Thanh tra và an toàn th c ph m FSIS ch u trách nhi m riêng v  đ

ự ệ ẩ ơ ị ề ộ

ủ ứ ầ ả ẩ ạ ồ ị ố   an toàn c a các lo i th t gia súc, gia c m, tr ng và các s n ph m có ngu n g c

ự ứ ầ ị ượ ậ ẩ ả ỹ ươ t ng t . Th t gia súc, gia c m và tr ng đ c nh p kh u vào M  ph i đáp

ứ ự ủ ề ẩ ạ ầ ỹ ng các yêu c u v  an toàn th c ph m c a M . Bên c nh đó, FSIS còn đánh

ệ ố ấ ượ ẩ ề ị ứ ủ ầ giá h  th ng tiêu chu n ch t l ố   ng v  th t gia súc, gia c m, tr ng c a qu c

ư ỹ ẽ ấ ẩ ố ố gia xu t kh u này có gi ng nh  M  không. Cu i cùng, FSIS s  bao quát l ạ   i

ể ậ ợ ị ị ạ ộ ế các quy đ nh, lu t pháp sao cho h p lý và sau đó ki m đ nh l i toàn b ; n u h ệ

26

ấ ượ ố ủ ượ ươ ứ ỹ th ng ch t l ố ng c a qu c gia này đ c đánh giá t ớ ng x ng v i M  thì s ẽ

ượ ủ ướ ự ậ ẩ đ c chính ph  n ệ   c này cho phép nh p kh u. Ngoài ra, FSIS còn th c hi n

ấ ượ ủ ầ ị ướ ệ ố đánh giá h  th ng ch t l ng th t gia súc, gia c m c a các n ữ   c khác và gi a

các n c.ướ

ươ ự ượ ử ụ ể ể ả ị Quá trình t ng t ẩ   ệ ố c s  d ng đ  đánh giá h  th ng ki m đ nh s n ph m đ

ộ ướ ứ ể ẩ ả ừ ứ t ủ  tr ng c a m t n ẩ c. Đ  đáp  ng các tiêu chu n an toàn, các s n ph m t ừ

ư ệ ố ể ậ ầ ẩ ị ị ượ ể ị th t, gia c m nh p kh u cũng nh  h  th ng ki m d ch đ ỳ   c ki m tra đ nh k .

ệ ố ừ ể ậ ỹ ị ướ ẩ ạ ỉ M  đã th a nh n 34 h  th ng ki m d ch n c ngoài là đ t tiêu chu n. Ch  các

ứ ầ ẩ ị ừ ượ ở ị ứ ả s n ph m th t, gia c m, tr ng t ơ ở  các c  s  đã đ ậ c ch ng nh n b i d ch v ụ

ớ ượ ể ị ừ ẩ ậ ủ ki m đ nh c a FSIS m i đ ỹ ậ c th a nh n và nh p kh u vào M .

ề ị Các quy đ nh v  nhãn mác hàng hóa

ả ậ ọ ỳ ị ướ ẩ ậ Lu t H i quan Hoa K  quy đ nh m i hàng hóa n c ngoài khi nh p kh u vào

ữ ế ằ ả ộ ồ ỳ ặ   Hoa K  ph i ghi rõ m t nhãn hàng b ng ti ng Anh. Nhãn hàng bao g m ch  ho c

ể ượ ự ế ợ ủ ế ố ể ề ặ ể ệ ồ bi u t ng ho c có th  là s  k t h p c a nhi u y u t ố    khác th  hi n ngu n g c

ả ượ ẩ ủ ầ ở ị ủ ả c a s n ph m. Nhãn hàng ph i đ c ghi đ y đ , rõ ràng ả   ễ ấ  v  trí d  th y và ph i

ọ ủ ả ư ẩ ổ ườ ề b n nh  chính tu i th  c a s n ph m sao cho ng ố i tiêu dùng cu i cùng có th  bi ể ế   t

ướ ơ ượ ả ề ấ ầ ướ tên n c, n i hàng hóa đ c s n xu t. Ngoài yêu c u v  ghi n ấ ứ ủ   c xu t x  c a

ộ ố ặ ữ ệ ả ấ ặ ệ ị ỏ hàng hóa, m t s  m t hàng đòi h i ph i có nh ng d u hi u đ c bi t theo quy đ nh

ư ữ ữ ổ ữ ả ơ ủ c a các c  quan qu n lý nh  ch  không phai, ch  n i, ch  lõm.

ậ ạ ả ỹ 3.3. Rào c n k  thu t t i EU

ấ ượ ề ẩ ị ả ẩ Quy đ nh v  tiêu chu n ch t l ng s n ph m

ắ ầ ệ ấ ẩ ồ EU đang b t đ u quá trình đ ng nh t các tiêu chu n trong vi c ban hàng pháp

ậ ề ả ả ứ ỏ ườ ẽ ư lu t v  đ m b o s c kh e và an toàn cho ng i tiêu dung. EU đã, đang và s  đ a ra

ầ ố ữ ượ ỗ ướ ụ ố nh ng yêu c u t ể i thi u, đ c áp d ng trong toàn kh i; còn m i n c thành viên

ố ớ ề ả ấ ủ ầ ổ ượ đ ấ ứ ả   c phép b  sung yêu c u đ i v i n n s n xu t c a mình. Tuy nhiên, b t c  s n

ứ ẩ ượ ầ ố ể ề ượ ể ị ự ph m nào đáp  ng đ c yêu c u t i thi u đ u đ c phép chuy n d ch t do trong

ị ườ ụ ả ẩ ả ộ ộ n i b  EU. Các s n ph m tiêu th  trên th  tr ả ạ ệ ố ng EU ph i đ t h  th ng qu n lý

ấ ượ ư ậ ấ ượ ệ ả ố ch t l ng ISO 9000­2000. Nh  v y h   th ng qu n lý ch t l ng ISO 9000­2000

ộ ố ớ ệ ả ấ ấ ầ ắ ố là yêu c u b t bu c đ i v i các doanh nghi p s n xu t mu n xu t hàng hóa sang th ị

27

ườ tr ng EU.

ề ị ườ Các quy đ nh v  môi tr ng

ườ ố ế ạ ủ ự ệ ị Chính sách môi tr ng c a EU d a trên các Hi p đ nh qu c t ề , t o n n móng

ề ữ ự ự ể ạ ầ ằ ạ ơ ằ   cho s  phát tri n b n v ng h n trên ph m vi toàn c u b ng cách t o ra s  cân b ng

ữ ưở ế ệ ả ườ ươ ủ ấ gi a tăng tr ng kinh t và b o v  môi tr ng. Ch ạ   ng trình c a EU nh n m nh

ố ễ ủ ấ ệ ử ề ườ ả ố ứ vi c x  lý nguyên nhân g c r  c a v n đ  môi tr ớ   ng, ch  không ph i đ i phó v i

ủ ẩ ả ả ộ ị ị ắ   ắ ố r c r i khi chúng x y ra. Danh sách s n ph m ch u tác đ ng c a các quy đ nh b t

ồ ừ ề ườ ủ ườ ồ ngu n t chính sách v  môi tr ứ ng và ý th c c a ng ệ   i tiêu dùng bao g m: d t

ẩ ươ ố ế ế ự ượ ẩ ẩ ả ồ ự may, th c ph m t ẩ i s ng, th c ph m ch  bi n, d ỗ   c ph m, đ  da, s n ph m g ,

ề ậ ư ề ả ạ ấ ả ơ c  khí, khoáng s n… Trong đó, chính sách đ  c p các v n đ  nh y c m nh  hàm

ụ ễ ấ ấ ướ ạ ệ ượ l ng ch t ph  gia, bao bì, hóa ch t, ô nhi m n c và không khí, c n ki ồ   t ngu n

ể tài nguyên không th  tái sinh.

ề ị ườ ệ ố ủ ể ấ Quy đ nh v  môi tr ặ ng c a EU r t nghiêm ng t. Có th  nói, h  th ng quy

ẩ ườ ố ớ ủ ơ ỉ ị đ nh và tiêu chu n môi tr ả ấ   ng c a EU đ i v i hàng hóa là hoàn ch nh h n c , r t

ự ệ ẽ ặ ườ ố ớ ầ ch t ch , khó th c hi n. Ng i tiêu dùng EU có nhu c u ngày càng cao đ i v i các

ệ ả ẩ ạ ườ ả s n ph m s ch, b o v  môi tr ng

ự ệ ệ ươ ằ Hi n EU đang th c hi n Ch ng trình ụ   Nhãn sinh  thái (Eco­Label), nh m m c

ể ệ ẩ ả ườ ủ ụ ươ tiêu phát tri n các s n ph m thân thi n môi tr ng. M c đích c a ch ng trình này

ằ ạ ự ự ẩ ả ượ nh m mang l ọ i cho khách hàng s  l a ch n khi mua các s n ph m đ c thi ế ế   t k ,

ể ượ ủ ỏ ế ấ ờ ả s n xu t, đóng gói bao bì có th  đ c h y b  khi k t thúc vòng đ i theo cách không

ưở ế ườ ươ ạ ồ ả làm  nh h ng đ n môi tr ng. Các ch ng trình Nhãn sinh thái t i EU bao g m:

ư ộ ẩ ẩ ồ ặ ả ­ Nhãn cho s n ph m vô c : ả ơ  g m 14 nhóm s n ph m nh  b t gi ệ   t, bóng đi n,

ặ ấ ủ ạ ử ấ máy gi t, gi y copy, t l nh, giày dép, máy tính cá nhân, gi y ăn, máy r a bát,

ệ ả ườ ệ ẩ ả ơ ướ ử ấ máy làm màu đ t, n m tr i gi ng, s n và vecni, s n ph m d t, n c r a bát.

ẩ ử ụ ấ ẩ ậ ậ ấ ả Các nhà s n xu t, nh p kh u s  d ng d u xác nh n Tiêu chu n Môi tr ườ   ng

ệ ượ ử ụ ơ ở ệ ả châu Âu trên c  s  tình nguy n. Chi phí tr  cho vi c đ c s  d ng Nhãn sinh

ủ ả ố ớ ụ ẩ ộ ệ   thái châu Âu ph  thu c vào doanh thu c a s n ph m đ i v i doanh nghi p

ấ ả ổ ở ể ẩ ẩ ậ ả ố nh p kh u hay s n xu t s n ph m đó và có th  thay đ i các qu c gia thành

28

viên.

­ Nhãn cho th c ph m có ngu n g c h u c :

ữ ự ẩ ố ồ ươ ộ ơ  thu c Ch ự   ng trình Nhãn th c

ố ữ ơ ượ ẩ ồ ủ ả ụ ượ ả ph m có ngu n g c h u c , đ c áp d ng cho nông th y s n đ ấ   c s n xu t

ẩ ừ ậ ố ướ ự ể ẩ trong kh i EU và nh p kh u t các n c đang phát tri n. Nhãn th c ph m có

ọ ổ ử ụ ơ ấ ữ ẩ ả ố ồ ợ ạ   ngu n g c h u c  c p cho s n ph m không s  d ng hóa h c t ng h p, h n

ế ố ệ ự ử ụ ả ậ ố ọ ườ ch  t i đa s  d ng phân hóa h c và thu c b o v  th c v t, tăng c ng s ử

ệ ẩ ạ ạ ả ằ ẩ ụ d ng phân vi sinh nh m t o ra s n ph m nông nghi p đ t tiêu chu n an toàn

ự ệ ả ẩ ườ ễ ấ ồ ố th c ph m và b o v  môi tr ng (ch ng thoái hóa đ t, ô nhi m ngu n n ướ   c,

ễ ữ ự ủ ô nhi m không khí và gìn gi s  trong lành c a vùng nông thôn).

ệ ả ẩ ượ ả ươ ơ S n ph m nông nghi p đ ấ c s n xu t theo ph ữ ng pháp h u c  (ph ươ   ng

ấ ạ ữ ệ ẩ ả ả ườ ả pháp s n xu t s ch) là nh ng s n ph m có tính b o v  môi tr ng cao, thân

ệ ườ ố ả ạ ọ ớ thi n v i môi tr ng; các lo i phân hóa h c, thu c b o v  th c v t đ ệ ự ậ ượ ạ   c h n

ố ườ ữ ơ ử ụ ừ ố ế ử ụ ch  s  d ng t i đa; tăng c ng s  d ng phân vi sinh và thu c tr  sâu h u c .

ư ệ ả ẩ ượ ả ấ Tuy   hi n   nay  ch a   có   nhãn  chung  cho   các   s n  ph m  đ c   s n   xu t   theo

ươ ư ữ ệ ấ ơ ố ph ng pháp h u c  nh ng các qu c gia thành viên có các d u hi u khác

ụ ể ề Ủ ả ị ẩ   nhau;  y ban Châu Âu đã có quy đ nh c  th  v  dán nhãn cho các s n ph m

ươ ấ ả s n xu t theo ph ữ ơ ng pháp h u c .

­ Chi n d ch qu n áo s ch (Clean Clothes Campaign­CCC)

ế ạ ầ ị ướ ớ h ng t ệ ả   i vi c c i

ề ệ ệ ệ ầ ặ ạ thi n đi u ki n làm vi c trong ngành may m c trên ph m vi toàn c u. Qua

ế ị ườ ượ ứ ậ ạ chi n d ch này, ng i tiêu dùng EU đã nâng cao đ ự   c nh n th c, t o áp l c

ử ố ụ ứ ề ẩ ộ bu c các Công ty áp d ng ngay các tiêu chu n v  hành vi  ng x  t t, trong đó

ử ụ ề ề ẻ ệ ấ ả ả ồ ộ ệ   bao g m các đi u kho n c m s  d ng lao đ ng tr  em và c i thi n đi u ki n

ứ ệ ế ặ ả ạ ộ lao đ ng. Các doanh nghi p ph i chú ý đ n đ o đ c kinh doanh ho c tuân th ủ

ệ ầ ộ ươ ẳ ạ ẩ các yêu c u theo tiêu chu n trách nhi m xã h i hay th ở   ng m i bình đ ng. B i

ấ ượ ệ ẩ ỉ ị ậ v y, doanh nghi p không ch  b  đánh giá theo tiêu chu n ch t l ng hay giá c ả

ố ớ ẩ ộ ộ ứ ộ ả s n ph m mà còn theo m c đ  tác đ ng đ i v i xã h i.

ố ớ ề ể ể ồ ị ị ị ả bao g m quy đ nh v  ki m tra thú ý Quy đ nh ki m d ch đ i v i nông s n

ủ ả ế ế ẩ ị ườ ớ v i th t gia súc, gia c m, th y s n; liên quan gián ti p đ n môi tr ng do m t s ộ ố

29

ế ế ả ồ ưở ế ườ khâu trong quy trình nuôi tr ng, ch  bi n có  nh h ng đ n môi tr ng sinh thái.

ề ị ượ ừ ố ố ả ụ ẩ  m c đích là Quy đ nh v  hàm l ng thu c tr  sâu t i đa trong s n ph m

ườ ỉ ả ứ ỏ ồ ị ệ ả b o v  môi tr ệ ứ   ng, vì s c kh e công đ ng. Quy đ nh này không ch  b o v  s c

ỏ ệ ườ ấ ả kh e con ng ườ ở ướ ả  n c s n xu t mà còn b o v  ng i i tiêu dùng ở ị ườ  th  tr ậ   ng nh p

kh u.ẩ

ế ả ố ớ ề ả ị ẩ  ban hành nhi u quy Các quy đ nh đ i v i bao bì, ph  th i bao bì s n ph m

ấ ộ ị ế ả ề ả ả ả ụ ị đ nh v  qu n lý bao bì và ph  th i, áp d ng chung cho c  hàng s n xu t n i đ a và

ụ ể ố ượ ư ể ả ậ ẩ ượ hàng nh p kh u. C  th  nh : ph i có th  tích, s  l ọ ng, tr ng l ấ   ỏ ng nh  nh t;

ứ ộ ả ụ ồ ấ ệ ử ụ ế ặ ả ưở ch t li u ph i tái s  d ng ho c ph c h i, tái ch  có m c đ   nh h ấ   ấ ng th p nh t

ườ ượ ấ ộ ủ ể ả ở ế đ n môi tr ng; không đ c khó tiêu h y, gi m thi u ch t đ c khi tr  thành ph ế

ả ả ứ ả ỏ ườ ả th i; quá trình SX ph i b o đ m s c kh e, an toàn cho ng ộ i lao đ ng…

ậ ạ ỹ ậ ả ả 1.1. Rào c n k  thu t t i Nh t B n

ị ườ ậ ấ ượ ề ắ ỏ ả ẩ ả Nh t B n là th  tr ng luôn đòi h i kh t khe v  ch t l ng s n ph m hàng

ấ ượ ẩ ủ ộ ạ ị ườ hóa. Tiêu chu n ch t l ng và đ  an toàn c a hàng hóa t i th  tr ả   ậ ng Nh t B n

ườ ẽ ơ ầ ặ ơ ớ ườ ẩ th ng cao h n và ch t ch  h n so v i yêu c u thông th ố   ng và tiêu chu n qu c

ườ ướ ế ị ự ư ế t . Ng i tiêu dùng n ấ   c này có thói quen đ a ra quy t đ nh mua hàng d a vào d u

ấ ượ ự ả ấ ượ ề ả ậ ọ ộ ch t l ng trên bao bì, vì h  coi đó là s  đ m b o đ  tin c y v  ch t l ng hàng

hóa.

ệ ớ ố ậ ả ệ ế ể ấ ẩ Các doanh nghi p làm vi c v i đ i tác Nh t B n cho bi t, đ  xu t kh u thành

ị ườ ế ố ậ ả ỉ ầ ọ ỉ công sang th  tr ng Nh t, các y u t quan tr ng hàng đ u là ph i t  m , quan tâm

ế ấ ủ ả ấ ượ ẩ ả ả ỏ ả ế ừ đ n t ng chi ti t nh  nh t c a s n ph m, b o đ m ch t l ẩ ng s n ph m và giao

ụ ể ữ ữ ạ ờ ố ị ậ   hàng đúng th i gian. C  th , qu c gia này đã có nh ng quy đ nh, nh ng đ o lu t

ặ ể ả ứ ả ả ẩ ồ ngày càng nghiêm ng t đ  đ m b o các ngu n cung  ng s n ph m an toàn và làm

ủ ố rõ các m i quan tâm c a khách hàng.

ệ ố ấ ượ ệ ấ ậ ả ạ ề ạ ồ ị T i Nh t B n hi n nay, h  th ng d u ch t l ng g m nhi u lo i, quy đ nh

ư ứ ề ậ ấ ạ ượ ử ụ cho nhi u lo i hàng hóa khác nhâu, nh ng có 2 d u ch ng nh n đ c s  d ng ph ổ

ế ấ ứ ệ ậ ả ấ ậ ứ ấ D u ch ng nh n công nghi p Nh t B n (JIS) bi n nh t là ậ     và  D u ch ng nh n

ậ ả ệ nông nghi p Nh t B n (JAS).

­ D u ch ng nh n công nghi p Nh t B n (JIS)

ậ ả ứ ệ ậ ấ ượ đ ụ c áp d ng cho t ấ ả ả   t c  s n

30

ừ ữ ệ ẩ ả ả ẩ ượ ụ ph m công nghi p và khoáng s n, tr  nh ng s n ph m đ c áp d ng các tiêu

ư ượ ẩ ợ ơ ằ ự ẩ ẩ ọ chu n chuyên ngành nh  d c ph m, phân hóa h c, s i t t m, th c ph m và

ệ ả ẩ ượ ậ ề ẩ ị các s n ph m nông nghi p khác đ c quy đ nh trong Lu t v  Tiêu chu n hóa

và dán nhãn các nông lâm s n.ả

­ D u ch ng nh n tiêu chu n nông nghi p Nh t B n (JAS)

ậ ả ứ ệ ẩ ấ ậ ả ồ ẩ    g m các s n ph m

ủ ả ế ế ự ầ ẩ ỡ ế ế   ồ ố đ  u ng, th c ph m ch  bi n, d u ăn và m , các nông lâm th y s n ch  bi n

ự ệ ả ẩ ậ ậ ậ ở ị (đ c quy đ nh b i Lu t Tiêu chu n nông nghi p Nh t B n – lu t JAS). Các

ả ả ẩ ẩ ượ ả ướ tiêu chu n JAS bao quát c  s n ph m đ ấ c s n xu t trong n ả   c và các s n

ả ấ ẩ ẩ ậ ố ượ ấ ượ ph m nh p kh u. Các nhà s n xu t mu n đ c dán nhãn ch t l ng JAS lên

ủ ả ẩ ả ổ ứ ể ị ọ các s n ph m c a h  thì ph i thông qua t ấ    ch c giám đ nh đ  đánh giá ch t

ủ ượ l ng c a hàng hóa đó.

ấ ượ ậ ấ ở ả ậ ứ ­ Các d u ch ng nh n ch t l ng khác: ngoài ra ề    Nh t B n còn có nhi u

ạ ấ ấ ượ ứ ậ ượ ử ụ lo i d u ch ng nh n ch t l ng khác đ ư c s  d ng nh :

ấ ượ ấ ấ ủ ả ộ ồ ẩ ả + D u Q: ph n ánh ch t l ng và đo đ  đ ng nh t c a s n ph m (th ườ   ng

ệ ầ ả ườ dùng cho hàng d t may, qu n áo, khăn tr i gi ng);

ấ ượ ấ ế ế ị ụ ả + D u G: ph n ánh ch t l ng thi t k , d ch v  sau khi bán hàng (dùng cho

ồ ủ ư ả ẩ ả ế ị ồ ồ ố các s n ph m nh  máy  nh, đ  th y tinh, thi ả   t b , đ  văn phòng, đ  g m, s n

ẩ ấ ộ ph m n i th t)

ắ ả ấ ộ ộ ườ ử ụ + D u S: ph n ánh đ  an toàn (có tính b t bu c), th ả   ng s  d ng cho các s n

ụ ể ụ ụ ẻ ẩ ồ ph m là hàng hóa dành cho tr  em, đ  dùng gia d ng, d ng c  th  thao;

ắ ả ấ ộ ộ ườ + D u SG: ph n ánh đ  an toàn (có tính b t bu c), th ả   ng dùng cho các s n

ạ ạ ẩ ẩ ồ ấ ph m xe đ p đi, xe đ y, n i áp su t, mũ đi xe đ p, mũ bóng chày…

ấ ượ ặ ấ ả ố + D u SIF: ph n ánh hàng may m c có ch t l ng t t, dùng cho hàng may

ụ ữ ư ụ ẩ ả ặ ầ m c nh  qu n áo nam n , áo khoác, ba lô và các s n ph m ph c v  cho th ể

thao.

ấ ượ ặ ả ấ ố ả + D u Len: ph n ánh hàng may m c có ch t l ng t ẩ   t, dùng cho s n ph m

ệ ấ ả ầ ồ ợ s i len, qu n áo len nguyên ch t, đ  len đan, th m, hàng d t kim có trên 99,7%

31

len m i.ớ

­ Ngoài ra, C c Môi tr

ụ ườ ế ậ ả ườ ng Nh t B n khuy n khích ng ử ụ   i tiêu dùng s  d ng

ả ẩ ạ ườ ộ ị ả ẩ ả các s n ph m không làm h i môi tr ẩ   ng sinh thái (s n ph m n i đ a và s n ph m

ẽ ượ ấ ế ả ả ậ ẩ ẩ ả ộ nh p kh u). Các s n ph m s  đ c c p d u ấ “Ecomark” n u đ m b o m t trong

ư ử ụ ễ ẩ ẩ ả ườ các tiêu chu n nh : s  d ng s n ph m không gây ô nhi m môi tr ng/mang l ạ   i

ề ợ ườ ử ụ ấ ả ạ ạ nhi u l i ích cho môi tr ng; ch t th i sau khi s  d ng không gây h i/gây h i ít;

ệ ả ệ ể ẩ ườ ả s n ph m đóng góp đáng k  vào vi c b o v  môi tr ng theo các cách không đ ượ   c

ề ậ ở đ  c p trên.

ở ấ ượ ề ầ ậ ả ộ ố ể Có th  nói, Nh t B n có nhi u d u ch t l ng khác nhau; m t s  do c ơ

ộ ố ủ ặ ổ ứ ẩ ặ ị quan Chính ph  đ t ra, m t s  do các t ch c giám đ nh đ t ra. Các tiêu chu n mang

ậ ả ở ậ ế ậ ỹ ề tính hành chính – k  thu t do Nh t B n đ  ra là khá cao. B i v y n u hàng hóa đáp

ứ ượ ả ả ạ ẩ ậ ở ng đ c các tiêu chu n Nh t B n hoàn toàn có kh  năng c nh tranh các th ị

ườ tr ng khác.

ậ ệ ề ể ộ ự ẩ ị ị ậ   ự ậ Lu t v  sinh th c ph m và Lu t Các quy đ nh v  ki m d ch đ ng th c v t:

ự ậ ề ệ ể ậ ố ị ễ ch ng các b nh truy n nhi m, Lu t ki m d ch th c v t.

Ớ Ộ Ộ Ủ Ả Ạ Ậ Ấ   Ỹ III.   TÁC   Đ NG   C A   RÀO   C N   K   THU T   T I   HO T   Đ NG   XU T

Ộ Ố Ế Ậ Ạ Ẩ Ệ Ị Ả NH P KH U T I VI T NAM VÀ M T S  KI N NGH , GI I PHÁP.

ậ ớ ủ ộ ả ỹ ẩ ủ ạ ộ ấ ậ 1. Tác đ ng c a rào c n k  thu t t i ho t đ ng xu t nh p kh u c a Vi ệ   t

Nam

ẩ ươ ố ế ạ ệ ở ộ ả ả Thúc đ y th ng m i qu c t giúp Vi ấ   t Nam m  r ng kh  năng s n xu t,

ả ưở ế ệ kh  năng tiêu dùng và tăng tr ng kinh t ệ   , tuy nhiên hi n nay các doanh nghi p

ệ ả ả ậ ặ ả ỹ ưở Vi ữ t Nam vãn đang g p ph i nh ng rào c n k  thu t gây  nh h ng không nh  t ỏ ớ   i

ạ ộ ậ ẩ ấ ho t đ ng xu t nh p kh u.

ổ ủ ề ộ ố ứ ứ Trong khuôn kh  c a đ  tài nghiên c u, nhóm nghiên c u xin nêu m t s  tác

ậ ả ủ ỹ ưở ớ ẩ ủ ạ ộ ậ ấ ệ ả ộ đ ng c a rào c n k  thu t  nh h ng t i ho t đ ng xu t nh p kh u c a Vi t Nam

ộ ố ặ ủ ự ị ườ ấ ớ ố ớ đ i v i m t s  m t hàng ch  l c, xu t sang các th  tr ậ   ư ỹ ng l n nh  M , EU, Nh t

B n.ả

32

ố ớ ệ 1.1. Đ i v i hàng d t may

ủ ự ủ ệ ẩ ấ ộ ố ệ Ngành d t may là m t trong b n nhóm hàng xu t kh u ch  l c c a Vi t Nam

ụ ậ ế ươ ố ề ẻ vì đã t n d ng đ ượ ợ c l i th  t ng đ i v  nhân công giá r ; trong các th  tr ị ườ   ng

ị ườ ệ ấ ẩ ỳ ấ xu t kh u hàng d t may, Hoa K  và EU là th  tr ọ ng quan tr ng nh t.

ệ ấ ẩ ỳ ệ ườ Khi xu t kh u sang Hoa K , các doanh nghi p Vi t Nam th ế   ng chú tâm đ n

ấ ượ ế ạ ủ ị ạ h n  ng ch  mà   ít   quan   tâm   đ n   ch t   l ỳ   ng   và   các   quy   đ nh   khác   c a   Hoa   K .

ệ ỳ ề ặ ấ Nguyên nhân là do: hàng Vi t Nam vào Hoa K  đ u là gia công ho c xu t qua n ướ   c

ứ ế ị ườ ặ ườ ướ ề th  ba (chi m 70% giá tr ); ng i đ t hàng th ng đánh giá tr ả c v  kh  năng đáp

ứ ủ ệ ơ ệ ữ ườ ậ ợ ng đ n hàng c a doanh nghi p Vi t Nam do có nh ng tr ng h p nh n đ ượ ơ   c đ n

ồ ị ủ ứ ượ hàng r i b  h y vì không đáp  ng đ ỳ ủ c TBT c a Hoa K .

ệ ệ ệ ả ố ề ề ữ ấ Hi n hàng d t may Vi ặ ớ t Nam đang ph i đ i m t v i nh ng v n đ  v  TBT

ư ỳ ủ c a Hoa K  và EU nh :

­ H  th ng ISO 9000: đòi h i các doanh nghi p xu t kh u ph i đ u t

ệ ố ệ ấ ẩ ỏ ả ầ ư ề ơ v  c

ự ủ ả ả ả ậ ấ ộ ỹ ấ   ộ ở ậ s  v t ch t – k  thu t cùng đ i ngũ cán b  qu n lý có đ  năng l c và đ m b o ch t

ả ướ ả ệ ả ạ ẩ ớ ượ l ẩ ng s n ph m; c  n c m i có kho ng 30 doanh nghi p đ t tiêu chu n Iso 9000

ệ ệ ạ ắ (may 10, Vi t Th ng, Thăng Long, Nhà Bè…), 7 doanh nghi p đ t Iso 14000, 5

ứ ệ ệ ả ạ ẩ doanh nghi p đ t tiêu chu n SA 8000 và không có doanh nghi p nào đáp  ng c  ba

ẩ tiêu chu n trên;

ầ ấ ắ ề ệ ệ ả ỳ ồ ­ Hoa K  yêu c u r t g t gao v  ngu n nguyên li u hàng d t may, ph i trình

ề ấ ượ ấ ứ ề ệ ồ ượ đ c các xu t x  rõ ràng v  ch t l ố ủ ng, v  ngu n g c c a nguyên li u.

­ Quy đ nh đ m b o không gây tác h i x u đ i v i môi tr

ố ớ ạ ấ ả ả ị ườ ề ng. Nhi u lô hàng

ệ ế ủ ế ầ ợ ị ủ c a Vi t Nam không h p quy cách và b  yêu c u tái ch  ch  y u liên quan t ớ ấ   i v n

ợ ề đ  nhãn mác không phù h p.

ố ớ ặ ầ 1.2. Đ i v i m t hàng gi y dép

ể ượ ứ ả ậ ủ ị ườ ả ỳ Kh  năng đáp  ng đ  v ỹ t qua rào c n k  thu t c a th  tr ng Hoa K  và EU

ệ ệ ặ ặ ậ ơ ỳ   ủ c a m t hàng giày dép th m chí còn kém h n m t hàng d t may. Hi n nay, Hoa K ,

ự ế ệ ầ ậ ồ ợ ớ ỉ ố   EU ch  ký h p đ ng nh p hàng gi y dép tr c ti p v i các doanh nghi p 100% v n

ạ ệ ệ ướ ướ n c ngoài t i Vi t Nam, còn các doanh nghi p trong n ỉ ự   ầ c thì đa ph n ch  th c

ệ ạ ủ ứ ệ hi n gia công l i. Nguyên nhân do quy mô c a doanh nghi p không đáp  ng đ ượ   c

33

ữ ứ ủ ơ ớ ỳ ượ ẩ nh ng đ n hàng l n c a Hoa K , EU và không đáp  ng đ ấ   c các tiêu chu n ch t

ố ớ ề ệ ả ầ ả ẩ ộ ượ l ng s n ph m và các yêu c u v  trách nhi m đ i v i xã h i và qu n lý môi

ườ tr ng.

ậ ệ ả ặ ấ ệ ự ả ặ ưở V t li u s n xu t, đ c bi t là da ho c nh a có liên quan và  nh h ự   ng tr c

ế ế ướ ế ườ ả ấ ườ ti p đ n tr c h t là ng i s n xu t và sau đó là ng i tiêu dùng; song các doanh

ụ ệ ệ ệ ẩ ậ ộ ồ ị ể   nghi p hi n nay b  ph  thu c ngu n nguyên li u nh p kh u, khó khăn trong ki m

ấ ượ ệ ả ầ ưở ấ ượ ế ẩ soát ch t l ng nguyên li u đ u vào,  nh h ng đ n ch t l ng thành ph m.

ư ề ệ ệ ộ ị ủ Các doanh nghi p ch a xác đ nh các r i ro v  an toàn v  sinh lao đ ng cho

ườ ể ề ừ ủ ữ ệ ể ộ ng i lao đ ng c a mình đ  đ  ra nh ng bi n pháp ki m soát và phòng ng a có

ụ ệ ể ệ ể th . Các bi n pháp mang tính chuyên môn cao áp d ng cho vi c ki m soát an toàn

ạ ộ ệ ả ộ ấ ệ v  sinh lao đ ng cho ho t đ ng s n xu t công nghi p nói chung và ngành công

ệ ầ nghi p da gi y nói riêng.

ả ạ ườ ư ượ ệ ả Ho t đông qu n lý môi tr ng cũng ch a đ ấ   c các doanh nghi p s n xu t

ạ ộ ế ầ ế   ệ gi y da chú ý thích đáng. Các doanh nghi p ti n hành các ho t đ ng liên quan đ n

ườ ủ ế ứ ặ ầ ầ môi tr ng ch  y u là đáp  ng các yêu c u pháp lý ho c các yêu c u khác mang

ộ ừ ả ơ ướ ệ ắ tính b t bu c t phía các c  quan qu n lý nhà n ư   c. Trong doanh nghi p cũng ch a

ệ ố ả ườ ậ ấ ố ộ có h  th ng qu n lý môi tr ng th ng nh t và cũng không có b  ph n chuyên trách

ề ấ ườ ư ư ệ ề ặ ề v  các v n đ  môi tr ng. Nhi u doanh nghi p còn ch a quan tâm ho c ch a bi ế   t

ệ ố ỉ ề ứ ế ả các h  th ng qu n lý này. Trong khi đó, n u không có ch ng ch  v  SA 8000, ISO

ẽ ự ứ ế ấ ỳ ả   9000, ISO 14000 do bên  th  ba c p thì các công ty Hoa K , EU s  tr c ti p kh o

ưở ườ ệ ủ ề ệ ườ ượ sát nhà x ng, môi tr ng và đi u ki n làm vi c c a ng ộ i lao đ ng có đ c chú

ệ ấ ầ ọ tr ng hay không. Chính vì các yêu c u này, các doanh nghi p r t khó khăn chen chân

ự ế ị ườ tr c ti p vào th  tr ỳ ng Hoa K .

ố ớ ặ ả 1.3. Đ i v i m t hàng nông s n

ị ự ể ữ ặ ắ ả ộ ấ ủ   Nông s n là m t trong nh ng m t hàng ch u s  ki m soát g t gao nh t c a

ả ưở ự ứ ế ỏ ườ ự ế FDA vì nó có  nh h ế ng tr c ti p đ n s c kh e ng i tiêu dùng. Th c t , nói

ả ệ ứ ượ ấ ượ ề ầ chung hàng nông s n Vi t Nam không đáp  ng đ c yêu c u v  ch t l ả   ng s n

ả ướ ữ ẩ ộ ủ ế ượ ả ph m. M t trong nh ng nguyên nhân là nông s n n c ta ch  y u đ c s n xu t t ấ ừ

ả ượ ữ ệ ồ ồ ế ạ ượ ọ nh ng cánh đ ng tr ng tr t phân tán, di n tích, s n l ng h n ch  và đ c gieo

34

ấ ượ ề ằ ồ ố ồ ư ế ẫ ố tr ng b ng nhi u ngu n gi ng khác nhau, ch t l ng gi ng ch a cao, d n đ n đ ộ

ề ủ ấ ượ ư ả ị ạ ả ấ ồ đ ng đ u c a nông s n ch a cao, ch t l ế   ẩ ng nông s n xu t kh u cũng b  h n ch .

ầ ớ ẩ ở ạ ấ ả ộ M t nguyên nhân khác là ph n l n nông s n xu t kh u ộ ả    d ng thô và trình đ  b o

ủ ả ấ ấ ả ế qu n nông s n còn th p; th p theo đánh giá c a các chuyên gia kinh t , trái cây, rau

ị ườ ữ ẩ ả ấ ả ặ qu  hay nh ng m t hàng nông s n khi xu t kh u vào th  tr ề   ỳ ng Hoa K  và EU đ u

ư ị ướ v ng vào các quy đ nh nh  sau:

­ Quy đ nh v  ISO 9000 và ISO 14000 liên quan đ n quy đ nh an toàn v  sinh

ề ế ệ ị ị

ự ề ấ ả ẩ ẩ ẩ ự th c ph m.  Nhi u lô hàng nông s n th c ph m khi xu t kh u vào Hoa K  b  gi ỳ ị ữ

ử ủ ả ỳ ườ ị ạ ở l i các c ng và trung tâm kh  trùng c a Hoa K . Trái cây th ẩ   ễ ng b  nhi m khu n,

ữ ả ặ ạ ượ ượ ứ còn nh ng m t hàng nông s n khác l i có hàm l ng vi sinh v t m c cho phép.

ặ ệ ự ậ ỳ ư ế ể ộ ị ị M t khác, Vi ệ t Nam và Hoa K  ch a ký k t Hi p đ nh ki m d ch đ ng th c v t, do

ỳ ặ ấ ề ế ả ơ ả   đó, nông s n vào Hoa K  g p r t nhi u khó khăn do không có c  ch  pháp lý b o

ế ữ ị ữ ạ ộ ơ ỳ ẽ ả ế ệ v . H n th  n a, n u m t lô hàng b  gi l i thì h i quan Hoa K  s  thông báo trên

ự ủ ệ ệ ẩ ạ toàn liên bang tên c a doanh nghi p  đã vi ph m an toàn v  sinh th c ph m và

ẽ ị ể ứ ầ ữ ắ ơ ỹ ế nh ng lô hàng sau s  b  ki m tra g t gao, k  càng h n m c c n thi t.

ề ớ ố ớ ệ ề ấ ấ ấ ẩ   ­ V n đ  nhãn sinh thái cũng là v n đ  m i đ i v i doanh nghi p xu t kh u

ị ườ ả ỳ ấ ệ ệ ư ề nông s n sang th  tr ng Hoa K . R t ít doanh nghi p Vi t Nam đ u ch a đăng ký

ố ớ ị ườ ấ nhãn sinh thái đ i v i hàng hóa xu t vào th  tr ỳ ng Hoa K .

ỳ ầ ẩ ả ặ ế ứ ả ấ ­ Các m t hàng nông s n xu t kh u vào Hoa K  c n thi ậ   t ph i có ch ng nh n

ớ ượ ườ ỹ ấ ậ HACCP thì m i đ c ng i tiêu dùng M  ch p nh n.

­ D  l

ư ượ ấ ố ưở ệ ự ậ ả ố ng ch t kháng sinh, thu c tăng tr ấ   ng, thu c b o v  th c v t là v n

ấ ượ ề ấ ề đ  còn nhi u bàn cãi trong ch t l ỳ ẩ ng hàng xu t kh u sang Hoa K .

ữ ể ế ầ ắ ố ổ ộ ủ   ­ Thu c bi n đ i gien cũng là m t trong nh ng yêu c u ki m tra g t gao c a

ỳ ố ớ ẩ ả ậ Hoa K  đ i v i hàng hóa nông s n nh p kh u.

ả ạ ượ ố ớ ậ ầ ẩ ẩ ấ ỹ 2. Các tiêu chu n k  thu t c n ph i đ t đ c đ i v i hàng xu t kh u Vi ệ   t

Nam

ệ ẩ ậ ị ị ễ ỹ 2.1. Các tiêu chu n, quy đ nh k  thu t, an toàn v  sinh d ch t

ả ấ ộ ượ ố ớ ủ ấ ẩ Đây là m t rào c n r t khó v t qua đ i v i hàng hóa xu t kh u c a Vi ệ   t

ế ớ ệ ệ ấ ạ ớ ố Nam. Trong đó khó khăn và h n ch  l n nh t hi n nay là vi c đ i phó v i các quy

35

ậ ố ớ ủ ự ẩ ặ ấ ẩ ỹ ồ   ị đ nh và tiêu chu n k  thu t đ i v i ba nhóm m t hàng xu t kh u ch  l c g m:

ả ả ị ườ ủ ệ ả ỹ hàng d t may, hàng da giày và hàng th y h i s n sang th  tr ậ ng M , Nh t B n và

EU.

ủ ệ ệ ẩ ấ ệ Hàng d t may và da giày xu t kh u v a các doanh nghi p Vi t Nam sang th ị

ườ ứ ỹ ượ ấ ượ ứ ỉ tr ả ng M  ph i đáp  ng đ ẩ c tiêu chu n ch t l ng ch ng ch  ISO 9000, tiêu

ệ ả ẩ ẩ ố ườ ệ ố ẩ chu n ch ng cháy, tiêu chu n b o v  môi tr ng và h  th ng tiêu chu n trách

ệ ệ ệ ả ấ ẩ ộ nhi m xã h i (SA8000). Tiêu chu n WRAP – trách nhi m s n xu t hàng d t may

ề ệ ệ ứ ự ầ ầ ớ ỏ ả toàn c u v i yêu c u cao v  vi c b o v  s c kh e và s  an toàn cho ng ườ ử  i s

ả ả ủ ủ ệ ị ườ ẩ ấ ậ ả ụ d ng. Hàng th y h i s n c a Vi t Nam xu t kh u sang th  tr ng Nh t B n, M ỹ

ặ ớ ả ố ế ứ ự ệ ẩ ắ   ẩ và EU cũng ph i đ i m t v i cá tiêu chu n v  sinh an toàn th c ph m h t s c kh t

ự ậ ư ể ệ ệ ộ ị khe nh  HACCP, bi n pháp v  sinh và ki m d ch đ ng th c v t SPS.

ệ ề ẩ ả ậ ỹ ệ Rào c n k  thu t này đã làm cho nhi u doanh nghi p xuát kh u Vi t Nam b ỏ

ị ườ ư ỹ ở ộ ể ậ ề ậ ố ầ d n th  tr ấ   ng truy n th ng giá cao nh  M , Nh t, EU đ  t p trung m  r ng xu t

ị ườ ẩ ơ ở ễ ướ ố kh u sang th  tr ng d  tính h n các n c ASEAN, Brazil, Trung Qu c…

ế ế ẩ ả ấ ị ườ 2.2. Các tiêu chu n ch  bi n và s n xu t theo quy đ nh môi tr ng

ẩ ủ ế ả ệ ẩ ấ ầ ệ ị ườ Hi n nay h u h t s n ph m xu t kh u c a Vi t Nam sang cá th  tr ng khó

ư ỹ ứ ề ả ượ ẩ ị tính nh  M , EU… đ u ph i đáp  ng đ c các tiêu chu n sinh thái theo quy đ nh,

ỏ ố ớ ề ứ ườ ử ụ ễ ườ an toàn v  s c kh e đ i v i ng i s  d ng và không gây ô nhi m môi tr ng trong

ạ ộ ủ ề ấ ẩ ấ ớ ả s n xu t. Chính đi u này đã gây khó khăn l n trong ho t đ ng xu t kh u c a các

ụ ữ ệ ệ ẩ ả ưở ế doanh nghi p vì vi c áp d ng nh ng tiêu chu n này  nh h ả   ng đ n chi phí s n

ứ ạ ủ ả ẩ ấ ộ xu t, tăng giá thành và do đó tác đ ng đên s c c nh tranh c a s n ph m. Đây là

ậ ủ ấ ớ ữ ệ ấ ỏ nh ng hic phí r t l n, thêm vào đó là pháp lu t c a Vi ẻ   t Nam còn đang r t l ng l o

ử ạ ạ ị ườ trong  các quy đ nh x  ph t vi ph m môi tr ng

ầ ề 2.3. Các yêu c u v  nhãn mác

ệ ệ ệ ề ặ ầ Các doanh nghi p Vi t Nam hi n nay đang g p khó khăn v  yêu c u nhãn mác

ị ườ ẩ ẩ ư ỹ ậ ẩ ấ ố ớ ả đ i v i s n ph m xu t kh u mà các th  tr ng nh p kh u khó tính nh  M , EU,

ậ ả ặ ệ ả ả ự ủ ẩ ả ặ ư Nh t B n đ a ra đ c bi t là m t hàng th c ph m và th y h i s n ph i ghi rõ nhãn

ụ ứ ư ả ơ ồ ầ ủ đ y đ  theo danh m c do c  quan ch c năng đ a ra bao g m: ph i có nhãn dán phía

ơ ễ ứ ấ ặ ấ ộ bên ngoài, n i d  nhìn th y nh t trên các thùng ch a ho c bao bì, n i dung trên nhãn

ấ ứ ơ ả ạ ử ụ ử ụ ấ ả ẩ ả ẩ ồ bao g m: tên s n ph m, xu t x , n i s n xu t, h n s  d ng, s n ph m s  d ng có

36

ể ố ươ ố ượ ả ả ạ ố th  ăn s ng hay không, ph ng pháp b o qu n, kh i l ng, mã s , mã v ch, thành

ầ ị ưỡ ẩ ủ ầ ớ ấ ệ ph n, giá tr  dinh d ng. Trong khi đó ph n l n hàng hóa xu t kh u c a Vi t nam

ư ủ ề ả ặ ầ ạ ầ ộ ấ   ề đ u ch a đ t các yêu c u v  nhãn mác m t cách đ y đ . Các m t hàng s n xu t

ướ ấ ứ ờ ạ ề ế ả ả ả ờ ố trong n ấ   ồ c đ u thi u th i h n b o qu n, ngu n g c xu t x , th i gian s n xu t,

ử ụ ờ th i gian s  d ng….

ầ ề 2.4. Các yêu c u v  đóng gói bao bì

ị ườ ệ ướ ị ườ ẩ ớ ủ ấ Hi n nay, th  tr ng các n ể c phát tri n là th  tr ng xu t kh u l n c a Vi ệ   t

ẽ ề ữ ư ề ầ ả ặ ị ẩ   Nam đ u đ a ra nh ng quy đ nh ch t ch  v  yêu c u đóng gói bao bì s n ph m

ấ ệ ư ớ ạ ộ ố ể ấ nh : Ch t li u bao bì đóng gói gi i h n trong m t s  ch t cho phép, có th  tái sinh

ử ụ ự ả ả ả ưở ấ ượ ế và tái s  d ng, bao bì nh a phai đ m b o không  nh h ng đ n ch t l ả   ng s n

ự ạ ẩ ộ ượ ử ụ ph m… EU đã ban hành m t danh sách các lo i bao bì nh a d c phép s  d ng,

ạ ậ ệ ộ ử ơ ướ trong đó h n m t n a lo i v t li u làm bao bì các n ả   ể c đang phát tri n không s n

ấ ượ ở ệ ườ ượ ằ ạ xu t đ c. hàng hóa Vi t Nam th ng đ ơ   c đóng gói b ng các lo i bao bì vô c ,

ủ ự ế ả ả ưở ớ ớ khó phân h y trong t nhiên, ít có kh  năng tái ch , gây  nh h ng l n t i môi

ườ ẩ ậ ừ ướ ể tr ng xung quanh, còn nh p kh u bao bì t các n c phát tri n thì chi phí cao s ẽ

ủ ả ẩ ả ả ẩ ứ ạ ẩ đ y giá thành s n ph m lên và gi m s c c nh tranh c a s n ph m. Do đó, đây là

ẩ ủ ả ớ ạ ộ ệ ấ ộ ệ m t rào c n l n trong ho t đ ng xu t kh u c a doanh nghi p Vi t Nam

1.1. Phí môi tr

ngườ

ặ ệ ề ệ ụ ệ ả ị ườ M c dù Vi t Nam đã áp d ng quy đ nh v  vi c thu phí b o v  môi tr ố   ng đ i

ư ệ ệ ị ướ ẫ ớ v i các doanh nghi p nh ng do vi c ban hành các quy đ nh h ng d n còn ch a c ư ụ

ả ẫ ư ư ể ể ể ặ th  cũng nh  quá trình ki m tra giám sát đ  thu phí rác th i v n còn ch a ch t ch ẽ

ệ ệ ườ ư ạ ế ả ố ẫ ế nên vi c tri u khai thu phí môi tr ng v n ch a đ t k t qu  t t. Vì th  không ch ỉ

ệ ướ ệ ướ ả ở ệ các doanh nghi p trong n c mà c  các doanh nghi p n c ngoài v  Vi ẫ   t Nam v n

ệ ễ ả ạ ả ườ ừ còn vi ph m trong vi c x  phí th i gây ô nhi m môi tr ng, t ả  đó  nh h ưở   ng

ỏ ớ ệ ấ ệ ị ườ khong nh  t ẩ i vi c xu t kh u hàng hóa Vi t Nam sang các th  tr ng khó tính trên

th  gi ế ớ i

2.5. Nhãn sinh thái

ị ườ ề ầ ả Trong khi các th  tr ẩ   ng khó tính yêu c u ngày càng cao v  các s n ph m

ể ướ ạ ớ ệ ệ ả ườ ệ “s ch” và “xanh” đ  h ng t i vi c b o v  môi tr ng thì các doanh nghi p Vi ệ   t

37

ư ự ả ẩ ẫ ọ ượ ệ Nam v n ch a chú tr ng vi c xây d ng các s n ph m đ c dán nhãn sinh thái, do

ứ ủ ệ ề ệ ạ ậ ậ ọ ỹ ế đi u ki n khoa h c k  thu t còn h n ch  và nh n th c c a các doanh nghi p Vi ệ   t

ị ườ ề ặ ậ ả ư ỹ Nam g p nhi u khó khăn khi vào các th  tr ng khó tính nh  M , EU, Nh t B n…

ữ ắ ậ ả ừ ướ ẩ ậ ỹ Nh ng rào c n k  thu t kh t khe t các n ứ   c h p kh u đang là thách th c

ạ ộ ố ớ ủ ẩ ấ ệ ệ ệ ớ l n đ i v i ho t đ ng xu t kh u c a Vi t Nam. Do doanh nghi p Vi t Nam ch ủ

ế ề ề ủ ừ ệ ỏ ộ ườ ậ ế y u là doanh nghi p nh  và v a, h n ch  v  trình đ  tay ngh  c a ng ộ   i lao đ ng

ọ ỹ ệ ề ẩ ậ ả ạ ậ ầ ớ và khoa h c k  thu t. Bên c nh đó, ph n l n nguyên li u đ u ph i nh p kh u, ph ụ

ị ườ ộ ướ ệ ấ ả thu c vào th  tr ng n ấ   ả ả c ngoài làm gi m hi u qu  s n xu t kinh doanh – xu t

ệ ể ả ẩ ả ặ ị ẩ ủ kh u c a Vi ạ   ị t Nam. M t khác, kh  năng ki m đ nh, giám đ nh s m ph m còn h n

ủ ể ế ế ẩ ị ị ch  và giá thành ki m đ nh, giám đ nh cao khi n cho snar ph m c a các doanh

ệ ệ ề ặ ượ ả ỹ ệ nghi p Vi t Nam g p nhi u khó khăn trong vi c v ậ   t qua các rào c n k  thu t.

ệ ề ả ể ả ữ ắ ấ ị ươ Thêm vào đó, nh ng quy đ nh kh t khe d  b o h  n n s n xu t trong n c mà các

ẩ ư ậ ộ ượ ổ ổ ướ n c nh p kh u đ a ra ngày m t tinh vi và luôn đ c thay đ i, b  sung.

ộ ố ả ể ệ ượ ả ỹ 3. M t s  gi i pháp đ  Vi t Nam v ậ t rào c n k  thu t trong TMQT

ướ ố ớ 3.1. Đ i v i nhà n c

ệ ườ 3.1.1. Hoàn thi n môi tr ng pháp lý liên quan

ế ụ ệ ố ậ ả   ỉ ­ Ti p t c rà soát, ban hành và hoàn ch nh h  th ng pháp lu t và các văn b n

ố ế ầ ớ ế ậ ợ ớ ị ạ ệ ố ướ d i lu t phù h p v i các đ nh ch  qu c t . C n s m rà soát l i h  th ng lu t đ ậ ể

ư ề ặ ợ ị ỉ ượ ể đi u ch nh các quy đ nh không còn phù h p ho c ch a đ ề   ạ c rõ, đ  ph m vi đi u

ậ ủ ỉ ệ ủ ớ ớ ợ ị ch nh lu t c a Vi t Nam phù h p v i các quy đ nh c a WTO, v i các nguyên t c c ắ ơ

ươ ố ế ạ ố ử ư ố ệ ố ố ả b n trong th ng m i qu c t nh  T i hu  qu c (MNF) và Đ i x  qu c gia (NT).

ế ụ ả ướ ướ ậ ể ề ỉ ỉ Ti p t c hoàn ch nh các văn b n h ẫ ng d n d i lu t đ  đi u ch nh các quan h ệ

ế ớ ậ ạ ư ề ậ ố ộ ố kinh t m i phát sinh nh : Lu t c nh tranh và ch ng đ c quy n, Lu t Ch ng phá

ợ ấ ệ ấ ậ ẩ ậ ẩ ố ẩ giá và Ch ng tr  c p, Lu t Phòng v  kh n c p, Lu t Tiêu chu n và quy chu n k ỹ

ấ ượ ậ ậ thu t, Lu t Ch t l ng hàng hóa...

­ Hài hòa hóa, t

ổ ệ ạ ệ ố ứ ự ẩ ch c xây d ng và hoàn thi n l ấ   i h  th ng tiêu chu n ch t

ấ ượ ẩ ố ẩ ố ớ ượ l ng qu c gia; hài hòa các tiêu chu n ch t l ố   ng qu c gia v i các tiêu chu n qu c

ố ế ề ệ ư ộ ướ ấ ế ế t trong đi u ki n qu c t ề  hóa n n kinh t ế ế ớ  th  gi i nh  là m t xu h ng t t y u.

­ Nhà n

ướ ầ ệ ố ấ ượ ự ể ả c c n xây d ng h  th ng qu n lý và ki m tra ch t l ặ ng ch t ch ẽ

38

ả ư ượ ữ ẩ ố ấ ớ ấ ườ ể ả đ  đ m b o đ a đ ả c nh ng s n ph m t t nh t, an toàn nh t t i ng i tiêu dùng.

ố ớ ả ủ ở ộ ệ ề ề ổ ế   ­ M  r ng hi u qu  c a truy n thông, tuyên truy n đ i v i công tác ph  bi n,

ụ ế ẩ ả ệ khuy n khích và qu n lý vi c áp d ng các tiêu chu n.

ổ ứ ố ạ ệ ố ủ ẩ ườ ự ­ T  ch c xây d ng và c ng c  l i h  th ng tiêu chu n môi tr ậ   ng; pháp lu t

ườ ậ ầ ử ổ ề ả ộ ị môi tr ậ ng. N i dung Lu t c n s a đ i và t p trung nhi u vào các kho n quy đ nh

ẩ ườ ấ ượ ừ ế ạ ố ớ ấ ề v : tiêu chu n môi tr ng, phòng ng a và h n ch  ch t l ng x u đ i v i môi

ườ ấ ượ ả ườ ử ụ ụ ế tr ng, qu n lý và nâng cao ch t l ng môi tr ng, s  d ng công c  kinh t trong

ả ườ ướ ế ụ ữ ệ ầ ộ ổ qu n lý môi tr ng Nhà n c c n ti p t c hoàn thi n, b  sung nh ng n i dung

ữ ả ớ ướ ẫ ụ ể ơ ộ ố ệ ụ m i, nh ng văn b n h ụ ể ư   ng d n c  th  h n, áp d ng m t s  bi n pháp c  th  nh :

ạ ườ ổ ượ ể ặ ọ ấ ạ h n ng ch/gi y phép môi tr ng có th  trao đ i đ ế ố ớ   c; đ t c c phí tái ch  đ i v i

ộ ố ạ ả ạ ỏ ồ ộ ụ ể ẩ ị ộ   m t s  lo i s n ph m (ví d  các lo i v  đ  h p); các biên pháp ki m d ch đ ng

ậ ố ớ ả ự ậ ề ẩ ầ ẩ ỹ ị th c v t và các tiêu chu n, quy đ nh k  thu t đ i v i s n ph m; các yêu c u v  bao

ư ề ệ ầ ượ ệ ượ gói (hi n nay ch a có); các yêu c u v  hàm l ng nguyên li u đ ế c tái ch ;

­ Xây d ng quy trình c p nhãn sinh thái, nhãn hàng hóa. Nhà n

ự ấ ướ ầ ớ   c c n s m

ằ ấ ướ ớ ự ố ấ ổ ứ ư đ a ra quy trình c p nhãn sinh thái, nh m h ng t i s  th ng nh t t ạ    ch c ho t

ậ ợ ướ ệ ộ ạ ộ đ ng và t o thu n l i cho các bên liên quan (nhà n ệ   c, hi p h i và doanh nghi p).

ướ ả ầ ạ ớ ươ ấ Nhà n c cũng c n s m so n th o và ban hành ch ng trình c p nhãn sinh thái

ư ả ẩ ả ầ ố ị ẩ   ộ qu c gia, trong đó c n quy đ nh rõ các n i dung nh : s n ph m/nhóm s n ph m;

ủ ụ ứ ậ ấ tiêu chí; quy trình và th  t c đăng ký c p ch ng nh n nhãn sinh thái; tính công khai

ư ấ ươ và t v n ch ng trình.

ố ả ướ ề ấ ậ ả ẩ ấ 3.1.2. Th ng nh t qu n lý nhà n c v  xu t nh p kh u và qu n lý tiêu chu n k ẩ ỹ

thu tậ

­ Ban hành danh m c qu n lý hàng hóa xu t nh p kh u đ

ụ ậ ẩ ấ ả ượ ả c qu n lý theo c ơ

ướ ắ ượ ệ ắ ẫ ả quan chuyên ngành, h ng d n doanh nghi p n m ch c đ c quy trình qu n lý;

­ Th ng nh t đ u m i qu n lý nhà n

ấ ầ ả ố ố ướ ẩ ả ấ ậ c khi xu t nh p kh u, gi m nh  th ẹ ủ

ệ ặ ẩ ộ ứ   ấ ụ t c hành chính cho doanh nghi p khi xu t kh u m t m t hàng do hàng hóa ch a

ề ạ ấ ẩ ẩ ậ ố ỹ ượ nhi u tiêu chu n k  thu t khác nhau; tránh tình tr ng mu n xu t kh u đ ộ   c m t

ụ ả ấ ả ặ ằ ủ m t hàng n m trong danh m c qu n lý c a ngành này thì còn ph i xin gi y phép

39

ở ề ậ ộ ộ con nhi u b  ph n thu c ngành khác.

ậ ầ ả ỹ ớ ố ử ố ẩ ­ Qu n lý các tiêu chu n k  thu t c n chú ý t i nguyên tác đ i x  qu c gia; ch ỉ

ố ớ ữ ự ị ệ khi chúng ta có nh ng quy đ nh và th c hi n nghiêm túc đ i v i hàng tiêu dùng trong

ụ ấ ớ ớ ượ ớ ậ ẩ ướ n ẩ c, v i hàng xu t kh u thì m i áp d ng đ c v i hàng nh p kh u.

ủ 3.1.3. Nâng cao vai trò c a văn phòng TBT

ư ệ ả ậ ỹ ẩ   ­ Ngoài vi c ban hành văn b n k  thu t cũng nh  quy trình đánh giá tiêu chu n

ư ủ ế ạ ầ ậ ỹ k  thu t cho Ban th  ký c a WTO, các văn phòng c n có k  ho ch thông báo thông

ấ ề ậ ẩ ớ ỹ ướ ụ ề ằ tin m i nh t v  tiêu chu n k  thu t mà các n ứ   c áp d ng b ng nhi u hình th c

ả ươ ự ệ ế ạ ư khác nhau nh : văn b n, ph ộ   ng ti n thông tin đ i chúng, internet, tr c tuy n, h i

ả ặ ề th o ho c báo cáo chuyên đ ;

­ C n có l ch ti p và tr

ế ầ ị ệ ọ ộ ả ờ  l i doanh nghi p m t các khoa h c, rõ ràng, nhanh

ố ấ ượ ơ ế ạ ỏ ữ ế chóng và t t nh t; không đ ả   c coi là c  ch  xin cho, kiên quy t lo i b  nh ng c n

ầ ở ế tr  không c n thi t.

­ Có h

ướ ể ầ ể ả ữ ụ ắ ẫ ờ ị ế   ng d n k p th i, tránh hi u l m có th  x y ra; kh c ph c nh ng thi u

ậ ủ ị ườ ứ ế ầ ỹ ướ xót n u có, đáp  ng yêu c u k  thu t c a th  tr ng các n c.

­ Nâng cao trình đ  đ i ngũ cán b  nhân viên các văn phòng vì đây là c  quan

ộ ộ ơ ộ

ủ ề ụ ư ệ ế ẩ tham m u cho chính ph  v  chuyên môn nghi p v  liên quan đ n tiêu chu n, quy

ữ ả ướ ầ ư ấ ả ế ậ trình đánh giá, th m chí c  nh ng v ắ ng m c c n t v n gi i quy t khi có tranh

ề ấ ẩ ậ ỹ ch p v  tiêu chu n k  thu t.

ệ ị ế ươ ươ ề ậ 3.1.4. Ký k t các h p đ nh song ph ng và đa ph ả ỹ ng v  rào c n k  thu t trong

ươ th ạ ng m i

ể ệ ố ợ ụ ộ Trong tình hình hi n nay, các qu c gia phát tri n đang l i d ng trình đ  khoa

ệ ượ ộ ơ ể ặ ề ả ỹ ọ h c công ngh  v t tr i h n đ  đ t ra ngày càng nhi u các rào c n k  thu t đ ậ ể

ẩ ừ ế ậ ướ ặ ệ ừ ướ ạ h n ch  nh p kh u t các n c khác, đ c bi t là t các n c đang và kém phát

ủ ự ệ ể ể ả ố ệ   tri n. Do đó, Chính ph  các qu c gia đang và kém phát tri n ph i th c hi n các bi n

ế ể ả ề ợ ủ ữ ệ ộ ầ pháp c n thi ệ t đ  b o v  quy n l ệ   ữ i c a mình. M t trong nh ng bi n pháp h u hi u

ố ế ề ấ ệ ề ế ị là tham gia vào các di n đàn qu c t v  v n đ  này. Khi tham gia vào các Hi p đ nh

ố ế ươ ư ươ ề ậ ả ướ ẽ qu c t song ph ng cũng nh  đa ph ỹ ng v  rào c n k  thu t thì các n c s  có

ỡ ầ ư ệ ẽ ờ ượ ự ả đ c s  b o v  cũng nh  giúp đ  c n thi ế ừ t t các bên liên quan nh  đó s  có đ ượ   c

40

ằ ươ ạ ự s  công b ng khi tham gia vào th ng m i qu c t ố ế .

ự ủ ễ ớ ướ ệ ộ ế V i tình hình th c ti n c a n c ta hi n nay, khi trình đ  kinh t ộ      ­ xã h i

ế ớ ư ệ ấ ọ ớ ặ cũng nh  khoa h c ­ công ngh  còn th p so v i th  gi ề   i, chúng ta cũng g p nhi u

ả ố ặ ớ ẩ ả ậ ỹ ướ khó khăn khi ph i đ i m t v i các rào c n k  thu t. Các tiêu chu n mà n c ta áp

ế ớ ư ẩ ợ ớ ư ượ ế ớ ậ ụ d ng ch a phù h p v i tiêu chu n th  gi i và ch a đ c th  gi i công nh n cho

ủ ẩ ướ ư ứ ượ ẩ ấ nên hàng xu t kh u c a n c ta ch a đáp  ng đ c các tiêu chu n mà các n ướ   c

ể ượ ủ ể ậ ẩ ầ ượ ả nh p kh u yêu c u. Đ  giúp hàng hoá c a ta có th  v t qua đ c các rào c n k ỹ

ị ườ ậ ậ ế ớ ủ ự thu t, thâm nh p vào th  tr ng toàn th  gi ầ i thì Chính ph  ta c n tích c c tham gia

ố ế ề ế ệ ậ ẩ ả ỹ ị đàm phán, ký k t các hi p đ nh qu c t v  rào c n k  thu t và tiêu chu n hoá song

ươ ư ươ ệ ế ị ướ ẽ ề ph ng cũng nh  đa ph ng. Khi ký k t các hi p đ nh này, n ệ   c ta s  có đi u ki n

ố ế ự ệ ẩ ị ớ rà soát hi p đ nh, tham gia xây d ng các tiêu chu n qu c t ợ  cho phù h p v i trình

ể ủ ướ ể ậ ụ ẩ ậ ộ đ  phát tri n c a n ề c mình và có th  t n d ng quy n nh n xét các tiêu chu n và

ố ế ả ệ ượ ề ợ ủ ướ ư ướ ị các quy đ nh qu c t , b o v  đ c quy n l i c a n c ta cũng nh  các n c đang

ể và kém phát tri n khác.

ỗ ợ ề ả ệ ấ ế 3.1.5. H  tr  doanh nghi p trong v n đ  gi ế   ấ i quy t tranh ch p liên quan đ n

ậ ả ỹ rào c n k  thu t.

­ Có ti ng nói chính th c b o v  doanh nghi p trong n

ứ ả ế ệ ệ ướ ườ c trên tr ng qu c t ố ế

ườ ấ ợ ề ố ợ ướ ặ trong tr ng h p phía đ i tác tuyên truy n b t l i cho n ự   c ta ho c gây áp l c

chính tr …ị

­ Nhà n

ướ ầ ỉ ạ ờ ị ư ấ c c n có ch  đ o k p th i cho các ban ngành liên quan t v n cho các

ề ặ ệ ặ ấ ớ ệ doanh nghi p v  m t chuyên môn pháp lý, cung c p ho c gi ữ i thi u nh ng lu t s ậ ự

ướ ậ ỡ ả ế ấ ộ ố trong và ngoài n ằ c tin c y nh m tháo g , gi i quy t tranh ch p m t các t ấ t nh t.

­ Thông qua các kênh ngo i giao, quan h  chính th c đ  th

ể ươ ứ ệ ạ ượ ng l ng tr ướ   c

ướ ả ế ấ ế khi xúc ti n các b c gi i quy t tranh ch p;

­ H  tr

ỗ ợ ề ặ ả ậ ấ ươ ệ ể ủ ụ  v  m t tài chính, th  t c xu t nh p c nh, ph ng ti n…  đ  các

ụ ệ ệ ế ầ ằ ổ ữ ủ doanh nghi p theo đu i các v  ki n (n u c u) nh m gi ệ    uy tín c a doanh nghi p

ư ủ ệ ườ ố ế cũng nh  uy tín c a hàng hóa Vi t Nam trên tr ng qu c t .

ỗ ợ ề 3.1.6. H  tr  v  tài chính

­ Nhà n

ướ ỗ ợ ề ặ ể ư ứ ệ c nên có các nghiên c u đ  đ a ra các bi n pháp h  tr  v  m t tài

41

ủ ổ ị ư chính trong khuôn kh  các quy đ nh c a WTO cho phép nh :

ổ ơ ấ ả ế ế ố ớ ệ ấ ể + Đ i v i các doanh nghi p đang chuy n đ i c  c u s n xu t, ch  bi n hàng

ấ ặ ệ ệ ả ẩ ấ ượ ẩ xu t kh u (đ c bi ẩ t doanh nghi p xu t kh u s n ph m có hàm l ng k ỹ

ư ụ ế ễ ể ả ậ ế ộ thu t cao), có th  áp d ng ch  đ  mi n, gi m thu , vay  u đãi;

ặ ệ ề ặ ự ệ ế ư + Dành thu   u đãi đ c bi ệ   t v  m t tài chính cho các doanh nghi p th c hi n

ườ ộ ố t t công tác môi tr ng và xã h i.

ố ừ Ư ệ ư ụ ể ồ +  u tiên cho doanh nghi p vay v n t các ngu n tín d ng  u đãi đ  đăng ký

ứ ấ ỉ xin c p ch ng ch  ISO, HACCP;

ướ ỗ ợ ầ ư ằ ố ươ + Nhà n c giành v n ngân sách h  tr  đ u t h ng năm cho các ch ng trình

ể ạ ả ấ ạ ố ố ố quy ho ch vùng s n xu t, các trung tâm gi ng đa qu c gia đ  t o ra các gi ng,

ệ ả ấ ượ ấ ố ớ các nguyên li u s n xu t sách và có ch t l ệ   ng (đ i v i các ngành nông nghi p

ủ ả ầ ư ự ắ ả ườ và th y s n), đ u t xây d ng các quan tr c c nh báo môi tr ư ng nh  thiên

văn…

ề ễ ế ả ộ ẩ   ữ + Qu ng cáo, thông tin mi n phí v  nh ng n i dung liên quan đ n tiêu chu n

ế ệ ậ ị ễ ế ườ ỹ k  thu t, đ n an toàn v  sinh d ch t , đ n môi tr ng sinh thái.

ễ ạ ươ ứ ế ể ế ề + Đào t o mi n phí cho các ch ng trình nâng cao ki n th c hi u bi t v  tiêu

ẩ ậ ỹ chu n k  thu t;

ệ ề ệ ề ả ạ ộ ọ   + T o đi u ki n v  kinh phí cho các doanh nghi p đi tham quan, h i th o, h c

ữ ị ươ ướ ậ t p gi a các đ a ph ể ả ng, k  c  ra n c ngoài.

ồ ạ ự 3.1.7. Đào t o ngu n nhân l c

ướ ầ ế ượ ộ ộ ự ề ạ ộ Nhà n c c n có chi n l c dài h n v  xây d ng m t đ i ngũ cán b  chuyên

ươ ặ ạ ệ ự ế môn pháp lý và th ng m i chuyên sâu, đ c bi t các lĩnh v c liên quan đ n th ươ   ng

ạ m i qu c t ố ế .

ể ử ụ ự ứ ệ ạ ồ Có th  s  d ng vi c đào t o ngu n nhân l c theo hình th c:

­ Hi n m t s  tr

ộ ố ườ ệ ạ ọ ả ạ ả ng Đ i h c đã và đang gi ng d y môn qu n lý ch t l ấ ượ   ng

ậ ơ ệ ố ữ ề ậ ẩ ầ ộ ấ   hàng hóa, song n i dung c n c p nh t h n n a v  các h  th ng tiêu chu n ch t

ư ặ ệ ư ượ l ng nh  ISO 9000, ISO 14000, SA 8000 hay HACCP… và đ c bi ế   t l u ý đ n

42

ữ ẩ ậ ớ ờ ỹ nh ng tiêu chu n k  thu t m i ra đ i.

­ Đ a n i dung m t s  môn liên quan đ n qu n tr , ki m tra ch t l

ộ ố ấ ượ ư ế ể ả ộ ị ng, tiêu

ẩ ậ ỹ ươ ố ườ ạ ộ ạ ọ chu n k  thu t vào ch ắ ng trình đào t o b t bu c trong kh i tr ng đ i h c.

­ M  thêm m t s  ngành ho c chuyên ngành liên quan đ n lĩnh v c này;

ộ ố ự ế ặ ở

­ M  các l p b i d

ồ ưỡ ở ớ ộ ự ụ ệ ệ ạ ắ ng nghi p v  ng n h n cho cán b  th c hi n các công

ệ ớ ạ ừ ặ ẩ ấ ậ ạ vi c liên quan t i xu t nh p kh u hàng hóa ho c đào t o t xa qua m ng.

­ M  r ng h p tác trong lĩnh v c đào t o v i n

ở ộ ớ ướ ự ạ ợ ạ ả ắ   c ngoài, c  dài h n và ng n

ề ằ ộ ộ ươ ạ ạ h n, nh m nâng cao trình đ  cán b  nhân viên v  chính sách th ng m i qu c t ố ế

ủ ạ ố ợ ị ủ c a các qu c gia, các quy đ nh c a WTO… Thông qua h p tác đào t o, chúng ta có

ữ ể ư ấ ỏ ự ệ th  tìm ra nh ng nhà t v n gi i trong lĩnh v c này, giúp cho các doanh nghi p có

ữ ả ợ ượ ề ỹ ả ậ nh ng gi i pháp thích h p v t rào c n v  k  thu t.

ố ớ ệ ộ 3.2. Đ i v i các hi p h i

ế ươ 3.2.1. Xúc  ti n th ạ ng m i

ộ ầ ỗ ợ ệ ề ế ệ ơ ệ Các hi p h i c n h  tr  doanh nghi p nhi u h n trong vi c xúc ti n th ươ   ng

ướ ư ướ ệ ộ ườ m i ạ ở ị ườ  th  tr ng trong n c cũng nh  n c ngoài. Hi p h i nên tăng c ng t ổ

ự ế ổ ứ ế ự ộ ợ ở ứ ch c các chuy n đi th c t , t ệ  ch c cho doanh nghi p tham d  h i ch ữ    nh ng

ươ ạ ớ ư ả ậ ỳ ướ trung tâm th ng m i l n nh  EU, Hoa K , Nh t B n và các n ẩ   c khác, thúc đ y

ố ế ổ ứ ủ ệ ộ ướ ợ h p tác qu c t ế ớ , liên k t v i các t ch c, hi p h i ngành hàng c a các n c, qua

ỗ ợ ầ ư ạ ế ơ ớ ớ ề ệ đó, h  tr  hôi viên tìm ki m c  hôi đ u t , b n hàng m i, gi ủ   i thi u ti m năng c a

ế ạ ướ ị ế ủ ộ h i viên đ n b n hàng n c ngoài, nâng cao uy tín và v  th  c a ngành ở ướ  n c có

ấ ẩ ồ hàng xu t kh u và trong công đ ng qu c t ố ế .

ệ ệ ệ ộ ọ ậ   Hi p h i đóng vai trò quan tr ng trong vi c giúp doanh nghi p nâng cao nh n

ứ ề ươ ư ỗ ợ ự ệ ệ ệ ả th c v  th ng hi u cũng nh  h  tr  doanh nghi p trong vi c xây d ng, qu ng bá

ị ươ ị ệ ự ệ ề ứ ượ ệ và đ nh v  th ng hi u. Đi u này giúp doanh nghi p t ý th c đ c vi c nâng cao

ấ ượ ậ ừ ẩ ỹ ỉ ượ ch t l ng hàng hóa, hoàn ch nh các tiêu chu n k  thu t, t đó tăng đ c kim

ạ ẩ ữ ữ ị ườ ế ớ ấ ng ch xu t kh u, gi v ng uy tín trên th  tr ng th  gi i.

ổ ứ ạ 3.2.2. T  ch c các khóa đào t o

ơ ắ ộ ạ ữ ế ệ ế ệ ố Hi p h i t o m i liên k t ngang gi a các doanh nghi p, là n i g n k t các

ở ậ ấ ớ ệ ệ ệ ể ầ ộ doanh nghi p, g n gũi nh t v i doanh nghi p. Chính b i v y, Hi p h i hi u rõ

ữ ủ ể ệ ể ế ệ ầ ạ nh ng đi m m nh, đi m y u, nhu c u c a doanh nghi p. Do đó, hi p h i c n t ộ ầ ổ

ớ ậ ổ ọ ứ ả ấ ạ ộ ả ch c các khóa đào t o, l p t p hu n và c  các bu i t a đàm, h i th o chuyên ngành

43

ự ệ ả ộ ộ ộ ể đ  giúp doanh nghi p nâng cao trình đ  và năng l c cho đ i ngũ cán b  qu n lý,

ơ ể ề ệ ộ ọ ả nâng cao tay ngh  cho công nhân. H i th o, t a đàm là n i đ  doanh nghi p trao

ư ơ ộ ứ ế ệ ả ặ ỡ ổ đ i, g p g , giao l u c  h i làm ăn, ki n th c kinh nghi m kinh doanh và qu n lý.

ấ 3.2.3. Cung c p thông tin

ộ ớ ư ệ ố ắ ầ ắ ướ Các hi p h i v i t cách là đ u m i n m b t thông tin và h ệ   ng doanh nghi p

ệ ử ớ ề ả ậ ỹ ị ươ trong vi c x  lý thông tin liên quan t i các quy đ nh v  rào c n k  thu t th ạ   ng m i

ướ ề ế ươ ạ ủ c a các n c. Các ban chuyên ngành v  xúc ti n th ng m i và thông tin th  tr ị ườ   ng

ậ ổ ị ườ ứ ử ậ ộ ầ c n có b  ph n t ch c thu nh p, phân tích và x  lý thông tin th  tr ng có tính

ắ ượ ấ ắ ầ ủ ề ậ ẩ ch t chuyên ngành. N m ch c đ c yêu c u c a nhà nh p kh u v  chính sách, quy

ủ ậ ướ ề ố ể ư ấ ỗ ợ ẩ ị đ nh nh p kh u c a các n ủ ạ c, v   đ i th  c nh tranh  đ  t v n, h  tr doanh

ế ậ ị ườ ệ ổ ứ ả ấ ẩ nghi p trong khâu ti p c n th  tr ng, t ấ  ch c s n xu t và xu t kh u.

ệ ệ ầ ộ ố ớ ướ ậ ữ Hi p h i còn là c u n i gi a doanh nghi p v i Nhà n ệ   c. Do v y, các hi p

ự ổ ề ơ ị ủ ế ế ợ ộ ộ ầ h i c n tích c c t ng h p các ki n ngh  c a các h i viên v  c  ch , chính sách

ả ượ ủ ơ ữ ạ ị ph n ánh ng ữ c lên c  quan h u quan c a Nhà n ướ ể ừ c đ  t đó có nh ng ho ch đ nh,

ớ ố ơ ệ ỡ ỉ hoàn ch nh chính sách, bi n pháp m i t ệ   t h n, tháo g  khó khăn cho doanh nghi p,

ệ ữ ề ế ả ậ ấ ỹ ặ đ c bi t là nh ng v n đ  liên quan đ n rào c n k  thu t.

ệ ệ ầ ộ ộ ổ ứ ạ Các hi p h i ngành hàng c n nhanh chóng ki n toàn b  máy, t ch c l i mô

ể ự ạ ộ ệ ố ườ ỗ ợ ệ ế hình ho t đ ng đ  th c hi n t t vai trò là ng i h  tr  doanh nghi p, tìm ki m th ị

ườ ể ở ộ ệ ế ệ ồ ớ tr ng, ngu n nguyên li u, giúp liên k t doanh nghi p v i nhau đ  m  r ng năng

ệ ữ ầ ủ ệ ể ầ ấ ạ ệ   ả ự ả l c s n xu t, là đ i di n h u hi u đ  ph n ánh nhu c u, yêu c u c a doanh nghi p

ớ t ủ i Chính ph .

ở ệ ẻ ủ ệ ẵ 3.2.4. San s  r i ro, s n sàng kh i ki n và kháng ki n

ộ ầ ủ ộ ệ ậ ớ ề Các hi p h i c n ch  đ ng thu th p thông tin liên quan t ụ ệ i các v  ki n v  bán

ề ợ ấ ế ự ệ ặ ướ ố ớ phá giá, v  tr  c p, ho c liên quan đ n t ủ  v … c a các n ủ   c đ i v i hàng hóa c a

ệ ẫ ướ Ở ầ ướ ệ ở ả c  Vi t Nam l n n c khác. ế  h u h t các n ệ   ệ c, vi c kh i ki n và kháng ki n

ủ ộ ứ ệ ả ả ộ ộ ơ ề đ u do các Hi p h i ch  đ ng phát đ ng ch  không ph i do c  quan qu n lý nhà

ề ệ ệ ấ ấ ở ươ ố ế ạ ướ n c. V n đ  kh i ki n và kháng ki n trong tranh ch p th ng m i qu c t không

ố ử ả ể ử ề ẳ ắ ỏ ể ph i đ  phán x  ai th ng ai thua mà là đ  đòi h i các quy n đ i x  bình đ ng theo

ắ nguyên t c không phân bi ệ ố ử t đ i x .

ớ ơ ả ợ ố ướ ả ế ướ Ph i   h p   v i   c   quan  qu n  lý   nhà   n c   trong  gi i   quy t   v ắ ng   m c   th ị

44

ườ ữ ườ ả ợ ướ ị ườ ắ ộ tr ng. Trong nh ng tr ng h p x y ra v ớ ng m c v i m t th  tr ng nào đó t ừ

ượ ố ợ ộ ầ ứ ệ ớ ơ thông tin có đ c, hi p h i c n thông báo và ph i h p v i các c  quan ch c năng

ệ ể ả ế ặ ả ằ ờ ị ủ c a Vi t Nam đ  gi ớ   i quy t và đàm phán k p th i nh m ngăn ch n và gi m b t

ấ ợ ộ ủ ệ ệ xung đ t gây b t l i cho uy tín c a doanh nghi p và hàng hóa Vi t Nam trên th ị

ườ ế ớ tr ng th  gi i.

ố ớ ệ 3.3. Đ i v i doanh nghi p.

ế ượ ấ ẩ ự 3.3.1. Xây d ng chi n l c xu t kh u

ế ượ ầ ề ả ự ẩ ẩ ự C n xây d ng chi n l ơ ấ   ọ ả c v  s n ph m: l a ch n s n ph m gì trong c  c u

ư ủ ủ ệ ẩ ệ ẩ ả ả d i s n ph m c a doanh nghi p cũng nh  c a Vi ấ t Nam khi xu t kh u sang th ị

ườ tr ng ngoài.

ế ượ ự ề ị ườ ứ ầ ố Xây d ng chi n l c v  th  tr ấ   ng: c n nghiên c u rõ đ i tác, quy mô, xu t

ị ườ ụ ể ữ ầ ị ừ sang t ng th  tr ầ   ặ ng c  th  và c n nêu rõ nh ng đ c tính, quy đ nh và các yêu c u

ệ ậ ẩ ỹ ị ễ ệ ườ ề v  tiêu chu n k  thu t, v  sinh d ch t , v  sinh môi tr ộ ố   ệ ng, trách nhi m xã h i đ i

ị ườ ẽ ấ ẩ ặ ệ ớ v i m t hàng mà doanh nghi p đó s  xu t kh u sang th  tr ng.

ế ượ ự ủ ề ả ầ ả Xây d ng chi n l ả   ả c v  qu ng cáo bán hàng: đ m b o đ y đ  thông tin s n

ế ẩ ươ ấ ượ ủ ậ ộ ph m, khuy ch tr ề ng v  ch t l ng, đ  an toàn, tin c y c a hàng hóa cũng nh ư

ụ ị các d ch v  đi kèm hàng hàng.

ế ượ ầ ạ ừ ơ ở ở Chi n l ự c c n xây d ng dài h n t 10 năm tr  lên, trên c  s  đó, có các k ế

ả ố ắ ạ ả ằ ạ ạ ho ch trung h n (3­5 năm) và ng n h n (6 tháng – 1 năm) nh m đ m b o t c đ ộ

ưở ổ ị tăng tr ng  n đ nh

ị ế ứ ứ ậ ấ ả 3.3.2. Nâng cao nh n th c và trang b  ki n th c cho t t c  các thành viên trong

ệ ừ t ng doanh nghi p

ế ự ệ ự ỗ ể 3.3.3. Xây d ng và phát tri n các chu i liên k t t ừ  nguy n theo t ng ngành hàng

ẩ ạ ự ấ ẩ 3.3.4. Xây d ng chính sách và marketing đ y m nh xu t kh u

ố ế ụ ẩ ự ạ 3.3.5. Áp d ng các tiêu chu n qu c t ấ    nâng cao năng l c c nh tranh hàng xu t

ị ườ ẩ ế ớ kh u trên th  tr ng th  gi i.

ệ ố ấ ượ ụ ệ ệ ể Hi n nay, các doanh nghi p có th  áp d ng các h  th ng ch t l ng đ ượ   c

ậ ộ ế ớ ư ệ ố ả công nh n r ng rãi trên th  gi ị i nh  h  th ng qu n tr  theo tiêu chu n c a t ẩ ủ ổ ứ    ch c

ố ế ệ ố ấ ượ ả ệ ố ả ồ ộ qu c t ISO 9000, h  th ng qu n lý ch t l ng đ ng b  TQM, h  th ng qu n lý

45

ấ ượ ệ ả ấ ượ ự ẩ ch t l ng theo HACCP, GMP cho các xí nghi p s n xu t d ẩ   c ph m, th c ph m,

ệ ố ỷ ả ả ả ị ườ ụ nông s n và thu  s n, h  th ng qu n tr  môi tr ng theo ISO 14000... áp d ng các

ố ế ẽ ệ ả ủ ệ ả ẩ ệ ố h  th ng tiêu chu n qu c t s  giúp các doanh nghi p c i thi n hình  nh c a mình,

ề ạ ườ ệ ố ệ ạ t o ni m tin cho b n hàng và ng i tiêu dùng. Vi c áp dùng các h  th ng này s ẽ

ạ ề ệ ợ ớ ự ầ ư ầ đem l i cho doanh nghi p nhi u cái l i so v i s  đ u t ban đ u.

ớ ữ ớ ệ ơ ọ ệ ờ Trong th i gian t ầ i, các doanh nghi p c n chú tr ng h n n a t ụ   i vi c áp d ng

ệ ố ấ ượ ả ố ế ở ữ ệ các h  th ng qu n lý ch t l ng qu c t ệ ố    doanh nghi p mình vì nh ng h  th ng

ư ả ủ ẽ ệ ệ ẩ ượ này s  giúp cho các doanh nghi p cũng nh  s n ph m c a doanh nghi p đ c công

ể ượ ậ ấ ượ ề ị ệ ầ nh n toàn c u và có th  v t qua các quy đ nh v  ch t l ng, v  sinh và môi

ườ ủ ướ ậ ẩ ờ ượ ườ tr ng c a các n ồ c nh p kh u đ ng th i cũng đ c ng ơ   ư i tiêu dùng  a thích h n.

ỏ ư ệ ố ố ớ ụ ừ ề ệ ệ Đ i v i các doanh nghi p v a và nh  ch a có đi u ki n áp d ng các h  th ng này

ướ ầ ự ỗ ợ ả ự ệ ạ thì Nhà n c c n có s  h  tr , bên c nh đó, doanh nghi p cũng ph i t mình tìm ra

ả ệ ủ ỳ ề ầ ư ợ ệ ố ụ các gi i pháp thích h p tu  đi u ki n c a mình. Đ u t áp d ng các h  th ng tiêu

ố ế ẩ ầ ủ ữ ệ ể ả chu n qu c t ữ    không nh ng giúp doanh nghi p có th  tho  mãn yêu c u c a nh ng

ị ườ ể ể ấ ượ ệ ả th  tr ng khó tính mà doanh nghi p còn có th  ki m soát, qu n lý ch t l ng t ố   t

ế ậ ồ ờ ế ữ ả ẩ ể ệ ả ơ h n, gi m nh ng s n ph m khuy t t t đ ng th i ti ể   t ki m chi phí ki m tra, ki m

46

ữ ử ệ soát và s a ch a cho doanh nghi p.

47

ổ ớ ấ ượ ệ ả ẩ 3.3.6. Đ i m i công ngh , nâng cao ch t l ng s n ph m

ể ượ ậ ẩ ạ ẩ ấ ả Đ  v ệ   t qua các rào c n đó và đ y m nh xu t nh p kh u, các doanh nghi p

ầ ư ổ ệ ắ ớ ớ ế ị ề ộ ầ c n đ u t đ i m i công ngh , mua s m m i máy móc thi ặ   t b . Đi u này m t m t

ấ ượ ặ ả ả ứ ấ làm gi m giá thành s n xu t, m t khác nâng cao ch t l ng hàng hoá, đáp  ng các

ướ ề ệ ẩ ậ ầ ủ yêu c u c a các n c nh p kh u v  bao bì, đóng gói, an toàn v  sinh, quy trình ch ế

ữ ễ ế ườ ừ ả ệ ườ ệ ớ bi n...Nh ng công ngh  m i ít gây ô nhi m môi tr ng v a b o v  môi tr ng các

ấ ừ ệ ả ượ ề ườ ướ n c  s n xu t v a giúp doanh nghi p v ả t quan rào c n v  môi tr ng trong

ươ ủ ệ ề ệ ạ ớ ướ th ng m i. Tuy nhiên v i đi u ki n tài chính c a các doanh nghi p n c ta nh ư

ể ổ ệ ệ ề ệ ả ớ hi n nay thì không ph i doanh nghi p nào cũng có đi u ki n đ  đ i m i hoàn toàn

ứ ệ ề ệ ầ ệ ụ ể ủ   công ngh  và máy móc mà các doanh nghi p c n căn c  vào đi u ki n c  th  c a

ế ổ ệ ế ạ ậ ớ ợ ệ   doanh nghi p mình l p k  ho ch thay th , đ i m i cho phù h p. Các doanh nghi p

ệ ế ế ổ ớ ả cũng nên khuy n khích các sáng ki n đ i m i công ngh , các gi ữ i pháp h u ích cho

ấ ủ ộ ỹ ệ ệ ậ ả s n xu t c a công nhân và cán b  k  thu t trong doanh nghi p. Bi n pháp này giúp

ể ế ể ổ ệ ớ ươ ả ệ doanh nghi p có th  ti ẫ t ki m chi phí mà v n có th  đ i m i ph ấ   ng pháp s n xu t

ệ ộ ả m t cách hi u qu .

ớ ổ ệ ệ ệ ầ ớ ọ Song song v i đ i m i công ngh , doanh nghi p cũng c n chú tr ng vi c nâng

ộ ỹ ệ ệ ậ ả ỹ ầ   ậ cao trình đ  k  thu t và qu n lý k  thu t trong doanh nghi p. Doanh nghi p c n

ậ ủ ụ ề ệ ạ ỹ liên t c đào t o nâng cao tay ngh  cho các công nhân k  thu t c a doanh nghi p đ ể

ắ ử ụ ể ắ ữ ệ ế ị ả ệ ấ ớ ọ h  có th  n m b t, s  d ng nh ng công ngh  và thi ạ   t b  s n xu t m i hi n đ i.

ệ ữ ệ ả ậ ầ ộ ỹ ặ Đ c bi ộ t, doanh nghi p c n có nh ng cán b  qu n lý k  thu t có trình đ , có kh ả

ệ ớ ộ ỹ ữ ế ậ ọ ỏ ẽ năng ti p thu khoa h c công ngh  m i. Nh ng cán b  k  thu t gi ữ   i này s  là nh ng

ườ ế ệ ớ ầ ọ ẽ ắ ắ ướ ng i ti p xúc và n m b t công ngh  m i đ u tiên sau đó h  s  giúp h ẫ   ng d n,

ộ ỹ ữ ệ ậ ạ ậ ỹ ầ   đào t o các công nhân k  thu t cho doanh nghi p. Nh ng cán b  k  thu t cũng c n

ế ề ữ ẩ ướ ể hi u bi ị t rõ v  nh ng quy đ nh, tiêu chu n trong n ư c cũng nh  ngoài n ướ ố ớ   c đ i v i

ủ ư ẩ ượ ả ể ả ả s n ph m c a công ty và đ a ra đ c các gi ể ấ ứ   ẩ i pháp đ  s n ph m có th  đ p  ng

ể ẩ ị ượ ậ ộ ượ đ c các quy đ nh, tiêu chu n đó. Đ  có đ ộ ỹ c đ i ngũ cán b  k  thu t có trình đ ộ

ồ ưỡ ệ ạ ầ cao thì doanh nghi p c n có chính sách đào t o và b i d ợ   ng nhân tài phù h p.

ế ộ ộ ặ ệ ầ ệ ố ớ ọ ữ Ngoài ra, doanh nghi p cũng c n có ch  đ  đãi ng  đ c bi t đ i v i h . Nh ng cán

ệ ừ ẽ ậ ướ ố ộ ỹ b  k  thu t này s  là nòng c t giúp doanh nghi p t ng b c nâng cao trình đ  k ộ ỹ

ự ả ệ ẩ ả ậ ấ ờ ủ   thu t và năng l c s n xu t trong toàn doanh nghi p. Nh  đó, các s n ph m c a

ấ ượ ắ ẩ ệ ẽ doanh nghi p s  có ch t l ứ ng ngày càng cao và đáp  ng các tiêu chu n kh t khe

48

ị ườ ướ ủ c a th  tr ng trong và ngoài n c.

49

Ậ

Ế

K T LU N

ươ ố ế ạ ề ấ ộ ữ ấ ớ ộ ả Rào c n th ng m i qu c t là m t trong nh ng v n đ  r t r ng l n, luôn có

ở ậ ứ ạ ứ ề ổ ả ự s  thay đ i và ph c t p cao. B i v y, thông qua đ  tài nghiên c u, nhóm tác gi đã

ượ ộ ố ấ ề ơ ả ủ ế ư trình bày đ c m t s  v n đ  c  b n ch  y u nh  sau:

ấ ề ệ ả ươ ộ M t là, khái quát hóa các khái ni m chung nh t v  rào c n th ố   ạ ng m i qu c

ề ệ ế ế ả ế t ả ; trong đó có rào c n thu  quan và rào c n phi thu  quan; làm rõ khái ni m v  tiêu

ệ ậ ậ ạ ẩ ẩ ậ ỹ ỹ ỹ ị chu n k  thu t và quy chu n k  thu t; phân lo i hàng rào k  thu t theo Hi p đ nh

ủ ủ ẩ ậ ộ ỹ TBT c a WTO và các n i dung c a tiêu chu n k  thu t.

ạ ộ ụ ấ ẩ ậ ả ỹ ậ ế Hai là, vai trò áp d ng rào c n k  thu t đ n ho t đ ng xu t nh p kh u và bài

ệ ử ụ ộ ố ủ ệ ẩ ố ỹ ọ h c kinh nghi m c a m t s  qu c gia trong vi c s  d ng tiêu chu n k  thu t đ ậ ể

ế ạ ộ ẩ ậ ề đi u ti ấ t ho t đ ng xu t nh p kh u.

ậ ế ạ ộ ủ ậ ấ ẩ ộ ỹ Ba là,  tác đ ng c a tiêu chu n k  thu t đ n ho t đ ng xu t nh p kh u t ẩ ạ   i

ệ ặ ệ ộ ố ả ẩ ấ ể ượ ậ ả ỹ Vi t Nam, đ c bi t là xu t kh u và m t s  gi i pháp đ  v t rào c n k  thu t.

ể ử ụ ữ ụ ệ ẩ ậ ậ ỹ ề   Chính vì v y, đ  s  d ng h u hi u công c  “tiêu chu n k  thu t trong đi u

ế ạ ộ ỏ ự ấ ẩ ậ ở ầ ừ ti t ho t đ ng xu t nh p kh u” đòi h i s  tham gia t m vĩ mô và vi mô, t vai trò

ả ướ ế ự ủ ệ ậ ộ qu n lý nhà n ứ   c, các b  ngành, đ n s  tham gia c a doanh nghi p và nh n th c

ườ ườ ố ượ ữ ộ ị ừ ủ c a ng i dân (ng i tiêu dùng) ­ nh ng đ i t ng ch u tác đ ng; t ừ  đó t ng b ướ   c

ư ề ả ự ạ ấ ủ ệ nâng cao năng l c c nh tranh, đ a n n s n xu t c a Vi ể t Nam phát tri n ngày càng

ứ ệ ầ ạ ỗ hi n đ i, tham gia sâu vào chu i cung  ng toàn c u.

ộ ầ ứ ể ẳ ị ữ Qua nghiên c u này, m t l n n a chúng ta có th  kh ng đ nh “Trong đi uề

ậ ượ ộ ề ệ ẩ ậ ỹ ị ki n h i nh p, các quy đ nh v  tiêu chu n k  thu t đ ụ ữ   c coi là công c  h u

ể ề ệ ế ạ ộ ủ ố ấ ậ ẩ là hi u đ  đi u ti t ho t đ ng xu t nh p kh u hàng hóa c a các qu c gia”

50

hoàn toàn chính xác.

Ả

Ệ

TÀI LI U THAM KH O

51

1  http://www.tbtvn.org/VBLienQuanTBT/TBT­HANDBOOK­TIENG%20VIET.pdf,   Sổ  tay Hi p đ nh TBT, trang 36

ệ ị

2 http://www.tbtvn.org/VBLienQuanTBT/TBT­HANDBOOK­TIENG%20VIET.pdf, S  tayổ Hi p đ nh TBT, trang 36

ệ ị

3 http://www.tbtvn.org/VBLienQuanTBT/TBT­HANDBOOK­TIENG%20VIET.pdf, S  tayổ Hi p đ nh TBT, trang 37

ệ ị

ươ ự ễ ễ ế ạ ỹ

4  https://read.alezaa.com/?id=c8104bbd­6c3b­4c8e­831c­f04ebf38ea4c&lo=3.34.33,   Rào  ữ   ậ ả c n k  thu t trong th : Lý thuy t và th c ti n, PGS, TS Nguy n H u Kh i; TS Đào Ng c Tiên; Ths Đ  Ng c Kiên, NXB Bách Khoa – Hà N i.

ố ế ng m i qu c t ọ ỗ ả ọ ộ

5  http://www.trungtamwto.vn/sites/default/files/publications/1­6%20raocankt.pdf, Rào c nả   ệ ỹ k  thu t đ i v i th

ậ ố ớ ươ ắ ạ ị ng m i (TBT) – Các Hi p đ nh và nguyên t c WTO, trang 9

ươ ươ ứ ạ ả ạ ố ế ng m i qu c t Bộ     và

6  http://thongtinkhcndaklak.vn:81/kqncvn2012/Ngoai_thuong/Toan_van/5088.pdf,   Th ng m i, Đ  tài 2003­78­020, Nghiên c u các rào c n trong th ấ ề đ  xu t các gi

ố ớ ệ ế ả ề i pháp đ i v i Vi t Nam, trang 23 đ n trang 40

7 http://www.giadinhvietnam.com/hang­rao­ky­thuat­trong­thuong­mai­tai­thi­truong­trung­ quoc­d52133.html, Hàng rào k  thu t trong th ng Trung Qu c, 15:34, 17/04/2015

8  http://vasep.com.vn/doc/Mot­so­dieu­can­biet­khi­kinh­doanh­voi­Trung­Quoc.pdf,   trang  39

ị ườ ạ ạ ươ ậ ố ỹ ng m i t i th  tr