BỘ VĂN HÓA THỂ THAO VÀ DU LỊCH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HÓA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
KHOA TRUYỀN THÔNG
TIỂU LUẬN HỌC PHẦN CƠ SỞ VĂN HÓA
VIỆT NAM
ĐỀ TÀI: VĂN HÓA ẨM THỰC CỦA NGƯỜI
VIỆT Ở HÀ NỘI
Tên sinh viên: Cao Văn
Nguyên
Lớp: 21DTT2
Mã số sinh viên: D21VH081
GVHD: Ts. Đặng Thị Kiều
Oanh
Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 1 năm 2022
MỤC LỤC
PH N M ĐUẦ Ở Ầ
Văn hóa là nh ng giá tr t t đp đc con ng i tích lũy trong cácữ ị ố ẹ ượ ườ
ho t đng th c ti n, là s tác đng c a con ng i v i môi tr ng xungạ ộ ự ễ ự ộ ủ ườ ớ ườ
quanh. T th i xa x a t i hi n t i, m i Qu c Gia, m i khu v c luôn cóừ ờ ư ớ ệ ạ ỗ ố ỗ ự
cho mình m i n n văn hóa khác nhau, đã t o nên m t h th ng đa vănỗ ề ạ ộ ệ ố
hóa. Và Vi t Nam cũng th , n m v trí v trí đt bi t, giao thoa v iệ ế ắ ở ị ở ị ặ ệ ớ
nhi u n n văn hóa trên khu v c và các n c ph ng Tây, nên Vi t Namề ề ự ướ ươ ệ
cũng có m t n n văn hóa đa d ng và phong phú. Vì v y, đ có th c mộ ề ạ ậ ể ể ả
nh n đc nh ng tinh tậ ượ ữ úy trong n n văn hóa Vi t nam ta không th nàoề ệ ể
b qua m th c c a con ng i n i đây, b i vì thông qua m th c ta m tỏ ẩ ự ủ ườ ơ ở ẩ ự ộ
ph n nào hi u đc nh ng nét đp văn hóa đây. Là m t qu c gia nôngầ ể ượ ữ ẹ ở ộ ố
nghi p thu c n n khí h u nhi t đi m gió mùa, ch y u tr ng lúaệ ộ ề ậ ệ ờ ẩ ủ ế ồ
n c. Cùng v i dân s đông, đa d ng dân t c v i 54 dân t c tr i dàiướ ớ ố ạ ộ ớ ộ ả
kh p 3 mi n trên lãnh th Vi t Nam. M i vùng mi n, m i t nh thành đuắ ề ổ ệ ỗ ề ỗ ỉ ề
có nh ng cách ch bi n khác nhau, cách th ng th c khác nhau. Và bàiữ ế ế ưở ứ
ti u lu n này ch t p trung vào n n văn hóa m th c c a ng i Vi t ể ậ ỉ ậ ề ẩ ự ủ ườ ệ ở
Hà N i, là m t vùng đt nghìn năm văn hi n, s m ra cho ta th yộ ộ ấ ế ẽ ở ấ
nh ng nét c kính, s đa d ng, phong phú cũng nh s bình d c a n nữ ổ ự ạ ư ự ị ủ ề
m th c n i đây. V ra m t b c tranh tuy t đp v n n văn hóa mẩ ự ơ ẽ ộ ứ ệ ẹ ề ề ẩ
th c c a vùng đt th đô hoa l này. ự ủ ấ ủ ệ
Đt v n đặ ấ ề
Hà N i còn đc g i là văn hóa tràng an, mang trong mình nét đpộ ượ ọ ẹ
tao nhã, thanh l ch cũng nh s cao quý ni m t hào c a con ng i n iị ư ự ề ự ủ ườ ơ
đây. Và Hà N i, m nh đt có b dày l ch s nghìn năm, là n i h i t vănộ ả ấ ề ị ự ơ ộ ụ
hóa, là n i k t tinh văn minh c a Vi t Nam, cũng là n i tinh hoa trămơ ế ủ ệ ơ
mi n h i t , là n i l u gi quan tr ng v h giá tr văn minh, văn hóaề ộ ụ ơ ư ữ ọ ề ệ ị
Vi t Nam. Trong đó, văn hóa m th c g n li n v i s t n t i và phátệ ẩ ự ắ ề ớ ự ồ ạ
tri n c a con ng i. Vì th đ có th c m nh n n n văn hóa n i đâyể ủ ườ ế ể ể ả ậ ề ơ
cách rõ nh t ta có th d a vào văn hóa m th c n i đây. Văn hóa mấ ể ự ẩ ự ơ ẩ
th c c a ng i Hà N i đu mang nh ng nét đc tr ng riêng bi t, cái nétự ủ ườ ộ ề ữ ặ ư ệ
riêng bi t đó nó toát lên s đc đáo, tinh t th hi n qua cách th c chệ ự ộ ế ể ệ ứ ế
bi n, cách th c th ng th c đ c m nh n đc s tình c m c a conế ứ ưở ứ ể ả ậ ượ ự ả ủ
ng i n i đây cũng nh có thêm m t ph n hi u bi t nào v văn hóa mườ ơ ư ộ ầ ể ế ề ẩ
th c c a con ng i Hà N i. S tinh t , đc đáo đó đc ng i dân n iự ủ ườ ộ ự ế ộ ượ ườ ơ
đây trao vào nh ng món ăn và nh ng món ăn đó tr thành nét đp c a n iữ ữ ở ẹ ủ ơ
đây. H n th n a, vùng đt Hà N i này là n i sinh s ng c a đa s ng iơ ế ữ ấ ộ ơ ố ủ ố ườ
Vi t (Kinh) . D a vào nh ng y u t trên nên tôi đã ch n đ tài” ệ ự ữ ế ố ọ ề Văn hóa
m th c c a ng i Vi t Hà N iẩ ự ủ ườ ệ ở ộ ’ làm ch đ cho bài ti u lu n cu i kìủ ề ể ậ ố
c a mình.ủ
m th c trong cu c s ng và văn hóa m th c trong nhi u th p kẨ ự ộ ố ẩ ự ề ậ ỷ
qua đã đc nhi u nhà nghiên c u trên nhi u lĩnh v c chú ý, quan tâm.ượ ề ứ ề ự
Trong các công trình nghiên c u v văn hóa, phong t c t p quán Hàứ ề ụ ậ ở
N i. Chúng ta có th bi t đn văn hóa m th c Hà N i trong “ Món ănộ ể ế ế ẩ ự ộ
Hà N i” Vũ B ng, “ C nh s c và h ng v đt n c” Nguy n Tuân, “ộ ằ ả ắ ươ ị ấ ướ ễ
Hà N i ba m i sáu ph ph ng” Th ch lam. Ngoài các tác ph m vănộ ươ ố ườ ạ ẩ
ch ng còn có nh ng nhà c u khoa h c khác cũng nói v văn hóa mươ ữ ứ ọ ề ẩ
th c Hà N i nh “ Ng i Hà N i: chuy n ăn, chuy n u ng m t th i”ự ộ ư ườ ộ ệ ệ ố ộ ờ
c a Vũ Th Long “ Đc đáo m th c Thăng Long – Hà N i” c a T.sủ ế ộ ẩ ự ộ ủ
Nguy n Nhã.ễ
Trong nh ng cu n sách, các bài nghiên c u c a các tác gi h đã cho taữ ố ứ ủ ả ọ
th y nh ng nét đp riêng c a Hà N i. Tuy nhiên, m i công trình nghiênấ ữ ẹ ủ ộ ỗ
c u nói trên ch ti p c n d i góc đ kinh t - văn hóa mà c th đâyứ ỉ ế ậ ướ ộ ế ụ ể ở
ch khai thác nh ng món ăn ngon, nh ng giá tr ph c v cho kinh t vàỉ ữ ữ ị ụ ụ ế
cho phát tri n . Còn nhi u h n ch đi v i văn hóa m th c c a ng iể ề ạ ế ố ớ ẩ ự ủ ườ
Vi t Hà N i. Vì vây, tôi s khai thác sâu vào văn hóa m th c c aệ ở ộ ẽ ẩ ự ủ
ng i Vi t Hà Nườ ệ ở ội.
PH N N I DUNGẦ Ộ
1. KHÁI QUÁT CHUNG V VĂN HÓA M TH C VÀ VÙNG ĐTỀ Ẩ Ự Ấ
CON NG I HÀ N IƯỜ Ộ
1.1 m th c, văn hóa m th cẨ ự ẩ ự
m th cẨ ự là m t t Hán Vi t mà trong đó m có nghĩa là u ng,ộ ừ ệ ẩ ố
th c có nghĩa là ăn ự( m th c ẩ ự theo nghĩa đen là ăn u ngố) là m t h th ngộ ệ ố
đc bi t v quan đi m truy n th ng và th c hành n u ăn, ngh thu tặ ệ ề ể ề ố ự ấ ệ ậ
b p núc, ngh thu t ch bi n th c ăn, th ng g n li n v i m t n n vănế ệ ậ ế ế ứ ườ ắ ề ớ ộ ề
hóa c th . Nó th ng đc đt theo tên vùng ho c n n văn hóa hi nụ ể ườ ượ ặ ặ ề ệ
hành. M t món ăn ch y u ch u nh h ng c a các thành ph n có s nộ ủ ế ị ả ưở ủ ầ ẵ
t i đa ph ng ho c thông qua th ng m i, buôn bán trao đi. Nh ngạ ị ươ ặ ươ ạ ổ ữ
th c ph m mang màu s c tôn giáo cũng có nh ng nh h ng r t l n đnự ẩ ắ ữ ả ưở ấ ớ ế
n n m th c. M r ng ra thì m th c có nghĩa là m t n n văn hóa ănề ẩ ự ở ộ ẩ ự ộ ề
u ng m t dân t c, đã tr thành t p t c, thói quen. m th c không ch nóiố ộ ộ ở ậ ụ Ẩ ự ỉ
v “ văn hóa v t ch t” mà còn nói v c m t “ văn hóa tinh th n”.ề ậ ấ ề ả ặ ầ
L ch s hình thành c a m th c ị ử ủ ẩ ự ngay t thu s khai, con ng iừ ở ơ ườ
đã coi ăn u ng là nhu c u thi t th c nh t đ duy trì s s ng, h săn b tố ầ ế ự ấ ể ự ố ọ ắ
và hái l m đ sinh s ng. Qua các giai đo n sau, thì con ng i b t đuượ ể ố ạ ườ ắ ầ
bi t tr ngế ồ tr tọ, chăn nuôi, s l ng s n ph m th c ph m ngày càngố ượ ả ẩ ự ẩ
nhi u đáp ng nhu c u ăn no c a ng i c đi. Tr i qua nh ng giaiề ứ ầ ủ ườ ổ ạ ả ữ
đo n ti n hóa lâu dài, th gi i ngày nay văn minh hi n đi h n. Do đó,ạ ế ế ớ ệ ạ ơ
l ch v c m th c cũng hình thành m t cách đa d ng h nị ự ẩ ự ộ ạ ơ
Văn hóa m th cẩ ự là m t ph n t ng th m t s nét c b n, đcộ ầ ổ ể ộ ố ơ ả ặ
tr ng c a m t gia đình, làng xóm, vùng mi n, qu c gia...Thông qua mư ủ ộ ề ố ẩ
th c cũng có th nhìn đc cách ng x trong ăn u ng và ngh thu tự ể ượ ứ ử ố ệ ậ
ch bi n món ăn, nh ông bà ta đã có câu “ qua ăn u ng m i th y conế ế ư ố ớ ấ
ng i ta đi đãi nhau nh th nào”. Ngoài ra , văn hóa m th c còn làườ ố ư ế ẩ ự
nh ng t p quán và kh u v ăn c a con ng i, nh ng t p t c kiên kữ ậ ẩ ị ủ ườ ữ ậ ụ ỵ
trong ăn u ng, bày bi n món ăn th hi n giá tr ngh thu t, th m mĩ.ố ệ ể ệ ị ệ ậ ẩ
1.2 Đi u ki n t nhiên ề ệ ự
Hà N i n m t ng n sông Đà và hai bên đng B ng sông H ng,ộ ằ ở ả ạ ồ ằ ồ
v i đa hình bao g m nh ng đng b ng trung tâm và các đi núi phíaớ ị ồ ữ ồ ằ ồ ở
tây và phía b c thành ph . V i v trí đa lý thu n l i này, thành ph nàyắ ố ớ ị ị ậ ợ ố
d dàng tr thành trung tâm kinh t - chính tr , văn hóa, khoa h c quanễ ở ế ị ọ
tr ng c a c n c. Hi n t i, bao g m 12 qu n, 1 th xã và 17 huy n. Đaọ ủ ả ướ ệ ạ ồ ậ ị ệ ị
hình Hà N i th p d n theo h ng t B c xu ng Nam và t Tây sangộ ấ ầ ướ ừ ắ ố ừ
Đông v i đ cao trung bình t 5 đn 20 mét so v i m c n c bi n. Nhớ ộ ừ ế ớ ự ướ ể ờ
