Tiểu luận: Hiện trạng quản lý chất thải rắn tại một số bệnh viện trên địa bàn tỉnh Gia Lai

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

Ờ Ở Ầ L I M  Đ U

ở ấ ấ ề ệ ườ ệ ạ i ch t th i b nh vi n đang tr  thành v n đ  môi tr

ở ề Hi n t ở ướ  n

ấ ế ệ ồ

ễ ễ ứ ự  có ch a đ ng các y u t ượ

ạ ạ ữ ả

ả ấ ạ ề ấ , các lo i hoá ch t và d ườ ế ữ ề ơ

ế ệ ế ấ

ữ ồ ễ ị

i bên ngoài làm vi c thu gom ch t th i y t ả ấ ữ ễ ả

ầ ệ ả ườ ệ

ả ệ ộ ấ   ng và xã h i c p ệ ồ ư bách  c ta, nhi u b nh vi n tr  thành ngu n gây ô nhi m cho khu dân c  xung   ộ ề   ế ố ả ư ậ quanh, gây d  lu n cho c ng đ ng. Các ch t th i y t  truy n ế ể   ạ ấ ộ ẩ nhi m là ch t đ c h i có trong rác y t c ph m nguy hi m, ọ ậ ắ ế  ấ ớ các ch t th i phóng x , các v t s c nh n, v.v. nh ng ng i ti p xúc v i ch t th i y t ễ ồ ệ ườ ệ nguy h i đ u có nguy c  nhi m b nh ti m tàng, bao g m nh ng ng i làm vi c trong   ữ   ườ ơ ở ả  và nh ng các c  S  Y T , nh ng ng ườ ớ ả ự ấ ơ ộ   i trong c ng đ ng b  ph i nhi m v i ch t th i do s  sai sót trong khâu qu n lý ng ệ ấ ấ ơ ứ ế ả  này có ch a các ch t h u c  nhi m m m b nh ô gây ch t th i.Các ch t th i y t   ậ ấ   ưở ệ ọ ễ nhi m, b nh t ng xung quanh b nh vi n  nh h ng x u t nghiêm tr ng cho môi tr ẻ ườ ế ứ đ n s c kho  ng i dân.

ắ ề ố ủ ế

ỉ ề ượ

ả ề ườ ư ộ ẩ ụ ị ng x y ra các v  d ch b nh đ t bi ộ ỉ ậ ng m a nhi u, đ   m cao, th

ậ ự ệ ỹ ế ủ ỉ ậ ệ ề ặ ệ  c a t nh. Đi u ki n k  thu t, c  s

ệ ệ ề ầ ớ

ự ơ ở

ạ

ọ ặ c xây d ng l ả ố ầ ế ư ạ ư ượ i c  s  c a ch  đ  cũ, ch a đ ế ả ẩ

ị ế ộ ề ử ệ ả ạ ơ ở ủ ế ề ệ ố ả ệ ử ệ ạ

ư ấ ư ư ậ ệ ử ề ề ặ ấ

ộ ườ ế ấ ế ả ả

ầ ư ề ề ồ

ư ể ấ ể ử ệ là r t l n, ch a k  chi phí cho s  dung đ t, ph

ử ậ ả ạ

ầ ấ ạ

ự ả ấ ậ ả ệ

ộ ố ồ c đ ng b  và tuy đã có lu t b o v  môi tr ủ ả

GVHD:Trân Văn Dũng 1 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

ng chính ph  ban hành, qui ch  ch t th i y t ẫ ư ế ả ồ Gia Lai là m t t nh mi n núi phía b c Tây Nguyên. Dân s  ch  y u là đ ng bào   ư ộ   ng dân nh p c  vào t nh ngày càng nhi u. Khí h u 2 mùa, mùa m a kéo dân t c, l ư ượ t là trong các   dài, l ơ ở  ệ huy n vùng sâu, vùng xa gây áp l c cho ngành y t ỉ ệ ặ ấ ủ ỉ ậ   v t ch t c a t nh còn g p nhi u khó khăn. Ph n l n các b nh vi n trong t nh hi n nay ạ ế ề ạ ầ i. H  t ng c  s  không đ u ti p qu n l   ứ ề  ớ ữ có gì, không gian ki n trúc còn nhi u h n ch . Ph i đ i đ u v i nh ng thách th c v  ch a đ t tiêu chu n, không đúng m i m t nh  v n đ  thu gom và x  lý rác th i y t   ấ ệ   qui đ nh, ch a có h  th ng x  lý. Hi n tr ng vi c x  lý ch t th i b nh vi n kém hi u ứ ố ớ ồ ả   qu  gây d  lu n trong c ng đ ng và đ t ra nhi u thách th  đ i v i nhi u c p, ngành, ệ ộ   ề ặ t là ngành môi tr i quy t v n đ  này không ph i m t đ c bi . Tuy nhiên gi ng và y t ử ộ ấ ả   ớ s m m t chi u vì có r t nhi u khó khăn. Ngu n kinh phí đ u t  cho x  lý ch t th i y ậ ươ ấ ớ ấ ế   ng ti n thu gom, v n chuy n, kinh t ấ ứ ề ự ậ   phí v n hành và bào trì. Bên c nh đó nh n th c v  th c hành x  lý ch t th i trong các ư ệ ả ấ ử ế ộ   , nhân viên làm công tác x  lý ch t th i và b nh nhân còn ch a cao. S  quan b  y t ề ử ả ủ ư ượ ủ i pháp v  x  lý ch t th i còn c đ y đ , các gi tâm c a m t s  lãnh đ o còn ch a đ   ả ườ ộ ượ ả   ế ư ng, qui ch  qu n lý ch t th i ch a đ ộ   ộ ưở ế ế ấ ủ ướ ạ ng B  Y  do B  tr nguy h i do th  t ờ ố ư T  ban hành nh ng các văn b n pháp qui v n ch a thâm sâu vào đ i s ng.

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ươ Ch ng 1

Ớ

Ệ

GI

I THI U CHUNG

ầ ế ủ ề 1.1.  Tính c n thi t c a đ  tài

ệ ạ ườ ự ễ ề ở T i Gia Lai hi n nay ô nhi m môi tr ng đang di n ra

ể ễ ế ễ ế ớ   ễ  nhi u lĩnh v c v i   . Có th  nói ô nhi m trong ngành Y T  đang di n ra

ứ ộ ầ ổ ậ ọ ở ệ ệ m c đ  khác nhau trong đó có y t khá tr m tr ng mà n i b t là các b nh vi n.

ướ ế ứ ượ ạ M ng l

i y t ạ ngày càng phát tri n đáp  ng đ ề ầ ể ề ữ ặ ầ ả ả ấ ệ   c nhu c u khám ch a b nh ệ ế   t là i quy t, đ t bi

ề ấ ả ủ c a nhân dân bên c nh đó cũng đ t ra nhi u v n đ  c n ph i gi ế ả trong v n đ  qu n lý rác th i y t ặ .

ồ ả ấ ạ

ạ ạ ẩ ả

ố ả ấ ả ỏ

ườ ệ ấ ơ

ế ư ế ả  bao g m ch t th i nguy h i nh : kim tiêm, găng tay, cao su, bông, Rác th i y t   ạ   ệ ặ ị ấ băng th m d ch ho c máu, các lo i thu c quá h n, b nh ph m và rác th i phóng x . ỷ ệ ỉ ư   ệ ế  nh  so v i ch t th i sinh ho t và ch t th i công nghi p nh ng  l Tuy ch  chi m t ề   ế ả ắ ng và lây truy n  và b nh ph m l ch t th i r n y t ứ ế ứ ưở ả ệ ị d ch b nh,  nh h ấ ạ ễ ạ i có nguy c  gây ô nhi m môi tr ượ ử ẻ ườ i dân n u không đ ớ ẩ ng đ n s c kho  ng c x  lý đúng m c.

ệ ả ưở ế ứ ớ ồ Do ch t th i b nh vi n  nh h ẻ ộ ng l n đ n s c kho  c ng đ ng nên công tác

ả ệ ả ấ ử thu gom và x  lý ph i tri ệ ể t đ .

ệ ế

ả ủ ư ượ ệ

ả ẩ ư ặ

ế ứ ỏ ẻ   ả  còn h t s c l ng l o. Nh ng, hi n nay khâu qu n lý rác th i c a các c  s  y t ư   ạ ẩ ẩ ế c phân lo i theo đúng chu n lo i, ch a , các b nh ph m ch a đ ả ỏ   c khi th i b , không có nhà l u ch a ho c có nh ng không đúng ệ ơ ở ạ ứ ễ ế ướ ả ư ồ ả ơ ộ ư ầ H u h t rác th i y t ử ượ đ c kh  khu n tr ẩ tiêu chu n, không đ m b o v  sinh và có nguy c  lây nhi m cho c ng đ ng.

ủ ề ụ 1.2.  M c tiêu c a đ  tài

ậ ấ Đ  tài t p trung vào 2 v n đ  chính:

ử ệ ấ ạ ộ ố ệ ệ ề ề (cid:0) Đánh giá hi n tr ng thu gom và x  lý ch t th i r n t ả ắ ạ i m t s  b nh vi n trên

ỉ ị đ a bàn t nh Gia Lai.

ả ắ ử ể ệ ệ ấ (cid:0) Đ  xu t các bi n pháp đ  thu gom và x  lý ch t th i r n b nh vi n phù h p ợ

ệ ệ ỉ ấ ề ề ớ v i đi u ki n t nh.

ộ ề 1.3.  N i dung đ  tài

ể ạ ượ ụ ữ ề ồ Đ  đ t đ ộ c nh ng m c tiêu trên, n i dung đ  tài bao g m:

(cid:0) ệ ự ể ề ế Tìm  hi u đi u ki n t nhiên, kinh t ộ ủ ỉ , xã h i c a t nh.

ử ể ạ ậ ấ ả    tình hình phân lo i, thu gom, v n chuy n và x  lý ch t th i

(cid:0) Kh o sát th c t ự ế ộ ố ệ ị ỉ ả ắ ạ r n t

GVHD:Trân Văn Dũng 2 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

ả ắ ủ ỉ ệ ố ệ ấ ạ ệ i m t s  b nh vi n trên đ a bàn t nh. (cid:0) Hi n tr ng h  th ng qu n lý ch t th i r n c a t nh. ả

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

(cid:0) ồ ạ ấ ệ ủ ỉ ả ệ ệ ố ả ề Các v n đ  còn t n t ấ i trong h  th ng qu n lý ch t th i b nh vi n c a t nh.

ấ ề ộ ố ệ ấ ả ị ỉ

(cid:0) Đ  xu t m t s  bi n pháp qu n lý ch t th i trên đ a bàn t nh: ả ể ươ ệ ạ ậ ỷ ấ   ng án trong vi c   phân lo i, thu gom, v n chuy n, tiêu hu  ch t Ph

th i.ả

ươ ệ ố ệ ả ả ỉ ị Ph ả ng án c i thi n h  th ng qu n lý rác th i trên đ a bàn t nh.

ộ ố ươ M t s  ph ả ng án kh  thi khác

ươ ứ 1.4.  Ph ng pháp nghiên c u

(cid:0) ổ ậ ệ ợ

ị ỉ ế ừ ậ ố ệ

ừ ệ ệ ở ế ở  các b nh vi n, S  Y T , S  Tài Nguyên và Môi Tr ế ng, t

ườ ữ ẽ ự ạ ọ

ệ   ươ ế ng pháp thu th p, k  th a và t ng h p các tài li u liên quan đ n b nh Ph ộ ệ ệ   vi n trên đ a bàn t nh (thu th p các tài li u, s  li u có liên quan đ n n i dung ề ừ ầ  th y cô, đ  tài t   ầ   ừ  sách báo, thông tin trên m ng. v.v. Sau đó s  l a ch n nh ng thông tin c n t ế thi ấ t nh t)

(cid:0) ươ ề ự ế ạ t ệ   ệ i các b nh vi n

ng pháp đi u tra, kh o sát (kh o sát tình hình th c t ề ị ả ế ỉ ả Ph ằ trên  đ a bàn t nh) b ng phi u đi u tra.

(cid:0) ươ ử ợ ừ ng pháp t ng  h p phân tích và x  lý các s  li u (t

ổ ư ố ệ ố ố ệ ấ ố ệ ấ ậ    các s  li u thu th p ơ ở

ổ ợ ạ c, t ng h p l ả i và đ a ra 1 s  li u th ng nh t, chính xác nh t làm c  s ế ề ầ ấ Ph ượ đ đánh giá và gi i quy t các v n đ  c n quan tâm)

(cid:0) ươ ủ ả ườ ng pháp tham kh o ý ki n chuyên gia (c a th y cô, nh ng ng i có liên

ầ ệ ủ ế ệ ế ữ Ph ộ ố quan, ý ki n đóng góp c a m t s  nhân viên trong b nh vi n)

(cid:0) ươ Ph ng pháp so sánh.

ự ễ

ượ ả ắ ử ệ ệ ấ ị 1.5. Ý nghĩa th c ti n (cid:0) Đánh giá đ c tình hình thu gom, x  lý ch t th i r n b nh vi n trên đ a bàn

ỉ t nh.

ề ữ ệ ễ ả ằ ấ ườ   ng

ể ề ấ ả ấ ữ ệ ệ ệ ộ ỉ (cid:0) Đ  xu t nh ng bi n pháp kh  thi nh m làm gi m thi u ô nhi m môi tr cho các b nh vi n trong t nh, m t trong nh ng v n đ  c p bách hi n nay.

ớ ạ ứ ủ ề 1.6. Gi i h n nghiên c u c a đ  tài

GVHD:Trân Văn Dũng 3 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

ả ạ ệ ệ ể ỉ ị Kh o sát t i 20 b nh vi n đi n hình trên đ a bàn t nh Gia Lai.

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ươ Ch ng 2

Ổ

Ả

Ế

Ề T NG QUAN V  RÁC TH I Y T

Ấ

Ả

Ặ

Ể

Ế

Ủ 2.1. Đ C ĐI M C A CH T TH I Y T

ả ắ ồ ấ ế 2.1.1. Ngu n phát sinh ch t th i r n y t

ị 2.1.1.1.Các đ nh nghĩa

ấ ả ế a/ Ch t th i y t

ấ ả ữ ệ ạ ộ Là ch t th i phát sinh trong các c  s  y t

ế ừ , t ẩ ạ ộ ụ ẻ ị

ứ ạ ộ ứ ề ệ ạ ọ ơ ở  các ho t đ ng khám ch a b nh, ệ các d ch v  chăm sóc s c kho , xét nghi m, chu n đoán, các ho t đ ng trong công tác phòng b nh, các ho t đ ng nghiên c u và đào t o v  y sinh h c.

ả ấ ế ể ở ạ ắ Ch t th i y t có th ỏ  d ng r n, l ng và khí.

ấ ả ả ộ ế ườ  th ố   ng bao g m c  các lo i ch t th i có đ c tính và tác đ ng đ i

Ch t th i y t ứ ẻ ố ạ ả ấ ấ ườ ớ v i môi tr ả ồ ườ ư ng s c kho  gi ng nh  các ch t th i thông th ặ ng khác.

ấ ạ ả b/ Ch t th i nguy h i

ấ ả ặ ấ ấ ộ

ế ặ

ứ ễ ổ ớ ườ ặ ễ ộ ộ ạ ớ ấ ng tác v i các ch t khác gây nguy h i t ớ ứ ng và s c kho ễ i môi tr

Là ch t th i có ch a các ch t ho c hoá ch t có m t trong các đ c tính gây nguy ễ ạ ự   h i tr c ti p (d  cháy, d  n , làm ng  đ c, gây ăn mòn, d  lây nhi m v i các đ c tính ẻ  ặ ươ ạ nguy h i), ho c t i.ườ con ng

ườ ủ ứ ề ẻ

ả ượ ạ ả

ỷ ứ ạ ệ ệ ả

ạ ữ ườ ỏ ả ả ườ ể ặ ề Do có các đ c tính và ti m năng gây r i ro v  môi tr ế ấ lo i ch t th i y t  nguy h i đòi h i ph i đ ặ nh ng qui trình đ c bi ố th ng và s c kho  mà các ậ c thu gom, phân l p và tiêu hu  theo ụ t và đ m b o an toàn có áp d ng các công ngh  ph c t p và ng bên ngoài. ng là t n kém đ  tránh thoát th i ra môi tr

ấ ả ế c/ Ch t th i y t ạ  nguy h i

ộ ấ ơ ể Là ch t th i có m t trong các thành ph n nh : máu, d ch c  th , ch t bài ti

ậ ư ơ ầ ậ ườ

ấ ậ ắ ấ ế ế ộ ạ ữ ế   ị t, ọ   i, đ ng v t, b m, kim tiêm và các v t s c nh n,   . N u nh ng ch t này không

ẩ ỷ ẽ ườ ườ ứ ẻ ạ ả ặ ơ ộ các b  ph n ho c c  quan con ng ấ ấ ượ c ph m, hoá ch t và các ch t phóng x  dùng trong y t d ượ c hu  s  gây nguy h i cho môi tr đ ng và s c kho  con ng i.

ả ấ ả ế d/ Qu n lý ch t th i y t ạ  nguy h i

ừ ể ấ

Là các ho t đ ng ki m soát ch t th i trong su t quá trình t ế ử ạ ộ ắ ầ ừ ấ ỷ ấ ả ậ ả ả ữ ể ố ư  khâu thu gom, v n chuy n, l u tr  và tiêu hu  ch t th i y t khi ch t th i phát   ế

sinh đ n x  lý b t đ u t nguy h i.ạ

GVHD:Trân Văn Dũng 4 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

e/ Thu gom

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ạ ậ ữ ạ ờ ạ ư ợ ể Là vi c tách, phân lo i, t p h p, đóng gói và l u tr  t m th i t ậ i đi m t p trung

ệ ế ủ ơ ở c a c  s  y t .

ể ậ f/ V n chuy n

ả ừ ơ ư ế ấ ầ ở Là quá trình chuyên ch  ch t th i t ữ   ử  n i phát sinh đ n x  lý ban đ u, l u tr ,

tiêu hu .ỷ

ử ầ g/ X  lý ban đ u

ặ ẩ ả ễ ơ t khu n các ch t th i có nguy c  lây nhi m cao

ử Là quá trình kh  khu n ho c ti ầ ẩ ậ ơ ể ớ ơ ư ế ngay g n n i phát sinh khi v n chuy n t ấ ỷ ữ ặ i n i l u tr  ho c tiêu hu .

h/ Tiêu huỷ

ả   Là quá trình s  d ng công ngh  nh m cô l p (bao g m c  chôn l p) ch t th i ạ ệ ằ ạ ố ớ ử ụ ả ồ ứ ườ ẻ ấ ậ ườ nguy h i làm m t kh  năng nguy h i đ i v i môi tr ấ ả ng và s c kho  con ng ấ i.

ấ ả ị ế 2.1.1.2. Cách xác đ nh ch t th i y t

ị ủ ế ả ồ ấ ng c a ch t th i y t nói chung và t i l

ư

ấ ố ể ỷ ệ  ả ả ượ Đ  xác đ nh ngu n phát th i, t  l ả ắ ự ự  ề ấ ạ ch t th i r n nguy h i nói riêng có r t nhi u cách đánh giá khác nhau và ch a th c s ấ th ng nh t.

ộ ế ấ ả ướ ượ c l ng ch t th i y t

ế M t cách ti p c n thuy t ph c đ  có th  d  báo,  ỷ ệ ấ ể ự ạ ố ượ ế ả ự ụ ể ả  ch t th i y t ậ ng hay t l nguy h i nói riêng ph i d a vào các y u t ế    nói ế ố

chung và s  l sau:

ứ ữ ệ ề ạ  S  l ị ủ ấ   t

ặ ng, đ c đi m, ph m vi c u ch a, qui mô khám b nh, đi u tr  c a t ơ ở ố ượ ả c  các c  s  y t ể ế .

ườ ệ ệ ng b nh t

ạ ệ ươ ế  có gi ệ ơ ở ả ườ ệ ở ồ ừ  i b nh vi n và các c  s  y t   ng tr  lên bao g m c  các b nh vi n do ngành y

ả ả  S  l ố ượ ệ ng b nh t ế ươ ng đ  qu n lý và do các  ngành  khác qu n lý. ng gi ệ tuy n huy n và t ế t

ế ị ườ ng ch t th i y t ệ ng b nh (gi ườ   ng

phát th i m i ngày xác đ nh theo gi ệ ấ ủ ấ ả ệ ả ỗ  L ượ ỗ ệ b nh c a c p b nh vi n) m i ngày.

ả ạ ả ế ủ  T  l ch t th i y t chung c a gi ườ   ng

ổ ế  nguy h i trên t ng ch t th i y t ỗ ấ ệ ệ ệ ấ ườ ỷ ệ ệ b nh (gi ấ ng b nh c p b nh vi n) m i ngày.

ể ố ượ ấ ả ủ ệ ướ ượ c l ng kh i l

ạ

ụ ể ướ ượ c l ủ ế ệ ố ố ượ ng kh i l ộ ế ở Vi ệ   ng ch t th i c a b nh vi n ng ch t th i r n cho ph m vi   ố ấ ả ắ ế ượ ổ ứ c t ch c phân b đ t Nam ch  y u thu c ngành y t

ơ ở Trên c  s  này, có th  áp d ng  ậ ự ụ ể ủ c  th  c a khu v c, th m chí có th   ơ ở toàn qu c. Các c  s  y t theo 4 c p:ấ

GVHD:Trân Văn Dũng 5 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

ơ ở ế ự ộ ế  Các c  s  y t ộ  tr c thu c B  Y T

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ơ ở ế ự ộ ỉ  Các c  s  y t tr c thu c t nh.

ơ ở ế ế ệ  Các c  s  y t tuy n huy n.

ơ ở ế ế ươ ươ  Các c  s  y t tuy n xã và t ng đ ng.

ệ ừ ệ ế

ệ ỉ ọ ệ ệ ế ệ ệ

Trong đó, qui mô b nh vi n có t ọ ệ ệ Ươ ng. Đa s ệ ủ ế

ệ ệ ệ

ườ ế   ệ  tuy n huy n g i là b nh vi n huy n, tuy n ố  ế ỉ t nh g i là b nh vi n t nh và tuy n sau cùng là các b nh vi n tuy n Trung  ộ ố ệ ệ   các b nh vi n c a các tuy n là qui mô b nh vi n đa khoa, m t s  b nh vi n chuyên ườ ệ ạ   ệ ườ ơ ở ng b nh, th khoa. Các b nh vi n nêu trên là các c  s  y t ng xuyên ho t ế ả ắ ấ ữ ệ ộ . đ ng khám ch a b nh và cũng th ệ ế  có gi ả ng xuyên phát th i ch t th i r n y t

ế ớ

ư ộ ộ ố ố M t s  ngành khác cũng có c  s  y t ộ ơ ở ẳ Ươ ế ừ  t ng t

ế ừ  t ộ ệ ố ư ư tuy n Trung  ễ ộ ố ệ ặ

ệ ể ả ế ơ ở   i tuy n chuyên khoa  tuy n c  s  cho t ớ   ế nh  B  Qu c Phòng, B  Công An có h n m t h  th ng y t i ệ ơ ở   c  s  ho c m t s  ngành có b nh vi n riêng nh : B u Chính Vi n Thông, Giao Thông ậ V n T i, Nông Nghi p và Phát Tri n Nông Thôn.

ư ồ

Trong cách xác đ nh trên đây còn ch a đánh giá đ ạ ộ ư ạ c ngu n và s  l ừ ng th i t ạ ơ ở ượ  nhân và các ho t đ ng t ị  xã, phòng m ch t ả ạ   ố ượ i    các c  s  đào t o, nghiên

ế ạ các tr m y t ọ ứ c u sinh h c.

ả ắ ế

ệ D i đây là m t s  tài li u đã công b  s  l ỷ ệ ấ ườ ố ố ượ ế ả ắ ệ ố ướ ng b nh/ngày, t ch t th i r n y t ộ ố  l nguy h i, t ấ ả ng phát th i ch t th i r n y t ạ ả ượ ng chung toàn qu c. i l ỗ m i gi

ả ượ ả ắ ấ ế ườ ệ . B ng 2.1 : L ng ch t th i r n y t trung bình trên gi ng b nh/ngày

STT Ngu nồ Năm kg/GB/ngày

ị

ệ ấ ỉ ầ ấ 1996 2,27 i m t s  b nh vi n c p t nh 1

ọ ộ ố ệ ỵ ể ả ệ   ạ Ph m   Th   Ng c   Bích,   Ph m   Ng c   Châu.   Kinh   nghi m ở  ướ b ệ Vi ọ ử c đ u x  lý ch t th i t ộ t Nam, h i th o Vi ạ ả ạ ệ t Nam – Thu  Đi n.

ứ ả ộ 1996 2 2,45 ố ộ ự   URENCO Hà N i. Báo cáo nghiên c u kh  thi xây d ng ưở x ng đ t CTYT Hà N i.

ả ệ ệ ấ ạ ả ộ ả Ph m Song. H i th o qu n lý ch t th i b nh vi n. 1998 3 2,27

ả ử ả ệ ệ ấ ạ ọ ộ ị Ph m Th  Ng c Bích. H i th o x  lý ch t th i b nh vi n. 1998 4 2,45

ễ ả ả ấ ộ 1998 5 2,27 ả ệ   ễ Nguy n Xuân Nguy n. H i th o qu n lý ch t th i b nh vi n. ệ

ả ệ ễ ệ ả ấ ả ộ Nguy n Kim Thi. H i th o qu n lý ch t th i b nh vi n. 1998 6 1,17

ộ ộ ả ệ ễ ệ ấ ả ử Nguy n Văn L . H i th o x  lý ch t th i b nh vi n. 1998 7 2,27

ị Giá tr  trung bình. 2,21

GVHD:Trân Văn Dũng 6 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

ồ ườ ệ ừ ả ấ ả ộ (Ngu n: Môi tr ng b nh viên nhìn t góc đ  qu n lý ch t th i ­ 2004)

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ấ ế ả ắ ư ậ ượ ả ỗ ng ch t th i r n y t trung bình phát th i theo m i gi

ệ Nh   v y l ệ ế

ỗ ế ỉ ệ ố ế ụ ệ

ườ ả ệ ẽ ậ ở ứ ươ ứ ệ ụ ả ấ ả ạ ỹ ệ   ng b nh ỉ  i tuy n b nh vi n m i ngày là 2,21 kg/GB/ngày. Tuy nhiên h  s  phát th i này ch ệ ố  ng. Các b nh vi n tuy n huy n s  có h  s ấ    m c th p

ạ t ươ ng đ nên áp d ng cho tuy n t nh và t ữ ơ phát th i th p h n do ph m vi c u ch a, kh  năng áp d ng các k  thu t  h n.ơ

ả ấ V  đ c đi m ch t th i và t

ch t th i y t ớ ồ nguy h i cũng có khá nhi u  ớ ướ ạ ả ề i đây xin gi ệ   i thi u

ả ố ệ ố ế ng đ ng v i nhau. B ng d ụ ụ ỷ ệ ấ ể ề ặ  l ươ ố ứ nghiên c u công b  các s  li u khá t ộ ố ố ệ ượ m t s  s  li u đ c công b . (Xem ph  l c 1)

ố ấ ầ l

ố ệ ươ ế ể ả

đ u đ a ra các s  li u t ấ ạ ệ ị ượ ấ ọ ả ề ư ế ổ ế  nguy h i trong t ng ch t th i y t ng tro còn l ạ 3, hàm l ấ ỷ ệ ố ng đ i g n nhau th ng nh t t ỷ ớ ặ  nói chung là 20% v i đ c đi m t   ố t tr  trung bình i sau khi đ t là 9,76% và nhi

H u h t các tác gi ả ch t th i y t tr ng 130 kg/m l2537 Kcal/kg.

ế ậ K t lu n chung:

ả ắ ệ ố ấ ế  H  s  phát th i ch t th i r n y t ả : 2,21 kg/GB/ngày

ỷ ệ ấ ả ắ ạ ươ ươ  T  l ch t th i r n nguy h i: 20% (t ng đ ng)

ả ấ ng ch t th i y t

ườ

trung bình gi ng gi ị ệ ố ươ ng đ

ệ ườ ng b nh ngày, t ạ ệ ng b nh t ượ ổ ượ c t ng l ệ ỗ ệ ổ ươ ị ạ ế ừ ơ ở ữ ệ ượ ỷ ệ ấ   T  c  s  d  li u l  l  ch t ế ừ  ố ượ ạ ế ơ ở ả i các c  s  y t  nguy h i trong t ng s  chung và s  l th i y t  t ế  ả ấ ể ở ế ng ch t th i y t ng có th  xác đ nh đ tuy n huy n tr  lên và t ụ ự ả ử nguy h i ph i x  lý theo đ a bàn và theo khu v c cho m i b nh vi n.(Xem ph  luc 2).

ố ượ ả ừ ạ ộ ụ ấ ng ch t th i t ị  các ho t đ ng d ch v  chăm sóc

ụ Tính chung cho toàn qu c, l ế ẻ ị ứ s c kho , d ch v  y t là:

ả ắ ấ ế ấ  Ch t th i r n y t chung: 252 t n/ngày

ả ắ ấ ế ấ ạ  Ch t th i r n y t nguy h i: 50 t n/ngày

ố ấ ớ Trong đó 2 thành ph  có t ả ượ i l ng l n nh t là:

ả ắ ấ ấ ế ấ ấ    chung, trong đó có 6,2 t n ch t

ế  Tp H  Chí Minh: 31,3 t n ch t th i r n y t ạ  nguy h i ồ ả ắ th i r n y t

ả ắ ấ ế ấ ấ  Tp Hà N i: 26,5 t n ch t th i r n y t ấ ả    chung, trong đó có 5,3 t n ch t th i

ế ộ ạ  nguy h i ắ r n y t

ướ ả ấ ả ế 2.1.2. Khuynh h ng phát th i ch t th i y t

ố ớ ấ ả ế a/ Đ i v i ch t th i y t chung

ượ ả ổ ng ch t th i y t

GVHD:Trân Văn Dũng 7 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

ổ T ng l ặ ấ ự ổ ị ố ườ ổ ế  chung ít bi n đ i do t ng s  gi ệ ủ ố ườ ươ ệ ng b nh t ệ ế ệ ế ệ n đ nh. M c dù có s  gia tăng s  gi ố   ng đ i ở   ng b nh c a các b nh vi n tuy n huy n tr  lên

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ạ ừ ố ườ ạ ơ ở ế ệ ng b nh t i các c  s  y t khác nh ư

1995 t ề ưỡ ạ ạ trong các giai đo n t ế ơ tr m y t c  quan, đi u d ớ ng l ư i nay nh ng s  gi ả i gi m.

ả ấ ế b/ Ch t th i y t ạ  nguy h i

ổ ư ẹ ặ ả ỉ ấ   ng ch t

ượ ế ấ ặ ạ ế ả  tăng ít ho c ch  tăng nh , nh ng l Tuy t ng th i chung ch t th i y t ờ ệ ạ ả ử ế i gia tăng lên theo th i gian do 2 xu th  sau: t l  nguy h i ph i x  lý đ c bi ả th i y t

ụ ụ ơ  Tăng t l

ỷ ệ ử ụ  s  d ng các d ng c  dùng m t l n nh  kim b m tiêm, đè l ả ẫ ư ẫ ư ộ ầ ị

ậ ố ẫ ậ ậ ẫ ầ ưỡ   i, ả   găng tay ph u thu t,  ng thông, túi thu d ch d n l u, bông băng, v i tr i ph u thu t, qu n áo ph u thu t .v.v.

ườ ở ơ ở ề ị ừ ệ ế ng các gi ệ ng b nh c  s  đi u tr  t tuy n huy n và t ươ   ng

 Tăng s  l ố ượ ở ươ ng tr  lên. đ

ụ ứ ề ậ ơ ỹ ấ ả t c  các khâu t ừ

 Ngày càng  ng d ng nhi u h n các k  thu t cao trong t ẩ ề ệ ệ ị khám b nh, xét nghi m, chu n đoán và đi u tr .

ự ả ấ ế B ngả  2.2: S  gia tăng ch t th i y t ờ  theo th i gian ở ệ  Vi t Nam

Ch  sỉ ố 1995 1997 1998 1999 2000 2001 2002

ệ 122,5 ườ ườ Gi gi ng b nh (1000  ng) 115, 5 118, 0 118, 0 120, 3 120, 1 121, 9

ế CTR y t ấ  chung (t n/ngày) 263,9 248, 3 253, 7 253, 7 258, 6 258, 2 262, 1

ạ nguy h i 55,4 56,6 56,6 57,7 57,6 58,5 58,9 ấ ế CTR y t (t n/ngày)

ả ắ ồ ạ ấ ế 2.1.3. Ngu n và phân lo i ch t th i r n y t

ả ạ ế ắ ấ ấ Theo đ nh nghĩa, ch t th i r n y t

ả ắ ạ ộ ạ ữ ệ ệ

nguy h i là ch t th i d ng r n phát sinh ế ừ  các ho t đ ng khám ch a b nh, chăm sóc, xét nghi m, phòng , t ạ ị ơ ở trong các c  s  y t ứ ệ b nh, nghiên c u, đào t o.

ạ ế ủ ị Vi c phân lo i và xác đ nh ch t th i y t c trên th  gi i, k

ệ ướ ả ng d n c a t ướ ế ế ớ  th  gi ể  ế ớ   i (WHO) khá

ấ ư ướ ự c trong khu v c cũng nh  h ồ c a đa s  các n  ch c y t ư ề ạ ố ẫ ủ ổ ứ ả c  các n ấ nh t quán và nhìn chung đ u bao g m các lo i chính nh  sau:

ấ ả ồ (clinical waste): bao g m 5 phân nhóm khác a/ Nhóm ch t th i lâm sàng

nhau là:

ậ ệ ấ ả ấ ị  Nhóm A: ch t th i nhi m khu n (infectious waste): v t li u th m máu, d ch,

GVHD:Trân Văn Dũng 8 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

ẫ ư ẩ ị ự ạ ễ băng g c, bông băng, túi đ ng d ch, d n l u v.v.

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ậ ắ ư ạ ọ ưỡ ổ i dao m , dao

 Nhóm B: các v t s c nh n (sharps): nh  các lo i kim tiêm, l ố ế ố ỡ ,  ng thu c tiêm v  v.v. lam dùng trong y t

ấ ả ơ ừ  Nhóm C: ch t th i có nguy c  lây nhi m cao phát sinh t các phòng xét

ư ệ ệ ễ ẩ nghi m nh  găng tay, lam kính, b nh ph m v.v.

ấ ẩ ẩ ạ ồ

ượ  thu c đã đ

c ph m bao g m d ọ ể ả  bào k  c c các l ấ ộ ố ớ ế  Nhóm D: (ch t th i d ố ẩ khu n, thu c gây đ c t ồ ư ư ượ còn t n l u d  l ả ượ ộ ế ng, và hoá ch t có tính gây đ c đ i v i t ễ   ị c ph m quá h n, b  nhi m ư   ượ ử ụ ố c s  d ng nh ng  bào.

ẩ ồ  Nhóm E: b nh ph m (pathological waste): nhóm này bao g m các mô và c

ộ ệ ầ

ể ị ắ ỏ ả ả

ộ ậ ố ớ ư ễ ả ộ

ệ ơ  ườ ẫ   i, đ ng v t, m t ph n chi th  b  c t b  do các can thi p ph u quan ng ầ ư ậ ấ   thu t (c n l u ý là đ i v i nhóm ch t th i này thì ngay c  khi chúng không ẫ ồ ứ   ch a ngu n lây nhi m nh ng cũng v n có kh  năng gây ra tác đ ng tâm lý ạ ấ r t m nh).

ạ ấ b/ Nhóm ch t phóng x

ả ạ

Nhóm ch t th i phóng x  phát sinh t ấ ạ ộ ạ ị ệ ặ ẩ ẩ ử ụ ứ ấ ơ

ấ ư ố ị ễ ồ ừ    các ho t đ ng chu n đoán, hoá tr  li u và ị  nghiên c u nh   ng tiêm, b m tiêm, gi y th m, g c sát khu n có s  d ng ho c b ạ nhi m các đ ng v  phóng x .

ả ấ ọ c/ Nhóm ch t th i hoá h c

ả ấ ư ườ ạ ấ

ố

ư ế ấ ọ ị

ạ ẩ t khu n y t ế ử ử ẩ ọ ồ ể ng, Ch t th i hoá h c bao g m các hoá ch t có th  không gây nguy h i nh  đ   ấ ộ ố ạ   axit béo, axít amin, m t s  lo i mu i v.v. và hoá ch t nguy h i nh  phóc­man­đê­hít, ể ệ ấ hoá ch t quang h c, các dung môi, hoá ch t dùng đ  di    và dung d ch làm ẩ ấ ạ s ch, kh  khu n, các hóa ch t dùng trong kh  trùng, t y u , thanh trùng v.v.

ấ ứ d/ Nhóm các bình ch a khí nén có áp su t

ồ ự ư ứ ấ

ứ ứ

ộ ầ ế ử ụ ạ ễ ổ ễ ườ ượ ủ ơ ng d  n , d  cháy nguy c  tai n n cao n u không đ

Nhóm này bao g m các bình ch a khí nén có áp su t nh  bình đ ng oxy, CO 2  ố   bình gas, bình khí dung, các bình ch a khí s  d ng m t l n, v.v. đa s  các bình ch a khí nén này th   c tiêu h y đúng qui cách.

ả ấ ạ e/ Nhóm ch t th i sinh ho t

ấ ả ư ấ ườ ể ặ ả ạ ng t

ả ộ

ậ ệ ư ồ ả ỏ ạ ạ ả ứ ả ụ ấ ấ ạ ả ự ạ ẩ ừ  Nhóm ch t th i này có đ c đi m chung nh  ch t th i sinh ho t thông th ừ   các h  gia đình g m gi y lo i, v i lo i, v t li u đóng gói bao gói, th c ăn còn th a, th c ph m th i b  và ch t th i ngo i c nh nh  các lo i lá cây, hoa qu  r ng v.v.

ố ượ ấ 2.1.4. Kh i l ả ng ch t th i phát sinh

ế ự ị ổ ỉ ng ch t th i y t ừ  không ch  thay đ i theo t ng khu v c đ a lý,  mà còn

GVHD:Trân Văn Dũng 9 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

Kh i l ộ ụ ấ ố ượ ế ố ph  thu c vào các y u t ả ư  khách quan khác nh :

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ơ ấ ệ ậ ườ ạ ộ ệ ấ ị  C  c u b nh t t bình th ả ng, d ch b nh, th m ho  đ t xu t.

ứ ữ ệ ệ ạ ạ  Lo i  và qui mô b nh vi n, ph m vi c u ch a.

ữ ệ ệ ỷ ệ ệ ị ộ ng b nh nhân khám, ch a b nh, t ề  b nh nhân đi u tr  n i trú và l

 S  l ố ượ ạ ngo i trú.

ề ệ ế ộ ủ ự  Đi u ki n kinh t xã h i c a khu v c.

ủ ế ệ ề ị ng pháp và thói quen c a nhân viên y t trong vi c khám, đi u tr  và  Ph

ươ chăm sóc.

ố ượ ườ ượ ế ệ  S  l ng ng i nhà đ c phép đ n thăm b nh nhân.

ố ượ ế ấ ấ Tham kh o tài li u n

c ngoài cho th y kh i l ệ ố ệ

ng ch t th i r n y t ụ ệ ả ắ ộ ứ c l ư ổ cũng   ề   ả ng b nh và h  s  phát th i ph  thu c vào nhi u ả   ạ ệ ậ  nh  thay đ i theo m c thu nh p, thay đ i theo lo i b nh vi n m c phát th i

ổ ụ ể ư ệ ả ướ ượ ướ ượ ơ ở ố ườ đ c  ng trên c  s  s  gi ứ ế ố y u t khác nhau theo các khoa phòng chuyên môn c  th  nh  sau:

ả ượ ừ ổ ả ấ ướ B ng 2.3: L ng ch t th i thay đ i theo t ng n c

ả ệ ệ ấ ả ấ ế Ch t th i b nh vi n nói chung ạ    nguy h i

ườ ệ Ch t th i y t ườ ệ (kg/gi ng b nh/ngày) (kg/gi ng b nh/ngày)

ướ ậ N c thu nh p cao 1,2 – 12 0,4 ­ 5,5

ướ ậ 0,8 – 6 0,3 ­ 0,6 N c thu nh p  trung bình

ậ 0,5 – 3 0,3 ­ 0,4 ướ N c thu nh p  th p ấ

ả ượ ạ ệ ừ ổ ệ ả ấ B ng 2.4: L ng ch t th i thay đ i theo t ng lo i b nh vi n

ồ ượ ừ ả ấ Ngu n phát sinh L ệ   ng ch t th i theo t ng b nh

vi n ệ

ườ ệ (kg/gi ng b nh/ngày)

ệ ạ ọ 4,1 – 8,7 ệ B nh   vi n   đ i   h c   y c ượ d

ệ ệ B nh vi n đa khoa 2,1 – 4,2

ệ ệ ệ ế B nh vi n tuy n huy n 0.5 – 1,8

Trung tâm y t ế 0,05 – 0,2

ả ượ ộ ậ ổ ấ ả B ng 2.5: L ệ   ng ch t th i thay đ i theo các b  ph n khác nhau trong cùng b nh

GVHD:Trân Văn Dũng 10 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

vi nệ

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ộ ậ ượ ấ ả L ng ch t th i (kg/gi ườ   ng

ệ ệ   Các b  ph n khác trong b nh vi nệ b nh/ngày)

ề ưỡ Đi u d ng y t ế 1,5

ề ị Khoa đi u tr 1,5 – 3

ồ ứ ấ ứ Khoa h i s c c p c u 3 – 5

ệ ệ ệ ẩ B nh ph m chung toàn b nh vi n 0,2

ế ớ ệ c trên th  gi

ế ệ ố i có h  th ng y t ệ ế ấ ng, tuy n t nh và tuy n huy n thì h  s  phát th i ch t th i r n y t

ế ỉ ề ổ ớ ệ ả ắ ạ ượ ả Ở ộ ố ướ  m t s  n Ươ tuy n Trung  ộ cũng dao đ ng khá l n v  t ng l ế ố  gi ng Vi ệ ố ư ỷ ệ ấ  l ệ   t Nam là có b nh vi n ế  ả ả  ch t th i nguy h i. ng th i cũng nh  t

ả ượ ế ệ ệ ấ ả B ng 2.6: L ng ch t th i phát sinh theo tuy n b nh vi n

ả ấ ế nguy

ượ ấ ả ế ổ T ng l ng ch t th i y t Ch t th i y t h i ạ ệ ế ệ Tuy n b nh vi n ườ ệ (kg/ gi ng b nh /ngày) ngườ

(kg/ gi ệ b nh/ngày)

4,1­8,7 0,4­1,6 ệ ệ B nh   vi n   Trung ng Ươ

ệ ỉ ệ B nh vi n t nh 2,1­4,2 0,2­1,1

ệ ệ ệ B nh vi n huy n 0,5­1,8 0,1­0,4

ồ ườ ệ ệ ừ ả ả ấ ộ (Ngu n: Môi tr ng b nh vi n nhìn t góc đ  qu n lý an toàn ch t th i ­ 2004)

ả ắ ệ ệ ầ ấ 2.1.5. Thành ph n ch t th i r n b nh vi n

ấ ệ ế ủ ế

ằ ệ ề ố ườ ệ ố ệ Ch t th i r n y t ộ ng b nh, s  b nh nhân n m đi u tr  (t

ấ ạ ừ ng b nh) và còn m t l

ệ nhân viên y t ặ ả ng ch t th i sinh ho t t ể ặ t Nam, do đ c đi m có m t m t s  l

ườ ố ớ ệ ộ ị

ớ ế ộ ố ượ ư ươ i vãng lai này khá l n nhi u khi t ng v i s ng đ

ươ ấ ườ ệ ạ

ệ ầ

ề ố ượ ả ệ ế ả ắ ể ấ

ấ ặ ạ ng ch t th i r n sinh ho t). K t qu  này d n t ế ế ố ượ  kh i l ử ự t k  theo s  gi c thi

ả ố ườ ạ ả ố ế ấ ẫ

GVHD:Trân Văn Dũng 11 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

ử ạ ủ ế ẫ ắ ặ ộ ị ạ ộ   ả ắ  phát sinh trong b nh vi n ch  y u là do các ho t  đ ng ị ỷ ệ ử  ụ  l  s chuyên môn và ph  thu c vào s  gi ệ   ộ ượ ụ ệ  trong b nh d ng gi ể  ệ ệ ệ ở ng đáng k vi n. Đ i v i các b nh vi n   Vi ố ụ ườ ườ   i thăm nuôi, m t vài d ch v  khác nh  nhà hàng ăn u ng, i nhà b nh nhân, ng ng ớ ố  ố ượ sách báo v.v. mà s  l ng ng ằ ả ắ   ệ ệ ng phát sinh ch t th i r n b nh nhân n m vi n. Chính hi n tr ng này làm cho kh i l ệ ổ ệ trong b nh vi n tăng lên, đ c đi m thành ph n ch t th i b nh vi n cũng thay đ i theo   ả   ẫ ớ ự ỉ ệ ể i s  quá t (có th  tăng t  l i ệ ượ ệ ố   ng b nh. S  quá h  th ng thu gom và x  lý ch t th i v n đ ế   ả ả i này cũng là nguyên nhân d n đ n qu n lý, thu gom và phân lo i và x  lý thi u t ộ   nghiêm ng t và không tuân th  các qui đ nh b t bu c, do đó d n đ n tình tr ng là m t

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ả ắ ế ấ

ể ị ẫ ễ ả ắ ả ạ ồ ủ ề

ỷ ệ ấ  l t ườ tr ườ tr ch t th i r n y t  nguy h i có th  b  l n vô ch t th i r n chung và phát tán ra môi ở   ng bên ngoài, tr  thành ngu n gây ô nhi m và có kh  năng gây ra các r i ro v  môi ẻ ứ ng và s c kho .

ả ả ắ ể ặ ầ ấ ế ệ ệ B ng 2.7 : Đ c đi m, thành ph n ch t th i r n y t b nh vi n

ể ặ ố Đ c đi m, thông s ST T Giá trị  %

ả ả ầ ấ ồ ạ A Thành ph n gi y các lo i bao g m c  m nh carton 2,9

ỏ ộ ạ ầ ạ Thành ph n kim lo i, v  h p kim lo i B 0,7

ầ ố ố ỷ ọ ố Thành ph n thu  tinh,  ng thu c tiêm, l ơ  thu c tiêm, b m kim tiêm C 3,2

ạ ộ ươ D Bông, g c, băng, b t bó gãy x ẹ ố ị ng, n p c  đ nh 8,8

ố ầ ố ị ị E 10,1 ấ   Chai thu c, túi thu c, chai d ch, túi d ch, túi máu, thành ph n ch t d o ẻ

F Bệnh ph m ẩ 0,6

ầ ữ ơ G Rác thành ph n h u c 52,7

ậ ắ ấ ị H Đ t, v t r n khó phân đ nh 21,0

ồ ườ ệ ệ ừ ả ấ ả ộ (Ngu n: Môi tr ng b nh vi n nhìn t góc đ  qu n lý ch t th i ­ 2004)

ế ạ ồ ầ ấ nguy h i bao g m các t ụ   ả hành ph n ch t th i trong các m c

Ch t th i r n y t ạ ả ắ ấ phân lo i C,D,E,F.

ộ ấ ả ườ ẻ ủ 2.2. Tác đ ng c a ch t th i y t ế ớ  t i môi tr ứ ng và s c kho

ạ ủ ấ ả ế ẻ 2.2.1. Tác h i c a ch t th i y t ứ  lên s c kho

ủ ừ ấ ả ế a/ Các r i ro t ch t th i y t

ả ư ấ ể ấ ặ ả ớ ỉ

ạ ả

ả ắ ấ ủ ẻ ữ ứ ố ộ ượ ồ ng l n ch t th  có đ c đi m nh  ch t th i sinh  bao g m m t l ấ ỏ ơ ả ả  l  nh  h n (kho ng 20%) các ch t th i có kh  năng gây r i ro ơ ề ể ạ ế  có th  t o nên nh ng m i nguy c  ti m tàng cho s c kho  con

ế ấ Ch t th i y t ộ ỷ ệ ho t chung và m t t cao. Ch t th i r n y t ng i.ườ

ủ ạ b/ Các lo i hình r i ro

ươ ậ ấ có th  gây nên b nh t ng. Kh ả

ặ ổ t ho c t n th ư ệ ủ ừ ấ ơ ả ể ộ ế ể ế ề ặ ả ế năng gây r i ro t ớ Vi c ti p xúc v i ch t th i y t  ch t th i y t ệ ả  có th  do m t hay nhi u đ c tr ng c  b n sau đây:

ấ ế ố ề ễ ch a đ ng các y u t ạ    truy n nhi m, là tác nhân nguy h i

 Ch t th i y t ả ả trong rác th i y t ế ứ ự ế .

GVHD:Trân Văn Dũng 12 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

ấ ượ ộ ế ẩ ầ ể  Các hoá ch t d c ph m có thành ph n đ c, t bào nguy hi m.

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ấ ị  Các ch t ch a đ ng v  phóng x . ạ ứ ồ

ậ ắ ể ổ ươ  Các v t s c nh n có th  gây t n th ọ ng.

ế ổ ả ấ ưở ộ  Ch t th i có y u t ả nh h ng tâm lý xã h i.

ố ượ ữ ể ế ớ ơ c/ Nh ng đ i t ng có th  ti p xúc v i nguy c

ấ ấ ả ọ ả ế T t c  m i cá nhân ti p xúc v i ch t th i y t nguy h i là nh ng ng

ạ ơ ở ữ ế

ườ ấ ồ

ớ ế ệ ườ i làm vi c trong các c  s  y t ữ ả  và nh ng ng ắ ụ ậ ấ ả

ả ữ ướ   i có nguy ườ ữ ồ ơ ề   , nh ng ng i làm c  ti m tàng, bao g m nh ng ng ệ ơ   ị ộ ế ể i trong c ng đ ng b  ph i nhi m v  v n chuy n các ch t th i y t ể   ả ả ủ ự ấ ẩ ậ ễ nhi m ch t th i do h u qu  c a s  b t c n và t c trách trong các khu qu n lý và ki m ấ soát ch t th i.

ố ượ ố ớ ơ ạ ủ   ng chính có nguy c  cao đ i v i tác h i c a

ữ D i đây là nh ng nhóm đ i t ả ấ ướ ch t th i y t ế :

ủ ệ ữ ệ ộ  Bác sĩ, y tá, h  lý và các nhân viên hành chính c a b nh vi n, nh ng ng ườ   i

ủ ự ệ ấ ậ th c hi n các th  thu t xâm l n, tiêm, thay băng, v.v.

ườ ệ ụ ể ậ

ấ   ạ i th c hi n nhi m v  phân lo i, thu gom và v n chuy n ch t ế ủ ệ ệ ề ơ ậ ệ ạ ồ  Nh ng ng ữ ế ừ ả  t th i y t ự  ngay t i ngu n v  n i t p k t c a b nh vi n.

ặ ệ ị ộ ề ệ ạ  B nh nhân đi u tr  n i trú ho c b nh nhân ngo i trú.

ớ ặ ườ ệ ườ  Khách t i thăm ho c ng i nhà b nh nhân, ng i thăm nuôi.

ữ ụ ỗ ợ ệ ụ ụ ệ ệ ị

ư ặ ẳ ạ  Nh ng công nhân làm vi c trong các d ch v  h  tr  b nh vi n ph c v  cho   ậ   ị t là, lao công, v n

ữ ệ ệ ơ ở ệ ể ề các c  s  khám ch a b nh và đi u tr , ch ng h n nh  gi ế ẩ chuy n b nh nhân, v  sinh t y u .

ườ ả ạ ấ ổ i làm vi c trong các c  s  x  lý ch t th i (t ả   i bãi đ  rác th i,

 Nh ng ng ữ ố ệ ữ ườ ớ các lò đ t rác) và nh ng ng ơ ở ử i b i rác, thu rác.

ạ ả ấ ừ ị Ch t th i y t d ch v  c  s  y t

ề

ụ ơ ở ề ủ ượ ể

ủ

ả ườ ấ ng khó ki m soát và ít khi đ ộ ố ế ạ ộ  thu c gia đình ho c m t s  t ề ạ ả ườ ủ ề ấ ẻ ằ    nhân, qui mô l , n m ẻ ứ ườ ng và s c kho  do   ả  ớ i. Đôi khi, ngay c c chú ý t ư    n n xã h i nh  tiêm chích ma tuý cũng là   ng và nguy h i có ti m năng gây r i ro cao v  môi tr

ế ư ế  t  nguy h i phát sinh t ồ ả r i rác cũng là ngu n th i có ti m năng gây r i ro v  môi tr ả ồ ngu n ch t th i này th ặ ố ữ nh ng t ế ồ ngu n phát sinh ch t th i y t ẻ ứ s c kho .

ơ ừ ấ ậ ắ ề ễ ả ọ  Các nguy c  t ch t th i truy n nhi m và các v t s c nh n:

ậ ế ầ ấ ả

ể ấ ỳ Các v t th  trong thành ph n ch t th i y t ấ ớ ự ư ụ ầ ề ệ ứ ậ ng r t l n b t k  tác nhân vi sinh v t gây b nh truy n nhi m nào nh  t

ạ ễ ơ ể ệ ể ậ

GVHD:Trân Văn Dũng 13 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

ộ   ể  nguy h i có th  ch a đ ng m t ượ  c u, HIV, l   ứ   viêm gan B. Các tác nhân gây b nh có th  xâm nh p vào c  th  thông qua các hình th c sau:

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ộ ế ủ ầ ướ ế ắ ậ ắ ặ ọ   c ho c v t c t trên da do v t s c nh n

ươ  Qua da, qua m t v t th ng, tr y x ng. ổ gây t n th

ầ ạ  Qua các niêm m c, màng nh y.

ườ ả ấ ở  Qua đ ng hô h p do xông, hít th  ph i.

ườ ả ố  Qua đ ng tiêu hoá do nu t, ăn ph i.

ụ ề ự ễ ệ ẩ ấ ả ớ ế ượ  đ

c li ỳ ế ị ườ ư ề ể ị t kê trong ờ   ấ ng truy n là các d ch th  nh  máu, d ch não tu , ch t nh n,

Các ví d  v  s  nhi m khu n do ti p xúc v i ch t th i y t ướ ắ i đây qua đ ờ ế c m t, tuy n nh n. ả b ng d ướ n

ệ ệ ặ ữ ự ễ

ả ộ ị Có m t m i liên h  đ c bi ườ ộ ứ

ệ ề ấ ng phát th i ch t th i r n y t

ằ ả ươ ề ế ổ ễ ng lan truy n qua v t tiêm ho c các t n th

ườ ệ ữ ễ ứ ẩ ố t gi a s  nhi m khu n do virus gây ra h i ch ng suy   ủ ệ   ữ ễ i (HIV) và virus viêm gan B, C đó là nh ng b ng ch ng c a vi c gi m mi n d ch ng ế   ả ắ ườ ề . lan truy n các tác nhân gây b nh truy n nhi m qua đ ặ Nh ng virus này th   ng do kim tiêm có nhi m máu ng ườ i b nh.

ố ế ơ ở ẩ

ẩ

ấ ế ề ả . Đi u này đã đ

ấ

ậ ử ẩ ố

ộ ệ ố ố ữ ạ ườ ư ẫ ở

ượ ả ẩ ặ ề ườ ậ ng c a h

ậ ợ ng thu n l ỷ ấ ấ ả ố ử ả ủ ố ớ   Trong các c  s  y t , tính kháng đa thu c kháng sinh c a các vi khu n đ i v i ố ể ạ ạ ọ ữ ấ hàng lo t h  kháng sinh và các hoá ch t sát khu n cũng có th  t o ra nh ng m i nguy   ạ   ẳ ứ ế ả ự ơ c  do s  qu n lý y u kém ch t th i y t c ch ng minh, ch ng h n ế ế ượ ệ ừ   c truy n cho vi  các đ ng v t thí nghi m có trong ch t th i y t các plasmid t  đ ả ố ơ ấ   khu n g c qua h  th ng x  lý ch t th i. H n n a, vi khu n E.coli kháng thu c đã cho ẻ    đó có v  nh  không ng bùn ho t tính m c dù  th y nó v n còn s ng trong môi tr ủ ệ  ườ ệ ph i là môi tr i cho loài sinh v t này trong đi u ki n thông th th ng x  lý và tiêu hu  ch t th i y t ế .

ọ ệ ễ ậ ắ

ặ ữ ư

ạ ẻ ữ ệ t là nh ng mũi kim đã đ ắ ố ớ ứ

ỉ ệ ủ ữ

ươ ễ

ả ọ

ệ ổ ế ạ ượ c coi là m t lo i ch t th i y t ừ ng l ế ộ ng kép: v a gây t n th

ở ề ở ự ươ ễ ươ ề ư ề ấ

ữ ữ ữ ậ ụ ư ự ệ ễ ế

ả ắ ầ ạ

ọ ị ể ệ ặ ố ộ ậ ị Đ  t p trung các các tác nhân gây b nh và các v t s c nh n b  nhi m các vi sinh   ố   ầ ượ ệ ậ c tiêm qua da) h u nh  là nh ng m i v t gây b nh (đ c bi ấ ậ   ả ệ ơ ề ẩ nguy c  ti m  n sâu s c đ i v i s c kho  trong các lo i ch t th i b nh vi n. Các v t ọ ế ế ắ ể ắ s c nh n có th  không ch  là nguyên nhân gây ra nh ng v t c t, v t đâm th ng mà còn   ệ ư ậ   ị ễ ng n u nó b  nhi m các tác nhân gây b nh. Nh  v y, gây nhi m trùng các v t th ể ế ấ ấ ậ ắ    r t nguy hi m b i nó gây nh ng v t s c nh n đ ễ   ề ạ ừ ổ i v a lây truy n các b nh truy n nhi m. nh ng t n th ể ượ   c lây truy n b i s  xâm Nh ng v n đ  đáng l u tâm là s  nhi m trùng có th  đ ạ   ẩ nh p qua da do các tác nhân gây b nh, ví d  nh  nhi m khu n huy t do virus. Các lo i ọ   ấ ấ ủ kim tiêm đã tiêm qua da là m t thành ph n quan tr ng nh t c a lo i ch t th i s c nh n ườ ng b  dính máu b nh nhân. và là m i nguy hi m đ c bi ộ ệ ở t b i chúng th

ả ụ ề ự ộ ố ớ ế ễ

GVHD:Trân Văn Dũng 14 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

ạ   ẩ : M t s  ví d  v  s  nhi m khu n gây ra do ti p xúc v i các lo i B ng 2.8 ả ấ ươ ứ ệ ề ế ạ ậ , các lo i sinh v t gây b nh và ph ng th c lây truy n ch t th i y t

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ạ ẩ ệ ễ Lo i nhi m khu n ậ Vi sinh v t gây b nh ấ   ạ D ng ch t ế th i y tả

ễ ẩ Nhi m  khu n tiêu hoá ấ Nhóm enterobacteri: salmonella, shigella spp,  ạ vibrio cholerac, các lo i giun sán. Phân ho c ặ ch t nôn

ễ ấ ở ẩ Nhi m khu n hô h p Vk lao, virus s i, streptococcus pneumoniac. ế ạ ị Các lo i d ch ờ t, đ m  ti

ế ủ   t c a ễ ẩ ắ Nhi m khu n m t Virus herpes ị D ch ti m t ắ

ị ụ ễ ẩ Nhi m khu n sinh d c Neiserreria gonorrhoeac, virus herpes. ế D ch ti t  sinh d c ụ

ễ ẩ Nhi m khu n da Streptococcus spp M  ủ

ấ ế ủ   t c a

ệ B nh than Bacillus antharacis.

ấ ờ Ch t ti ồ da (m  hôi,  ch t nh n)

ầ ị Viêm màng não Não mô c u (neisseria meningitides) ỷ D ch não tu

AIDS HIV ế Máu, ch t ấ ụ ti t sinh d c

ế ố ấ S t xu t huy t Các virus: junin, lassa, ebola, Marburg.

ấ ả T t c  các  ẩ ả s n ph m  ị máu và d ch  ti t ế

ế Staphylococcus spp Máu ẩ ễ Nhi m khu n huy t do  ụ ầ t  c u

ế ễ ẩ ụ ầ ố    c u khu n (Staphylococcus spp, ch ng

ạ ẩ Máu

ẩ Nhi m khu n huy t do  các lo i vi khu n khác  nhau Nhóm t đông: Staphylococcus arueus); enterobacter;  enterococus; klebssiella; Streptococcus spp

ấ N m candida Candida albican Máu

Viêm gan A Virus viêm gan A Phân

ị Viêm gan B, C Virus viêm gan B, C Máu, d ch  thể

GVHD:Trân Văn Dũng 15 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

ơ ừ ạ ữ ấ ấ ượ  Nh ng m i nguy c  t ố ả  lo i ch t th i hoá ch t và d ẩ c ph m

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ấ ế ề

ẻ ượ ườ c s  d ng trong các c  s  y t ấ

ấ ả

ỏ ườ ế ặ ấ ế ng chi m s  l l

ạ ượ ử ụ ẩ c ph m đ ộ ượ ư i nh  các đ c d ổ ả ứ ố ượ ng nh  trong ch t th i y t ố ệ  ho c đôi khi v i t ố ớ ỷ ệ ế ả ạ ừ ẩ ặ

ễ ấ ộ

ộ ự ế ộ

ễ ư ỏ ẩ ườ ụ ấ ng hô h p ho c đ

ấ ấ ớ ố ị

ữ ổ

ạ ườ ổ ế ươ ấ ặ ổ

ơ ở ố   ạ  là m i Nhi u lo i hoá ch t và d ấ ộ   ộ ạ ứ ơ c, các ch t gây đ c gen, ch t đ c nguy c  đe do  s c kho  con ng ấ   ế  bào, ch t ăn mòn, các ch t gây ph n  ng, gây n , gây shock ph n v , v.v các ch t t ớ   ấ  khá l n này th ầ   ụ ị ư nh ng trong các d ng thu c, sinh ph m b  quá h n, thu c th a ho c h t tác d ng c n ế ể ứ ỏ v t b . Chúng có th  gây nhi m đ c do ti p xúc c p tính và gây nhi m đ c mãn tính,   ể ễ ả ủ ự ấ   ươ ổ ng nh  b ng. S  nhi m đ c này có th  là do k t qu  c a s  h p gây ra các t n th ặ ượ ấ ặ ườ   ạ ng th  hóa ch t, ho c d c ph m qua da, qua niêm m c, qua đ ả ứ   ế ệ ấ ễ tiêu hoá. Vi c ti p xúc v i các ch t d  cháy, ch t ăn m n, các h  ch t gây ph n  ng ớ   ươ ể ơ ấ ễ i ng t (phóc ­man­đê­hít và các ch t d  bay h i khác) có th  gây nên nh ng t n th ắ ạ   ấ ặ da, m t, ho c niêm m c đ ng ph  bi n hay g p nh t là d ng ng hô h p. Các t n th ế ỏ các v t b ng.

ấ ầ

ặ c s  d ng v i s  l ng đ

ử Các hoá ch t kh  trùng là nh ng thành ph n đ c bi ấ ế ạ  d ng hoá ch t. Chúng th ấ ệ ớ ố ượ ạ ớ ấ

ữ ườ ả ư ỗ ầ ạ ể ạ ợ ộ ấ   ủ ọ t quan tr ng c a nhóm ch t ượ ử ụ ườ ả ng là th i y t   ng l n và th ả ứ   ằ ữ nh ng ch t ăn mòn. Cũng c n ph i l u ý r ng đây cũng là lo i hóa ch t gây ph n  ng ứ ấ và cũng có th  t o nên các d ng h n h p th  c p có tính đ c cao.

ạ ạ ư ữ ặ ị ỉ

ẻ ủ ấ ứ ế ứ ự ế ế ặ ể ả ệ   t côn trùng quá h n l u tr  trong các thùng b  rò r  ho c túi Các lo i hoá ch t di ớ   ưở ủ i ng tr c ti p ho c gián ti p đ n s c kho  c a b t c  ai t

ế ấ rách th ng có th   nh h ầ g n và ti p xúc chúng.

ậ ấ ệ ị Trong nh ng tr n m a l n, các hoá ch t di

ấ ư ớ ễ ướ ầ

ế ộ ặ

ế ớ ả ị ả ướ ế ễ ả

ấ ố ệ ử ẩ ộ ễ ẫ ẳ ạ ả

ự ứ ạ ỷ ặ ấ ể ấ ỉ ữ   t côn trùng b  rò r  có th  th m sâu ể ả ự ế ễ c ng m. S  nhi m đ c có th  x y ra do ti p xúc   vô đ t và ti p theo gây ô nhi m n ặ   ố ả ơ ộ c ho c tr c ti p v i s n ph m hoá ch t, do hít ph i h i đ c ho c do u ng ph i n ụ ả  ể ơ th c ăn đã b  nhi m đ c. Các m i nguy c  khác có th  là kh  năng d n đ n các v  ho ư ấ ặ ho n ho c gây ô nhi m do vi c x  lý ch t th i không đúng cách ch ng h n nh  thiêu   hu  ho c chôn l p.

ả ả ấ ượ ể ả

ử i ho t đ ng c a h  th ng x  lý n

ệ ố ấ ạ ớ ệ ử ưở

ố ệ ố c th i (nh t là h  th ng x  lý công ngh ự i h  sinh thái t ể ả

ề ươ ẩ ự ng t ồ ạ

ố ử ạ ặ ấ ẫ

ẩ ẳ Các s n ph m hoá ch t đ c th i th ng vào h  th ng c ng th i có th  gây nên   ủ ệ ố ạ ộ ả ướ ệ  ấ ợ ớ i t b t l ả ặ ọ ậ   ế ộ ỷ  nhiên ti p nh n ng đ c h i t phân hu  sinh h c) ho c gây  nh h ẩ   ữ ấ ả ư ậ ướ ồ c này. Nh ng v n đ  t ngu n n  nh  v y cũng có th  x y ra do s n ph m ế ượ ủ   c ph m bao g m các kháng sinh và các lo i thu c khác, do c a quá trình bào ch  d ấ ỷ ư các kim lo i n ng nh  thu  ngân, phenol và các d n xu t, các hoá ch t kh  trùng và   ế ẩ t y u .

ơ ừ ấ ữ ả ộ ế  Nh ng nguy c  t ch t th i gây đ c gen t bào

ử ệ ạ

GVHD:Trân Văn Dũng 16 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

ố ớ ộ ộ ả ưở ủ ừ ả ị ầ ế Đ i v i các nhân viên y t ứ ế  bào mà m c đ   nh h ả ế ấ    do nhu c u công vi c ph i ti p xúc và x  lý lo i ch t ề   ộ  các r i ro ti m ng và ch u tác đ ng  t th i gây đ c gen t

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ấ ẽ ấ ộ ộ ủ

ớ ả ế ố ớ ề ượ ế ư  nh  tính ch t, li u l ấ ộ

ị ề

ố ặ ươ ữ ứ

ụ ặ

ị ấ ế

ễ ự ườ ế ộ ưở ễ ả ng là do  nh h

ễ ạ ư

ể ả ệ ể

ể ệ

ấ ị ằ ệ ươ ế ữ ị ệ ệ ộ ụ   tàng s  ph  thu c vào các y u t ng gây đ c c a ch t đ c và ế ấ ộ ờ   kho ng th i gian ti p xúc v i ch t đ c đó. Quá trình ti p xúc v i các ch t đ c trong ị ằ ể ả ặ ẩ ế    có th  x y ra trong lúc chu n b  ho c trong quá trình đi u tr  b ng các công tác y t ế ươ ị ệ ằ ặ ệ   ng th c ti p xúc ng pháp hoá tr  li u. Nh ng ph t ho c b ng ph thu c đ c bi ả ườ ơ ộ ở ạ ấ ng hô  d ng b i ho c h i mùi qua đ chính là hít ph i hoá ch t có tính nhi m đ c    ự ẩ   ả ụ ấ ườ ng tiêu hoá do ăn ph i th c ph m h p, b  h p th  qua da do ti p xúc tr c ti p, qua đ ữ   ủ ườ ệ ố nhi m thu c. Vi c nhi m đ c qua đ ng c a nh ng ng tiêu hoá th ư  ấ ệ ố ể ệ ẳ thói quen x u, ch ng h n nh  dùng mi ng đ  hút  ng pipet trong các công vi c nh ượ ố ị ị ng dung d ch, xét nghi m sinh hoá. M i nguy hi m cũng có th  x y ra khi khi đ nh l   ủ   ẩ ấ ế ạ ị ớ t nh t là các b nh ph m c n xét nghi m c a ti p xúc v i các lo i d ch th  và ch t ti ề ạ nh ng b nh nhân đang trong giai đo n đi u tr  b ng ph ầ ng pháp hoá tr  li u.

ố ạ ề ố ớ ế ế ộ Đ c tính đ i v i t

ủ ằ ư ặ ợ

ư

ố ỉ ể ỳ ế ệ ể ạ ả ư i m t vài đi m trong chu k  t

ẳ ộ ố ộ ề ặ ự ư ạ ứ ố

ế ố ộ  bào c a nhi u lo i thu c ch ng ung th  là tác đ ng đ n các   ệ ủ ế ổ ỳ ặ  bào, nh m vào các quá trình t ng h p ho c quá trình phân bào t c a t chu k  đ c bi   ạ ố nguyên phân. Các thu c ch ng ung th  khác, ch ng h n nh  nhóm ankyl hoá, không   ệ    bào. Các ph i là pha đ c hi u, ch  bi u hi u đ c tính t ư ạ ấ ệ nghiên c u th c nghi m cho th y nhi u lo i thu c ch ng ung th  l   i nên ung th  và ộ gây đ t bi n.

ậ ố ộ ộ

ữ ể ạ ộ ế ặ ắ

ề Nhi u lo i thu c có tính đ c gây kích thích cao đ  và gây nên nh ng h u qu ạ ụ ớ ồ ỷ ặ ế ặ ầ ả  ự hu  ho i c c b  sau khi ti p xúc tr c ti p v i da ho c m t, chúng có th  gây chóng   m t, bu n nôn, đau đ u ho c viêm da.

ầ ệ ẩ ể ậ ậ ả

ế ấ ườ ữ ả

ả ặ C n ph i đ c bi ệ  bào. Vi c làm thoát th i nh ng ch t th i nh  v y vào môi tr ữ ấ ể ườ ướ ề ậ ộ   t c n th n trong vi c s  d ng, v n chuy n ch t th i gây đ c ể ư ậ   ng có th  gây ạ ớ ượ   i môi c đ ệ ử ụ ả ng tr c, nhi u khi tác h i t

ườ ọ gen t ả nên nh ng h u qu  sinh thái không th  l ấ ng và sinh thái r t nghiêm tr ng. tr

ơ ừ ữ ạ ấ ả ạ  Nh ng nguy c  t các lo i ch t th i phóng x

ộ ứ ạ ượ

ấ ấ ạ

ấ ẩ ị ư ấ ớ ể ả ưở

bào, gen, và cũng có th   nh h ụ ạ ụ ạ ộ ớ ng ti n chu n đoán nh  máy Xquang, máy ch p c t l p, v.v. có th

ư ộ ỷ

ạ ư ẳ ạ ứ ộ ị ả ưở ứ

ng tr m tr ng t ưở ầ ơ ể ị ả ặ ắ ụ ệ ử ạ ệ ả ở c xác đ nh b i các   Lo i b nh và h i ch ng gây ra do ch t th i phóng x  đ ả ượ   ế ạ ố ượ ả ả c ch t th i, đ i t ng và ph m vi ti p xúc. Ch t th i phóng x  cũng nh  ch t th i d ế ố   ộ ạ ớ ế ng t i các y u t ph m là m t lo i đ c h i t  di i t ư ồ ế ề ồ truy n. Ti p xúc v i các ngu n phóng x  có ho t tính cao, ví d  nh : các ngu n phóng   ắ ớ ệ ể  ươ ạ ủ ẩ x  c a các ph ề ươ ỏ   ổ ạ ng ch ng h n nh  phá hu  các mô, nhi u khi gây b ng gây ra m t lo t các t n th ộ ố ườ ấ ả ẫ   ớ ầ ợ ớ c p tính (v i m t s  tr i m c ph i d n ng h p m c đ  b   nh h ạ ỏ ớ i vi c x  lý lo i b  ho c c t c t các ph n c  th  b   nh h t ọ ng.)

ể ấ ạ ị Các nguy c  t

GVHD:Trân Văn Dũng 17 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

ả ấ ề ặ ủ ơ ừ ễ ạ ươ ứ ậ ứ ứ ệ sinh do vi c nhi m x  trên b  m t c a các v t ch a, do ph ồ  các lo i ch t th i có ch a các đ ng v  ho t tính th p có th  phát   ả   ặ ạ ng th c ho c kho ng

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ư ườ ữ ả

ữ ạ  lo i ch t th i này. Các nhân viên y t ậ ế  ho c nh ng ng ấ ả ế ạ ồ ặ ả ứ

ớ ơ ườ ữ ạ ộ ệ   ờ ấ i làm nhi m th i gian l u gi ị  ể ụ v  thu gom và v n chuy n rác khi ph i ti p xúc v i ch t th i có ch a các lo i đ ng v phóng x  này là nh ng ng i thu c nhóm nguy c  cao.

 Tính nh y c m xã h i ộ ạ ả

ạ ệ ữ ủ ấ ơ Bên c nh vi c lo ng i đ i v i nh ng nguy c  lây b nh c a ch t th i r n y t

ộ ứ ẻ ộ ữ ồ

ả ắ ấ ượ ng cũng r t nh y c m v i nh ng  n t ộ ệ ạ ả ộ ườ ạ ấ ẫ ớ i ph u, các b  ph n c

ề ả t là khi nhìn th y lo i ch t th i thu c v  gi ố ư

ẫ ạ ử ậ ổ ứ ế  ạ ố ớ ấ   ng tâm tác đ ng lên s c kho , c ng đ ng th ơ  ấ ậ ả ệ ợ ặ lý, ghê s  đ c bi ể ạ ể ị ắ ỏ th  b  c t b  trong ph u thu t nh : chi th , d  dày, các kh i u, rau thai, bào thai nhi,   máu, t ậ , d p nát. ch c ho i t

ưở ủ ả ế ớ ứ ồ Ả 2.2.2.  nh h ấ ng c a ch t th i y t ẻ ộ i s c kho  c ng đ ng t

ưở ậ ắ ủ ọ ễ ấ ả ạ Ả a/  nh h ề ng c a các lo i ch t th i truy n nhi m và các v t s c nh n

ể ệ ữ ố ớ ề Đ i v i nh ng b nh có kh  năng truy n nhi m, nguy hi m do virus gây ra nh

ệ ả ữ

ơ ấ ễ ế ữ ườ ậ ắ

ệ ữ

ệ ư ệ

ạ ả ấ ả ủ ị ươ ẳ ơ

ữ ặ ọ i b i rác t

ườ ớ ơ ứ ề ằ

ữ ộ ố ồ

ệ ộ ố ườ ư ư ễ ấ ớ ễ ệ ơ ợ

ộ ở ứ ộ ị

ề ộ ụ ị ả ở ỹ ồ  hoành hành

ự ư ả m t b nh vi n truy n nhi m

ệ ệ ị ư  ễ ữ   ộ ế ặ ặ t các y tá, h  lý là nh ng , đ c bi HIV/AIDS, viêm gan B ho c C, nh ng nhân viên y t ễ   ị ọ ươ ng do các v t s c nh n b  nhi m i có nguy c  nhi m cao nh t qua nh ng v t th ng ườ ậ   ủ ệ ệ i v n máu b nh nhân gây nên. Các nhân viên hành chính c a b nh vi n là nh ng ng ệ ở  ệ ạ ả ệ ố hành h  th ng qu n lý ch t th i trong ph m vi b nh vi n cũng nh  ngoài b nh vi n  ạ   ể ự ấ ử ng, khu v c cũng có nguy c  đáng k , ch ng h n các tr m x  lý ch t th i c a đ a ph ệ ổ ạ ữ i các bãi đ  rác m c dù nh  nh ng nhân viên quét d n v  sinh, nh ng ng   ề   ạ ệ ơ ủ ậ ch a có nhi u b ng ch ng ghi nh n nh ng nguy c  này. Nguy c  c a lo i b nh truy n ế  ả ả ế ấ nhi m này trong s  các b nh nhân và c ng đ ng không ph i ti p xúc v i ch t th i y t ề ề ng h p, m t vài b nh truy n nhi m lây truy n và th p h n nhi u. Trong m t s  tr   ượ ộ ằ ề   lan r ng ra c ng đ ng xung quanh nhi u khi tr  thành d ch, m t b ng ch ng đ c ghi ướ   ậ c  Trung M  năm 1996­1997 mà nghi can chính là n nh n là v  d ch t ế   ượ ử ễ ở ề ả ừ ộ ệ c x  lý và th i ra l u v c, k t th i t  Peru không đ ệ ễ ả qu  là gây nhi m b nh và gây bùng phát thành d ch b nh.

ợ ặ ẻ ế ấ ả

ưở ướ ủ ệ

ng h p tai n n riêng l ứ ế ả ữ ậ t là  ễ các n ẩ ể ẫ ậ ở ế ặ , đ c bi ợ ng h p nhi m khu n v i s  l

ấ ờ ố ớ ế ả ắ ữ ấ ệ ớ ứ ạ ễ ườ    ho c nhi m trùng th  phát do ch t th i y t  gây Các tr ẫ ệ ở ề ượ   c ch ng minh b i các tài li u đáng tin c y. Tuy v y nhìn chung v n khó ra đ u đ ự c đang phát ng c a ch t th i r n y t   đánh giá tr c ti p  nh h ớ ố ượ   ườ tri n. V n còn nh ng nghi ng  đ i v i nh ng tr ng ả ớ l n mà tác nhân gây b nh do ti p xúc v i ch t th i y t ế .

ọ T  l ị  và d ch v

t n th ườ ế ơ ệ

GVHD:Trân Văn Dũng 18 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

ề ổ ộ ỳ ươ ỷ ệ ổ ng hàng năm do các v t s c nh n trong ch t th i y t ả ệ v  sinh môi tr ậ ấ ký đ c ch t và b nh t ấ ậ ắ ượ ệ ng c  trong và ngoài các b nh vi n gây ra đã đ ệ t Hoa K  (ATSDR) đánh giá. Nhi u t n th ụ  ả   c các c  quan đăng ươ   ng gây ra do kim

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ứ ữ ỏ ố

ướ ặ ượ ạ ậ ệ ễ ị ữ ứ ủ ứ ằ ị tiêm  tr ho c đ c khi v c b  vào các thùng ch a, do nh ng thùng ch a nh t kim không kín c làm b ng nh ng lo i v t li u d  b  rách, b  xuyên th ng.

ỳ ộ ả ệ ạ ộ ị M t báo cáo c a c  quan b o v  Hoa K  (EPA) t

ễ ủ ơ ợ i h i ngh  ch t th i y t ổ

ố ườ ấ ả ắ ọ

ấ ng h p nhi m virus viêm gan B và C hàng năm do t n th ạ ả ử

ố ớ ễ ế ấ ế ừ ả ở vào kho ng t

Hoa K  mà nguyên nhân do ti p xúc v i ch t th i y t ườ ễ ố ợ ị ế ả  đã ươ ng gây ra đánh giá s  tr ề ế ố ở b i các ch t th i s t nh n có trong s  các n n nhân có nhi u nhân viên y t  và các ườ ị ả ệ ố nhân viên trong h  th ng qu n lý x  lý ch t th i. S  ng i b  nhi m virus viêm gan B ả ấ ỳ  162 hàng năm  ớ ằ ớ ổ ế đ n 321 ca so v i t ng s  300.000 tr ng h p b  nhi m m i h ng năm.

ợ ễ ữ ườ ấ ớ ng h p nhi m trùng khác liên quan t

ầ ư Có nh ng tài li u v  các tr ể ấ ỳ ộ ế ậ

ơ ở

ế ậ ả ố ệ ạ ệ i b nh t

ấ ấ ả ể ủ c tiêm ch ng đ  phòng ch ng l ạ ắ ượ  nên đ ư ẫ ư ừ ế ế

ệ ề ệ ả   i ch t th i y ủ ể ề ư ế  nh ng không đ y đ  đ  có th  cho phép đ a ra b t k  m t k t lu n nào. Nhi u khi t   ụ ế   ỉ ố ự d a trên c  s  các ch  s  viêm gan B cho th y t t c  các nhân viên làm nhi m v  ti p ậ   ấ ể xúc và v n chuy n ch t th i y t t, ộ   nh ng đáng ti c là cho đ n nay v n ch a có lo i v c xin ng a virus viêm gan C m t ả cách có hi u qu .

ấ ủ ưở ự ế ả nh h nguy h i đ ữ N u nh ng th c t

ướ ơ

ế ả ắ ng c a ch t th i r n y t ạ ớ ứ ể c đang phát tri n, thì tác h i t ệ ấ ng cao h n. Lý do là vi c t ả ế ệ ư ấ ớ ữ ệ ế ầ ố

ả ắ ể ữ ể ẽ

ề ấ ả ớ

ạ ạ ượ ế c ngo i suy ẻ ộ ồ ụ i s c kho  c ng  đ ng còn có áp d ng cho các n ữ ướ  v n và hu n luy n cho nh ng nhân viên do khuynh h ạ ở ấ  nh ng qu c gia  nguy h i  nhu c u công vi c ph i ti p xúc v i ch t th i r n y t ắ ố ậ ặ nghèo hay nh ng qu c gia đang phát tri n có th  không ch t ch  cho l m do v y ngày ẫ ệ ả ệ ườ ế i ti p xúc v i ch t th i b nh vi n c  bên trong l n bên ngoài các càng có nhi u ng ế ơ ở . c  s  y t

ả ệ ệ ế ấ ỳ ộ ơ ở

ươ ng, t

ớ

Trong b t k  m t c  s  y t ị ổ ơ ả ầ ể ử ớ ả ỷ ệ

ầ ế ươ ướ l ệ ng có liên quan đ n công vi c trong s  các nhân viên y t ặ ữ  và nh ng ng

ầ ơ

ộ ỷ ệ ậ ổ ệ ậ ẳ

ố ư ẫ ọ ỏ ế ắ ậ ắ ẫ ấ ữ    nào, y tá và nh ng nhân viên qu n lý b nh vi n là ỷ ệ ổ ữ ươ ố   ữ ủ  t n th nh ng nhóm nguy c  chính b  t n th  l ng hàng năm c a nh ng đ i ố ấ ả  ỷ ệ ổ ượ ươ ấ  t n th ng này vào kho ng 10­20 ph n nghìn. T  l t ng cao nh t trong s  t t c ượ ả ế ấ   các nhân viên có th  đã ti p xúc v i ch t th i đã đ c báo cáo v i các nhân viên lao ấ ở ỹ   công và nhân viên x  lý ch t th i, t  M  là 180 ph n nghìn. M c dù các  hàng năm  ế ổ   i thu t n th ấ ươ ổ ế ng c  lý nh  sang ch n, bong gân, va đ p và căng gom rác h u h t là các t n th   ệ ươ   ể ứ  đáng k  các t n th th ng m t m i do làm vi c quá s c. Tuy v y v n có m t t ng  l ả ắ ủ là do các v t c t, đâm th ng do các v t s c nh n có l n trong ch t th i r n gây ra.

ệ ế ạ ẫ ư ộ i Vi

ả ệ ươ ề ể ạ c tình tr ng t n th

ư ề ậ ố ị t Nam v n ch a có m t công trình nghiên   ế  ệ ủ ng do ngh  nghi p c a các nhân viên y t ườ   i dân s ng c n k  bãi ng Đô Th  cũng nh  ng

ừ ệ ệ ả ẫ ờ Cho đ n th i đi m hi n nay t ổ ượ ứ c u nào ph n ánh đ ườ và các nhân viên các Công Ty Môi Tr  các b nh vi n. rác th i có l n rác t

GVHD:Trân Văn Dũng 19 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

ưở ủ ấ ả ấ ượ Ả b/  nh h ng c a các ch t th i hoá ch t và d ẩ c ph m

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ấ ệ ứ

ấ ệ ả t gây ra do ch t th i hoá ch t ho c d

ề ườ ấ ộ ộ ệ ấ ổ ế ố ớ ộ ệ

ộ ề ề ệ

ậ ể ệ ượ ặ ệ

ể ộ

ế ấ ớ

ườ ơ ạ ị

ề ấ ơ

ng và các dung d ch khác. Đ  h n ch  t ặ ệ ạ ể ạ ượ ộ ễ ạ ấ ứ ế ươ ể ấ ả ả ng ti n b o h  cho t

ớ

ả ợ ế ể

ấ ứ ử

ườ ủ ệ   ọ Trong khi không có tài li u khoa h c nào cho th y m c đ  ph  bi n c a b nh ồ ừ ẩ ặ ượ ậ    các b nh vi n đ i v i c ng đ ng, c ph m t t ấ ớ ả   ả ợ ễ ng h p nhi m đ c qui mô l n do ch t th i hoá ch t công nghi p đã x y thì nhi u tr ậ   ễ ươ ụ ổ ộ ố ng ho c nhi m đ c do vi c v n ra. Cũng có m t s  thông báo v  nhi u v  t n th ấ ệ ẩ ể   c ph m trong b nh vi n không đúng quy chuy n hoá ch t và vi c v n chuy n d ậ ỹ ượ c sĩ, bác sĩ gây mê, y tá, k  thu t viên, cán b  hành chính có th  có nguy cách. Các d   ấ ạ   ệ ệ ơ ắ ng hô h p, b nh ngoài da do ti p xúc v i các lo i hoá ch t d ng c  m c các b nh đ ấ ỏ ế ớ ứ   ươ i m c ch t l ng d  bay h i, d ng phun s ấ ộ   ệ ấ ng hoá ch t đ c th p nh t lo i nguy c  ngh  nghi p này nên thay th  ho c gi m l ấ ả ữ   ố ạ t c  nh ng h i xu ng b t c  lúc nào có th  và cung c p các ph ấ ữ ả   ơ ử ụ ự ườ ế i ti p xúc tr c ti p v i hoá ch t. Nh ng khoa phòng n i s  d ng và b o qu n ng ấ ấ   ế ế ệ ố ượ ạ t k  h  th ng thông gió phù h p, hu n c thi lo i hoá ch t nguy hi m cũng nên đ ầ   ỹ ể ậ ệ ệ luy n các bi n pháp phòng h  cá nhân, t p th  và các k  năng x  lý, c p c u ban đ u ữ cho nh ng ng ộ i có liên quan.

ưở ủ ộ ấ ả ữ ả c/ Nh ng  nh h ng c a các ch t th i gây đ c gen

ả ự ủ ờ ằ

ẻ ủ ấ ầ ố ớ ứ ừ ữ ng lâu dài đ i v i s c kho  c a các ch t th i gây đ c gen t

ả

ứ ơ ở  các c  s  y t ả ế ứ ế ưở  lên m i nguy c  đ i v i con ng ấ ượ c ti n hành

ố ố

ỹ ạ ư ế ế ạ ề ả   ậ ể Th c ch t c n ph i có đ  th i gian đ  thu th p nh ng b ng ch ng v   nh ế ở ộ ả ấ ưở   , b i vì h ộ ố ớ ứ ẻ ủ ấ ng lâu dài đ i v i s c kho  c a các ch t th i gây đ c gen   r t khó đánh giá  nh h ầ   ườ ơ ố ớ ộ ở ố  Ph n i. M t nghiên c u đ trong y t ầ ủ ữ ỷ ệ ẩ ệ ộ ấ    s y thai trong ba tháng đ u c a thai  l Lan đã tìm ra m t vài d u hi u liên quan gi a t ư ệ ớ ệ ế ớ ỳ k  liên quan t i vi c ti p xúc ngh  nghi p v i các thu c ch ng ung th , nh ng các   ả ự ượ ứ ươ  đ ng t nghiên c u t ậ i không xác nh n k t qu  này. ề c ti n hành t i Pháp và M  l

ề ề ữ ứ ượ

ố ằ ể ệ ự Có r t nhi u nghiên c u đ ẻ

ế ữ ườ ướ

ộ ầ ứ ế ợ ệ i đã ti p xúc và tăng nguy c ữ

ả ế ấ

ượ ớ c ti u tăng v

ể ệ ườ ị ượ ng ít ý th c đ

ơ ữ t tr i so v i nh ng y tá và d ữ ệ ượ ả ứ ộ ậ ộ ầ ớ ụ ệ ậ ứ

ể ố ượ ệ

ề ứ ả

ầ ế ế ể ơ ư ữ ệ ẫ

ng v  s c kho  liên quan t ố ế ả

GVHD:Trân Văn Dũng 20 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

ộ ơ ệ t k  đ  đánh giá các  nh h ệ ả ấ ợ ố ớ ứ ơ ở ế ư ệ ậ ộ ừ ệ ấ ả ả ấ c xu t b n và đi u tra kh  năng k t h p gi a nguy   ớ ơ ố ớ ứ ố ư ế c  đ i v i s c kho  và vi c ti p xúc v i thu c ch ng ung th , bi u hi n b ng s  tăng   ơ  ể ở ế ộ  nh ng ng c ti u  đ t bi n các thành ph n trong n ầ ọ ằ ứ ẩ   s y thai. M t nghiên c u g n đây đã ch ng minh r ng nh ng nhân viên quét d n trong ấ ộ ế ớ ệ ng ch t này trong  bào có hàm l b nh viên ph i ti p xúc v i nguy c  hoá ch t đ c t   ễ   ơ ượ ướ c sĩ không ph i ch u ph i nhi m n ố ố ượ   c m i nguy trong b nh vi n đó. Ph n l n nh ng đ i t ng này th ủ   hi m và do v y ít áp d ng các bi n pháp phòng h  h n. M c đ  t p trung c a các ộ c xem xét thu c gây đ c gen trong b u không khí bên trong b nh vi n cũng đã đ   ớ   ộ ố ẻ ưở ứ trong m t s  nghiên c u thi i ọ ế ố ế    có nguy c . Hi n v n ch a có nh ng công b  khoa h c nào vi c ti p xúc các y u t ữ ậ ố ớ   ghi nh n nh ng h u qu  b t l i đ i v i s c kho  do công tác qu n lý y u kém đ i v i ả ấ các ch t th i gây đ c gen t ẻ  nh  b nh vi n. trong các c  s  y t

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ưở ủ ả ấ ạ ữ ả d/ Nh ng  nh h ng c a ch t th i phóng x

ạ ậ ề ệ ử

ữ ườ ị ổ Nhi u tai n n đã đ ạ

ả ế

ườ

ạ ủ ế ớ  t

ả ấ ớ ng l n nh ng ng ả ơ ấ ể ứ ệ ư ộ ồ ệ ộ ị

ồ ể ớ c niêm phong. Sau đó m t ng

ạ ị ể ớ ị ệ ờ ượ c di d i và vô tình nh t đ

ị

ể ể ậ ườ ạ

ặ ặ i trong s  đó ho c ch t ho c g p ph i hàng lo t các v n đ ạ ả ơ ở ề ố ấ

ệ ớ ồ

ụ ơ ở ề ư ậ ế ị

ở ậ ạ ị ệ ả ặ ị

ệ ị  ệ ượ c ghi nh n do vi c thanh lý, x  lý các nguyên li u trong tr ớ ố ượ ươ ệ   ng do vô tình hay hoàn i b  t n th li u h t nhân cùng v i s  l ở ộ ế ạ ớ ả    Brazil, . M t thông báo  c nh ph i ti p xúc v i nguy c  ch t th i phóng x  trong y t ấ   ưở ủ ợ ả ầ ng c a ch t đã phân tích và có đ y đ  các tài li u đ  ch ng minh tr ng h p  nh h ệ ỏ ớ ự ố i ung th  c ng đ ng. S  c  này có liên quan t th i phóng x  trong y t   i vi c b  sót ớ ể ộ ệ ạ ủ ả   i m t đ a đi m m i, do đó ch t th i phóng x  c a m t b nh vi n trong khi chuy n t ườ   ạ ị ộ ộ ấ i đ a đi m cũ m t ngu n x  tr  đã đ làm th t thoát t i ồ   ặ ượ ượ ơ ệ i đ a đi m n i b nh vi n đã đ c ngu n dân đã chuy n t ễ ồ   ớ ơ ườ ế ả ề ạ i ti p xúc ch u ph i nhi m v i ngu n x  và mang v  nhà. H u qu  là có 249 ng ề  ạ ấ ế ặ ố phóng x  này, nhi u ng ạ ủ ế ượ ả ẻ ề ứ   c báo cáo  đ v  s c kho . Đa s  các tác h i c a ch t th i phóng x  trong c  s  y t ạ ế ế ạ   qua các v  tai n n có liên quan đ n vi c ti p xúc v i các ngu n phóng x  ion hoá trong ạ ộ ả ừ ị t b  phát tia X quang ho t đ ng không an  các thi các c  s  đi u tr , nh  h u qu  t   ế   ả ể toàn, do vi c chuyên ch , v n chuy n các dung d ch x  tr  không đ m b o ho c thi u ạ ị ệ các bi n pháp giám sát trong x  tr  li u.

ự ồ ư ệ ườ 2.2.3. S  t n l u tác nhân gây b nh trong môi tr ng

ẩ ấ ườ ả

ề

ủ ế ườ ề

ụ ệ ộ ườ ế ượ ả , đ ệ ự ng trong đi u ki n t ế ố ộ ớ ạ i h n và ph  thu c vào nhi u y u t ạ ộ ướ ư ng nh  nhi ng, ho t đ  n t đ  môi tr ờ   c phát th i ra trong môi tr ng, có th i ồ ư ờ  nhiên. Th i gian t n l u tác nhân gây   ế ố  , ch  y u là y u t ự   c, tia c c tím, pH

Các vi khu n có trong ch t th i y t ồ ư gian t n l u ngoài môi tr ệ b nh ngoài môi tr ọ lý h c, hoá h c môi tr ự ườ ủ c a môi tr ườ ng có gi ườ  do v.v. ọ ng, oxi t

ữ

ầ ễ

ờ ạ ồ ạ ớ i t trong nhi i 10 gi

ả ộ

ể ồ ạ ả ầ ễ ọ ề ộ ố ề trong nhi u tu n l ẩ ồ ư t n l u trong dung d ch sát khu n 70% c n ethanol hay t n t 600C. Hi p h i nh t b n nghiên c u v  ch t th i cho bi ế ấ ệ ư ạ t máu còn l u l và C có th  t n t ể ồ ư   ệ ề Virus viêm gan B khá b n v ng trong đi u ki n không khí khô và có th  t n l u ể ẫ   ễ ề ặ ậ  trên m t s  các b  m t v t ô nhi m. Lo i tác nhân này có th  v n ệ ộ  ị t đ ậ ả t, tác nhân virus viêm gan B   i trong kim tiêm. i c  tu n l ồ ề ứ  trong các gi

ắ ơ

ị ỉ

0C.

ờ ủ ồ ạ ả ộ ệ ộ ặ ị ấ ề ạ i không quá 15  3­7 ngày trong ệ ộ ồ ư Virus HIV có th i gian t n l u ng n h n, chúng có th  t n t phút khi b  tác đ ng c a c n ethanol 70% ho c là ch  có th  t n l u t ệ đi u ki n nhi t đ  ngo i c nh và chúng b  b t ho t nhanh chóng t ể ồ ạ ể ồ ư ừ ạ i nhi t đ  56

ệ ự ế ệ ẩ Trên th c t các tác nhân gây b nh có trong b nh ph m, trong ch t bài ti

ả ấ ị ủ ụ

ề ẩ ế ấ ố

ề ủ ả ộ ố ề ử ộ ố ệ ủ ộ ấ ẩ ơ

GVHD:Trân Văn Dũng 21 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

ụ ấ ồ ạ ừ ộ ớ ủ ủ ụ ể ộ ế ủ   t c a ạ   ệ b nh nhân không ph i lúc nào cũng quá nhi u do tác d ng c a đi u tr  c a các lo i ế ẩ   thu c, tác d ng c a các hoá ch t kh  trùng, t y u . K t qu  m t s  phân tích vi khu n ả   ẩ cho th y n ng đ  vi khu n trong m t s  b nh ph m không nhi u h n so v i ch t th i ấ    h  gia đình, có th  do tác đ ng c a kháng sinh, do tác d ng c a hoá ch t sinh ho t t

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ử ớ ự ạ

GVHD:Trân Văn Dũng 22 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

ệ ở ữ ấ ả ộ ự ư ơ ệ ệ ấ ề i s  lan truy n tác kh  trùng v.v. Tuy nhiên trong khía c nh này, nên quan tâm cao t   ư ồ   ạ nhân gây b nh nh  loài gián, loài ăn ch t th i r a, chu t, các lo i côn trùng nh  ru i, ấ nh t là  c th c hi n đúng qui cách. ố ữ ư ượ ậ  nh ng n i vi c cô l p ch t th i ch a đ

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ươ Ch ng 3

Ả Ắ

Ạ

Ả

Ạ

Ệ

Ệ

Ấ   HI N TR NG QU N LÝ CH T TH I R N T I CÁC B NH

Ệ Ở Ệ

VI N

VI T NAM

ả ệ ệ ạ ấ 3.1. Phân lo i, thu gom ch t th i b nh vi n

ỉ ệ ủ Theo   báo   cáo   c a   trung   tâm   y   t

ạ ấ ự ừ ồ

ệ ệ ệ ạ ạ ả c đào t o đ

ư ư

ệ ả ắ ẫ ả ấ ạ ấ

ự ế ấ ở ọ  và ng

ệ ố ấ ả ệ ỳ ệ ử ụ ệ ế ấ ệ   ố ế ự   d   phòng   các   t nh,   đa   s   các   b nh   vi n ệ ư ả  ngu n nh ng vi c phân lo i còn (81,25%) đã th c hi n phân lo i ch t th i ngay t   ủ  ư ượ ế phi n di n và kém hi u qu  do nhân viên tham gia công tác này ch a đ ạ ỹ ứ ớ   i m c tr  thành k  năng. Vi c phân lo i còn ch a theo đúng quy cách nh  tách các t ề ậ ắ ấ   ế ỏ , còn l n nhi u ch t th i sinh ho t vào ch t v t s c nh n ra kh i ch t th i r n y t ượ ạ ả   ắ ủ ệ ả th i y t i. H  th ng ký hi u, màu s c c a túi và thùng đ ng ch t th i c l ả ư ch a đúng qui ch  qu n lý ch t th i b nh vi n, còn tu  ti n, có gì s  d ng n y.

ệ ề ư ấ ỏ ọ

ậ ắ ế ườ ự ể i tr c ti p v n chuy n và tiêu hu

ậ ậ ắ ệ ố ớ

ọ

ự ự ệ

ữ ự ư ố ự ự ư ệ ướ ậ ụ ọ ị ệ ả   Còn nhi u b nh vi n (45%) ch a tách riêng các v t s c nh n ra kh i ch t th i ơ ủ ỷ  ế ắ  làm tăng nguy c  r i ro cho nh ng ng r n y t ệ ọ ả ấ i 11,4% ch t th i. Trong s  các b nh vi n đã th c hành tách riêng v t s c nh n, có t   ộ ậ ắ ệ ậ ắ   ệ b nh vi n tuy có tách v t s c nh n nh ng ch a thu gom vào các h p đ ng v t s t ậ   ườ ị ẩ ọ nh n theo đúng tiêu chu n quy đ nh, đa s  các b nh vi n (88,6%) th ng đ ng các v t ự ạ ề ắ s c nh n vào chai truy n d ch, chai nh a đ ng n  t o. c hay v t d ng t

ấ ế ả và ch t th i sinh ho t đ u đ

ị ạ Theo qui đ nh, ch t th i y t ằ ấ ố ượ

ả i khoa phòng. Các đ i t ạ ộ ể ng khác nh  bác sĩ, y tá còn ch a đ ả ạ ề ượ ộ ư ấ ệ ế

ả ả ủ ệ ệ ệ ế c h  lý và y công thu ư ượ c giáo ạ . Tình tr ng chung là ự ng ti n b o h  khác cho nhân viên tr c ti p tham

ộ ỷ ấ ươ ể ả ạ ậ gom h ng ngày t ấ ụ d c, hu n luy n đ  tham gia vào ho t đ ng qu n lý ch t th i y t các b nh vi n không có đ  các ph gia vào phân lo i thu gom, v n chuy n và tiêu hu  ch t th i.

ữ ậ ư ể ả ấ ế ớ ơ ỷ 3.2. L u tr , v n chuy n ch t th i y t i n i tiêu hu t

ấ ậ ể ả ắ

ạ ề ữ Ch t th i r n y t ự ế

ể ế ượ ạ  đ ự  trong quy ho ch xây d ng cũng ch a có nh ng h ấ ả ắ ệ ầ

ả ắ ấ ố ộ

ế ượ  đ ể ề ệ ệ

ậ ắ ủ ễ ề

ưở ườ

ơ ng đ n môi tr ệ ị ệ

GVHD:Trân Văn Dũng 23 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

ể ọ ơ ộ ố ể ệ ữ ạ ạ ầ i, nh ng ng i g n n i đi l ữ ấ ơ ư ệ ế ả ộ ố ậ ườ ả ạ ệ ậ ỉ ể   c thu gom phân lo i và v n chuy n v  khu trung chuy n ư ẫ ướ ệ ạ ệ ng d n cho i b nh vi n. Th c t t   ể   ế ệ ự ự ệ vi c xây d ng, các khu v c trung chuy n ch t th i r n b n vi n. H u h t các đi m ệ   ậ ấ t p trung ch t th i r n y t c b  trí trên m t khu đ t bên trong khuôn viên b nh ộ ệ   vi n thành m t khu trung chuy n. Các khu trung chuy n có đi u ki n v  sinh không ả ả   đ m b o, có nhi u nguy c  gây r i ro do v t s c nh n r i vãi, côn trùng d  dàng xâm ệ ậ ả ng b nh vi n. M t s  đi m t p trung rác không có mái nh p  nh h   ụ ễ  ơ i không có nhi m v  d che, không có rào b o v , v  trí l ị ẩ xâm nh p. Ch  có m t s  ít b nh vi n có n i l u tr  ch t th i đ t tiêu chu n qui đ nh.

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ườ

ệ

ả ắ Ch t th i r n y t ả ạ ấ ủ ướ c đào t o, h

ườ ệ ế ơ

ế ơ ệ ạ ố

ạ ỷ ấ ữ  nguy h i. Qua đi u tra cho th y đa s  các nhân viên b nh vi n không bi ỷ ố ề ủ ệ ệ ở ị ế ế ượ ủ ấ c nhân viên c a Công Ty Môi Tr    đ ng Đô Th  đ n thu ệ ệ   ể ủ ệ ự i khu v c trung chuy n c a b nh vi n, các nhân viên b nh vi n gom các túi ch t th i t ề  ẫ ư ượ ị ề ẫ ng d n v ng Đô Th  đ u ch a đ l n nhân viên c a Công Ty Môi Tr ả ắ ể ậ   nh ng nguy c  có liên quan đ n vi c thu gom, v n chuy n và tiêu hu  ch t th i r n y ệ ế t   t n i thiêu hu  cu i cùng c a b nh vi n ấ  đâu.

ả ệ ệ

ệ ướ ọ ầ

ớ ậ ố ợ ệ ể ấ ể ng ti n đ  thu gom, v n chuy n ch t th i, tuy nhiên còn đang

ố ớ ấ ệ ế

ả ệ ư ả ả

ươ ả ắ ị

ế ổ

ấ ạ ạ ể ử ư ng Đô Th  do ch a có h  th ng thi ấ ể ệ ố ế ử  ch i v n chuy n và x  lý ch t th i r n y t ỏ ệ ậ ụ ằ

ạ ủ ả   Vi c ph i h p liên ngành kém hi u qu  trong m i công đo n c a quy trình qu n ứ ấ ượ   ả c   đ u  nghiên  c u  s n  xu t   đ lý  ch t   th i   b nh  vi n.   M i  có  vài  công  ty  b c ạ ả ươ ở ph    giai đo n thí ể ệ ạ ả ấ đi m ch a s n xu t đ i trà. Đ i v i các b nh vi n đã phân lo i, tách ch t th i y t    và ư ấ ở ộ ố ị ch t th i sinh ho t đ  x  lý riêng, nh ng ngay   m t s  đ a ph ng Công Ty Môi   ế ị ố ườ ỷ ấ ạ   Tr t b  đ t, thiêu hu  ch t th i r n y t  nguy h i ừ ố ậ ả ắ ể ỉ ố nên đã t . Ch  có 18,75% trong t ng s  các   ấ ả ượ ệ ệ ủ   ệ c v n chuy n ra kh i b nh vi n b ng xe chuyên d ng c a b nh vi n có ch t th i đ ị ườ ng Đô Th . Công Ty Môi Tr

ươ ỷ ấ ả ắ ử ế 3.3. Các ph ng pháp x  lý và tiêu hu  ch t th i r n y t

ả ắ ố ấ ế 3.3.1. Thiêu đ t ch t th i r n y t

ộ ướ ệ c đây khi đ u t là trong nhi u năm tr

ạ ả ầ ư ử

ề ế ố ủ ự ả  xây d ng l y lò đ t c a mình và cũng không theo m t thi

ự ế M t th c t ư ự ủ ệ ệ ệ ấ

ữ ệ

ả ể ả ộ ố Hà N i. Trong các lò đ t th ng ch t th i y t

ố ượ ằ ể ở ặ ầ ủ

ấ ầ ớ ủ ả ấ ị ủ ị ệ  xây d ng b nh vi n chúng   ệ   ầ ớ ấ ta hoàn toàn ch a ho ch toán đ n kho n chi phí cho x  lý ch t th i. Ph n l n các b nh ế ế ẫ ộ ệ ự t k  m u nào. Tình vi n t   ạ ả   ố ả ướ c hi n nay là thiêu đ t ch t th i tr ng chung c a ph n l n các b nh vi n trong c  n ố ệ   ử ế ạ ệ ố i các lò đ t th  công không có h  th ng x  lý khí th i k  c  nh ng b nh vi n  t y t ủ  ấ ố ấ ế ầ  c n thiêu đ t r t đáng k   có kh i l ả ượ ố ằ ạ công xây b ng g ch ch t th i đ   c đ t b ng c i ho c d u, theo cách th  công nên khi ư ụ ậ v n hành khói b i mù m t, mùi khí cháy khó ch u bay ra khu dân c .

ồ ố ồ ậ ể

ộ ả ệ ử ế ừ ệ ể ố ỷ b nh vi n và v n chuy n t i xí ngi p đ t rác đ  tiêu hu . Hi n t

ố ấ ệ ấ ế ậ ố

ệ ệ ố ỗ ố

ớ

ố ồ ổ ệ ử ượ ấ

ờ ố ạ ộ

ệ ệ ấ ỉ ả ậ ị ộ ả ấ ủ t, tuy v y công su t c a lò đ t này cũng ch  gi

GVHD:Trân Văn Dũng 24 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

i quy t đ ấ ố ầ ủ ụ ệ ệ ạ ố ị Công Ty Công Trình Đô Th  (URENCO) Hà N i và Thành Ph  H  Chí Minh đã   ấ   ế ầ ư ệ ố ả ắ  bao g m c  khâu thu gom, v n chuy n ch t  h  th ng x  lý ch t th i r n y t đ u t ệ ạ   ể ớ ả ắ ậ i th i r n y t  t ả ắ  theo mô hình t p trung lò đ t Del Monego 200   chúng ta đã có 2 lò đ t ch t th i r n y t ố ạ ộ ạ   i xí ngi p đ t rác Bình i xí nghi p đ t rác Tây M  – Hà N i và lò đ t Hoval GG­24 t t ố  ậ ủ ướ ư H ng Hoà ­ Thành Ph  H  Chí Minh v i công ngh  nh p c a n c ngoài. Thành Ph ệ  ả ệ ơ ả ồ H  Chí Minh c  b n đã  n đ nh đ c công tác x  lý ch t th i b nh vi n nh  có h ạ   ử ố i Hà N i, sau 8 tháng th  nghi m lò đ t ho t th ng qu n lý, thu gom năng đ ng. Còn t ố ớ   ế ượ ộ đ ng t c 4 t n/ngày so v i i thành ph  là trên 12 t n/ngày. nhu c u c a hàng ch c b nh vi n t

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ổ ẵ ệ ệ ệ ộ ố ệ

ớ ự ặ ố

ế ủ ư ệ ỡ ủ ỵ ắ ệ ộ ệ ệ ố Hoval MZ2 c a Thu  Sĩ có công ngh  hi n đ i v i nhi

ạ ớ ọ ệ

ờ ố ủ ệ ố

ệ ề ế ấ ả ả ủ ở ổ t, đ m b o an toàn v  môi tr

ấ ố ượ ng. Tuy nhiên do s  l ấ ả ố ạ ủ ệ ề ệ ổ

ố ủ ệ ệ ậ ả ỗ

ệ   ệ M t s  b nh vi n nh  Vi n Lao và B nh Ph i, b nh vi n C Đà N ng, b nh ấ   ệ vi n Vũng Tàu v i s  giúp đ  c a công ty Wamwe Engineering đã l p đ t lò đ t ch t ệ   ả t đ  thiêu đ t có hi u th i y t ườ   ả ng qu . Qua th i gian theo dõi trên 15 tháng c a s  Khoa H c Công Ngh  và Môi Tr ạ   ộ  nguy h i Hà N i lò đ t c a Vi n Lao và B nh Ph i đã thiêu đ t trên 10 t n rác y t ả ắ   ớ ế ườ v i k t qu  t ng ch t th i r n ế    nguy h i c a Vi n Lao và B nh Ph i không nhi u nên công su t thiêu đ t c a lò y t ẻ ố ư c khai thác hi u qu , do m i m  đ t, cách nh t nên lãng phí nhiên li u và ch a đ   ệ ươ ph ượ ng ti n.

ắ ặ ư ệ ạ M t s  b nh vi n tuy đã l p đ t lò đ t hi n đ i nh ng l

ệ ố ầ ộ ố ệ ị ậ

ậ ả ố

ế ị ạ ặ ả ố ệ c (B nh vi n B ch Mai). M t vài thi

ả ạ ệ ừ ệ ệ ế ữ ệ ị ạ ộ   ạ ố i không ho t đ ng ỹ ậ ượ   c vì v  trí đ t lò đ t g n nhà dân và khi v n hành không đúng k  thu t có khói đen đ ị ị   và mùi khí th i b c lên gây c m giác khó ch u nên b  nhân dân ph n đ i do v y không ậ ị ỏ   ộ ượ v n hành đ t b  t m d ng khai thác do b  h ng ụ ư ch a có ph  tùng thay th  (B nh vi n H u Ngh  đa khoa Ngh  An).

ộ ệ ấ ặ ậ ố

ố ỉ

ố ồ ẻ ắ

ặ ố ệ ế ệ ệ ạ ỉ ư  ả ệ ệ ắ t Nam s n xu t nh Đã có m t vài b nh vi n l p đ t và v n hành lò đ t do Vi ạ ọ ườ ệ ồ ệ   ng đ i h c bách khoa b nh vi n đa khoa T nh Đ ng Tháp, Sóc Trăng lò đ t do tr ẹ ệ ả ế ế   t k  và l p đ t. Trung Tâm B o V  Bà M  Tr  Em và Thành Ph  H  Chí Minh thi ậ ọ K  Ho ch Hoá Gia Đình T nh Ngh  An (lò đ t Vi n Khoa H c V t Li u).

ỷ ạ ấ ệ ệ ế ằ

ệ ố ẩ Còn l ạ ả ắ ng. Trong các năm 1999­2000, t

ớ ợ ộ ế ấ ả i n

ệ ệ i đã vi n tr  cho B  Y T  2 lò đ t ch t th i ch  t o t ệ ế ạ ạ ướ ắ ư ặ ậ

ế ỉ ắ ủ

ể ằ ố ị

ố ệ ạ ế ủ ộ ả

ạ ủ ả ắ ươ ề ể ế ị ố ủ  b ng lò đ t th  công   i đa s  các b nh vi n tiêu hu  ch t th i r n y t ế ế  ổ ứ ườ  th  ch c y t không đ t tiêu chu n v  sinh môi tr ị ể ố c ngoài đ  trang b  cho   gi ạ ệ   i b nh 2 b nh vi n tuy n t nh trong đó có lò INCINCO l p đ t và đ a vào v n hành t ờ ệ ự ệ vi n đa khoa B c Ninh. Cũng trong th i gian nêu trên, chính ph  đã phê duy t d  án   ả ệ ấ ủ   ệ ủ ộ ồ  trang b  25 lò đ t ch t th i b nh vi n ki u Hoval b ng ngu n v n vay c a c a b  y t ệ   ạ ộ ế ố  này đã đi vào ho t đ ng và c i thi n i 25 lò đ t rác y t chính ph  c ng hoà Áo, hi n t ỷ ấ ự đáng k  năng l c tiêu hu  ch t th i r n y t nguy h i c a nhi u đ a ph ng.

ư ứ ề ố

ế ạ ộ ệ Vi

ễ ụ ể ủ ả ử t Nam và hi u qu  x  lý c a các lò thi ng quan tâm là ô nhi m th

ộ ệ ở ệ i các b nh vi n  ộ ấ ề c. M t v n đ  mà các nhà môi tr ả ắ ấ ố ượ ế ố   Cho đ n nay v n ch a có m t nghiên c u th ng kê c  th  nào v  các lò đ t ế   t ứ    c quan tâm nghiên ệ ườ ạ ầ  nguy h i c n đ

ẫ ạ ệ hi n đang ho t đ ng t ướ ế ạ ế k  và ch  t o trong n ấ ạ c p t o ra trong quá trình đ t ch t th i r n y t c u.ứ

ấ ả ế ấ 3.3.2. Chôn l p ch t th i y t

ệ ế ệ

GVHD:Trân Văn Dũng 25 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

ộ ố ệ ấ ệ ấ ạ ế ỉ ấ ủ ộ ả ấ   ệ Trong h u h t các b nh vi n tuy n huy n và m t s  b nh vi n tuy n t nh, ch t ệ   ế ượ i bãi rác công c ng hay chôn l p trong khu đ t c a b nh  đ ầ ế c chôn l p t th i y t

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ườ ệ ấ ấ ợ ố ấ   c ch a trong h  đào và l p

ng h p chôn l p trong b nh vi n ch t th i đ ề ả ượ ả ứ ả ủ ệ ấ ớ ỏ ệ ệ vi n. Tr ặ ấ đ t lên, nhi u khi l p đ t ph  trên m t quá m ng không đ m b o v  sinh.

ạ ệ ố ạ ộ ố ạ ả ặ ỗ T i các b nh vi n không có lò đ t t i ch , m t s  lo i ch t th i đ t bi

ẫ

ệ ộ ấ ủ

ị ệ ệ ệ ế

ậ ệ ủ ệ ế ặ ằ ệ ề ấ ệ ả ệ ấ ạ ư  ệ ấ t nh ể ậ ượ ơ ể ị ắ ỏ   c thu gom đ  đem bào thai, rau thai và b  ph n c  th  b  c t b  sau ph u thu t đ ệ ươ ủ ặ   ng. Do chôn trong khu đ t c a b nh vi n ho c chôn trong nghĩa trang c a đ a ph ị ạ ặ ệ di n tích m t b ng c a b nh vi n b  h n ch  nên nhi u b nh vi n hi n nay g p khó   ấ ể khăn trong vi c tìm ki m di n tích đ t đ  chôn l p ch t th i nguy h i.

ạ ự ế ấ ấ ớ

ệ ộ M t th c tr ng là v t s c nh n đ ấ ệ c chôn l p cùng v i ch t th i y t ệ khác t ẫ ở ộ ố ệ ọ ộ

ạ ẩ ả ớ ng ch t th i nhi m khu n nhóm A đ

ượ ậ ắ ồ ạ i bãi rác c ng đ ng. Hi n nay,  ả ẫ ễ ả ấ ượ ậ ễ ố ạ   ả i ệ    m t s  b nh vi n v n còn ả ấ c th i l n v i ch t th i sinh ho t và   ử  ẩ

ủ ỷ ệ khu đ t b nh vi n hay t ệ ượ hi n t ượ ậ c v n chuy n ra bãi rác c a thành ph , do v y ch t th i nhi m khu n không có x đ ặ lý đ c bi ấ ể ướ t gì tr c khi tiêu hu  chung.

ồ ạ ả ắ ệ ấ ả ế ữ 3.4. Nh ng t n t i, khó khăn trong vi c qu n lý ch t th i r n y t

ở ấ ệ

ệ ả ệ ạ ề ấ ả ắ ả ấ c ta. Hi n tr ng qu n lý và x  lý ch t th i r n b nh vi n kém hi u qu

ư ậ ề ấ ộ

ề ế ệ ồ . Tuy nhiên gi t là ngành y t

ả ặ ớ ấ ộ ớ ế ả ấ ấ ậ ố

ộ ấ   ườ ệ ng và xã h i c p Hi n nay, ch t th i b nh vi n đang tr  thành v n đ  môi tr ả  ệ ệ ệ ử ủ ướ bách c a n ứ ố ớ ặ ề đang gây d  lu n trong c ng đ ng và đ t ra nhi u thách th c đ i v i nhi u c p, ngành,   ộ   ặ ế ấ i quy t v n đ  này không ph i m t s m m t đ t bi ồ   ề ề chi u, vì chúng ta đang đ i m t v i r t nhi u khó khăn, b t c p và nh t là thi u đ ng b .ộ

ủ ế ữ  Nh ng khó khăn ch  y u là:

ồ l n. Theo

ộ ầ ư

ả

ậ c n đ

ồ ử ấ ượ ồ ướ ổ

ỗ ợ ủ c, h  tr  c a các t ủ ố

ướ ệ ố ử ụ ầ ư ầ ố ế  ch c qu c t ệ ệ ể ả ươ ể ậ

ệ ệ ị ệ ng đ  v n hành, x  lý tro, đ  tr  l  đâu. Các b nh vi n không th  t

ể ự ệ  ti n nâng giá khám b nh đ ệ ệ ố ị

ượ ẽ ấ ừ c quy đ nh s  l y t ấ ử ậ ế ư ậ ủ ẫ ơ ộ ổ ấ ả ế ớ ầ ư   c tính s  b , t ng kinh  cho ch t th i y t ­ Ngu n kinh phí đ u t ả ắ   ấ ự ầ ư ươ  xây d ng h  th ng x  lý ch t th i r n, ng trình đ u t phí đ u t  cho toàn b  ch ươ ệ ư ể ỷ ồ ỏ   ng ti n thu l ng và khí vào kho ng 1,60 t  đ ng ch a k  chi phí cho s  d ng đ t, ph ố ừ ộ ả ậ ể    các c huy đ ng t gom, v n chuy n, kinh phí v n hành và b o trì. V n đ u t ỡ ủ ứ   , ngu n giúp đ  c a các ngu n ngân sách nhà n ư ủ ổ ứ  ch c phi chính ph . Hi n nay các b nh vi n có lò đ t nh ng kinh phí   chính ph  và t ư   ử ả ể ng cho nhân công còn ch a đ  chi tr  cho năng l ể  ệ ượ đ bù vào chi phí x  lý ch t th i c a mình. Vì v y có b nh vi n tuy đã trang b  lò đ t rác   y t ả ủ  nh ng v n không v n hành vì không có đ  kinh phí.

ậ ử ế ộ trong cán b  y t

ự ­ Nh n th c v  th c hành x  lý ch t th i r n y t ế ả ắ ệ ư ấ ẫ

ệ ậ

GVHD:Trân Văn Dũng 26 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

ứ ề ự ử ấ ượ ng và hi u qu  phân lo i, thu gom và v n chuy n, tiêu hu ạ ạ ự ự ệ ử ộ ố ư ệ ế ệ ấ ấ ả ế ấ , nhân viên   ưở   ả ả ệ ng tr c ti p làm công tác x  lý ch t th i b nh vi n v n còn ch a cao, làm  nh h ỷ  ể ả ỏ ế không nh  đ n ch t l ả   ch t th i. M t s  lãnh đ o b nh vi n ch a th c s  quan tâm đ n vi c x  lý ch t th i.

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ề ệ ứ ộ ụ ẫ ộ

ư ợ ố ớ ệ ừ ả ệ ấ

ố ớ ứ ả ơ ư ậ ồ Vi c tuyên truy n giáo d c ý th c c ng đ ng v n ch a sâu r ng, đôi khi d  lu n qua  đó báo chí còn làm dân hoang mang, gây tâm lý quá lo s  đ i v i ch t th i b nh vi n t gây s c ép không đáng có đ i v i các c  quan qu n lý chuyên ngành.

ự ậ ợ ậ ả ệ ặ ­ Môi tr

ủ ướ ủ ệ ng th c hi n pháp ch  ch a thu n l ấ ng, qui ch  qu n lý ch t th i nguy h i do th  t

ườ ế ộ ưở ư ế ế ả ả  do b  tr

ự ệ ế

ở ộ ố ả ạ ệ

ề ể ự ệ ệ ườ ế ư   i m c dù đã có lu t b o v  môi ả ế ạ   ng chính ph  ban hành và qui tr ả ấ ộ ả ng b  y t ch  qu n lý ch t th i y t    ban hành nh ng các văn b n pháp quy ớ ố ự ự ấ ấ   ệ ư này ch a th c s  th m sâu vào đ i s ng. Vi c th c hi n đúng quy ch  qu n lý ch t ỉ ơ ệ ế ớ ỉ ả th i y t    m t s  ít b nh vi n. Nhi u n i chính quy n, lãnh đ o ch  huy  m i ch  có  ế ươ ầ ư ư ẫ ệ ệ b nh vi n v n ch a quan tâm đ u t ng ti n đ  th c hi n quy ch . ề  kinh phí và ph

ả ấ ả ề ử ố ợ

ọ ộ ự ề ư ấ ơ ệ ử ệ ạ

ị ư ư ạ ả

ư ử ệ ể ả

ế ạ ộ ủ ừ ẫ ừ ạ ộ

ả ồ ­ Các gi i pháp v  x  lý ch t th i ch a đ ng b , s  ph i h p liên ngành còn   ạ   ả ệ ả kém hi u qu  trong m i công đo n x  lý ch t th i. Nhi u n i b nh vi n đã phân lo i ấ ế ả ấ    và ch t th i sinh ho t nh ng do Công Ty Công Trình Đô Th  ch a có lò ch t th i y t ấ ừ ố ậ ị ố . Hi n nay v n ch a có qui đ nh đ t nên đã t    ch i v n chuy n và x  lý ch t th i y t ệ ụ ể ả   ố ợ c  th  trách nhi m c a t ng b , ngành ph i h p ho t đ ng trong t ng công đo n qu n ế ấ . lý ch t th i y t

ớ ộ ố ử ụ ố ệ ệ ạ ệ 3.5. Gi i thi u m t s  lò đ t hi n đang s  d ng t i Vi t Nam

ộ ả ả ế ế ế ừ

ấ Ươ

ệ ề

ứ ệ

ố  xây d ng và l p đ t h

ấ ượ ệ ể ố

ố  ế ị  kèm theo quy t đ nh s ệ ạ ệ i các thành   ng, các b nh vi n t ế   ế ệ ể ả ụ ể i quy t t đ  gi ế ớ ự ỗ ợ ủ ả   ng b nh vi n, qu n lý và x  lý ch t th i y t . V i s  h  tr  c a chính ượ ộ ồ c huy đ ng. Cho   ặ ệ  ắ ự c khai thác tri   t đ  có ả ướ ỉ ớ ổ ả ắ ượ ạ ấ T  khi B  Y T  ban hành quy ch  qu n lý ch t th i y t ệ 2575/1999/QĐ­BYT theo đó các b nh vi n Trung  ạ ộ ố ớ ph  l n đã quan tâm đúng m c và có nhi u ho t đ ng c  th , quy t li ệ ử ấ ả ườ ề ấ v n đ  môi tr ề ủ ả ề ủ ươ ư ng cũng nh  chính sách nên nhi u ngu n v n đ ph  c  v  ch  tr ượ ầ ư ả ướ ạ ớ c đã có 35 t nh đ c đ u t t i năm 2003, trên ph m vi c  n ố ố ố ế ổ , t ng s  lò đ t là 43 v i t ng công su t đ th ng lò đ t rác y t ả ỷ ể ủ th  đ  tiêu hu  Kho ng 50% l ng ch t th i r n nguy h i trong c  n c.

ọ ể ệ ố ả ắ ỷ Vi

ớ ứ ấ ấ ậ

ế ệ ố ậ ự ọ ỹ

ả ự ố

ơ ở ầ ư ế ả ạ    nguy h i, ố   i ô nhi m th  c p do quá trình đ t. Do v y công ngh  đ t đa vùng   c  u tiên l a ch n. Đã ban hành văn b n k  thu t đánh giá ố   ể ỗ ợ  xây d ng, khai thác lò đ t.    là TCVN­7380, TCVN­7381 ban hành ố i lò đ t rác y t

ệ t Nam đã ch n công ngh  đ t rác đ  tiêu hu  ch t th i r n y t ễ ấ trong đó r t chú ý t ượ ư Multi­zone Combustion đ ỉ lò đ t và ch  tiêu giám sát đ  h  tr  cho các c  s  đ u t ự ế ớ Các văn b n liên quan tr c ti p t 2005.

ả ắ ố ỉ ế ượ ắ Danh sách t nh hi n đã có lò đ t ch t th i r n y t đã đ

ạ ặ ỉ t Nam.(Xem ph  l c 3). Trong đó Hà N i là t nh đ

ấ ụ ụ ấ ệ i Vi ấ ệ  5 lò đ t v i công su t 450kg/h, nhi u nh t trong t

GVHD:Trân Văn Dũng 27 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

ề ả ấ ệ ệ ở ậ khai thác v n hành t ố ớ ư t Giang, Thái Nguyên 2 lò. Cũng theo b ng ta th y hi n nay ư c l p đ t và đ a vào   ầ   ượ ộ c đ u ấ ả t c  các t nh thành. Ngoài ra Kiên   ả  ệ ỉ  các b nh vi n trong c

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ế ượ ử ụ ủ ả ấ c s  d ng khá đa d ng và phong đ

ượ ử ụ ố ệ ề ấ ấ ố ạ ướ ố ượ n c s  l ng và ch ng lo i lò đ t ch t th i y t ả phú. Trong đó, lò đ t ch t th i hi u Hoval MZ4 và MZ2 là đ ạ c s  d ng nhi u nh t.

ấ ệ

ả ế

ủ ặ ả t B  Công Trình Y T , lò này l p đ t và v n hành t ố   ộ ố ấ ượ ế ạ ả ướ c m t s  lò đ t c đã ch  t o s n xu t đ ệ ậ ọ ệ ẩ    VHI­18B s n ph m c a Vi n Khoa H c V t Li u và Công ệ ạ ệ ậ ắ   i B nh vi n đa khoa

ế ắ ố Hi n nay các nhà s n xu t trong n ố ư ế  nh  lò đ t rác y t rác y t ế ị Ty Trang Thi ạ B c K n, hay lò đ t rác y t ế  LD­YTI30 v.v.

ấ ả ử ươ

ệ ườ ạ ố

ả ư ơ i pháp khác không có đ

ố ầ ư  và  ng có chi phí đ u t ư ấ ể t nh t mà  i có  u đi m t ệ ầ ế ể t đ  các nguy c  lây lan m m b nh,  ẫ ượ ử ụ t v.v. nên v n đ c áp  ụ

ử ệ

ỉ ả ng tro x  ph i chôn l p ít, có th  tái s  d ng nhi ề ướ c trên th  gi ể ố ẹ ặ ệ ớ ệ ư ư ấ ạ   ng lò đ t ch t th i ch a nhi u nh ng khá đa d ng

GVHD:Trân Văn Dũng 28 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

ỉ ượ ố c áp d ng trong  c ta, lò đ t m i ch  đ ả ấ ố ề ả ủ và đ t th  nghi m ch t th i công nghi p  ố ả ượ  nhi u n ấ ạ ả ố ả ử ấ ứ ạ ằ ng pháp đ t th X  lý ch t th i nguy h i b ng ph ấ ử ả ắ ậ v n hành cao trong bi n pháp x  lý ch t th i r n, nh ng l ư ử ượ c nh : x  lý tri các gi ấ ể ể th  tích l ố ớ ướ ế ớ ụ ở i. Đ i v i n d ng  ế ả ấ ạ ph m vi r t h n h p đ  đ t ch t th i y t ố ượ ư ấ nh  ch t th i da dày. M c dù s  l ố ấ ố ồ ề v  ngu n g c xu t x , công xu t đ t và kh  năng x  lý khói th i c a lò đ t

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ệ

ự

ớ

ỉ

ị

B n đ :

ả ồ  Di n tích t

i hành chính t nh Gia

nhiên, đ a gi Lai

GVHD:Trân Văn Dũng 29 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ươ Ch ng 4

Ả Ắ

Ạ

Ả

Ấ

Ệ

HI N TR NG QU N LÝ CH T TH I R N T I M T S

Ạ Ộ Ố

Ệ

Ệ

Ị

Ỉ

B NH VI N TRÊN Đ A BÀN T NH

ơ ượ ề ỉ 4.1. S  l c v  t nh Gia Lai

ị ị 4.1.1.V  trí đ a lý

ề ộ ỉ ớ ở ắ ộ ị ọ Gia Lai là m t t nh mi n núi biên gi i

ế b c Tây Nguyên, có t a đ  đ a lý t ế ắ

ắ ắ ớ ỉ

ườ ớ ố ị ng biên gi

ừ  ắ   15058’20” đ n 14036’36” vĩ B c 107027’23” đ n 108094’90”   kinh Đông. Phía B c   Gia Lai giáp Kon Tum, phía Nam giáp t nh Đ k L k, phía Tây giáp Campuchia v i 90 ỉ km là đ   i qu c gia, phía Đông giáp các t nh Quãng Ngãi, Bình Đ nh và Phú Yên.

2. Dân s  Gia Lai h n 1,1 tri u ng

ệ ệ ố ơ

Gia lai có di n tích t ồ ề ộ ố ộ

ạ ộ ồ i kinh chi m 52% dân s , còn l

ự  nhiên 15494,9km ộ ố ấ ế ố ư ẻ ờ

ấ ậ ộ ườ ữ ơ ườ ườ ả ơ ố ườ   i   (năm 2005) bao g m nhi u c ng đ ng dân t c cùng sinh s ng. Có 39 dân t c trong đó   i là các dân t c: Jrai (33,5%), Ban Na (13,7%), là ng nh ng c  dân s ng lâu đ i nh t trên vùng đ t này. Ngoài ra còn có dân t c: Gi    Triêng, X  Đăng, C ­Ho, Thái, M ng v.v. M t đ  dân s  kho ng 73 ng ộ 2. i/km

ộ ỉ ự ạ ơ ộ ố ị

ẽ ệ ế ơ ị

ộ ỉ Gia Lai có 15 đ n v  hành chính tr c thu c t nh, có m t thành ph  Pleiku lo i 3, ị có 1 th  xã An Khê và 13 huy n. đ n năm 2010 – 2015 Gia Lai s  có 20 đ n v  hành ự chính tr c thu c t nh.

ệ ề ậ 4.1.2. Đi u ki n khí h u

ộ Gia Lai có khí h u nhi

ậ ế ế ệ ớ  tháng 5 và k t thúc vào tháng 10, mùa khô t

ư ườ ượ ư   t đ i gió mùa Cao Nguyên, m t năm có 2 mùa: mùa m a  tháng 11 đ n tháng 4 năm sau.   ườ   ng ơ ng S n có l

0C ­ 250C.

ệ ộ ơ ừ ừ ng m a trung bình 2200 – 2500 mm, vùng Đông Tr t đ  trung bình năm là 22 1200 – 1750 mm. Nhi ắ ầ ừ b t đ u t Vùng Tây Tr S n t

ề ệ ể ậ ợ Khí h u Gia Lai thích h p cho vi c phát tri n nhi u cây công nghi p dài ngày và

ệ ắ ả ợ ổ ệ ng n ngày, cây ăn qu , chăn nuôi bò và kinh doanh t ng h p nông lâm nghi p.

ổ ư

ề ư ữ ế ữ

ư ấ ặ ả ỉ ầ ủ ề ế ạ

ứ ẽ ở ủ ộ ự ị ấ ộ   Gia Lai có n n văn hóa c  x a, r t đ c tr ng, đó là nh ng nét văn hóa r t r ng ữ ữ . Gia Lai không ph i ch  có nh ng chi n công, nh ng văn hóa   ế ượ ầ   c đ u ị ế    đ ng l c mà ngh  quy t 10 c a b  chính tr  đã

mà ngày nay còn l u gi ổ ư c  x a mà Gia Lai còn mang trong mình nó đ y đ  ti m năng, th  m nh n u đ ế ộ ư t  đúng m c s  tr  thành vùng kinh t ị xác đ nh.

ẽ ế ạ ị

ị ẽ ằ ủ ạ ộ năm này qua năm khác không m nh m  b ng s ộ ệ ộ ừ t đ  t

GVHD:Trân Văn Dũng 30 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

ế ủ   ậ Khí h u Gia Lai bi n đ ng và phân hóa m nh m . Tuy nhiên, do v  trí đ a lý c a ự ế ự  mình, s  bi n đ ng c a nhi ủ ộ bi n đ ng c a mùa.

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ủ ữ ộ

ế ộ Ch  đ  nhi ằ ơ ả ạ ơ ề ậ ộ các n i đ u đ t trên 8000 đ . Biên đ

0C.

t đ  c a Gia Lai th  hi n nh ng nét c  b n c a khí h u n i chí   ộ  ổ ỏ ế ệ ộ ủ ệ ộ ổ ế ệ ộ ủ tuy n. H ng năm, t ng nhi nhi ể ệ ổ ế ở t đ  ph  bi n  ơ ừ t đ  c a năm nh  và ph  bi n các n i t 4­ 5

ấ ượ ả ấ Tuy l

ệ

ủ ư ữ ườ ng m a  ự ế ễ

ầ ữ ư ế ộ ư ẩ ở

ạ ượ ư ở ườ  s

ư ớ ắ ư ữ ư

ư ở ượ Ở Ia Puch là 2.834 mm, Grailong là 2.633 mm, nh ng có năm l ng m a

ở Ia Puch trên 4.500 mm, Grailong trên 3.700 mm, làm tăng l

ế

ng m a toàn năm. Trái l ạ ơ ộ ượ ượ ể ư ườ ng S n đã trút l ượ t qua Tr ạ i m t l

ắ   ư ự ươ ư ở ng ph n r t sâu s c  Gia Lai r t phong phú, nh ng có s  t ạ ộ ạ ấ   ữ ặ ộ t vào mùa h , nh ng ho t đ ng th t gi a 2 mùa có s  bi n đ ng phân hóa cao. Đ c bi ấ   ề ờ ế ấ ớ ữ ộ th t, nh t ng c a các nhi u đ ng gây m a, gây ra nh ng bi n đ ng r t l n v  th i ti ớ   ố  Gia Lai hoàn toàn trùng v i là trong nh ng tháng đ u và cu i mùa m a. Mùa m a  m    mùa gió mùa mùa h . Các dãy núi cao ch n gió làm tăng thêm l n đón ng m a  ượ   ng m a trung bình năm là 2.234 gió, gây nên nh ng trung tâm m a l n nh : Pleiku l ư  Pleiku mm.    ượ   ạ đ t trên 3.000 mm,  ng ờ ỳ ạ ư   i trong th i k  gió mùa đông, m a mùa h  chi m trên 90% l ư ố kh i không khí sau khi v   ng m a đáng k  bên ườ s n Đông.

ọ ể ự ộ ặ ế ộ ư ấ

ứ

ộ ệ ư ư ề ớ ứ ạ ơ ồ ng m a khá l n ­ trung bình nhi u năm t

ữ ủ ủ ượ ả ạ ằ ữ ữ ẹ ồ

ớ ỉ ụ ư ắ

ề ượ ư ặ ấ ơ ồ  đây ch  1.200 mm ho c th p h n. N i m a nhi u l

ư ở ng m a  ầ ượ ể ấ ư ầ ơ ỉ ỉ ư ơ M t đ c đi m quan tr ng n a c a ch  đ  m a là s  phân hóa r t ph c t p theo ị   đ a hình, trong khi phía Tây Nam c a vùng núi Hàm R ng ­ Pleiku, Đ c C , dãy núi ừ ư    2.250 ­ Ch pok thu c huy n Ch păh có l ặ ệ ố   2.900mm, thì các thung lũng lòng ch o ho c nh ng b n đ i n m k p gi a hai h  th ng ạ   ả núi v i đ nh khá cao có tác d ng ch n c  hai lu ng gió mùa đông cũng nh  mùa h , ư   ằ ng m a h ng năm l tháng có th  g p 2, 3 l n n i m a ít, trong khi chúng ch  cách nhau ch a đ y 100 km.

ể ở ơ ườ

ưở ng S n nh  b c t ế ư ứ ườ ỉ ng c a gió mùa, khi n cho ng thành  h u h t các vùng trong t nh này là

ủ ờ ế ư ộ Mùa đông, Gia Lai do  ả ự ả ngăn c n s   nh h ờ ỳ m t th i k  ít m a và có th i ti xa bi n và có dãy Tr ở ầ ế t khô hanh.

ự ự ướ ạ ư ẩ Mùa h , Gia Lai th c s  b c vào mùa m a  m.

ạ Tóm l

ậ ư ế ệ ộ ị

ủ ư ớ ạ ậ ẩ ướ ễ ứ ượ ề ị ệ ớ t đ i gió mùa Cao Nguyên – mùa đông khô và ít   ư ứ ạ ộ   t đ  ph c t p. Mùa m a kéo dài   t d  phát sinh d ch ng m a l n t o nên khí h u  m

ư i, Gia Lai có khí h u nhi ẩ ạ l nh, mùa hè  m và d u mát. S  bi n đ ng c a nhi ả ầ nhi u khi c  tu n không d t, l ệ b nh trong mùa m a.

ườ ố 4.1.3. Dân s  và môi tr ng

ố ộ ố a. T c đ  tăng dân s

ự ệ ớ Gia Lai v i t ng di n tích t

ự

2, v i 13 huy n, 1 thành ph , 1 th ị  ố  nhiên 15494,9km ớ ộ i). Gia xã, 193 xã, ph   ế   Lai là n i sinh s ng c a 39 dân t c anh em. Theo niên giám th ng kê t nh Gia Lai, đ n

GVHD:Trân Văn Dũng 31 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

ớ ổ ườ ng, th  tr n (trong đó 76/193 xã thu c khu v c 3 và xã biên gi ố ệ ị ấ ủ ơ ộ ố ỉ

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ố ườ ố ị

ỉ ườ ế

ườ ườ ế ế ườ ữ ế ớ ổ cu i 2005, t nh Gia Lai có t ng s  dân là 1.134.476 ng 337.339 ng gi i (chi m 29,74 %), dân nông thôn là 797.097 ng i (chi m 50,77%), n  558.543 ng i tính: nam 575.933 ng i , trong đó dân thành th  là i (chi m 70,26 %); theo i (chi m  49,23%).

ậ ộ ố ư b. M t đ  và phân b  dân c

ậ ộ

ả ủ ỉ ệ ố ớ ươ

ố ườ i/km ề ủ ỉ ậ ộ ố

2, An Khê 325,16 ng

ộ ố ườ ệ ố

2, ng ườ

2.

ư ậ ộ i m t s  huy n m t đ  dân s  phân b ườ ệ ệ ố Theo niên giám th ng kê c a t nh Gia Lai năm 2005, m t đ  dân s  bình quân   2, do di n tích c a t nh t ể ấ ằ   ủ ỉ ng đ i l n. Có th  th y r ng c a t nh kho ng 73 ng ộ ố ơ ư ố dân c  phân b  không đ u. M t s  n i có m t đ  dân s  cao nh  Tp Pleiku: 736,42   ố  ườ i/km ng i/km ư ấ th p nh : huy n Kon Chro 25,23 ng ượ ạ c l 2, huy n Kbang 32,05 ng i/km i/km

c. Di cư

ờ ớ ậ ề

ộ ư ề ấ ư ư ế ủ

ự ả nhiên là 2,68%, trong đó tăng t

ề ể  tăng dân s  t ướ ậ ộ c). Trong vòng 5 năm qua Gia Lai đã đón nh n 2.649 h  vào các vùng d

ơ ả

ỗ ủ ỉ ấ

ư ự ệ ả ạ  do trên đ a bàn t nh. Nhà n c đã có nhi u bi n pháp gi

ả ế ố i quy t s  di c  t ư ề ấ ễ ẫ

ạ

ướ ế ồ ứ ạ ỉ ế ờ ố ấ ả ườ ệ i quy t đ i s ng, b o v  môi tr

ấ ệ   V i đi u ki n thiên nhiên  u đãi nh t là v  khí h u và đ t đai, th i gian qua, ứ ườ ể ả i k  c  trí th c cũng nh  nhân dân lao đ ng.   Gia Lai là đi m di c  đ n c a nhi u ng ố ự ỷ ệ  nhiên là 2,13% (gi m 0,08% so   T  l ự  ớ v i năm tr ạ ộ   án Ia Lâu, Ia M , Ayun H , Konchro, Krôngpa. Bình quân m i năm đón kho ng 442 h . ộ   ư ự ề Bên c nh đó dân di c  t  do cũng là v n đ  quan tâm c a t nh có kho ng 4.200 h  di ỉ ư ự ị    do, c  t ạ   tuy nhiên tình tr ng này v n còn ti p di n nh t là: Kbang, Chu Sê, Ch  Prông, Ia Grai, ự ệ ạ   v.v. Bên c nh vi c t o thêm ngu n nhân l c cho t nh, thu hút ch t xám, Gia Lai cũng ướ ấ ố   ả ề ứ đang đ ng tr ng đ i c v n đ  ph c t p trong gi ố ượ ữ ớ ng này. v i nh ng đ i t

d. Đói nghèo

ủ ạ ộ ư ặ

ỉ ế ớ ậ ể ộ ở

ờ ố ồ ự ề ư ự  m i, dân di c  t ư ượ ữ ấ   ị Đ i s ng c a đ i b  ph n dân c  trên đ a bàn t nh còn g p nhi u khó khăn, nh t  do     vùng sâu, ỷ ệ  ẹ c thu h p. T  l

ộ ớ ủ ỉ ở ứ ố ộ là vùng đ ng bào dân t c thi u s , các h  kinh t vùng xa. S  phân hóa giàu nghèo gi a các vùng, các dân t c ch a đ đói nghèo còn m c cao (trên 20%) đang là khó khăn l n c a t nh.

ả ố ỉ ệ B ng 4.1 : Di n tích và dân s  t nh Gia Lai

ố ố Tên đ n vơ ị STT hành chính ệ Di n tích   (km2) Dân s  trung bình i)ườ năm 2003 (ng Dân s  trung bình i)ườ năm 2005 (ng

Tp. Pleiku 260,59 184,397 191903 01

ị Th  xã An Khê 199,12 63.014 64999 02

GVHD:Trân Văn Dũng 32 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

ệ 03 Huy n Ayunpa 789,70 92.594 97125

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ư 62.379 64846 04 Ch  Păh 981,30

75.363 78614 ư 05 Ch  Prông 1.687,50

124.288 132019 06 Ch  Sê ư 1.350,98

85.072 88717 ắ 07 Đ k Đoa 980,41

35.160 36544 ơ ắ 08 Đ k P 499,61

43.595 50502 ơ ứ 09 Đ c C 717,20

74.620 77758 10 Ia Grai 1.122,38

43.551 45730 11 Ia Pa 870,10

56.671 59140 12 Kbang 1.845,23

34.478 36375 13 Kông Chro 1.441,88

61.576 64277 14 Krông Pa 1.623,63

43.125 45927 15 Mang Yang 1.126,07

ổ ộ T ng c ng 15.495.70 1.079.884 1.134.476

ồ ợ ừ ụ ố ố ỉ niên giám th ng kê 2003 & 2005 t nh Gia Lai– C c Th ng Kê

ổ (Ngu n:T ng h p t Gia Lai)

ế ườ 4.1.4. Y t và môi tr ng

ệ ơ ở ả ỉ

ưỡ ề ệ ườ ế ạ ế ng, 193 tr m y t ệ    trong đó có 16 b nh vi n, ớ   ng v i  xã, ph

ố ườ ườ ệ ớ Hi n nay toàn t nh Gia Lai có kho ng 226 c  s  y t ự i 2525 gi 16 phòng khám đa khoa khu v c, 1 vi n đi u d ổ t ng s  gi ng b nh lên t ệ ng.

ế ổ ứ t

ệ ộ ậ ạ ộ

ẽ ạ i gia đình, thôn xóm, đ ệ ợ ố ồ ự   ậ ề  ch c tuyên truy n, v n đ ng nhân dân th c ườ ố ng ph . V n đ ng nhân dân   ế  ướ ạ c s nh. Tuy nhiên ngành y t

Trong nh ng năm qua ngành y t ế ố ự ặ ấ ữ ệ hi n n p s ng v  sinh, s ch s  t ử ụ xây d ng và s  d ng h  xí h p v  sinh, dùng ngu n n ư ề cũng g p r t nhi u khó khăn nh :

ậ ẩ ướ ượ ư  Gia Lai có 2 mùa m a và khô, khí h u  m  ư

ị

ẫ ườ ị

ộ ố ệ ị ạ ẩ ế ự ố ễ ả ệ ấ ự

ố

GVHD:Trân Văn Dũng 33 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

ằ   t, l ng m a trung bình h ng ả ỉ ị ườ   năm cao. Trên đ a bàn t nh m t s  b nh có kh  năng gây d ch v n th ng ả ỉ ả ố ố   ,  a ch y, môi tr x y ra: s t rét, s t xu t huy t, d ch h ch, d ch t ng s ng ụ ậ   ả ả ươ ị ng th c, th c ph m không đ m b o v  sinh, phong t c t p b  ô nhi m, l ị ậ ạ quán còn l c h u. v.v. đang là khó khăn trong công tác phòng ch ng d ch   b nh.ệ

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ượ ệ

ụ ườ ự ẻ ả

ề ứ ủ ở ộ ố ệ i dân t ạ ộ

ấ ồ ư ượ  Công tác tuyên truy n giáo d c v  sinh phòng b nh ch a đ ọ   ư c chú tr ng ả   ệ ứ  chăm lo b o v  s c kho  cho b n ể    m t s  vùng còn h n ch , nh t là đ ng bào dân t c thi u ả ế ộ  n n xã h i ch a đ ặ c ngăn ch n nên kh

ệ ạ ấ ớ ồ ậ ứ đúng m c. Nh n th c c a ng thân và gia đình  ố ở  các vùng sâu, vùng xa, các t s   ộ năng lây lan trong c ng đ ng là r t l n.

ả ắ ủ ỉ ệ ạ ả ấ 4.2. Hi n tr ng qu n lý ch t th i r n c a t nh

ề ế ủ ỉ 4.2.1. Vài nét v  ngành y t c a t nh Gia Lai

ế ỹ ể ệ ạ ờ T nh Gia Lai trong th i gian g n đây đã b ế ậ  k  thu t cao, y t ph  c p và phòng ch ng d ch. M ng l

ể ượ ị ơ ở ế ặ  đ c bi ượ ầ ổ ậ ố c  s  ngày càng đ

ộ ề ẻ ứ

ệ ệ

ạ ế ự ự ế ự ả

ố ả ự

ộ ỷ ệ  l

ố ộ ế ệ ế ngày càng nâng lên rõ r t, toàn ngành có 2746 cán b  y t

ộ ệ

ố i kinh nghèo đ

ẻ ỷ ệ ườ ữ ệ ượ ả

ả

ừ ả ỷ ệ ườ ạ ọ  gi ể ồ i là đ ng bào dân t c thi u s  và 38000 ng ừ ộ  ký sinh trùng s t rét/lam máu t ướ ổ ừ  7,8% năm 2000 gi m còn 4% năm 2005; t u c  t  tăng t 43% năm 2000 gi m còn 33% năm 2005; t ỷ ệ  l

ỷ ệ ắ ệ  l  m c b nh b ở ẻ  tr  em t ng  ả

ệ ả ỉ

ự ệ ệ ệ ớ

ệ ệ ệ ậ ả ộ

ữ ệ ệ ỉ

ệ ậ ạ ở ị

ứ ượ ầ ệ ẩ

ữ ệ ủ ẻ ầ ố ữ i 6 tu i d n d n đi vào n  n p, đ  thu c đ ệ ườ i nghèo, tr  em d

ướ ố ượ ệ ệ i nghèo, s  l i nghèo đ t ng

ộ

ế ặ ố c  s  d n đ

ầ i y t ở ố ế ệ ề ộ ề ự ữ ướ ầ ế  ỉ c đ u th  hi n v  s  v ng vàng y t ướ ố ệ ơ ở i y t   t là c  s , y t ầ ư  ữ ệ ế ơ ở c đ u t c cũng c  và phát tri n. C  s  khám ch a b nh đ y t ệ   ỉ ộ ế ồ ấ nâng c p, công tác chăm sóc s c kho  cho c ng đ ng có nhi u ti n b . Toàn t nh hi n ệ ệ ấ ệ    d  phòng, 3 b nh vi n đa khoa có 16 b nh vi n đa khoa c p huy n, 13 trung tâm y t   khu v c, 16 phòng khám đa khoa khu v c, 94,2% thôn b n có y t , 96% xã có tr m y ặ ữ ộ ế   , 100% s  xã có n  h  sinh ho c y sĩ s n nhi, 100% phòng khám khu v c có bác sĩ t ủ ộ    xã có bác sĩ là 30%. Trình đ  chuyên môn c a đ i ngũ làm công tác đang công tác, t y t   , có 409 bác sĩ (s  bác sĩ   ng b nh là 15,5/1000 dân. Trong năm  2005 có trình đ  sau đ i h c là 112). T  l ấ   ườ ộ có 390447 ng c c p    6,9% năm 2000 gi m còn th  khám ch a b nh. T  l ỷ  0,5% năm 2005; t ự  ưỡ ệ  suy dinh d l ỷ ấ ớ ố    su t sinh bình quân hàng năm nhiên dân s  là 2,86% gi m 0,55% so v i năm 2000; t ệ ượ   ệ ỉ ệ c gi m 0,09 – 1,1%. B nh vi n đa khoa t nh Gia Lai là b nh vi n trung tâm t nh, đ ế   ệ ườ ng b nh, b nh vi n ti p xây d ng năm 1975. Hi n nay v i 110 y bác sĩ và 600 gi ệ   ớ ố ườ ệ ng b nh hi n có, b nh vi n nh n kho ng 600 b nh nhân trong m t ngày. V i s  gi ể ủ ầ ượ c nhu c u khám ch a b nh c a nhân dân trong t nh. B nh vi n đa có th  đáp  ng đ   ạ   ộ ỉ c trang b  máy CT scanner, máy n i soi, máy th , máy ch y th n nhân t o khoa t nh đ ị ố ơ t h n cho b nh nhân. Công tác khám v.v. góp ph n vào vi c chu n đoán và ch a tr  t   ể  ổ ầ ề ế ch a b nh cho ng ễ   ữ ượ ườ ườ ữ c khám ch a b nh mi n khám ch a b nh cho ng ấ ộ ế ạ ượ ớ c ti n b  đáng  đ t đ phí tăng g p 2 l n so v i năm 2004. Công tác xã h i hoá y t   ế ơ ở ầ ạ ả   ữ ộ ượ ướ ể k , m ng l c cũng c , 100% s  xã có n  h  sinh ho c y sĩ s n ệ ệ ử  các b nh vi n có nhi u ti n b .  nhi. Vi c x  lý

ữ ể ề ồ ỉ

GVHD:Trân Văn Dũng 34 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

Trong nh ng năm qua t nh đã tranh th  nhi u ngu n v n đ  tăng c ấ ố ạ ế ị ơ ở ệ ế ủ ế ỉ t b  cho các c  s  tuy n t nh, huy n và tr m y t ườ ng c  s ừ  xã. T ng b ơ ở  ướ   c ậ v t ch t và trang thi

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ị ả ẩ ả ả ệ ụ

ự ớ ự ướ ạ i y t

ố ầ ữ ệ ế ự

ử ụ ẫ ố ợ

ơ ở

ượ ư c t ị ơ ượ ố ị ỉ

ệ c kh  năng th c hi n các d ch v  phòng b nh,   ế ệ  ể ủ  h ứ    dân l p cũng đã hình thành và có vai trò tích c c trong công tác chăm sóc s c ữ ệ ầ   ng d n nhân dân phòng, ch a b nh và s  d ng thu c an toàn h p lý. ề    nhân. Công tác quân dân y  trên đ a bàn t nh đã làm   ị ễ  t nguyên đán, các d p l

ượ ầ chu n hoá d n d n và đ m b o đ ỉ khám ch a b nh cho nhân dân toàn t nh. Cùng v i s  phát tri n c a m ng l ậ th ng y t ướ ẻ kho  ban đ u, h ỉ ơ ế Đ n nay toàn t nh đã có h n 220 c  s  hành ngh  y d ế ị ế ợ k t h p trên đ a bàn đ c quan tâm và cũng c . Các đ n v  y t ị ế ữ ệ ấ ứ ố t công tác c p c u, khám ch a b nh cho nhân dân trong d p t t trong năm.

ả ố ầ B ng 4.2: ữ ệ  S  L n khám ch a b nh Trong Năm 2005

Tuy nế ộ STT N i dung Đ n vơ ị T ngổ   số Tuy nế   t nhỉ Tuy nế   huy nệ xã

ố ầ ệ S  l n khám b nh 1 Ng iườ 103095 21245 225008 540553

ị ộ ề Đi u tr  n i trú 2 Ng iườ 22517 25830 1608 49957

ề ạ ị Đi u tr  ngo i trú 3 Ng iườ 2507 43003 14002 185552

ụ ố ồ ố ỉ (Ngu n: Niên giám th ng kê 2005 t nh  Gia Lai ­ C c Th ng Kê Gia Lai)

ị ấ ộ ố ơ ệ

ị ề ệ ườ M t s  đ n v  đi u tr  có công su t gi ệ ệ

ườ ự ệ ơ ị

ư ề ệ ệ ọ ổ

ệ ưỡ ệ ư ệ   ng b nh cao nh : b nh vi n đa khoa ắ ệ ệ ỉ t nh Gia Lai (185,6%), b nh vi n đa khoa huy n Đ k Đoa (140,6%), b nh vi n đa khoa   ư   ấ ấ ử ụ ng b nh th p nh : khu v c Ayunpa (140%), v.v. Các đ n v  công su t s  d ng gi ệ ệ   ệ b nh vi n Y H c C  Truy n (74%), b nh vi n đa khoa Ch  Păh (67,8%), b nh vi n ề Đi u D ng (53,6%), v.v.

ố ượ ả ệ ệ ầ ấ ị ỉ 4.2.2. Kh i l ng và thành ph n ch t th i b nh vi n trên đ a bàn t nh Gia

Lai

ạ ấ ề ệ ữ ự

ữ ệ ặ c quan tâm. M c dù, Các c  s ng trong b nh vi n cũng là m t v n đ  c n đ

ố ị ả ị ệ ệ ả ườ ề ộ ấ ệ ấ ứ

ế ượ ề ệ

ầ ị ng d ch v

ệ c nâng cao. S  y t đã t

ệ ệ ồ ố ơ ấ ượ t h n, ch t l ệ ế ượ ở ứ ạ ư ệ ệ ấ

ệ ầ ấ ạ

ệ ẩ

ố ả ế ấ ả ạ

GVHD:Trân Văn Dũng 35 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

ỉ ả ắ ư ệ ễ ẩ ạ ấ Bên   c nh   nh ng   thành   t u   trong   công   tác   khám   ch a   b nh   thì   v n   đ   môi ơ ở  ề ầ tr ấ   t vi c c p c u khám và đi u tr  b nh nhân. Nghiêm túc ch p đi u tr  đ m b o duy trì t ạ   ể hành các qui ch  chuyên môn, qui trình ki m tra v  sinh bu ng b nh, v  sinh ngo i ộ ụ ụ ệ ụ  ả c nh, tinh th n thái đ  ph c v  b nh nhân cũng ngày càng t ứ ổ ế ế ượ ự ề   y t  đ  ch c đi u tra vi c th c hi n qui ch  chuyên môn, ơ ở ề ả ị ự ệ   ng ch t th i phát sinh i các c  s  đi u tr . Nh ng hi n nay l vi c th c hi n y đ c t ề ớ ộ ệ   trong b nh vi n ngày m t nhi u v i thành ph n và tính ch t nguy h i: kim tiêm, găng ặ ị ấ   tay, cao su, bông, băng th m d ch ho c máu, các lo i thu c quá h n, b nh ph m và rác ớ ỏ ỷ ệ  nh  so v i ch t th i sinh ho t và ch t th i công th i phóng x . Tuy ch  chi m t  l   ườ   ơ ệ ế ng  và b nh ph m l nghi p nh ng ch t th i r n y t ạ ạ ấ ả ạ i có nguy c  gây ô nhi m môi tr

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ệ ể ế ứ ả ệ ử i dân mà vi c x  lý ch a đ

ộ

ệ ể ầ ấ ộ ể ả ưở ị ẻ ườ và lây truy n d ch b nh,  nh h ng đ n s c kho  ng ả ượ ầ ữ ề ứ t đ  đang là m t trong nh ng v n đ  b c xúc c n ph i đ tri ế ưở ồ ễ hàng đ u đ  tránh lây nhi m cho c ng đ ng và  nh h ư ượ   c ế   ả i quy t c quan tâm gi ố ườ ng s ng. ng đ n môi tr

ố ượ ả ả ấ ế ườ ụ ụ ệ B ng kh i l ng ch t th i y t ả  phát th i theo gi ng b nh (Xem ph  l c 4)

ỉ ấ ấ ệ ệ ệ

ớ ấ

ấ ỉ ệ ế ả 39,53%), trong đó l

ệ ng   b nh   l ượ ệ ng ch t th i y t ặ ệ

ệ ị ư

ệ ị ệ ệ ề ệ ị

ệ ỗ

ả ắ ệ ấ ạ

ộ ượ ế ấ ả ạ ả ấ ả ắ   ượ ả ệ Theo b ng ta th y b nh vi n đa khoa t nh là b nh vi n có l ng ch t th i r n ả ắ ườ ề ượ ng  ch t  th i   r n  phát   sinh   là   850   phát  sinh  nhi u   nh t.   V i   600  gi ạ ấ ế    nguy h i là 170 kg/ngày kg/ngày (chi m t  l ộ   ệ ệ ệ ỉ ệ ế  % 38,37). B nh vi n 211, b nh vi n 331 m c dù là b nh vi n quân đ i (chi m t  l ề ố   nh ng có kh i khám và đi u tr  cho nhân dân và cũng là b nh vi n lâu năm, có uy tín ế ấ   ạ ố ượ ỉ i đây cũng r t trên đ a bàn t nh nên s  l ng b nh nhân đ n khám và đi u tr  b nh t ả   ề ấ ượ ả ắ ấ ệ nhi u. M i ngày b nh vi n 211 (ch t th i r n phát sinh là 200 kg/ngày l ng ch t th i ệ ế    nguy h i là 40 kg/ngày), b nh vi n 331 (ch t th i r n phát sinh là 125 kg/ngày y t ể ả ượ ng ch t th i đáng k . l ng ch t th i y t nguy h i là 25 kg/ngày) cũng th i ra m t l

ượ ả ắ ệ ấ L

ấ ạ ng ch t th i r n phát sinh ít nh t t ượ ế ạ ấ ả ệ ệ ng ch t th i y t

ượ ấ ơ

ệ ớ ả   i các b nh vi n huy n Ia Pa (ch t th i  nguy h i là 8 kg/ngày   ấ   ế ng ch t ố  ố

nguy h i là 7 kg/ngày chi m 1,58%) do là huy n m i thành l p, dân s  ít, s ườ ạ ệ ượ ả ỗ ấ ế   1,63%,  l ắ r n phát sinh là 35 kg/ngày chi m ả ắ chi mế   1,8%), Đăk P  (ch t th i r n phát sinh là 30 kg/ngày chi m 1,4%, l ế ả th i y t ấ ượ l ậ ng ch t th i phát sinh m i ngày không cao. ng b nh ít nên l ế ng gi

ấ ệ ệ ề ổ

ệ ượ L ỉ ệ ụ

ả ủ ế ấ ả 1,13%) phát th i ít nh t vì t

ệ ề ằ

ạ ệ Ở ệ ủ ế ề ệ ộ

đây các b nh nhân ch  y u n m đi u d ề ủ ế ấ ố ng ch t th i y t

ả ọ ạ ạ i  các  b nh  vi n  Y  H c  C  Truy n  (5 kg/ngày ng ch t  th i  nguy  h i  t   ế   ứ ồ ưỡ ề ệ ế  1,13%), b nh vi n Đi u D ng & Ph c H i Ch c Năng (5 kg/ngày chi m chi m t  l ấ   ượ ệ ạ ấ ỉ ệ ng ch t th i ch  y u là ch t t  l i các b nh vi n này l ủ ệ ị ạ ệ ả   i b nh vi n c a b nh nhân và th i phát sinh trong quá trình sinh ho t, n m đi u tr  t ệ ưỡ ằ ng, cán b  nhân viên trong b nh vi n.    ị ủ ế ả ượ l    ch  y u là bông băng c a quá trình tiêm thu c, chai truy n d ch nên không cao.

ả ắ ủ ỉ ệ ấ ạ ả 4.2.3. Hi n tr ng qu n lý ch t th i r n c a t nh

ồ ấ ả a. Các ngu n phát sinh ch t th i

ả ệ ấ ạ ệ Ch t th i b nh vi n phân ra làm 2 lo i

ứ ả ạ ạ ả  Ch t th i sinh ho t: là các lo i ch t th i nh  rau c , v  trái cây, th c ăn ấ

ấ ụ ạ ư ươ ự ấ ư ừ d  th a, túi nilon, gi y v n và các lo i rác t ỏ ỏ . ng t

ả ư ạ ẫ

ấ ự ậ ạ ư ế ạ ả ố   : g m các lo i nh  bông băng ph u thu t, kim tiêm,  ng    bào

ỗ ừ ươ ậ  Ch t th i y t ế ồ ọ , que, cây g , .v.v. các lo i ch t th i nguy h i nh  các t nh a, chai l ộ ậ ẫ mô ph u thu t, thai nhi, s ng, x ấ ng đ ng v t, v.v.

GVHD:Trân Văn Dũng 36 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

ạ b. Phân lo i và thu gom

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ủ ở ế ỉ ị Theo qui đ nh c a S  Y T  t nh Gia Lai

ạ ấ ả ả ạ ế ấ  Ph i phân lo i rõ ràng các lo i ch t th i y t ạ ả  và ch t th i sinh ho t

ả ượ ả ậ  Rác th i sinh ho t: ph i đ

ạ ể ơ   c thu gom vào thùng màu xanh t p trung n i ủ qui đinh và chuy n ra bãi rác c a trung tâm.

ả ị  Rác th i y t

ỏ ậ ố ằ   ậ ể : qui đ nh thu gom vào thùng màu đ , vàng v n chuy n b ng ạ ơ ử ị   i hành lang qui đ nh và t p trung t i n i x  lý (lò

ế ấ ế ụ xe chuyên d ng đi vào l ả ố đ t ch t th i y t ).

ấ ẽ ượ ậ ể ằ

 Ch t th i sau khi phân lo i, thu gom s  đ ệ ệ ườ ể c v n chuy n b ng xe chuyên ậ ng v n chuy n riêng

ờ ấ ả ị ạ ả ể ề dùng v  khu trung chuy n c a b nh vi n theo đ và ph i theo gi ủ  gi c qui đ nh.

ấ  Phân lo i ch t th i ả ạ

ệ ệ ạ ả

ạ ẫ ộ ấ ề ấ ơ ế

ự Nhìn chung các b nh vi n  đã th c hi n phân lo i ch t th i ngay t ạ ẫ ế ệ ệ ấ ử ụ ả ấ ả ồ   i ngu n ư ữ   (chi m 100%) nh ng vi c phân lo i v n còn r t s  sài, nhi u khi còn l n l n gi a ạ ớ ch t th i sinh ho t v i ch t th i y t , bông băng và kim tiêm khi đã s  d ng.

ự ư ế ả

ấ Màu s c c a các túi và thùng đ ng ch t th i ch a đúng theo qui ch  qu n lý ả ệ ắ ủ ệ ử ụ ệ ấ ấ ả ch t th i b nh vi n, còn tùy ti n, có gì s  d ng n y.

ế ế ỉ ớ ượ ự ạ c xây d ng l

ệ ệ ệ ỉ

ệ

ệ ệ ủ ế ệ

ệ ấ ơ ở ậ ầ ư ớ c đ u t ơ m i. Còn l ặ ệ ế ụ ấ ả

ầ ư ượ ầ   ờ ệ ầ i trong th i gian g n H u h t các b nh vi n tuy n t nh do m i đ ả ệ   đây kho ng  20% (b nh vi n đa khoa t nh năm 2001, b nh vi n đa khoa An Khê năm ệ 2004, b nh vi n đa khoa Mang Yang năm 2002, b nh vi n đa khoa Ayunpa năm 2004)   ạ ượ ơ ở ậ ế   i 80% (ch  y u là các b nh vi n tuy n c  s  v t ch t đã đ ố   ệ ụ ấ ệ t d ng c  thu gom ch t th i thi u th n, huy n) c  s  v t ch t còn s  sài, đ c bi không đ c quan tâm đ u t .

ứ ự ấ ả ạ Thùng ch a rác: thùng màu xanh đ ng ch t th i sinh ho t

ậ ắ ự ữ ự ạ ộ ọ H p màu vàng đ ng các v t s c nh n và có dòng ch  không đ ng quá v ch này

ộ ể ệ ự ệ ấ ả Các túi đ ng ch t th i có dây bu c đ  ti n cho vi c thu gom

ấ  Thu gom ch t th i ả

ệ ế ỉ ố ớ ố ượ ượ ệ

ỗ ệ Đ i v i các b nh vi n tuy n t nh do kh i l ẽ ế ề ng b nh nhân đông, l ấ ộ

ệ ở ờ ệ  nh t đ nh. Các b nh vi n tuy n huy n l

ữ ỉ ệ ệ ế ỉ ấ ị  b nh nhân không cao l m nên th

các khoa phòng vào nh ng gi ả ự ả ầ ắ ị ấ ờ ấ   ng ch t ả ằ   ả th i phát sinh m i ngày nhi u. Các y tá, h  lý s  ti n hành vi c thu gom ch t th i h ng ệ ượ   ệ ngày  ng ườ ấ ch t th i phát sinh ít do t  l   ng ch  thu gom khi nào ụ ể thùng đ ng ch t th i đ y và không có th i gian qui đ nh c  th .

ủ ệ ệ ả ộ Các b nh vi n không có đ  các ph

GVHD:Trân Văn Dũng 37 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

ế ạ ự   ộ ươ ng ti n b o h  lao đ ng cho nhân viên tr c ấ ậ ử ể ả ệ ệ ti p tham gia vào vi c phân lo i, thu gom, v n chuy n và x  lý ch t th i.

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ỉ ữ ả ng nh  bác sĩ, y tá mà c  nh ng ng

Không ch  có các đ i t ạ ệ ử ườ ự ư ượ ự   ế i tr c ti p th c ụ   c giáo d c,

ệ ấ ả ả ấ ấ ể ế ệ ả ố ượ ư ể ậ hi n vi c phân lo i, thu gom, v n chuy n và x  lý ch t th i cũng ch a đ ạ ộ hu n luy n đ  tham gia vào các ho t đ ng qu n lý ch t th i y t .

ệ ố ớ ệ

ư ể ế  nh ng khi v n chuy n đ n n i x  lý l ự   ng trong quá trình làm vi c đã th c ậ   c nh p ệ ạ ượ i đ

ấ ả ạ ấ ữ ả ấ ế ế ử ơ ử ư ườ ệ Đ i v i các b nh vi n tuy n huy n th ệ ậ ả ạ i gi a ch t th i sinh ho t và ch t th i y t ế ệ hi n vi c phân lo i ch t th i y t ạ chung l và đem x  lý nh  nhau.

ữ ậ ả ớ ơ ủ ư ể ấ c. L u tr , v n chuy n ch t th i t i n i tiêu h y

ỉ ị ặ ệ ố ệ t

ấ ạ ứ ả ả ự ế ạ Th c t ả

ỗ ọ ố ỗ ầ c t p trung vào m t dãy hành lang d c l

ệ ư ộ ứ ể

ớ ậ ủ ệ ệ ố ỉ

ơ ệ ư ứ ể ệ ấ

ệ ệ

ệ ụ ứ ệ ề

ồ ỏ ấ ộ ườ

ệ

ố ứ ả ạ ấ ầ ổ ệ ệ ậ ệ ứ ệ ề ớ

ệ ệ ệ ư   i 1 s  b nh vi n trên đ a bàn t nh (kho ng 20%) m c dù có khu l u ấ ư ị   ch a ch t th i nh ng không theo đúng qui đ nh. Ch t th i sinh ho t sau m i l n thu ẽ ượ ậ   gom (vào lúc 6h và 17h m i ngày) s  đ i đi ề ể ạ ủ ệ   l i c a b nh vi n sau đó m i v n chuy n v  nhà l u ch a đ  công ty Công Trình Đô ệ ệ ị ậ ế ể   Th  v n chuy n đ n n i tiêu h y cu i cùng (b nh vi n đa khoa t nh, b nh vi n Mang Ở ữ ố ả ượ   c b  trí  nh ng b nh vi n khác (25%) các đi m l u ch a ch t th i đ Yang.v.v.).  ệ ệ ệ ấ ố ạ   i 1 khu đ t tr ng bên trong khuôn viên b nh vi n (b nh vi n 211, 331, b nh vi n đa t ệ ệ ố ệ ưỡ   khoa thành ph  Pleiku, b nh vi n Đi u D ng và Ph c H i Ch c Năng, b nh vi n Y ệ ộ ố ệ ố ề ọ ng đào h  sau H c C  Truy n). M t s  b nh vi n do qui mô nh , đ t r ng nên th   ệ   ứ ư ả ổ ấ ể ệ t. b nh vi n và v n chuy n ch t th i đ  vào h  ch  không có khu l u ch a ri ng bi ệ   ấ ệ Nhi u b nh vi n huy n bãi ch a ch t th i l i r t g n v i phòng b nh nhân (b nh vi n đa khoa Đăk Đoa, b nh vi n đa khoa Ia Grai v.v.).

ặ ệ ứ ư ẩ

ả ả Vì không có khu l u ch a riêng bi ệ ả ượ ể ậ ậ

ề ị ẽ

ệ ư ư ư ưở ệ ả ậ ng đ n môi tr

ị ưở ườ ng b nh vi n,  nh h ệ ữ ệ ả ệ ế ư ườ ệ ỏ ộ

ề   ư ư t ho c có nh ng ch a đúng tiêu chu n, đi u ế ấ   ki n v  sinh không đ m b o, nhi u khi ch t th i đ c v n chuy n ra khu t p k t rác ơ ủ ế   nh ng công ty Công Trình Đô Th  ch a đ n thu gom k p s  có nh ng nguy c  r i ro ế   nh : côn trùng xâm nh p, mùi,  nh h ng đ n ứ s c kh e b nh nhân và ng   i thân cũng nh  cán b  công nhân viên b nh vi n khi qua ự ạ i khu v c này. l

ệ ự ệ ố

ả ệ ự ị ế ơ ủ ệ ể ế ậ

ệ ế ỉ ấ ộ ả ủ ệ ệ ỉ

ệ ố ệ ệ ệ ộ   ệ ồ Kho ng 45% b nh vi n bao g m các b nh vi n trong khu v c thành ph  và m t ớ ố ệ ồ ợ   s  b nh vi n tuy n t nh đã ký h p đ ng v i Công Ty Công Trình Đô Th  đ n thu gom ạ ủ ệ ữ nh ng túi đ ng ch t th i sinh ho t c a b nh vi n và v n chuy n đ n n i tiêu h y là   ệ   ệ ố ủ các bãi rác công c ng c a thành ph , c a huy n (b nh vi n đa khoa t nh, b nh vi n 211, b nh vi n 331, b nh viên đa khoa thành ph  Pleiku.v.v)

ứ ệ ả ạ ố ạ ờ i 55% b nh vi n đào h  ch a rác th i sinh ho t sau 1 th i gian khi rác

Còn l ả ầ ẽ ế ấ ặ ờ ệ ố th i đ y s  ti n hành thiêu đ t ngoài  tr i ho c chôn l p.

ố ớ ượ ế c thu gom t sau khi đ

ấ Đ i v i ch t th i y t ằ ừ  các khoa phòng s  đ ố ẽ ượ ấ ả ố ấ ố

GVHD:Trân Văn Dũng 38 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

ệ ủ   c tiêu h y ả ệ   ặ ngay b ng cách đào h  chôn l p (80%) ho c thiêu đ t trong các lò đ t ch t th i b nh vi n (20%).

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ả ị ề ệ

ế ệ ẫ ạ

ạ ấ ệ ẫ ữ ướ ượ ề đ c đào t o, h ế ả ắ ủ ể chuy n và tiêu h y ch t th i r n y t ư   C  nhân viên b nh vi n l n nhân viên công ty Công Trình Đô Th  đ u ch a ậ   ơ ng d n v  nh ng nguy c  có liên quan đ n vi c thu gom, v n  nguy h i.

ươ ả ắ ủ ử ấ ế 4.3. Các ph ng pháp x  lý và tiêu h y ch t th i r n y t

4.3.1. Chôn l pấ

ỉ ớ ỏ ự

ố ấ ế

ấ ệ ặ ồ ố ể ắ ợ ủ ế ả

ử ử ả ạ ấ

ố ệ ấ ộ ử ụ ệ ệ ể

ệ ả

ư ệ ẽ ạ ả ố

ờ ộ ư ố ẽ ượ ấ ế ụ

ơ ủ  ệ Đa s  các b nh vi n trong t nh do xây d ng đã lâu, v i qui mô nh  và không đ ị ạ   ả ộ ệ ố . Công ty Công Trình Đô Th  l i kinh phí đ  l p đ t m t h  th ng lò đ t ch t th i y t ệ ố ố ừ  vì không có h  th ng tiêu h y. Vì  ch i ký h p đ ng thu gom, x  lý ch t th i y t   t ủ ươ ậ   ng pháp x  lý ch t th i nguy h i chung là thiêu đ t th  công (vào mùa khô) v y ph ấ   ấ và chôn l p (vào mùa m a). Do di n tích đ t r ng, b nh vi n đã s  d ng đ  chôn l p ế ệ ộ ệ   ấ ố ấ . B nh vi n s  dành ra m t khu đ t tr ng phía sau khuôn viên b nh vi n ch t th i y t ả ẽ ượ ấ ấ ể   c cho vào h  và sau m t th i gian khi đ  chôn l p ch t th i. T i đây ch t th i s  đ ố ầ ẽ ượ ấ ố ấ h  đ y s  đ   c l p đ t lên và ti p t c đào h  khác. Vào mùa m a h  s  đ c đào sâu ấ ấ ớ ơ h n và l p l p đ t dày h n.

ấ ấ

ả ượ Ch t th i đ ệ ả   c chôn l p không theo m t qui trình công ngh  nào, không đ m ấ ộ ườ ạ ễ ễ ệ ầ ướ c ng m. ng đ t và m ch n ả b o an toàn và v  sinh. D  gây ô nhi m môi tr

ệ ị ấ Đ a đi m chôn l p ch t th i l

ườ ư ộ ễ ả ả   ớ ả ạ ấ ầ ấ i r t g n v i phòng b nh nhân. Không có kho ng ệ ế ưở   i nhà cũng nh  cán b  nhân viên ng đ n b nh nhân, ng

ệ ể cách ly an toàn, d   nh h ệ b nh vi n.

4.3.2. Thiêu h yủ

ỉ ấ ệ ệ

ữ ầ ượ ự ầ ư ể ị i trong nh ng năm g n đây đã có nh ng đ u t

ấ ế

ữ  do Trung Tâm Nghiên C u Công Ngh ng đ i h c Bách Khoa thành ph  H  Chí Minh thi

ặ ể ử ệ ủ ấ ả ạ ọ ỏ ủ ệ ệ ệ

ầ ư ắ ặ ệ ố ỉ ệ ế ệ ệ ố ườ ả ắ  l p đ t h  th ng lò đ t ch t th i y t ế  chi m t  l

ệ ấ ớ

ế ế ớ

ả ệ ấ ươ ệ ấ ử ụ ả

ằ c x  lý b ng ph ấ ế ng pháp tiên ti n nh t hi n nay, đ

ạ ố ượ ử ụ t đ  khá cao 1250

ồ ể ố i. Nhiên li u s  d ng đ  đ t là khí gas t o ra nhi ề ệ ộ ể ầ ạ ữ ệ ố

GVHD:Trân Văn Dũng 39 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

ế ỉ Trên đ a bàn t nh, ngoài nh ng b nh vi n đa khoa tuy n t nh đ   c nâng c p xây ớ ạ ứ   ư ự ữ  đ  xây d ng khu l u ch a d ng m i l ả ắ ử ặ ệ ố ệ  ứ ấ ch t th i, l p đ t h  th ng x  lý ch t th i y t ố ồ ế ị ế   t B  Công Nghi p c a tr t và Thi ệ   ế ỉ ắ k  và l p đ t đ  x  lý ch t th i r n, l ng c a b nh vi n. Toàn t nh hi n có 4 b nh ấ ệ vi n đã đ u t  20% (b nh vi n đa   ế   ệ ệ ỉ khoa t nh, b nh vi n đa khoa An Khê, b nh vi n đa khoa Ayunpa v i công su t thi t ố   ế ệ t k  20 – 30 kg/h do Hàn Qu c k  40 kg/h, b nh vi n Mang Yang v i công su t thi ế ẽ ượ ử ế ạ   ng pháp đ t trong lò kín, s  d ng lò  s  đ ch  t o). Ch t th i y t ố ộ ệ ươ c s  d ng r ng rãi trên đ t 2 bu ng. Đây là ph   0C. Khói  ệ ử ụ ế ớ th  gi ấ ộ ữ ơ ượ   c đ t 2 l n t o đi u ki n cho chúng chuy n hóa thành nh ng ch t vô đ c h u c  đ ườ ạ h i cho con ng i.

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ệ ệ ừ

ượ ố ủ ữ ệ Nh ng hi n nay lò đ t c a b nh vi n đa khoa t nh b  h ng t ả ư ị ỏ ấ ệ ệ  s a ch a nên b nh vi n ph i đ t ch t th i y t

ầ ư ữ c đ u t ệ ế ạ  t ụ ố

ỉ ả ố ằ ệ ầ ệ ả

ỏ ủ ệ ưở ườ ệ ậ ả

ỉ ế ứ ư ệ ệ ệ ệ ả ế ư  tháng 9 đ n nay ộ ẫ i m t góc v n ch a đ ệ ủ phía sau b nh vi n. Trong quá trình đ t th  công b ng d u gây ra khói b i, mùi khét ị ấ r t khó ch u phát tán ra không ch  trong khuôn viên b nh vi n mà còn lan ra c  khu dân ư c  lân c n, gây  nh h i nhà b nh nhân, nhân ng đ n s c kh e c a b nh nhân, ng viên b nh vi n và c  khu dân c  xung quanh b nh vi n.

Ả

Ệ

TÀI LI U THAM KH O

ệ ệ ế ả ả ấ ị ộ 1. B   Y   T .   Qui   ch   qu n   lý   ch t   th i   b nh   vi n   kèm   theo   quy t   đ nh

ế ế 2575/1999/QĐ­BYT.

ủ ướ ủ

2. Quy t đ nh 64/2003/QĐ­TTG c a th  t ạ

ế ị ệ ủ ệ ể ử ườ ễ ề ệ   ng chính ph  ngày 23/08/2003 v  vi c ơ ở   ng nghiêm t đ  các c  s  gây ô nhi m môi tr

ế phê duy t “ k  ho ch x  lý tri tr ng”ọ

ệ ườ ệ ạ 3. S   Khoa   H c   Công   Ngh   &   Môi  Tr ng   Gia   Lai.   Báo   cáo   hi n   tr ng  môi

ở ườ ọ ng Gia Lai 2003. tr

ệ ườ ệ ạ 4. S   Khoa   H c   Công   Ngh   &   Môi  Tr ng   Gia   Lai.   Báo   cáo   hi n   tr ng  môi

GVHD:Trân Văn Dũng 40 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

ở ườ ọ ng Gia Lai 2005. tr

Ả Ắ

Ả

Ấ QU N LÍ CH T TH I R N

ế ổ ế ể 5. S  Y T  t nh Gia Lai. Báo cáo t ng k t công tác y t năm 2005 và tri n khai k ế

ở ạ ế ỉ ho ch năm 2006.

ụ ầ ố ố 6. Tr n  Bình  Minh & CTV. Niên giám th ng kê. C c th ng kê Gia Lai. 2005.

7. Tr n  Hi u  Nhu   & CTV. Qu n lý ch t th i r n.

ự ệ ế ả ấ ầ ả ắ NXB xây  d ng. 2001.

ườ ệ ệ ừ ấ ả ả ộ ng b nh vi n nhìn t gòc đ  qu n lý ch t th i. NXB

ớ ọ 8. Ph m Ng c Châu. Môi tr i. 2004. ạ ế Th  Gi

ố ớ ườ ế ệ ả ệ ễ   ng đ i v i các b nh vi n gây ô nhi m

GVHD:Trân Văn Dũng 41 SVTH: VŨ ĐÌNH PHONG

ạ 9. Xây d ng k  ho ch c i thi n môi tr ế ị ự ườ ọ ệ ng nghiêm tr ng theo quy t đ nh 64/2003/QĐ­TTG. môi tr