TIỂU LUẬN:
Quan điểm của Mác - Ănghen
về vật chất
Phần I: Mở đầu
Trong lịch sử triết học Mác - Lênin khái niệm vật chất được hiểu là tất cả
những gì tồn tại khách quan tức là những sự tồn tại của nó không phụ thuộc vào
ý thức của con người, không phụ thuộc vào quan niệm của con người. Theo đó
thì vật chất là vô cùng vô tận, là không có giới hạn, nó tồn tại giữa vô lượng các
hình thức khác nhau, có thể là những tồn tại mà con người đã biết hoặc là những
tồn tại mà con người chưa biết. Đó là những vật chất tự nhiên hoặc là những tồn
tại của vật chất trong đời sống xã hội. Vật chất tồn tại vô cùng lớn ví dụ như
thiên hà, hoặc vô cùng bé là những hạt cơ bản. Đó có thể là những tồn tại mà
người ta trực tiếp giác quan được nhưng cũng có thể là những tồn tại mà không
thể trực tiếp giác quan được nhưng nó là tồn tại khách quan. Vật chất với tư cách
là tồn tại khách quan thì không tồn tại cảm tính có nghĩa là con người không thể
dùng giác quan để nhận biệt nhưng vật chất với tư cách là những biểu hiện tồn tại
cụ thể dưới những hình thức nhất định thì nó tồn tại cảm tính. Thông qua đó thì
con người mới nhận thức được về nó. Khi nhắc tới vật chất ta không thể nhắc tới
vận động, thời gian và không gian là các phạm trù liên quan tới sự tồn tại vật
chất. Theo quan điểm trước Mác thì vật chất chỉ là sự chuyển dịch vị trí các vật
thể trong không gian và thời gian. Đó là một quan niệm rất hạn chế vì nó không
bao quát hết mọi hình thức của thế giới. Còn trong triết học Mác thì khái niệm
vận động được bao quát hơn: vận động là toàn bộ những sự thay đổi nói
chung.Thế giới vật chất là vô cùng vô tận, do đó sự vận động của vật chất cũng
biểu hiện dưới vô lượng các hình thức, phương thức khác nhau. Cho đến tận ngày
nay trình độ khoa học phát triển thì con người đã khám phá và vận dụng 5 hình
thức vận dụng sau: Vận động vật lý, vận động cơ giới, vận động sinh vật, vận
động xã hội, vận động hoá. 5 hình thức vận động trên không tồn tại biệt lập mà
nó có mối quan hệ ảnh hưởng lẫn nhau, chuyển hoá cho nhau do đó vận động
đóng vai trò là phương thức của vật chất, nó là phương thức để vật chất không
ngừng phát triển. Còn không gian và thời gian thì lại là hai hình thức tồn tại cơ
bản của mỗi tồn tại vật chất.
Để viết bài tiểu luận triết học em xin chọn đề tài: "Quan điểm của Mác -
Ănghen về vật chất".
Phần II: Nội dung
I. Vật chất và các hình thức tồn tại của nó
1. Phạm trù vật chất.
Vật chất với tư cách là phạm trù triết học đã có lịch sử khoảng 2500 năm.
Ngay từ lúc mới ra đời xung quanh phạm trù vật chất đã diễn ra cuộc đấu tranh
không khoan nhượng giữa chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm. Đồng thời,
giống như mọi phạm trù khác, phạm trù vật chất có quá trình phát sinh và phát
trỉên gắn liền với hoạt động thực tiễn của con người và với sự hiểu biết của con
người về thế giới tự nhiên.
Theo quan điểm của chủ nghĩa duy tâm thì thực thể của thế giới tự nhiên
của thế giới, cơ sở của mọi tồn tại là một bảng nguyên tinh thần nào đó, có thể là
"ý chí" của thượng đé, "ý niệm tuyệt đối" vv chẳng hạn, Platôn nhà triết học duy
tâm khách quan lớn nhất thời cổ cho rằng vật chất bắt nguồ từ "ý niệm", sự vật
cảm tính là cái bóng của "ý niệm". Mặt khác, ông tỏ ra căm thù căm thù chủ
nghĩa duy vật, kết tội các nhà duy vật, nhất là các môn đồ của Đemô out là vị
thần - một tội kết án tử hình theo luật của Aten thời bấy giờ, và đã đốt hết tác
phẩm của Đêmôrit. Hêghen nhà duy tâm khách quan tâm của triết học cổ điển
Đức cho rằng "vật chất là do ý niệm tuyệt đối sinh ra". Mặt khác, ông có thái độ
thiên lịch đối với chủ nghĩa duy vật, đã cố tình xuyên tạc, vu khống triết học duy
vật của Heraclit và Êpiquya. Béccli đã hệ thống hoá một số quan điểm của chủ
nghĩa duy tâm chủ quan đưa ra một số công thức chung:"tồ tại tức là được tri
giác". ý nghĩa của công thức là mọi sự tồn tại trong chừng mực con người cảm
thấy chúng, cái gì ngoài tri giác là không tồn tại, không có chủ thẻ thì không có
khách thể công thức này đã phủ nhận khách quan sự tồn tại của vật chất, kể cả
con người, tất yếu dẫn tới chủ nghĩa duy ngã, nghĩa là ngoài cái tôi ra thì không
có cái gì hết.
Vào thời kỳ cổ đại các nhà triết học duy vật đã đồng nhất vật chất nói
chung là những dạng cụ thể của nó, tức là những vật thể hữu hình cảm tính đang
tồn tại ở thế giới bên ngoài. ở Trung Hoa thời cổ đại, các nhà duy vật coi khí là
thực thể của thế giới ở ấn Độ thời cổ đại phái Ngaya - Vaisếika coi nguyên tử là
thực thể của thế giới ở Hy Lạp cổ đại, Talet coi thực thể của thế giới là nws
Anaximen coi thự thể ấy là khí Hêraclit coi thực thể ấy là lửa. Phủ nhận quan
điểm thực thể của thế giới là một chất cụ thể, Ămpêđoclơ đã coi thực thể và
không khí Anaximanctrơ cho rằng thực thể về thế giới là một bản nguyên tử
không xác định về chất, vô tận về mặt lượng, đó là Apeirôn. Đỉnh cao của tư
tưởng duy vật cổ đại về vật là thuyết nguyên tử của Lơxip, và Đêmôgrip…
Nguyên tử là các phần tử cực nhỏ, cứng không thể xâm nhập được không cảm
giác được. Nguyên tử có nhiều loại sự kết hợp hoặc tách rời nguyên tử theo trật
tự khác nhau của không gian tạo nên toàn bộ thế giới. Thuyết nguyên tử còn
mang tính chất phác nhưng phỏng đoán thiên tài ấy về cấu tạo vật chất đã có ý
nghĩa định hướng đối với sự phảt triển khoa học nói chung đặc biệt là vật lý học
khi phát hiện ra sự tồn tại hiện thực của nguyên tử.
2. Theo quan niệm về vật chất thời cận đại Tây âu.
Từ thời kỳ Phục Hưng, đặc biệt là thời kỳ cận đại thế kỷ XVII - XVIII,
khoa học tự nhiên thực nghiệm Châu Âu phát triển khá mạnh. Chủ nghĩa duy vật
nói chung và phạm trù vật chất nói riêng đã có bước phát triển mới chứa đựng
nhiều yếu tố biện chứng. Mở đầu thời kỳ này lần đầu tiên Copecnich chứng minh
mặt trời là trung tâm đã làm đảo lộn truyền thuyết của kinh thánh và quan điểm
thần học về thế giới. Phranxi Bêcơn coi thế giới vật chất tồn tại khách quan, vật
chất là tổng hợp các hạt, coi tự nhiên là tổng hợp của những vật thể có chất lượng
muôn màu, muôn vẻ coi vận động là một thuộc tính không tách rời khỏi vật chất
Pierơ Gat xăng đi phát triển học thuyết nguyên tử cổ đại và cho rằng thế giới
gồm những nguyên tử có đặc tính tuyệt đối như tính kiên cố và tính không thể
thông qua. Đêcáctơ trong học thuyết vật lý duy vật của mình đã xuất phát từ vật
chất vận động để giải thích thế giới. Xpinôza cho rằng chỉ có tự nhiên là tồn tại,
tự nhiên là nguyên nhân tự nó, để tồ tại thì tự nhiên chẳng cần cái gì khác. Ông
cho rằng thực thể là thống nhất còn vật hữu hạn thì nhiều vô kể .Vào thế kỷ
XVIII các nhà duy vật Pháp đã phát triển phạm trù vật chất lên một bước mới.
Điđrô cho rằng, trong vũ trụ, trong con người, trong mọi sự vật chỉ chỉ có thực
thể duy nhất là vật chất vật chất là nguyên nhân duy nhất của máy móc về vân
động, ông nêu lên tư tưởng biện chứng rằng bản tính cố hữu của vật chất là vận
