Tiểu luận Triết học số 11 - Phép biện chứng về mối liên hệ phổ biến và vận dụng phân tích mối liên hệ giữa tăng trưởng kinh tế với bảo vệ môi trường sinh thái ở Việt Nam

Ụ Ụ M C L C

MỤC LỤC

1 ..............................................

Chương 1 Phép biện chứng về mối liên hệ phổ biến

3 ......

ờ ủ

ự

ứ

ệ

3       1.1  S  ra đ i c a phép bi n ch ng  ..........................................................................................

ổ ế

ệ

ề ố   1.2  Nguyên lí v  m i liên h  ph  bi n

4                                                                                                .......................................................................................

Chương 2 Mối liên hệ giữa tăng trưởng kinh tế và bảo 8 ..............................

vệ môi trường ở Việt Nam

ệ ệ

ứ

ữ

ố

ưở

ế

ệ

ả

ườ

2.1  M i liên h  bi n ch ng gi a tăng tr

ng kinh t

và b o v  môi tr

8       ng .............................

ườ

ạ

ỷ

ị

ưở

2.2  Môi tr

ng đang b  hu  ho i do các chính sách tăng tr

ng kinh t

ế ở ệ  Vi

t Nam

9                       ..............

ả ủ

ễ

ậ

ườ

2.3   H u qu  c a ô nhi m môi tr

16      ng ....................................................................................

ả

ả

2.4  Gi

i pháp gi

ế ấ i quy t v n đ

ề    16      ..............................................................................................

Lời kết

19 .............................................

Tài liệu tham khảo

20 ..................................

Ờ Ở Ầ L I M  Đ U

ạ ố ộ ướ ụ ố ộ ớ ố Chúng ta đang s ng trong m t m ng l i s  s ng r ng l n. Gi ng nh ư

ệ ề ệ ạ ạ ộ ố ướ ữ m t m ng nh n, càng có nhi u m i liên h  thì m ng l ề i càng b n v ng.

ế ấ ả ữ ự ố ế ẽ ố Chúng ta đã bi t c  nh ng m i liên k t trong s  s ng s  không t n t ồ ạ   i t t

ể ượ ế ượ ỗ ợ ở ườ và phát tri n đ c n u không đ c h  tr  b i môi tr ớ ố ộ   ng. V i t c đ  phá

ạ ườ ư ệ ủ ườ ườ ủ ho i môi tr ng nh  hi n nay c a con ng i, môi tr ng c a chúng ta

ế ủ ầ ạ ị ướ ự ố ố đang d n b  suy thoái, m i liên k t c a các m ng l ầ   i s  s ng đang d n

ưở ế ặ ỡ ự ị b  phá v . S  tăng tr ng kinh t ộ  ngày càng nhanh, m t m t nó nâng cao

ủ ườ ộ ứ ư ặ ờ ố đ i s ng c a ng ạ   i dân nh ng m t khác nó đang gây m t s c ép m nh

ẽ ườ ự ư ướ ể m  lên môi tr ng t nhiên. Cũng nh  các n c đang phát tri n khác, đ ể

ả ề ữ ế ế ạ ướ ắ có nh ng k t qu  v  kinh t trong giai đo n tr c m t, chúng ta ph i tr ả ả

ự ề ủ ữ ề ấ ồ ộ ậ   giá là m t đi ss  b n v ng c a các ngu n tài nguyên v  lâu dài. M t th p

ể ế ự ễ ẫ ỷ k  phát tri n nhanh chóng ở ệ  vi ấ   t nam đã d n đ n s  gia tăng ô nhi m đ t,

ướ ư ụ ọ ơ không khí, n ầ   c và quan tr ng h n là gia tăng m c tiêu th , phân hoá gi u

ạ ướ ư ủ ầ ấ ạ ậ nghèo… m ng l i đang d n m t đi s c m nh c a nó. Chính vì v y tôi

ứ ế ề ể ọ quy t ch n đ  tài này đ  nghiên c u.

ổ ế

ứ

ệ

ệ

ậ

ụ   ề ố Nghiên c u "ứ Phép bi n ch ng v  m i liên h  ph  bi n và v n d ng

ệ ữ

ố

ưở

ế ớ

ệ

ả

phân   tích   m i   liên   h   gi a   tăng   tr

ng   kinh   t

v i   b o   v   môi

ứ ầ ố ộ

ườ

ở

ệ

ỏ   ’. Tôi mu n góp m t ph n công s c nh  bé

tr

ng sinh thái

Vi

t Nam"

ế ườ ủ ệ ệ ủ c a mình vào vi c tìm ki m con đ ể ng phát tri n c a vi t nam trong

ữ ớ ư ằ ệ ở ộ ướ nh ng năm t i nh m đ a vi t nam tr thành m t n ể c phát tri n trong

ế ớ ự ể ượ khu v c và trên th  gi ậ i. Hoàn thành ti u lu n này tôi đã gia tăng đ c tri

2

ư ể ứ ế ề ề ấ ấ ế ủ ệ th c cũng nh  hi u bi t v  các v n đ  c p thi t c a Vi t Nam.

ươ ệ ổ ế ứ ệ Ch ng 1 ề ố Phép bi n ch ng v  m i liên h  ph  bi n

ờ ủ ự ứ ệ 1.1 S  ra đ i c a phép bi n ch ng

ế ọ ờ ừ ờ ổ ạ ấ ự ờ ủ ệ Tri t h c ra đ i t ứ    th i c  đ i đánh d u s  ra đ i c a phép bi n ch ng.

ồ ạ ả ể Tr i qua hàng ngàn năm t n t ồ i và phát tri n có ph n vinh có suy vong.

ở ầ ứ ệ ự ể ệ ổ ạ Kh i đ u là phép bi n ch ng t ế    phát c  đ i, th  hi n rõ nét trong thuy t

ươ ủ ố ệ ế ủ ề “âm ­ d ng” c a Trung Qu c, đăc bi ọ t là trong nhi u h c thuy t c a Hi

ạ ổ ạ ử ầ ế ỷ ế ả ươ ế ỷ L p c  đ i. Đ n kho ng th  k  17 n a đ u th  k  18, ph ng pháp siêu

ố ị ư ế ọ ệ ạ ơ hình th ng tr  trong t duy tri t h c mà đ i di n là Đêcact – ông đ ượ   c

ồ ủ ươ ử ả coi là linh h n c a ph ng pháp siêu hình. Trong kho ng n a sau th  k ế ỷ

ờ ỳ ổ ế ỷ ử ế ọ ế ầ ạ ị 18 đ u th  k  19 đây là th i k  t ng k t các l ch s  tri t h c nhân lo i và

ệ ố ớ ươ ứ ệ hình thành h  th ng l n đó là ph ạ   ng pháp bi n ch ng duy tâm mà đ i

ệ ượ ề ủ ề ươ ứ di n là Hêgen ông đ c coi là ti n đ  c a ph ệ ng pháp bi n ch ng duy

ạ ế ệ ấ ộ ứ ậ   v t sau này. Ngày nay phép bi n ch ng đã đ t đ n trình đ  cao nh t đó là

ậ ượ ạ ứ ứ ệ ệ phép bi n ch ng duy vât. Phép bi n ch ng duy v t đ c t o thành t ừ ộ    m t

ậ ượ ữ ữ ữ ạ ạ lo t nh ng ph m trù, nh ng nguyên lý, nh ng quy lu t đ c khái quát t ừ

ự ự ự ệ ệ ả ợ ớ hi n th c phù h p v i hi n th c. Cho nên nó ph n ánh đúng s  liên h , s ệ ự

ể ủ ự ộ ộ ư ự ậ v n đ ng và s  phát tri n c a t nhiên, xã h i và t ờ ậ  duy. Nh  v y nó đã

ụ ắ ượ ế ố ủ ứ ữ ệ ạ ự kh c ph c đ c nh ng h n ch  v n có c a phép bi n ch ng t phát c ổ

ế ớ ể ố ữ ấ ộ ộ ỉ ằ ạ đ i cho r ng th  gi ậ ủ   i là m t ch nh th  th ng nh t, gi a các b  ph n c a

ệ ố ạ ậ ộ nó có m i liên h  qua l ị ả   i, thâm nh p vào nhau, tác đ ng và ch u  nh

ưở ế ớ ẫ ế ớ ấ ậ ấ ộ h ng l n nhau, th  gi i và các b  ph n c u thành th  gi i  y không

ự ạ ế ủ ừ ể ậ ộ ươ ng ng v n đ ng và phát tri n. Tuy nhiên s  h n ch  c a ph ng pháp

ộ ứ ề ự ứ ệ ấ ộ   bi n ch ng này là tuy nó cho chúng ta th y m t b c tranh v  s  tác đ ng

3

ạ ự ậ ư ư ể ộ ượ qua l i, s  v n đ ng và phát tri n nh ng ch a làm rõ đ c cái gì đang liên

ậ ộ ạ ủ ự ậ ư ể ộ ữ ệ h  cũng nh  nh ng quy lu t n i t ơ   i c a s  v n đ ng và phát tri n. H n

ử ượ ứ ệ ậ ủ ệ ầ ữ n a phép bi n ch ng duy v t còn s a đ ứ   c sai l m c a phép bi n ch ng

ờ ổ ạ ể ạ ạ duy tâm khách quan th i c  đ i mà đ i bi u là Hêgen ­ đ i di n l ệ ỗ ạ   i l c

ự ứ ủ ứ ệ ể ệ ằ ủ c a phép bi n ch ng. Hêgen cho r ng s  phát tri n bi n ch ng c a th ế

ớ ự ạ ự ự ậ ủ ệ ộ gi ỉ i bên ngoài ch  là s  sao chép l i s  t ệ ố    v n đ ng c a “ý ni m tuy t đ i

ứ ữ ứ ệ ậ ằ ệ   ”mà thôi. Phép bi n ch ng duy v t đã ch ng minh r ng : nh ng ý ni m

ự ậ ự ủ ủ ầ ẳ ả ệ   trong đ u óc c a chúng ta ch ng qua là s  ph n ánh c a các s  v t hi n

ỉ ơ ứ ủ ự ệ ả ầ ệ th c khách quan, do đó b n thân bi n ch ng c a ý ni m ch  đ n thu n là

ứ ủ ự ậ ế ớ ứ ủ ệ ả ộ ự s  ph n ánh có ý th c c a s  v n đ ng bi n ch ng c a th  gi ệ   i hi n

ư ậ ứ ự ệ ậ ộ th c khách quan.Nh  v y phép bi n ch ng duy v t đã khái quát m t cách

ậ ậ ấ ủ ự ữ ể ắ ộ đúng đ n nh ng quy lu t v n đ ng và s  phát tri n chung nh t c a th ế

ớ ứ ệ ậ ị gi ọ   i. Vì v y P.Ăngen đã đ nh nghĩa: “phép bi n ch ng…là môn khoa h c

ổ ế ự ữ ể ậ ộ ủ ự ậ ề v  nh ng quy lu t ph  bi n c a s  v n  đ ng và s  phát tri n c a t ủ ự

ủ ộ ườ ủ ư nhiên, c a xã h i loài ng i và c a t duy.”

ệ ổ ế ề ố 1.2 Nguyên lí v  m i liên h  ph  bi n

ệ ổ ế ề ố ộ 1.2.1 N i dung nguyên lí v  m i liên h  ph  bi n

ứ ệ ỏ ữ ậ Phép bi n ch ng duy v t có vai trò làm sáng t nh ng quy lu t c a s ậ ủ ự

ể ủ ự ệ ộ ườ ủ ư liên h  và phát tri n c a t nhiên, xã h i loài ng i và c a t ậ    duy. Vì v y

ở ấ ỳ ấ ủ ứ ệ ể ậ ộ b t k  c p đ  phát tri n nào c a phép bi n ch ng duy v t, nguyên lý v ề

ổ ế ệ ẫ ố ượ ữ ộ m i liên h  ph  bi n v n đ c xem là m t trong nh ng nguyên lí có ý

ổ ế ệ ấ ằ ề ố nghĩa khái quát nh t. Nguyên lí v  m i liên h  ph  bi n cho r ng các s ự

ệ ượ ế ớ ấ ừ ệ ậ v t hi n t ng và các quá trình c u thành th  gi i đó v a tách bi t nhau,

ự ệ ạ ể ậ ẫ ừ v a có s  liên h  qua l i, thâm nh p và chuy n hoá l n nhau.Trong đó

4

ự ệ ộ ạ ẫ ề ồ ạ ề ệ ề liên h  là s  tác đ ng qua l i l n nhau, là đi u ki n ti n đ  t n t i cho

ự ươ ự ẫ ị ự ẫ ự ể nhau, là s  quy đ nh l n nhau, là s  n ng t a l n nhau, s  chuy n hoá

ủ ặ ố ự ậ ấ ộ ẫ l n nhau c a các m t, các yéu t ệ   , các thu c tính c u thành s  v t, hi n

ượ ế ớ ữ ườ t ng trong th  gi i khách quan. Ngoài ra nh ng ng ể   i theo quan đi m

ơ ở ủ ự ứ ệ ệ ậ ẳ ị ạ duy v t bi n ch ng còn kh ng đ nh c  s  c a s  liên h  qua l ữ i gi a các

ệ ượ ấ ậ ấ ủ ế ớ ố ự ậ s  v t và hi n t ng chính là tính th ng nh t v t ch t c a th  gi i. Theo

ự ậ ệ ượ ể ế ớ ạ quan đi m này, các s  v t, các hi n t ng trên th  gi i dù có đa d ng, có

ư ế ữ ữ ạ ỉ ồ   khác nhau nh  th  nào đi chăng n a thì chúng cũng ch  là nh ng d ng t n

ạ ế ớ ộ ế ớ ậ ấ ố t ủ i khác nhau c a m t th  gi ấ i duy nh t là th  gi i v t ch t. Các m i liên

ự ậ ớ ỗ ự ậ ữ ộ ệ ễ h  di n ra trong m i s  v t, gi a các s  v t v i nhau, trong toàn b  vũ

ụ ể ệ ậ ọ ờ ứ   tr , trong m i không gian và th i gian. Quan đi m duy v t bi n ch ng

ủ ự ổ ế ẳ ỉ ị ệ ữ   không ch  kh ng đ nh tính khách quan, tính ph  bi n c a s  liên h  gi a

ự ậ ệ ượ các s  v t, các hi n t ạ   ng, các quá trình mà nó còc nêu rõ tính đa d ng

ệ ạ ủ ự ệ ạ ủ ự c a s  liên h  qua l ạ   i đó. Tính đa d ng c a s  liên h  do tính đa d ng

ự ồ ạ ự ậ ự ậ ộ trong s  t n t ệ   ể ủ i, s  v n đ ng và phát tri n c a chính các s  v t và hi n

ượ ệ ệ ố ố ị ạ t ng quy đ nh. Có m i liên h  bên trong là m i liên h  qua l ự i, là s  tác

ế ố ữ ữ ẫ ậ ộ ộ ộ đ ng l n nhau gi a các b  ph n, gi a các y u t ặ   , các thu c tính, các m t

ộ ự ậ ủ ữ ế ị khác nhau c a m t s  v t, nó gi vai trò quy t đ nh đ i v i s  t n t ố ớ ự ồ ạ   i,

ủ ự ậ ệ ể ộ ố ố ậ v n đ ng và phát tri n c a s  v t. Có m i liên h  bên ngoài là m i liên

ệ ữ ệ ượ ự ậ h  gi a các s  v t, các hi n t ng khác nhau, nói chung nó không có

ế ị ữ ơ ườ ệ ả ố nghĩa quy t đ nh, h n n a nó th ng ph i thông qua các m i liên h  bên

ế ứ ệ ố trong mà phát huy. Tuy nhiên m i liên h  bên ngoài cũng h t s c quan

ọ ữ ế ị ố tr ng, đôi khi còn gi vai trò quy t đ nh. Ngoài ra còn có m i liên h  ch ệ ủ

ệ ứ ế ệ ố ố ế y u, có m i liên h  th  y u, có m i liên h  chung bao quát toàn b  th ộ ế

ớ ộ ố ộ ố ự ự ệ ặ ố gi i, có m i liên h  bao quát m t s  lĩnh v c ho c m t s  lĩnh v c riêng

5

ệ ủ ế ớ ệ ự ế ệ ế ố ố bi t c a th  gi i. Có m i liên h  tr c ti p, có m i liên h  gián ti p mà

ự ộ ự ệ ộ trong đó s  tác đ ng qua l ạ ượ i đ c th c hi n thông qua m t hay m t s ộ ố

ệ ả ệ ấ ả ố ố ấ   khâu trung gian. Có m i liên h  b n ch t và m i liên h  không b n ch t,

ệ ấ ế ệ ữ ệ ẫ ố ố ố có m i liên h  t t y u và m i liên h  ng u nhiên. Có m i liên h  gi a các

ộ ự ậ ủ ố ệ ự ự ậ s  s  v t khác nhau, có m i liên h  khác nhau c a cùng m t s  v t. S ự

ệ ượ ể ề ậ ạ ộ ậ v t, hi n t ng nào cũng v n đ ng và phát tri n qua nhi u giai đo n khác

ệ ớ ữ ạ ạ ố ị nhau, gi a các giai đo n đó cũng có m i liên h  v i nhau t o thành l ch s ử

ự ủ ự ậ ệ ể ươ ứ phát tri n hi n th c c a các s  v t và các quá trình t ể   ng  ng. Quan đi m

ề ự ừ ứ ệ ệ ậ ả ậ ỏ ươ duy v t bi n ch ng v  s  liên h  đòi h i ph i th a nh n tính t ố   ng đ i

ự ệ ể ể ạ ạ trong s  phân lo i đó. Các lo i liên h  khác nhau có th  chuy n hoá cho

ể ễ ự ể ặ ạ ổ nhau. S  chuy n hoá đó có th  di n ra ho c do thay đ i ph m vi bao quát

ự ậ ả ậ ủ ế ặ ệ   ộ khi xem xét ho c do k t qu  v n đ ng khách quan c a chính s  v t hi n

ượ t ấ ng  y.

ươ ệ ổ ế ậ ề ố 1.2.2 Ý nghĩa ph ng pháp lu n v  m i liên h  ph  bi n

ề ố ổ ế ệ ướ ộ ế ớ Nguyên lý v  m i liên h  ph  bi n xét d i góc đ  th  gi i quan thì nó

ấ ủ ế ớ ả ậ ấ ố ậ ph n ánh tính th ng nh t c a v t ch t và th  gi ệ   i. Các sinh v t, hi n

ượ ế ớ ư ế ữ ạ t ng trên th  gi i dù có đa d ng, có khác nhau nh  th  nào chăng n a thì

ế ớ ủ ữ ạ ộ ỉ chúng cũng ch  là nh ng d ng khác nhau c a m t th  gi ấ i duy nh t đó là

ế ớ ậ ướ ơ ơ ứ ậ ậ ộ th  gi ấ i v t ch t. Xét d ậ   i góc đ  nh n th c lí lu n, nó là c  s  lí lu n

ớ ư ể ệ ắ ộ ươ ủ c a quan đi m toàn di n. V i t cách là m t nguyên t c ph ng pháp

ự ậ ệ ượ ứ ệ ậ ậ lu n trong vi c nh n th c các s  v t, hi n t ệ   ể ng, quan đi m toàn di n

ề ự ậ ỏ ể ứ ậ ầ ộ đòi h i đ  có nh n th c đúng v  s  v t chúng ta c n xem xét nó: m t là :

ệ ố ạ ế ố ữ ữ ộ ộ trong m i liên h  qua l ậ i gi a các b  ph n, gi a các y u t , các thu c tính

ự ậ ủ ệ ố ạ khác nhau c a chính s  v t đó, hai là : trong m i liên h  qua l ữ i gi a các

6

ế ẫ ự ậ ế ớ ơ ế ữ   ể ả ự ự ậ s  v t đó v i các s  v t khác, k  c  tr c ti p l n gián ti p. H n th  n a

ỏ ể ự ậ ứ ể ệ ầ ậ quan đi m toàn di n đòi h i đ  nh n th c đúng s  v t, chúng ta c n xem

ệ ớ ủ ự ễ ầ ố ườ xét nó trong m i quan h  v i nhu c u th c ti n c a con ng i. Quan

ệ ể ả ừ ứ ề ặ ỏ đi m toàn di n đòi h i chúng ta ph i đi t ề   ề  tri th c v  nhi u m t, nhi u

ệ ủ ự ậ ế ể ả ấ ố ỗ m i liên h  c a s  v t đ n ch  khái quát đ  rút ra b n ch t chi ph i s ố ự

ệ ượ ư ể ồ ạ t n t ể ủ ự ậ i và phát tri n c a s  v t hay hi n t ng đó. Nh ng quan đi m toàn

ấ ớ ệ ả ồ ệ ữ ị di n không đ ng nh t v i cách xem xét dàn tr i, li t kê nh ng quy đ nh

ệ ượ ổ ậ ả ỏ ủ ự ậ khác nhau c a s  v t hay hi n t ng đó, nó đòi h i ph i làm n i b t cái

ấ ủ ự ậ ệ ượ ấ ọ ơ ả c  b n nh t, cái quan tr ng nh t c a s  v t hay hi n t ng đó. V i t ớ ư

ắ ươ ự ễ ậ cách là nguyên t c ph ạ ộ ng pháp lu n trong ho t đ ng th c ti n, nguyên lí

ỏ ể ả ạ ổ ế ệ ượ ự ậ ề ố v  m i liên h  ph  bi n đòi h i đ  c i t o đ ả   c s  v t, chúng ta ph i

ạ ộ ữ ủ ự ế ễ ổ ố ằ b ng ho t đ ng th c tii n c a mình bi n đ i nh ng m i liên h  n i t ệ ộ ạ   i

ư ố ệ ạ ữ ự ậ ớ ủ ự ậ c a s  v t cũng nh  m i liên h  qua l ự ậ   i gi a s  v t đó v i các s  v t

ả ử ụ ề ậ ố ồ ộ ươ khác.   Mu n   v y   ph i   s d ng   đ ng   b   nhi u   ph ề   ng   pháp,   nhi u

ươ ữ ể ệ ằ ộ ổ ph ng ti n khác nhau đ  tac đ ng nh m thay đ i nh ng liên h  t ệ ươ   ng

ứ ư ữ ệ ể ầ ự ậ   ậ ng. Đ  tránh nh ng ph ng pháp lu n sai l m trong vi c xem xét s  v t,

ạ ộ ủ ầ ế ỵ ệ ậ ho t đ ng c n tránh ch  nghĩa chi ọ ự ậ   t trung, thu t ngu  bi n. M i s  v t

ệ ượ ề ồ ạ ấ ị ờ hi n t ng đ u t n t ấ   i trong không gian th i gian nh t đ nh và mang d u

ấ ủ ể ầ ờ ị n c a không gian th i gian đó. Do đó chúng ta c n có quan đi m l ch s ử

7

ả ề ự ễ ọ ấ ế ặ ụ ể c  th  khi xem xet và gi i quy t m i v n đ  th c ti n đ t ra.

ươ ệ ữ ố ưở ế ệ ả Ch ng 2 M i   liên   h   gi a   tăng   tr ng   kinh   t và   b o   v   môi

ườ ở ệ tr ng Vi t Nam

ệ ệ ứ ữ ố ưở ế 2.1 M i liên h  bi n ch ng gi a tăng tr ng kinh t ả ệ  và b o v  môi

tr ngườ

ườ ơ ữ ơ ủ ề ệ ộ Môi tr ng sinh thái là toàn b  các đi u ki n vô c , h u c  c a các h ệ

ả ưở ạ ộ ạ ộ ế ấ ả ọ sinh thái  nh h ủ   ng đ n ho t đ ng s n xu t và m i ho t đ ng khác c a

ộ ườ ệ ự ữ ề xã h i loài ng i. Nó là nh ng đi u ki n t ộ  nhiên, xã h i trong đó con

ườ ậ ồ ạ ộ ệ ớ ể ng i hay m t sinh v t t n t i, phát tri n trong quan h  v i con ng ườ   i.

ưở ế ờ ố ủ ệ ể ằ ả Còn tăng tr ng kinh t nh m c i thi n và phát tri n đ i s ng c a con

ườ ữ ậ ườ ưở ế ng i. Vì v y gi a môi tr ng sinh thái và tăng tr ng kinh t ố    có m i

ệ ệ ư ứ ẽ ặ ế ườ liên h  bi n ch ng ch t ch . Nh  chúng ta đã bi t môi tr ố ng s ng đ ượ   c

ồ ạ ự ồ ạ ể ậ ộ sinh ra và t n t i trong t nhiên, vì v y có th  nói nó t n t i m t cách

ộ ậ ứ ớ ườ ể ủ ự khách quan đ c l p v i ý th c con ng i. Tuy nhiên s  phát tri n c a môi

ườ ạ ứ ủ ụ ộ ườ ườ tr ng l i hoàn toàn ph  thu c vào ý th c c a con ng i, con ng i có

ể ộ ườ ố ặ ấ ưở th  tác đ ng làm cho môi tr ng t t lên ho c x u đi. Tăng tr ng kinh t ế

ồ ạ ụ ể ộ l ạ ượ i đ c sinh ra, t n t i và phát tri n hoàn toàn ph  thu c vào con ng ườ   i

ồ ạ ủ ườ ự ủ ế ộ ị nên nó t n t i ch  quan. Môi tr ng  ch u tác đ ng tr c ti p c a con

ườ ưở ế ụ ộ ng i, tăng tr ng kinh t ph  thu c vào con ng ườ ừ i t ể ấ    đó ta có th  th y

ườ ủ ộ ị ưở ế môi tr ng cũng ch u tác đ ng c a tăng tr ng kinh t và ng ượ ạ c l ố   i, m i

ệ ữ ượ ể ộ ườ quan h  gi a chúng đ ự c thông qua m t th c th  đó là con ng i. Môi

ườ ể ị ưở ế ạ ộ ưở tr ng là đ a bàn đ  tăng tr ng kinh t ho t đ ng vì tăng tr ng kinh t ế

8

ệ ộ ễ ằ ầ ụ   di n ra trên di n r ng và c n khai thác tài nguyên thiên nhiên nh m ph c

ợ ườ ủ ư ườ ụ v  cho l ủ i ích c a con ng i. Nh ng tài nguyên c a môi tr ng không

ế ạ ả ỉ ưở ế ế ph i là vô h n. N u ch  tăng tr ng kinh t ệ ả    mà không nghĩ đ n vi c c i

ườ ộ ưở ế ạ ạ t o môi tr ng thì m t ngày nào đó tăng tr ng kinh t ả ừ  ph i d ng l i do

ườ ị ườ ậ ả ả môi tr ng b  suy thoái. Lúc đó con ng ị i ph i gánh ch u h u qu  do

ườ ộ ả ẩ ườ ạ ạ ỷ chính con ng i gây ra. M t s n ph m do con ng i t o ra l i phá hu  cái

ườ ế ộ ị ườ ể ố mà con ng ự i ch u tác đ ng tr c ti p vì con ng i không th  s ng mà

ị ự ủ ộ ườ ế ưở không ch u s  tác đ ng c a môi tr ng. Ng ượ ạ c l i, n u tăng tr ng kinh

ế ắ ệ ệ ả ớ ườ ữ t g n v i vi c b o v  môi tr ờ ố   ng thì không nh ng nó làm cho đ i s ng

ườ ượ ả ệ ệ ả ả ủ c a con ng i ngày càng đ c c i thi n mà nó còn làm c i thi n c  môi

ườ ế ướ ữ ự tr ng do kinh t ể  phát tri n nhà n ả   c có ngân sách cho nh ng d  án b o

ườ ồ ị ượ ở ệ v  môi tr ng, ngu n tài nguyên b  khai thác đ ế ầ c thay th  d n b i các

ồ ự ạ ngu n tài nguyên t t o

ườ ỷ ạ ị ưở 2.2 Môi tr ng đang b  hu  ho i do các chính sách tăng tr ng kinh

t ế ở ệ  Vi t Nam

2.2.1 Trong công nghi pệ

ố ầ ể ừ ứ ự ệ ế ạ ả ộ ị Th c hi n ngh  quy t Đ i H i Đ ng toàn qu c l n th  6, k  t năm

ệ ướ ộ ổ ớ ộ ổ ớ 1986 Vi t Nam b c vào công cu c đ i m i. Công cu c đ i m i này

ượ ự ủ ờ ố ệ ế ọ ế đ c ti n hành trên toàn di n, trên m i lĩnh v c c a đ i s ng kinh t xã

ớ ư ế ể ế ả ư ổ ộ h i nh  đ i m i t ệ ố  duy, h  th ng kinh t , chính sách, th  ch  qu n lí

ự ế ệ ể ừ ề hành chính… Trong lĩnh v c kinh t , Vi t Nam chuy n t n n kinh t ế ỉ   ch

ề ậ ấ ế ề huy, t p chung, quan liêu, bao c p sang n n kinh t hàng hoá nhi u thành

ế ị ườ ầ ậ ơ ự ủ ướ ph n, v n hành theo c  ch  th  tr ả ng có s  qu n lí c a nhà n c theo

ướ ự ủ ệ ậ ộ ỷ ị đ nh h ầ ng Xã H i Ch  Nghĩa. Trong g n hai th p k  qua th c hi n ch ủ

9

ươ ườ ố ổ ế ệ ạ ượ tr ng và đ ng l ớ ề i đ i m i n n kinh t Vi t Nam đã đ t đ c m t s ộ ố

ự ớ ớ ổ ạ ổ ạ ữ thành t u to l n. Chính sách đ i m i đã mang l i nh ng thay đ i, t o ra

ộ ề ế ằ ộ ộ ộ m t n n kinh t ủ    năng đ ng, m t xã h i văn minh, công b ng và dân ch .

ẩ ả ặ ổ ộ ố ơ T ng s n ph m qu c n i ( GDP) tăng  trung bình h n 7%/năm. Đ c bi ệ   t

ệ ưở ệ ừ ấ ỉ trong công nghi p, tăng tr ng công nghi p t ể  xu t phát đi m ch  có 0,6%

ế ạ năm 1980 tăng lên đ n 6,07% năm 1990 và giai đo n 1991­2000 tăng lên

ờ ỳ ố ộ trung bình 12,9%/năm, trong đó th i k  1991­1995 có t c đ  tăng tr ưở   ng

ấ ạ ỷ ọ ự ể ệ ị cao nh t đ t 17%/năm. T  tr ng công nghi p đã có s  chuy n d ch đáng

ướ ệ ừ ứ ể k  theo h ng công nghi p hoá, t m c 22,7% GDP năm 1991 tăng lên

ể ủ ự ệ ữ   36,6% năm 2000. S  phát tri n c a quá trình công nghi p hoá trong nh ng

ể ặ ẩ ộ ộ ế ạ ự năm qua m t m t là đ ng l c thúc đ y phát tri n kinh t ệ   , t o công ăn vi c

ườ ộ ộ ư ề ặ ữ ặ làm cho ng i dân nh ng m t khác nó đã ít nhi u b c l nh ng m t trái

ệ ụ ể ế ệ ả ươ ủ c a nó mà n u không có bi n pháp b o v  c  th  thì trong t ng lai

ữ ẽ ả ả ậ ọ ị không xa chúng ta s  ph i gánh ch u nh ng h u qu  nghiêm tr ng do

chính chúng ta gây ra.

ướ ướ ả Theo ệ c tính hi n nay n c ta có kho ng trên 60.000 công ty và doanh

ệ ư ệ ệ ơ ợ nghi p t nhân, h n 4.500 h p tác xã phi nông nghi p và trên 2 tri u h ộ

ờ ủ ớ ự ể ệ ạ kinh doanh cá th . Cùng v i s  ra đ i c a hàng lo t các doanh nghi p và

ả ướ ổ ệ ượ ấ ơ ở c  s  kinh doanh đó, hi n nay trên c  n c t ng l ng ch t th i r n ả ắ ướ   c

ả ắ ệ ấ ả ấ ế   tính kho ng 49. 000 t n/ngày, trong đó ch t th i r n công nghi p chi m

ả ắ ệ ẽ ấ ả ả ặ ấ ạ   kho ng 27.000t n/ngày. Vi c qu n lý ch t ch  ch t th i r n nguy h i

ứ ủ ể ư ủ ề ặ ẩ đang g p nhi u khó khăn, không có đ  kho ch a đ  tiêu chu n đ  l u gi ữ

ả ộ ạ ướ ấ ử ử ấ các ch t th i đ c h i tr ả   c khi x  lí, không có nhà máy x  lí ch t th i

ầ ớ ả ắ ỉ ượ ấ ầ ạ ộ đ c. Ph n l n ch t th i r n nguy h i này thu n tuý ch  đ c chôn chung

ả ạ ậ ớ ổ ạ ẫ ộ l n l n v i rác th i sinh ho t hay th m chí đ  ngay t ố   i nhà máy gây m i

10

ạ ấ ớ ố ớ ườ nguy h i r t l n đ i v i môi tr ố ng s ng.

ơ ở ả ấ ệ   Ngoài ra, trong quá trình s n xu t, kinh doanh, các c  s  doanh nghi p

ườ ộ ượ ả ươ ả ặ ệ ả ơ th ng th i ra m t l ng n ớ c th i khá l n. Đ c bi t là kho ng h n 90%

ư ế ị ử ướ ầ ớ ả ấ ơ ở ả c  s  s n xu t cũ ch a có thi t b  x  lí n c th i. Ph n l n các nhà máy

ơ ộ ồ ỉ ử ử ệ ế ả ẳ xí nghi p n u có tiíen hành x  lí thì ch  x  lí s  b  r i th i th ng ra

ướ ề ễ ặ ầ ớ ố ồ nghu n  n ọ c   m t,  gây   ô  nhi m  tr m   tr ng  đ i  v i   nhi u  dòng  sông.

ề ườ ả ứ ọ ợ ớ Trong nhi u tr ng h p, nu c th i ễ     đ ng lâu ngày còn gây ô nhi m

ề ệ ề ấ ộ ỹ ị ư   không khí, m t m  quan, lan truy n b nh d ch và nhi u tác đ ng tiêu c c

ướ ữ ệ ả ộ khác. N c th i công nghi p chính là m t trong nh ng nguyên nhân gây ô

ễ ườ nhi m cho môi tr ị ng đô th

ệ ả ả ủ ề ầ ơ ở ấ ấ Khí th i c a các c  s  doanh nghi p s n xu t cũng là v n đ  c n bàn

ớ ườ ủ ế ệ ệ t ễ i. Ô nhi m môi tr ng không khí ch  y u do các ngành nhi t đi n, công

ụ ệ ấ ệ ả ạ ệ ồ ngi p hoá ch t gây nên. Ví d  nhà máy nhi ộ ụ   t đi n Ph  L i, n ng đ  b i

ạ ể ề ượ ẩ ừ ế trung bình t i các đi m đo đ u v t tiêu chu n cho phép t ầ    1 đ n 6 l n.

ạ ệ ộ ụ ệ ồ T i nhà máy nhi t đi n Uông Bí, n ng đ  b i đo trong 1 gi ờ ừ  t ế  4 đ n 4,7

ị ố ế ấ ầ ấ ồ ộ ộ mg/m3, g p 13 đ n 16 l n tr  s  cho phép. N ng đ  các ch t khí đ c h i ạ

2,  NO2,  SO2… trong không khí xung quanh nhi u nhà máy và

ề khác nh  COư

ệ ề ượ ẩ ừ ế ầ khu công nghi p đ u v t tiêu chu n cho phép t ề    1,5 đ n 2,5 l n. Đi u

ố ớ ẻ ủ ứ ấ ộ ủ   này đã gây tác đ ng x u đ i v i mùa màng và s c kho  c a nhân dân c a

ự ộ ớ ờ   ả ộ c  m t vùng r ng l n xung quanh các khu v c nhà máy. Tuy trong th i

ầ ớ ị ế ị ử ư gian qua, ph n l n các nhà máy đã trang b  thi ụ t b  x  lí b i nh ng s ố

ượ ế ị ử ạ ấ ộ l ng các nhà máy có thi ủ ế   t b  x  lí khí đ c h i cón r t ít mà ch  y u

ượ ả ẳ ả ưở ế ư ự ế đ c th i th ng ra ngoài không khí,  nh h ng tr c ti p đ n s c kho ẻ

con ng i.ườ

ệ ệ ể ạ ầ Quá trình công nghi p hoá, hi n đ i hoá càng phát tri n thì nhu c u khai

11

ầ ườ ể ầ thác các thành ph n môi tr ạ   ệ ng đ  làm nguyên li u đ u vào cho ho t

ể ệ ả ấ ố ệ ơ ả   ộ đ ng s n xu t ngày càng tăng. Quá trình này th  hi n m i liên h  c  b n

ữ ườ ộ ấ ề ồ ờ ể gi a phát tri n và môi tr ng đ ng th i cũng là m t v n đ  nan gi ả   i.

ủ ế ứ ệ ẫ ồ ế   Vi c khai thác quá m c ngu n tài nguyên là nguyên nhân ch  y u d n đ n

ệ ề ấ ả ằ ự s  hao ki t v  tài nguyên, m t cân b ng sinh thái và suy gi m ch t l ấ ượ   ng

ườ ự ạ ỗ ọ ộ môi tr ng. N n khai thác g  trái phép gây ra s  suy nghiêm tr ng đ  che

ủ ủ ừ ủ ướ ế ộ ạ ư ph  c a r ng. N u nh  năm 1945 đ  che ph  n c ta đ t 43% thì tính

ủ ừ ộ ỉ ế đ n tháng 12 năm 2000 đ  che ph  r ng ch  còn 29, 8% và đang ngày càng

ẹ ị b  thu h p

ư ệ ề ề ề ệ ễ ấ ậ   Còn nhi u nhi u v n đ  ô nhi m do công nghi p gây ra nh  vi c nh p

ẩ ế ị ạ ậ ừ ướ ồ ừ ế kh u các thi t b  l c h u t n c ngoài, hay ti ng  n t ơ ở ả    các c  s  s n

ể ấ ậ ế ọ ủ ạ xu t… mà trong ph m vi bài ti u lu n tri t h c c a mình tôi không th ể

ế ượ ữ ề ấ ấ ế trình bày h t đ c, trên đây là nh ng v n đ  mà theo tôi là c p thi t và

ướ ả ờ ầ c n có h ng gi ế ị i quy t k p th i.

2.2.2 Trong nông nghi p ệ

ộ ướ ướ ế ể ệ ấ N c ta là m t n ề c có n n kinh t xu t phát đi m là nông nghi p và

ẩ ủ ạ ộ ế ấ ệ ự ẫ cho đ n nay, ho t đ ng xu t kh u c a Vi ủ ế t Nam v n ch  y u d a vào tài

ế ả ấ ả ạ ẩ ơ nguyên, nông s n và hàng s  ch . Kim ng ch xu t kh u khoáng s n và

ỷ ả ả ế ớ ạ ổ hàng hoá nông lâm, thu  h i s n chi m t ấ   i 63% t ng kim ng ch xu t

ệ ướ ậ ộ ế ố ế ẩ ủ kh u c a Vi t Nam. N c ta đang trên đà h i nh p kinh t qu c t , quá

ứ ẹ ơ ộ ề ệ ả ấ ạ ẩ trình này h a h n nhi u c  h i cho Vi ằ   t Nam đ y m nh s n xu t nh m

ớ ủ ị ườ ứ ầ ố ế ớ ự đáp  ng nhu c u to l n c a th  tr ng qu c t .Tuy nhiên đi đôi v i s  gia

ạ ộ ủ ễ ả ấ ả ỷ ạ   tăng này c a các ho t đ ng s n xu t là kh  năng gây ô nhi m và hu  ho i

ườ ự ặ ấ ẩ ớ ừ môi tr ng ngày càng l n. S  gia tăng xu t kh u các m t hàng t ồ    ngu n

12

ạ ượ ệ ồ tài nguyên không tái t o đ ừ c và vi c khai thác b a bãi các ngu n tài

ụ ụ ấ ể ể ằ ạ ẩ ạ ệ nguyên có th  tái t o nh m ph c v  xu t kh u có th  làm c n ki ồ   t ngu n

ủ ướ ươ ặ tài nguyên c a n c ta trong t ệ   ng lai. M t khác, các ngành nông nghi p,

ơ ộ ể ề ồ ọ ả   tr ng tr t, chăn nuôi cũng có nhi u c  h i đ  thâm canh, gia tăng s n

ượ ệ ế ẫ ồ ỷ l ọ   ng d n đ n vi c phá hu  tái nguyên thiên nhiên do khai thác, tr ng tr t

ả ượ ể ợ ủ ạ và chăn nuôi không h p lí. Đ  tăng s n l ả   ng các lo i rau, c , qu …

ườ ườ ấ ạ ố ng i nông dân th ng phun các lo i ch t kích thích, phân bón, thu c tr ừ

ủ ậ ộ ườ ấ ứ sâu… Trình đ  nh n th c và chuyên môn c a ng i dân còn th p, thêm

ư ề ệ ậ ộ ộ ườ vào đó đ i ngũ cán b  nông nghi p còn ch a nhi u vì v y ng i nông dân

ư ứ ượ ọ ẽ ẫ ủ ế ả ậ ộ ch a ý th c đ c hành đ ng c a h  s  d n đ n h u qu  gì. Vi c s ệ ử

ạ ỏ ự ạ ấ ứ ụ d ng các lo i hoá ch t và sau đó v t ngay các lo i v , bao đ ng trên

ộ ướ ễ ồ ướ ể ru ng   tr c   tiên   gây   ô   nhi m   ngu n   n c   sau   là   gây   nguy   hi m   cho

ữ ườ ử ụ ự ế ủ ả ạ nh ng ng i s  d ng các lo i rau, c , qu  đó. Th c t là trong năm 2002,

ở ề ắ ả ọ ố   ấ  mi n B c, giá nhãn và v i đã m t giá nghiêm tr ng do Trung Qu c

ấ ượ ẩ ậ ẩ ả ả ư không nh p kh u vì hàng ch a đ m b o tiêu chu n ch t l ng… S ử

ấ ượ ướ ễ ồ ụ d ng hoá ch t không đ c phép tr c tiên là gây ô nhi m ngu n n ướ   c,

ụ ượ ấ không tiêu th  đ c hàng hoá, sau cùng là gây ra thoái hoá đ t­ m t s ộ ự

ấ ườ ứ ớ m t mát l n. Môi tr ng nông thôn cũng đang kêu c u.

ể ị 2.2.3 Trong du l ch bi n

ướ ưở ế ươ ệ Tr c tình hình tăng tr ng kinh t , các ph ng ti n thông tin, giao

ậ ả ề ệ ễ ệ ể ậ thông v n t ạ   i ngày càng d  dàng và thu n ti n. Đây là đi u ki n đ  ho t

ể ị ở ị ướ ộ đ ng du l ch phát tri n tr nên nhanh chóng. Ngành du l ch n c ta hãy

ấ ỏ ớ ướ ế ớ còn r y nh  bé so v i các n ự c trong khu v c và trên th  gi i. Tuy nhiên

ị ộ ẩ ậ ổ ớ ớ ề   trong 10 năm qua, cùng v i quá trình đ i m i và chu n b  h i nh p n n

13

ướ ữ ướ kinh t ế ế ớ  th  gi ị i du l ch n c ta cũng đã có nh ng b ầ   ể c phát tri n ban đ u.

ệ ượ ố ế Năm 2001 toàn ngành đón 2,33 tri u l t khách qu c t ầ , tăng g n 9%so

ượ ế ạ ớ ị ớ v i năm 2000, v ể ạ   t k  ho ch 6% so v i năm 2000. Du l ch phát tri n t o

ư ệ ề ượ ộ ượ nhi u công ăn vi c làm cho dân c  và thu đ c m t l ng ngo i t ạ ệ ớ    l n

ư ự ể ố cho  ngân   sách  qu c  gia.  Tuy  nhiên  cũng  nh   s  phát  tri n  trong  công

ạ ộ ệ ế ệ ộ ị nghi p và nông nghi p, ho t đ ng du l ch cũng đang tác đ ng đ n môi

ườ ề ề ặ tr ng v  nhi u m t.

ể ệ ề ể ầ ấ ị ị Do nhu c u phát tri n du l ch, nhi u di n tích đ t đai b  khai phá đ  xây

ơ ở ạ ầ ư ườ ạ ự d ng c  s  h  t ng nh  làm đ ng giao thông khách s n, các công trình

ể ơ ả ặ ổ ề ạ th  thao, các khu vui ch i gi i trí. Đi u đó gây phá ho i ho c t n th t t ấ ớ   i

ệ ả c nh quan thiên nhiên, các h  sinh thái.

ạ ộ ể ộ ị ớ ướ Ho t đ ng du l ch có th  gây tác đ ng khác t i tài nguyên n ặ   c, đ c

ệ ấ ả ấ ạ bi ễ t là các ch t th i, các ch t gây ô nhi m do các khách s n, nhà hàng, các

ạ ộ ậ ả ệ ạ ỷ ho t đ ng v n t ị i thu  và khách du l ch t o nên. Hi n nay ở ướ  n c ta, tình

ả ừ ạ ạ ể ơ ả tr ng rác th i b a bãi t ị i các đi m du l ch, vui ch i gi ổ ế   i trí còn ph  bi n,

ữ ề ả ưở ớ ệ ộ ườ đi u đó không nh ng  nh h ng t i v  sinh công c ng và môi tr ng mà

ả ị còn gây c m giác khó ch u cho du khách.

ạ ộ ạ ớ ề ộ ị ị Khi ho t đ ng du l ch nh n nh p lên thì đó cũng là đi u đe do  t ấ   i ch t

ượ ướ ễ ế l ng không khí. Tr c h t là ô nhi m không khí do giao thông v n t ậ ả   i.

ể ằ ườ ặ ộ Du khách có th  đi b ng đ ố   ng b  ho c máy bay. Tuy nhiên không gi ng

ư ễ ượ ự ế ấ ậ nh  ô tô, xe máy… ô nhi m do máy bay ít đ c nh n th y tr c ti p. Th ế

ư ạ ươ ự ế ệ ễ ầ nh ng đây l i là ph ng ti n gây ô nhi m tr c ti p lên t ng ôzôn.

ạ ớ ự ể ạ ố ị ư ệ S  phát tri n du l ch còn t o nên m i đe do  t i các h  sinh thái nh  phá

ơ ở ạ ầ ừ ữ ể ậ ấ ặ ặ ự nh ng khu r ng ng p m n đ  xây d ng c  s  h  t ng, làm m t ho c chia

14

ừ ủ ừ ậ ắ ơ ư c t n i c  trú c a các loài sinh v t, khai thác b a bãi các tài nguyên r ng,

ể ả ư ụ ể ấ ả ẩ ả ị ụ bi n đ  s n xu t các s n ph m ph c v  khách du l ch nh  tiêu b n các

ừ ừ ạ ắ ồ ồ ạ ề ể lo i thú r ng, hoa lan r ng, t c kè, đ i m i, san hô… t i nhi u đi m du

ủ ướ ả ả ệ ể ị l ch c a n c ta.Ngoài ra vi c khai thác h i s n bi n cũng đang ở ứ    m c

ờ ả ề ể ộ ố ộ báo đ ng. Đánh cá ven b  gi m m t cách đáng k  và s  thuy n đánh cá đã

ủ ự ủ ế ộ ệ   tăng lên m t cách nhanh chóng do có s  khuy n khích c a chính ph . Vi c

ữ ầ ợ ộ khai thác d u không h p lí cũng là m t trong nh ng nguyên nhân gây ô

ễ ể nhi m bi n.

ứ ụ 2.2.4 Gia tăng m c tiêu th

ệ ộ ướ ề ể ế ế Vi t Nam là m t n c đang phát tri n v  kinh t , kinh t ể  phát tri n kéo

ờ ố ậ ườ ượ theo thu nh p cũng tăng lên. Đ i s ng ng i dân càng đ c nâng cao thì

ề ầ ươ ộ ố ệ ỏ ơ nhu c u v  các ph ng ti n trong cu c s ng cũng đòi h i cao h n, nhu

ủ ườ ờ ặ ấ ữ ầ c u c a con ng i bây gi ế    không còn là ăn no, m c  m n a mà đã ti n

ộ ướ ứ ẹ ặ ầ ơ ớ ế đ n m t b c cao h n dó là nhu c u ăn ngon, m c đ p. V i m c dân s ố

ư ệ ệ ườ ướ ẽ ế nh  hi n nay là 80 tri u ng i và ả   c tính đ n năm 2042 s  có kho ng

ườ ấ ả ố ộ ấ ướ ỉ ằ ệ ệ 155 tri u ng t c  s ng trong m t đ t n i, t c có di n tích ch  b ng ½

ướ ề ẽ ở ố ướ ấ ớ ơ n c Pháp. V n đ  s  tr  nên khó khăn h n v i 55% dân s  d ổ   i 25 tu i,

ộ ự ổ ề ữ ẽ ố ườ ẻ ổ ứ t c là s  có m t s  bùng n  v  dân s  khi nh ng ng i tr  tu i này b ướ   c

ố ổ ở ế ể ầ ạ vào tu i sinh n . Dân s  đông, kinh t phát tri n, nhu c u đi l i cũng tăng,

ượ ả ừ ươ ư ệ hàng ngày l ng khí th i t các ph ng  ti n giao thông nh   ô tô, xe

ễ ầ ộ ỏ máy… đang góp m t ph n không nh  vào ô nhi m không khí. Dân s ố

ồ ể ấ ấ ở ừ ẹ ấ ờ ị đông, ngu i ta l p ao h  đ  l y đ t . R ng ngày càng b  thu h p do nhu

ỗ ạ ể ả ụ ụ ồ ấ ầ c u khai thác g  m nh đ  s n xu t ra đ  dùng ph c v  cho con ng ườ   i.

ạ ộ ủ ế ệ ậ ơ ướ Các lo i đ ng v t quý hi m có nguy c  tuy t ch ng tr ạ c tình tr ng săn

15

ự ư ể ậ ặ ị ắ b t tràn lan đ  làm v t ch ng bày ho c làm th t cho các th c khách… H ệ

ự ằ ướ ự ủ ạ ấ sinh thái đang m t đi s  cân b ng tr ư c s  phá ho i nh  vũ bão c a con

ng i.ườ

ả ủ ễ ậ ườ 2.3  H u qu  c a ô nhi m môi tr ng

ế ắ ạ ộ ẽ ắ   “N u chúng ta b n vào thiên nhiên m t phát đ n, thì thiên nhiên s  b n

ự ế ạ ằ ấ ớ tr ả ạ  l i ta b ng đ i bác ”. Th c t cho th y, đi kèm v i quá trình công

ữ ệ ệ ạ ả ậ ả ị nghi p hoá, hi n đ i hoá, chúng ta đang ph i gánh ch u nh ng h u qu  do

ả chính chúng ta gây ra. Trong vòng 7 năm tr ở ạ  l i đây, các th m ho  t ạ ự

ư ạ nhiên nh  bão xoáy, l ụ ộ t l ả ề ầ   i, h n hán…ngày càng tăng nhanh c  v  t n

ấ ẫ ườ ư ạ ộ ở ề ụ ở ồ su t l n c ng đ  nh  h n hán mi n Trung, bão l ằ  đ ng b ng sông t

ừ ở ử ướ ủ ề ạ C u Long, cháy r ng U Minh… đã c p đi sinh m ng c a nhi u ng ườ   i,

ụ ố ỷ ồ ộ ố thâm h t vào ngân sách qu c gia hàng trăm t đ ng ­ m t con s  không

ỏ ố ớ ư ố ộ ệ nh  đ i v i m t qu c gia còn nghèo nh  Vi ớ   t Nam. Ngoài ra, đi đôi v i

ườ ề ờ ế ệ ả ự s  suy gi m môi tr ng, các b nh v  th i ti t cũng gia tăng, thi ệ ạ   t h i

ườ ề ườ ướ ư ố ả ng ệ i do các b nh v  đ ng n ệ   c tăng nh  s t rét, tiêu ch y... Các b nh

ế ườ ộ ệ ệ liên quan đ n đ ng ru t b nh giun, b nh sán máng, giun trong máu… các

ư ổ ộ ố ủ ư ề ấ ổ ệ b nh v  hô h p nh  viêm ph i, ung th  ph i… Cu c s ng c a con ng ườ   i

ạ ị đang b  đe do

ả ả ề 2.4 Gi i pháp gi ế ấ i quy t v n đ

ậ ộ ế ố ế ệ Trong quá trình h i nh p kinh t qu c t , Vi t Nam đang tăng c ườ   ng

ệ ươ ạ ươ ướ ế ớ quan h  th ng m i song ph ớ ng v i các n c trên th  gi ế i và ti n hành

ổ ứ ủ ụ ậ ươ ế ớ ạ ể th  t c đàm phán đ  gia nh p T  ch c th ng m i Th  gi i(WTO), tham

16

ự ế ị ế ư ự gia   tích   c c   vào   các   đ nh   ch   kinh   t khu   v c   nh   ASEAN,   APEC,

ặ ệ ệ ị ươ ệ ỹ ASEM… và đ c bi t là hi p đ nh th ạ ng m i Vi ể t ­M . Đ  hàng Vi ệ   t

ỗ ứ ả ạ ớ ướ ầ Nam có ch  đ ng và kh  năng c nh tranh v i các n c khác chúng ta c n:

(cid:0) ườ ậ ủ ủ ề ự ể Tăng c ng ki m tra, giám sát s  tuân th  v  pháp lu t c a các c ơ

ệ ở s  công nghi p

ề ả ử ụ ế ệ (cid:0) Khuy n khích s  d ng công ngh  và dây chuy n s n xu t ti ấ ế ệ   t ki m

ượ ệ ể ồ ượ ạ năng l ng, nguyên li u, phát tri n ngu n năng l ng s ch, ít khí

th i.ả

ắ ộ ụ ế ệ (cid:0) B t bu c các nhà máy m i đ u t ố ầ ư áp d ng công ngh  tiên ti n, xây

ệ ố ử ậ ướ ả ạ ẩ ự d ng và v n hành h  th ng x  lí n c th i đ t tiêu chu n môi

ườ tr ng.

(cid:0) ậ ạ ườ ạ ớ L p quy ho ch môi tr ệ ng song song v i vi c quy ho ch và phát

ệ ể tri n công nghi p.

ầ ư ơ ở ạ ầ ệ ố ướ ướ (cid:0) Đ u t c  s  h  t ng, h  th ng tiêu thoát n ử c, x  lí n ả   c th i

ệ ướ ườ công nghi p tr ả c khi th i ra môi tr ng.

(cid:0) ứ ả ạ ấ ổ ờ ị ả ắ   T  ch c và qu n lý k p th i đúng quy cách các lo i ch t th i r n

ệ ấ ả ế ạ ấ ả công nghi p, ch t th i y t và các lo i ch t th i khác.

(cid:0) ự ủ ươ ệ ị ệ Th c hi n ch  ch ng xanh hoá đô th  và khu công nghi p, xây

ữ ể ệ ế ự   d ng hành lang xanh và vùng chuy n ti p gi a khu công nghi p và

khu dân c .ư

(cid:0) ườ ủ ướ ể ị Tăng c ng vai trò c a nhà n ẩ c trong khâu th m đ nh, ki m tra

ậ ặ ẩ ướ ư các m t hàng nh p kh u vào n c ta nh  máy móc, thi ế ị ậ ư   t b  v t t ,

17

ậ ệ ố ớ nguyên v t li u, các gi ng m i…

ử ụ ệ ả ầ ạ ợ (cid:0) C n b o v , tôn t o, khai thác và s  d ng tài nguyên h p lí, đ m ả

ề ữ ể ả ự b o s  phát tri n b n v ng.

ệ ế ề ẩ ả ạ ạ ố (cid:0) Các s n ph m v  nông nghi p c n h n ch  các lo i thu c gây h i ạ   ầ

ườ ử ụ ấ ồ ư cho ng i s  d ng cũng nh  cho đ t tr ng.

ố ớ ư ả ẩ (cid:0) Có chính sách  u đãi đ i v i các s n ph m có nhãn sinh thái

ề ữ ả ự ể ả ể ướ ủ ầ Ngoài ra đ  đ m b o s  phát tri n b n v ng nhà n c c achúng ta c n:

ừ ữ ư ậ ộ (cid:0) Có chính sách  u đãi đ i v i nh ng h  nh n khoán r ng ố ớ

ạ ặ ố ớ ừ ữ ữ ẻ ặ ơ (cid:0) Có hình ph t n ng h n n a đ i v i nh ng k  ch t phá r ng trái

phép

(cid:0) ả ồ ậ ộ ự ậ Thành l p các khu b o t n đ ng, th c v t

ỗ ợ (cid:0) Khai thác g  h p lí

ơ ữ ể ứ ụ ộ ể ề ạ (cid:0) Cán b  ki m lâm có ch c v  và quy n h n cao h n n a đ  công tác

ể ượ ộ ể ẽ ơ ầ ặ ki m lâm đ c ch t ch  h n, ngoài ra cán b  ki m lâm c n có

ư ữ ơ nh ng chính sách  u đãi h n

ầ ợ (cid:0) Khai thác d u h p lí

ể ệ ả ậ ặ ồ ữ ế (cid:0) B o v  ngu n sinh v t bi n, đ c bi ệ ạ t là nh ng lo i quý hi m

18

ứ ủ ườ ệ ườ (cid:0) Nâng cao ý th c c a ng ệ ả i dân trong vi c b o v  môi tr ng

ờ ế L i k t

ệ ườ ệ ệ ạ Vi t Nam đang trên con đ ng công nghi p hoá hi n đ i hoá đ t n ấ ướ   c

ướ ủ ả ộ ớ ề v i n n kinh t ế ị ườ  th  tr ị ng đ nh h ng xã h i ch  nghĩa. Chúng ta ph i đi

ừ ụ ấ ủ ọ ự ơ ả ể ể ộ t m c tiêu c  b n nh t c a m i s  phát tri n xã h i đó là phát tri n đ ể

ấ ượ ệ ộ ố ự ố ườ ả c i thi n nâng cao ch t l ng cu c s ng và vì s  s ng tr ề   ồ ng t n b n

ề ệ ấ ọ ộ ệ   ữ v ng. Đây là v n đ  quan tr ng trong công cu c công nghi p hoá, hi n

ấ ướ ấ ả ư ề ệ ọ ạ đ i hoá đ t n c hi n nay cũng nh  v  lâu dài. T t c  các bài h c kinh

ể ệ ạ ướ nghi m đã rút ra trong quá trình quy ho ch phát tri n tr ả   ầ c đây c n ph i

ượ ụ ậ ệ ể ủ ươ ể đ c v n d ng tri t đ  cho quá trình phát tri n c a t ng lai sao cho

ượ ể ả ữ ệ ậ ả ả ả ả tránh đ ấ   c nh ng h u qu  có th  x y ra và đ m b o hi u qu  cao nh t

ể ế ệ ườ cho quá trình phát tri n kinh t ả . Chúng ta b o v  môi tr ả   ng không ph i

ụ ể ế ằ ạ ế ụ ằ nh m m c đích h n ch  quá trình phát tri n kinh t mà nh m m c đích

ả ả ế ể ấ ế ơ ệ ả đ m b o hi u qu  kinh t cao h n cho quá trình phát tri n t t y u này,

ấ ượ ệ ằ ả ờ ộ ố ỗ ườ ồ đ ng th i nh m b o v  ch t l ủ ng cu c s ng c a m i con ng i chúng

ệ ườ ưở ế ự ố ấ ả ta. Do đó, b o v  môi tr ng và tăng tr ng kinh t có s  th ng nh t.Có

ệ ả ủ ệ ể ầ ớ ườ phát tri n m i có kinh phí đ y đ  dành cho vi c b o v  môi tr ng và có

19

ả ườ ả ự ớ ả ể ổ ị ệ b o v  môi tr ng m i đ m b o s  phát tri n lâu dài và  n đ nh.

ệ ả Tài li u tham kh o

ệ ạ ổ ở đ i Vi t Nam , T p chí Chuyên

ạ ố ị ị ườ ế ề đ  Môi tr ng kinh t , 2001. G.s   Lê   Quý   An,  Du   l ch   và   môi ngườ ,   T p   chí   Du   l ch,   s   12, tr 1999.

ộ ả

ầ ớ

ọ   H i th o khoa h c ỏ   ng chuyên ngành m , ạ ấ ,   T p   chí

ườ ư ố ễ Nguy n Anh,  ườ ề v  môi tr ệ luy n   kim,   hoá   ch t ệ Công nghi p, s  19, 1999.

ộ ế   M t   ti p T.s   Tr n   Thanh   Lâm,   ậ ả ươ   c n   m i   trong   qu n   lý   th ng ở ệ   ả ệ ạ m i và b o v  môi tr t ng   Vi ố ạ Nam,   T p   chí   Xây   d ng,   s   3,   2002. ườ ng   Vi

ệ ữ ề ,

ệ ả ố ng,   s ệ   t ,   T pạ       7,

ệ ạ ả Craig   Leisher,  Môi   tr ầ Nam   nh ng   đi u   c n   làm ườ chí   B o   v   môi   tr 2001.

ả B o   v ả ề   môi     Nhi u   tác   gi ể   ể ườ ng trên quan đi m phát tri n tr ữ ,   T p   chí   B o   v   môi ề b n   v ng   ố ườ tr ng, s  6, 2002. ả ệ ườ   ng Lê Minh Đ c, ứ B o v  môi tr

ị ả Đ nh   h ề ữ ề ể ấ và v n đ  phát tri n b n v ng ở

ạ ệ ự ệ ố Vi t Nam , Con s  và s  ki n, s ố

ề ướ ng   nhà   ,   Nhi u   tác   gi ở   ạ ệ ướ ườ c và hi n tr ng môi tr n ng  ệ   ệ Vi t Nam , T p chí Công nghi p, ố s  18, 2000. 12, 1999. ề ườ

ứ ệ ồ ả Môi   tr ,   i, t Th.s   Vũ   Xuân   Nguy t   H ng,

ng lai ệ ặ ị ộ ậ   H i   nh p Đ ng   Th   Thu   Hoài, ệ ạ ươ ọ ố ườ ng,   quá Nhi u   tác   gi ạ kh , hi n t   , T p chí   Khoa   h c   công   ngh   và   môi tr ng, s  7, 2002.

ế ế ớ ớ ả ệ kinh t i v i b o v  môi th  gi

ườ ở ệ tr ng Vi t   Nam ạ ,   T p   chí ề ả   i ích v  b o ạ c ta   , T p chi ố   ng,   s   2   năm ườ ề Chuyên   đ   môi   tr ng   kinh   t ế   , ợ T.s Danh S n, ơ Các l ở ướ ườ ệ  n ng  v  môi tr ườ ệ ả B o   v   môi   tr 2001.

2001. ế Lâm Minh Tri ễ t, Nguy n Thanh

ả i   pháp   môi ộ Hùng,  M t   vài   gi ễ ắ ứ   T.s Nguy n Đ c Huy, Đinh Đ c

ườ ơ ở ả tr ấ   ng cho các c  s  s n xu t ườ ễ ỹ M tộ T ng, Nguy n M  Hoàng,

ạ ả ừ v a   và   nh ỏ,   T p   chí   B o   v ệ ả ề vài   suy   nghĩ   v   qu n   lý   môi

20

ườ ố môi tr ng, s  7, 2001. ườ ề ế tr ng trong n n kinh t ể    chuy n

21