TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HÓA HÀ NỘI
KHOA DI SẢN VĂN HÓA
VŨ THỊ NGÂN
TÌM HIỂU SƯU TẬP ĐỒ ĐỒNG THUỘC
VĂN HÓA ĐÔNG SƠN TRƯNG BÀY
TẠI BẢO TÀNG NHÂN HỌC
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
NGÀNH BẢO TÀNG HỌC
Mã số: 52320305
Người hướng dẫn: TS.NGUYỄN THỊ MINH LÝ
HÀ NỘI - 2015
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành bài khóa luận này tôi đã nhận được sự giúp đỡ của các
cán bộ công tác tại Bảo tàng Nhân học trong việc tìm tài liệu và tiếp cận hệ
thống trưng bày. Bên cạnh đó còn có sự giúp đỡ, hướng dẫn của Ts. Nguyễn
Thị Minh Lý giảng viên hướng dẫn. Tôi quyết định chọn đề tài “Tìm hiểu về
đồ đồng văn hóa Đông Sơn trưng bày tại Bảo tàng Nhân học” làm đề tài
khóa luận. Với những hiểu biết còn hạn chế tôi không tránh khỏi sự thiếu sót,
tôi rất mong nhận được sự góp ý, chỉ bảo của các nhà nghiên cứu cùng các
thầy cô, bạn bè.
Tôi xin chân thành cám ơn!
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1
1.Lý do chọn đề tài. ...................................................................................... 1
2.Mục đích nghiên cứu của khóa luận. ........................................................ 2
3.Đối tượng phạm vi nghiên cứu. ................................................................ 2
4.Phương pháp nghiên cứu. ......................................................................... 2
5.Đóng góp của khóa luận. ........................................................................... 3
6.Bố cục khóa luận. ...................................................................................... 3
CHƯƠNG 1. KHÁI QUÁT VỀ BẢO TÀNG NHÂN HỌC VÀ QUÁ
TRÌNH NGHIÊN CỨU VĂN HÓA ĐÔNG SƠN ....................................... 4
1.1.Sự hình thành và phát triển của Bảo tàng Nhân học. ........................... 4
1.2.Chức năng và nhiệm vụ của Bảo tàng Nhân học .................................. 4
1.2.1.Những chức năng chínhcủa bảo tàng .............................................. 4
1.2.2.Nhiệm vụ chính của Bảo tàng .......................................................... 5
1.3.Giới thiệu hệ thống trưng bày của Bảo tàng Nhân học. ....................... 6
1.3.1.Trưng bày thường xuyên: ................................................................. 6
1.3.2.Trưng bày đặc biệt. (trưng bày mở). ................................................. 8
1.3.3.Trưng bày chuyên đề. ....................................................................... 9
1.4.Thành tựu chính trong hoạt động của Bảo tàng. .................................. 9
CHƯƠNG 2. PHÂN LOẠI HIỆN VẬT VÀ GIÁ TRỊ SƯU TẬP HIỆN
VẬT ĐỒ ĐỒNG VĂN HÓA ĐÔNG SƠN TRƯNG BÀY TẠI BẢO TÀNG
NHÂN HỌC ................................................................................................ 12
2.1Quá trình phát hiện, nghiên cứu và phân bố văn hóa Đông Sơn. ....... 12
2.1.1Quá trình phát hiện và nghiên cứu. ................................................ 12
2.1.2Không gian phân bố của cư dân văn hóa Đông Sơn. ..................... 14
2.1.3 Sưu tập hiện vật đồng Văn hóa Đông Sơn bằng chứng vật chất của
Nhà nước Văn Lang – Âu Lạc. ............................................................... 17
2.2.Sưu tập hiện vật đồ đồng Văn hóa Đông Sơn trưng bày tại bảo tàng
Nhân học. .................................................................................................... 33
2.2.1.Khái niệm sưu tập – Sưu tập hiện vật Bảo tàng. ............................ 33
2.2.2.Nguyên tắc xây dựng sưu tập hiện vật Bảo tàng. ........................... 34
2.2.3.Sưu tập hiện vật đồ đồng văn hóa Đông Sơn trưng bày tại Bảo tàng
Nhân học. ................................................................................................ 36
2.3.Những giá trị đặc trưng của bộ sưu tập đồng văn hóa Đông Sơn trưng
bày tại bảo tàng Nhân học. ........................................................................ 58
2.3.1.Giá trị lịch sử. ................................................................................. 58
2.3.2.Giá trị văn hóa. ............................................................................... 59
2.3.3.Giá trị kỹ thuật. ............................................................................... 60
CHƯƠNG 3. VẤN ĐỀ BẢO TỒN VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ BỘ SƯU
TẬP ĐỒ ĐỒNG ĐÔNG SƠN TẠI BẢO TÀNG NHÂN HỌC ................ 63
3.1.Thực trạng vấn đề xây dựng, bảo quản và phát huy giá trị sưu tập đồ
đồng Văn hóa Đông Sơn trưng bày tại Bảo tàng Nhân học. .................... 63
3.1.1.Vấn đề xây dựng sưu tập. ............................................................... 63
3.1.2.Vấn đề bảo quản sưu tập ................................................................ 64
3.1.3.Vấn đề phát huy giá trị sưu tập. ..................................................... 65
3.2.Một số giải pháp nhằm xây dựng, bảo quản và phát huy giá trị Sưu
tập đồ đồng Văn hóa Đông Sơn trưng bày tại Bảo tàng Nhân học. ......... 65
3.2.1.Một số giải pháp xây dựng sưu tập. ................................................ 65
3.2.2.Một số giải pháp bảo quản sưu tập tại phòng trưng bày ................ 68
3.2.3 Một số giải pháp nhằm phát huy giá trị sưu tập đồ đồng Văn hóa
Đông Sơn trưng bày tại Bảo tàng Nhân học. .......................................... 70
KẾT LUẬN ................................................................................................. 74
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................... 76
PHỤ LỤC .................................................................................................... 79
1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài.
Văn hóa Đông Sơn không chỉ được biết đến là một nền văn hóa Khảo
cổ nổi tiếng, có vị trí và vai trò đặc biệt quan trọng trong lịch sử, văn hóa dân
tộc. Văn hóa Đông Sơn còn nổi tiếng bởi sự phát triển rực rỡ của các bộ sưu
tập đồng cực kỳ phong phú về số lượng, đa dạng về loại hình, có trình độ cao
về kỹ thuật chế tác và thẩm mỹ nghệ thuật. Có thể nói, mọi tinh hoa văn hóa
của người Việt cổ lúc bấy giờ đều tập trung vào thể hiện kiểu dáng và hoa văn
trên đồ đồng.
Ngoài ra, văn hóa Đông Sơn còn được coi là bằng chứng vật chất xác
thực nhất về thời kỳ dựng nước đầu tiên của dân tộc Việt Nam. Văn hóa Đông
Sơn trải dài từ biên giới phía Bắc đến Nam đèo Ngang, tỉnh Quảng Bình, tập
trung ở lưu vực ba con sông lớn: Sông Hồng, Sông Mã, Sông Cả, có niên đại
cách ngày nay từ 2000 đến 3000 năm. Từ lâu văn hóa Đông Sơn đã trở nên
nổi tiếng vì nó là một trong những nền văn hóa chứa đựng những giá trị nhiều
mặt, mà do đó văn hóa Đông Sơn đã được nhiều học giả của nhiều ngành
khoa học quan tâm và nghiên cứu.
Cho tới bây giờ, khi đời sống của nhân dân đang không ngừng được cải
thiện, đời sống vật chất được nâng cao, thì việc tìm hiểu, khai thác và bảo tồn
các giá trị văn hóa truyền thống càng trở thành nhiệm vụ cần thiết và quan
trọng. Chính vì vậy mà sưu tập hiện vật đồng Văn hóa Đông Sơn là nguồn sử
liệu vô cùng quý giá cho việc xác định giá trị lịch sử, văn hóa của nền văn hóa
nước ta thời tự lập nguyên khai. Đồng thời góp phần vào việc nghiên cứu, sưu
tầm, bảo quản, trưng bày và phát huy những giá trị của nền văn hóa này. Như
vậy, nghiên cứu sưu tập hiện vật đồng Văn hóa Đông Sơn là một việc làm có
ý nghĩa thiết thực.
Bảo tàng Nhân học đã sưu tập và trưng bày về loại hình văn hóa Đông
Sơn trong đó có rất nhiều tài liệu hiện vật quý báu, quan trọng, cung cấp cho
