BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ QUỐC PHÒNG
VIỆN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC Y DƯỢC LÂM SÀNG 108
--------------------------------------------------------
NGUYỄN TIẾN ĐÔNG
NGHIÊN CỨU KẾT QU PHẪU THUẬT
THAY VAN ĐỘNG MẠCH CHỦ QUA ĐƯỜNG
MỞ NGỰC NHỎ KHOANG LIÊN SƯỜN II
TRƯỚC PHẢI
Ngành/Chuyên ngnh: Ngoại khoa
M s: 9720104
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC
H Nội – 2025
1
Công trình được hoàn thành
tại Viện Nghiên cứu Khoa học Y Dược lâm sàng 108
Người hướng dẫn khoa học:
1. PGS.TS Nguyễn Sinh Hiền
2. TS Ngô Vi Hải
Phản biện:
1.
2.
3.
Luận án sẽ được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận án cấp Viện họp tại:
Viện Nghiên cứu Khoa học Y Dược Lâm sàng 108.
Vào hồi giờ ngày tháng năm 2025
Có thể tìm hiểu luận án tại:
1. Thư viện Quốc gia Việt Nam
2. Thư viện Viện NCKH Y Dược lâm sàng 108
2
Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
1. Đây là nghiên cứu đầu tiên ti Việt Nam đánh giá về mt s đặc
điểm liên quan đến k thut kết qu điu tr ca phu thut thay van
động mch ch qua đường m nh khoang liên sườn II trước phi. Lun
án đã đưa ra một s nhận định có ý nghĩa khoa học và giá tr thc tin:
- Đường kính vòng van đo bng ct lớp vi tính tương quan chặt
ch với kích thước van thc tế được thay th s dụng đ ước tính
c van nhân to trước m.
- Độ vôi hóa van động mch ch ln kèm theo đng mch ch lên
lch trái so vi b phải xương ức làm tăng thời gian kẹp động mch ch
và thi gian tuần hoàn ngoài cơ thể trong m.
- Mt s yếu t th ảnh hưởng đến thành công ca k thut là:
vòng van động mch ch nh, hp ti v trí din ni xoang ống đng
mch ch lên nằm sát xương ức.
2. Nghiên cứu đưa ra cải tiến k thut mi cắt xương n III
kiu hình chêm lấn vào xương ức, giúp tăng tính khả thi trong trin khai
k thut, quy trình chi tiết của phương pháp phẫu thut thay van
động mch ch qua đường m ngc nh khoang liên sườn II trước phi.
3. Nghiên cứu nêu được tính an toàn và hiu qu ca k thut thay
van động mch ch qua đường m ngc nh khoang liên sườn II trước
phi.
CẤU TRÚC LUẬN ÁN
Luận án gồm 139 trang, trong đó: đặt vấn đề 2 trang, tổng quan 39
trang; đối tượng và phương pháp nghiên cứu 32 trang, kết quả nghiên cứu
24 trang, bàn luận 39 trang, kết luận 2 trang, hạn chế của nghiên cứu 1
trang, kiến nghị 1 trang. Luận án có 39 bảng, 11 biểu đồ, 26 nh. Tài liệu
tham khảo gồm 155 tài liệu: 11 tài liệu tiếng Việt, 144 tài liệu tiếng Anh.
3
ĐẶT VẤN Đ
Bệnh van động mạch chủ bệnh van tim khá phổ biến. Bệnh có
xu ng tăng lên theo tui. Hiện tại, điều trị bằng phẫu thuật, trong đó
mổ thay van động mạch chủ vẫn là một phương pháp hiệu quả, phổ biến
được chỉ định cho những bệnh nhân tổn thương van động mạch chủ nặng
có triệu chứng.
Phẫu thuật ít xâm lấn ngày ng phát triển cho thấy nhiều ưu
điểm nổi bật. Trong các đường mổ ít xâm lấn, đường ngực trước phải, có
nhiều ưu điểm như tính thẩm mcao, giảm thời gian thở máy giảm
thời gian nằm viện sau mổ khi so sánh với kỹ thuật khác. Tuy nhiên kỹ
thuật này còn một số hạn chế độ khó khăn của kỹ thuật, thời gian mổ
kéo dài, tiêu chí lựa chọn bệnh nhân chặt chẽ hơn. Chính vậy, các
nghiên cứu hiện tại thường tập trung phân tích, đánh giá các yếu tố ảnh
hưởng tới thời gian phẫu thuật và một số tiêu chí liên quan đến chỉ định,
tính khả thi trong triển khai kỹ thuật.
Tại Việt Nam, tính tới thời điểm năm 2019, kỹ thuật mổ ít xâm lấn
qua đường mở ngực trước phải mới được triển khai hệ thống, thường quy
tại Bệnh viện tim Nội. Trước đó, kỹ thuật cũng đã được thực hiện
một số trung tâm nhưng mang tính thể nên số lượng còn hạn chế. Chính
vì vậy chưa có nhiều báo cáo về kỹ thuật này, đặc biệt là chưa có nghiên
cứu nào đánh giá đường mổ qua khoang liên sườn II trước phải.
Xuất phát từ các vấn đề thực tiễn trên thế giới tại Việt Nam,
chúng tôi tiến hành đề tài “Nghiên cứu kết quả phẫu thuật thay van
động mạch chủ qua đường mngực nhỏ khoang liên sườn II trước
phải” nhằm 2 mục tiêu:
1. Nhận xét đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng trước m và mt s
yếu t liên quan đến k thuật thay van động mch ch qua
đường m ngc nh khoang liên sườn II trước phi.
2. Đánh giá kết qu phu thuật thay van động mch ch qua
đường m ngc nh khoang liên ờn II trước phi ti Bnh
vin Tim Ni Bnh viện Trung ương Quân đội 108 t
tháng 10 năm 2019 đến tháng 8 năm 2023.
4
Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
1.1. Gii phu ng dng thành ngực v động mch ch
Thành ngực trước các mốc giải phẫu thường ứng dụng đường
giữa xương ức, đường cạnh ức phải đường giữa đòn phải. Van ĐMC
thường ở sau xương ức ở mức khoang liên sườn II-IV (Hình 1.1).
Hình 1.1. Các mốc giải phẫu, vị trí van ĐMC so với thành ngực
các khoang liên sườn. Nguồn: Sayeed R.A. (2007)
Góc giữa gốc ĐMC đường ra thất phải khoảng 40-60o, trong
khi đường nối điểm thấp nhất của diện bám lá van nằm trong mặt phẳng
nghiêng về bên phải 30◦ so với đường ngang. Hướng nghiêng này tạo điều
kiện thuận lợi cho việc tiếp cận van ĐMC khi đường mổ từ bên lồng ngực
phải.
ĐM ngực trong được tách trực tiếp từ mạch dưới đòn. mỗi bên,
ĐM chạy dọc theo bờ ngoài 2 bên xương ức, ch bờ xương ức khoảng
1cm. Đường mthành ngực trước sát xương ức để vào khoang màng phổi
thì phải cắt bó mạch ngực trong; chú ý xử tốt để tránh mất máu chảy
máu sau mổ.
1.2. Triu chng và chẩn đoán bệnh van động mch ch
Các triệu chứng cơ năng do bệnh lý van ĐMC gây ra cũng tương tự
với các bệnh van tim nói chung bao gồm đau ngực, ngất, giảm khnăng
gắng sức, chóng mặt hoặc khó thở.