
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ QUỐC PHÒNG
VIỆN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC Y DƯỢC LÂM SÀNG 108
--------------------------------------------------------
NGUYỄN TIẾN ĐÔNG
NGHIÊN CỨU KẾT QUẢ PHẪU THUẬT
THAY VAN ĐỘNG MẠCH CHỦ QUA ĐƯỜNG
MỞ NGỰC NHỎ KHOANG LIÊN SƯỜN II
TRƯỚC PHẢI
Ngành/Chuyên ngnh: Ngoại khoa
M s: 9720104
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC
H Nội – 2025

1
Công trình được hoàn thành
tại Viện Nghiên cứu Khoa học Y Dược lâm sàng 108
Người hướng dẫn khoa học:
1. PGS.TS Nguyễn Sinh Hiền
2. TS Ngô Vi Hải
Phản biện:
1.
2.
3.
Luận án sẽ được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận án cấp Viện họp tại:
Viện Nghiên cứu Khoa học Y Dược Lâm sàng 108.
Vào hồi giờ ngày tháng năm 2025
Có thể tìm hiểu luận án tại:
1. Thư viện Quốc gia Việt Nam
2. Thư viện Viện NCKH Y Dược lâm sàng 108

2
Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
1. Đây là nghiên cứu đầu tiên tại Việt Nam đánh giá về một số đặc
điểm liên quan đến kỹ thuật và kết quả điều trị của phẫu thuật thay van
động mạch chủ qua đường mổ nhỏ khoang liên sườn II trước phải. Luận
án đã đưa ra một số nhận định có ý nghĩa khoa học và giá trị thực tiễn:
- Đường kính vòng van đo bằng cắt lớp vi tính có tương quan chặt
chẽ với kích thước van thực tế được thay và có thể sử dụng để ước tính
cỡ van nhân tạo trước mổ.
- Độ vôi hóa van động mạch chủ lớn kèm theo động mạch chủ lên
lệch trái so với bờ phải xương ức làm tăng thời gian kẹp động mạch chủ
và thời gian tuần hoàn ngoài cơ thể trong mổ.
- Một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến thành công của kỹ thuật là:
vòng van động mạch chủ nhỏ, hẹp tại vị trí diện nối xoang ống và động
mạch chủ lên nằm sát xương ức.
2. Nghiên cứu đưa ra cải tiến kỹ thuật mới là cắt xương sườn III
kiểu hình chêm lấn vào xương ức, giúp tăng tính khả thi trong triển khai
kỹ thuật, và có quy trình chi tiết của phương pháp phẫu thuật thay van
động mạch chủ qua đường mở ngực nhỏ khoang liên sườn II trước phải.
3. Nghiên cứu nêu được tính an toàn và hiệu quả của kỹ thuật thay
van động mạch chủ qua đường mở ngực nhỏ khoang liên sườn II trước
phải.
CẤU TRÚC LUẬN ÁN
Luận án gồm 139 trang, trong đó: đặt vấn đề 2 trang, tổng quan 39
trang; đối tượng và phương pháp nghiên cứu 32 trang, kết quả nghiên cứu
24 trang, bàn luận 39 trang, kết luận 2 trang, hạn chế của nghiên cứu 1
trang, kiến nghị 1 trang. Luận án có 39 bảng, 11 biểu đồ, 26 hình. Tài liệu
tham khảo gồm 155 tài liệu: 11 tài liệu tiếng Việt, 144 tài liệu tiếng Anh.

3
ĐẶT VẤN ĐỀ
Bệnh van động mạch chủ là bệnh van tim khá phổ biến. Bệnh có
xu hướng tăng lên theo tuổi. Hiện tại, điều trị bằng phẫu thuật, trong đó
mổ thay van động mạch chủ vẫn là một phương pháp hiệu quả, phổ biến
được chỉ định cho những bệnh nhân tổn thương van động mạch chủ nặng
có triệu chứng.
Phẫu thuật ít xâm lấn ngày càng phát triển và cho thấy nhiều ưu
điểm nổi bật. Trong các đường mổ ít xâm lấn, đường ngực trước phải, có
nhiều ưu điểm như tính thẩm mỹ cao, giảm thời gian thở máy và giảm
thời gian nằm viện sau mổ khi so sánh với kỹ thuật khác. Tuy nhiên kỹ
thuật này còn một số hạn chế là độ khó khăn của kỹ thuật, thời gian mổ
kéo dài, tiêu chí lựa chọn bệnh nhân chặt chẽ hơn. Chính vì vậy, các
nghiên cứu hiện tại thường tập trung phân tích, đánh giá các yếu tố ảnh
hưởng tới thời gian phẫu thuật và một số tiêu chí liên quan đến chỉ định,
tính khả thi trong triển khai kỹ thuật.
Tại Việt Nam, tính tới thời điểm năm 2019, kỹ thuật mổ ít xâm lấn
qua đường mở ngực trước phải mới được triển khai hệ thống, thường quy
tại Bệnh viện tim Hà Nội. Trước đó, kỹ thuật cũng đã được thực hiện ở
một số trung tâm nhưng mang tính cá thể nên số lượng còn hạn chế. Chính
vì vậy chưa có nhiều báo cáo về kỹ thuật này, đặc biệt là chưa có nghiên
cứu nào đánh giá đường mổ qua khoang liên sườn II trước phải.
Xuất phát từ các vấn đề thực tiễn trên thế giới và tại Việt Nam,
chúng tôi tiến hành đề tài “Nghiên cứu kết quả phẫu thuật thay van
động mạch chủ qua đường mở ngực nhỏ khoang liên sườn II trước
phải” nhằm 2 mục tiêu:
1. Nhận xét đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng trước mổ và một số
yếu tố liên quan đến kỹ thuật thay van động mạch chủ qua
đường mở ngực nhỏ khoang liên sườn II trước phải.
2. Đánh giá kết quả phẫu thuật thay van động mạch chủ qua
đường mở ngực nhỏ khoang liên sườn II trước phải tại Bệnh
viện Tim Hà Nội và Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 từ
tháng 10 năm 2019 đến tháng 8 năm 2023.

4
Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
1.1. Giải phẫu ứng dụng thành ngực v động mạch chủ
Thành ngực trước có các mốc giải phẫu thường ứng dụng là đường
giữa xương ức, đường cạnh ức phải và đường giữa đòn phải. Van ĐMC
thường ở sau xương ức ở mức khoang liên sườn II-IV (Hình 1.1).
Hình 1.1. Các mốc giải phẫu, vị trí van ĐMC so với thành ngực và
các khoang liên sườn. Nguồn: Sayeed R.A. (2007)
Góc giữa gốc ĐMC và đường ra thất phải là khoảng 40-60o, trong
khi đường nối điểm thấp nhất của diện bám lá van nằm trong mặt phẳng
nghiêng về bên phải 30◦ so với đường ngang. Hướng nghiêng này tạo điều
kiện thuận lợi cho việc tiếp cận van ĐMC khi đường mổ từ bên lồng ngực
phải.
ĐM ngực trong được tách trực tiếp từ mạch dưới đòn. Ở mỗi bên,
ĐM chạy dọc theo bờ ngoài 2 bên xương ức, cách bờ xương ức khoảng
1cm. Đường mổ thành ngực trước sát xương ức để vào khoang màng phổi
thì phải cắt bó mạch ngực trong; chú ý xử lý tốt để tránh mất máu và chảy
máu sau mổ.
1.2. Triệu chứng và chẩn đoán bệnh van động mạch chủ
Các triệu chứng cơ năng do bệnh lý van ĐMC gây ra cũng tương tự
với các bệnh lý van tim nói chung bao gồm đau ngực, ngất, giảm khả năng
gắng sức, chóng mặt hoặc khó thở.