Trang trí trong kiến trúc truyền
thống
Lưỡng long triều nhật (lưỡng long chầu nguyệt) ( sử dụng và phát triển từ thời
Nguyễn về sau)
Rồng chầu hoa cúc, hoa hướng dương đều là các dạng của lưỡng long triều nhật ý
nghĩa cầu trời mưa, hình tròn có ngọn lửa tượng trưng cho sấm sét, nguồn nước, mang
đến mùa màng tươi tốt.. Hoa cúc và hoa hướng dương cũng được sử dụng tượng trưng
cho mặt trời.
H21. Mô típ lưỡng long triều Nhật trên bờ nóc
Cá hoá rồng: thường gặp thời Nho học thịnh đạt, thời Nguyễn
Gợi nhớ đến sự đỗ đạt trong các kỳ thi và được Vua phong chức tước. Ðây là một
minh chứng cho việc ảnh hưởng sâu sắc của trang trí đề tài Nho học vào Phật giáo.
H22. Cá hoá long bằng gốm thường gặp ở đình chùa miền Nam
Rồng hoá lá, rồng hoá cây...
Rồng thường thấy trong mô típ trang trí này là rồng hoá lá, rồng hoá cây hoặc cây
hoá rồng, dây lá hoá rồng.
H23. Mô típ rồng hoá cây
Ngư long hí thuỷ
Rồng và cá chép vờn nhau trong sóng nước
Mô típ trang trí khá phổ biến trong trang trí đình chùa Bắc Bộ
H24. Trang trí trên cốn
Phúc khánh, Phúc thọ, Ngũ phúc
Hình con dơi ngậm chiếng khánh có tua có nghĩa là hạnh phúc và sung sướng. Hình
con dơi kết hợp với chữ thọ biểu tượng cho sự hạnh phúc và trường thọ. Năm con dơi
trên mộtbức chạm, tượng trưng cho sự chúc tụng đầy đủ nhất.
H25. Trang trí ngũ phúc trên cánh cửa
Bát bảo
Gồm bầu, tháp bút, quạt vả, ống tiêu, giỏ hoa, cây kiếm, khánh, phất trần.
Là các trang trí mang tính chất Ðạo giáo, đôi lúc được sử dụng trong trang trí một
số công trình chùa chịu ảnh hưởng nhiều từ Trung Quốc như chùa Hoa, chùa người gốc
Hoa xây dựng...
H26. Kiếm và quạt trong trang trí chùa ông Bổn
Bát quả gồm đào, lựu, mận, lê, phật thủ, nho, bầu bí.
H27. Trang trí trên lan can chùa Vạn Niên - Tây Hồ - Hà Nội
Tứ quý gồm mai lan cúc trúc.
Thường gặp kết hợp mai điểu, mai hạc, lan điệp, cúc điệp, trúc tước, trúc yến hoặc
trúc hổ.
H28. Trang trí cúc điệp trên cánh cửa
Tứ thời gồm mai, sen, cúc, tùng.
Ðồ án trang trí là mai điểu, liên áp, cúc điệp, tùng lộc hay tùnghạc. Trong trang trí
chạm khắc các chi tiết kiến trúc như cửa võng, cánh cửa...
H29. Trang trí tùng hạc trên cánh cửa
Hoa sen kết hợp với hoa cúc: Thường gặp ở thời Lý
Tượng trưng cho âm dương giao hoà. Thường gặp ở trang trí diềm bia, chạm khắc trang
trí trên tháp cổ.
H30. Trang trí hoa văn tháp Phổ Minh
Mây trời, sóng nước : Thời Lý, Trần
thường gặp ở trang trí hoa văn tháp cổ, bệ tượng Phật thời Lý.
H31. Sóng nước trên chân bệ tượng chùa Phật Tích
