CÔNG TRÌNH DỰ THI
GIẢI THƯỞNG “SINH VIÊN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC”
Năm: 2008
Tên công trình:
TỪ CHIA TÀI SẢN CHUNG ĐẾN
THỎA THUẬN VỀ TÀI SẢN CỦA VỢ CHỒNG
TRONG THỜI KÌ HÔN NHÂN
Thuộc chuyên ngành:
LUẬT HÔN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI
CÔNG TRÌNH DỰ THI
GIẢI THƯỞNG “SINH VIÊN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC”
NĂM: 2008
Tên công trình:
TỪ CHIA TÀI SẢN CHUNG ĐẾN
THỎA THUẬN VỀ TÀI SẢN CỦA VỢ CHỒNG
TRONG THỜI KÌ HÔN NHÂN
Thuộc nhóm chuyên ngành khoa học: XH2b.
Họ và tên sinh viên: Phạm Thị Linh Nhâm Nam, Nữ: Nữ
Dân tộc: Kinh
Lớp: Dân sự 31B Năm thứ: 2/ Số năm đào tạo: 3.5
Khoa: Luật Dân sự
Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Văn Cừ
- 1 -
MỤC LỤC
Nội dung trang
MỤC LỤC 01
LỜI MỞ ĐẦU 03
Chương 1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ CHIA TÀI SẢN
CHUNG TRONG THỜI KÌ HÔN NHÂN
1.1. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM, VAI TRÒ, ÝNGHĨA 05
1.1.1. Các khái niệm cơ bản 05
1.1.2. Đặc điểm của việc chia tài sản chung trong thời kì 06
hôn nhân
1.1.3. Vai trò, ý nghĩa của việc chia tài sản chung trong 07
thời kì hôn nhân
1.2. KHÁI QUÁT VỀ CHIA TÀI SẢN CHUNG TRONG THỜI KÌ 08
HÔN NHÂN THEO QUI ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VIỆT NAM
QUA CÁC THỜI KÌ
1.2.1. Chia tài sản chung trong thời kì hôn nhân trong 08
Luật Hôn nhân và Gia đình năm 1986
1.2.2. Chia tài sản chung trong Luật Hôn nhân và Gia đình 10
năm 2000
1.3. MỘT SỐ CHẾ ĐỊNH TƯƠNG TỰ TRONG PHÁP LUẬT 10
MỘT SỐ NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI
1.3.1. Chế định chia tài sản vợ chồng trong thời kì hôn nhân 11
Theo Bộ luật dân sự và thương mại Thái Lan
1.3.2. Một loại hậu hôn ước (postnuptial agreement) ở Hoa Kì 12
1.3.3. Qui ước về tài sản trong Luật Hôn nhân của Cộng hòa 13
nhân dân Trung Hoa năm 2001
Chương 2 QUI ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT HIỆN HÀNH VỀ CHIA TÀI SẢN
CHUNG TRONG THỜI KÌ HÔN NHÂN
2.1. TÀI SẢN CHIA 15
2.1.1. Tài sản chung theo qui định của pháp luật 15
2.1.2. Nguyên tắc của việc qui định tài sản chung 22
2.2. NGƯỜI YÊU CẦU CHIA 24
- 2 -
2.3. ĐIỀU KIỆN CHIA 25
2.3.1. Đầu tư kinh doanh riêng 25
2.3.2. Thực hiện nghĩa vụ dân sự riêng 26
2.3.3 Lí do chính đáng khác 27
2.4. CÁCH THỨC CHIA 27
2.5. HÌNH THỨC CHIA VÀ HIỆU LỰC 28
2.5.1. Thỏa thuận bằng văn bản của vợ chồng 28
2.5.2. Quyết định của tòa án 29
2.6. HẬU QUẢ PHÁP LÍ VỀ TÀI SẢN CỦA VIỆC CHIA 29
2.7. VIỆC KHÔI PHỤC CHẾ ĐỘ TÀI SẢN CHUNG CỦA VỢ CHỒNG 31
Chương 3 VẤN ĐỀ THỎA THUẬN VỀ TÀI SẢN CỦA VỢ CHỒNG
TRONG THỜI KÌ HÔN NHÂN THEO PHÁP LUẬT VIỆT NAM
3.1. THỎA THUẬN NHẬP TÀI SẢN RIÊNG CỦA MỘT BÊN 32
VỢ HOẶC CHỒNG VÀO TÀI SẢN CHUNG
3.2. THỎA THUẬN CHIA TÀI SẢN CHUNG CỦA VỢ CHỒNG 33
TRONG THỜI KÌ HÔN NHÂN
3.2.1. Những ý kiến về sự hợp lí và hợp pháp của các 33
qui định về chia tài sản chung trong thời kì hôn nhân
3.2.2. Hạn chế về mặt xã hội của việc chia tài sản chung 37
3.3. THỎA THUẬN VỀ TÀI SẢN CỦA VỢ CHỒNG TRONG 38
THỜI KÌ HÔN NHÂN
3.3.1. Nội dung và hình thức 38
3.3.2. Tính hợp pháp 40
3.3.3. Tính hợp lí 42
3.3.4. Kiến nghị của người viết 44
LỜI KẾT 45
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 47
Phụ lục 50
- 3 -
LỜI MỞ ĐẦU
Hai người nam nữ khi chưa bước vào hôn nhân, họ là những người có tài
sản riêng, hoàn toàn tự do trong việc định đoạt tài sản của mình. Khi bước vào
hôn nhân, điều đó đã khác.
Trong thời kì hôn nhân, hai người phải ràng buộc với nhau bởi rất nhiều
bổn phận, nghĩa vụ và quyền lợi. Lợi ích của họ vì thế đã hòa làm một để trở
thành một thứ có tên là lợi ích gia đình. Thời trước, khi xác lập, thay đổi,
chấm dứt một giao dịch, họ chỉ nhân danh lợi ích gia đình. Tài sản chung là
thứ cần có để tạo điều kiện cho việc nhân danh lợi ích gia đình khi tham gia
các giao dịch. Suy cho cùng, tài sản chung hay là tài sản riêng của vợ, chồng
cũng phải được khai thác để nhằm bảo đảm cho sự tồn tại, duy trì và phát
triển của gia đình. Ngày nay, trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa, diện mạo của gia đình đã thay đổi đáng kể, chức năng kinh tế của
gia đình đã chuyển từ sản xuất sang tiêu dùng. Cùng với điều đó việc mỗi
người có đủ tài sản riêng để đặt cơ sở vật chất cho các hoạt động nghề nghiệp
và các giao dịch do mình thực hiện không phụ thuộc nhiều vào người còn lại
là rất cần thiết. Qui định về chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kì hôn
nhân là một giải pháp cho vấn đề đó trong bối cảnh chế độ tài sản của vợ
chồng trong Luật Hôn nhân và Gia đình hiện nay là chế độ cộng đồng tạo sản.
Theo thời gian gần đây, số lượng án phải giải quyết về chia tài sản chung
của vợ chồng trong thời kì hôn nhân trong cả nước đang có chiều hướng gia
tăng: năm 2004 là 159 vụ, năm 2005 là 398 vụ, năm 2006 là 404 vụ, năm
2007 là 452 vụ*. Qui định về chia tài sản chung trong thời kì hôn nhân tại
Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2000 đã cụ thể hơn so với Luật Hôn nhân và
Gia đình năm 1986 song vẫn tồn tại nhiều vấn đề cần có quan điểm thống
nhất về lí luận cũng như thực tiễn xét xử. Hơn nữa còn có một vấn đề là việc
chia tài sản chung trong thời kì hôn nhân thường được coi là đi kèm với
những mâu thuẫn về tình cảm của vợ chồng, vì thế mọi người nghĩ chia tài
* Theo thống kê xét xử sơ thẩm các vụ án hôn nhân và gia đình (thống kê theo báo cáo của các tòa sơ thẩm
trong cả nước) - tài liệu từ Vụ Thống kê tổng hợp - Tòa án nhân dân tối cao.
