XÔNG KHÓI THUỐC CỔ TRUYỀN
1. ĐI CƯƠNG
Xông khói thuốc cổ truyền là dùng khói thuốc trực tiếp tác động vào vùng bị
bệnh, nhằm điều hoà kinh mạch, hành khí, hoạt huyết, khu tà.
2. CHỈ ĐỊNH
- Các bệnh ngoài da.
- Trĩ, bí tiểu tiện.
- Trĩ mũi, viêm mũi, viêm xoang, đau mắt đỏ.
- Đau nhức cơ xương khớp, ...
3. CHỐNG CHỈ ĐỊNH
- Các trường hợp cấp cứu.
* Thận trọng: người bệnh có bệnh mạn tính đường hô hấp: hen phế quản,
bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, …
4. CHUẨN BỊ
4.1. Người thực hiện:
Bác sĩ, y sĩ, lương y, kỹ thuật viên, điều dưỡng được đào tạo về y học cổ
truyền có chứng chỉ hành nghề khám chữa bệnh theo quy định của luật Khám bệnh,
chữa bệnh.
4.2. Trang thiết bị
- Bát / nồi, xô, chậu, than củi (01 bộ tùy theo bệnh lý).
- Thuốc xông tùy theo bệnh, có dạng thuốc thích hợp.
- Phễu bằng giấy, gạc/ga y tế, … để dẫn khói thuốc tỏa vào nơi xông (ví dụ:
chân, tay, kẽ ngón tay, chân, mũi, ...).
4.3. Thầy thuốc, người bệnh
- Thầy thuốc giải thích mục đích và cách xông khói để người bệnh yên tâm
hợp tác.
- Người bệnh được nằm, ngồi ở tư thế thoải mái, phù hợp với điều trị.
- Mặc quần áo rộng rãi, dễ bộc lộ vùng trị liệu.
5. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
5.1. Thủ thuật
- Người bệnh bộc lộ vùng trị liệu.
- Thầy thuốc:
+ Xác định vị trí cần xông để chọn tư thế thích hợp cho người bệnh.
+ Đặt nồi / bát than hồng vào vị trí phù hợp.
+ Lấy thuốc lượng đủ dùng đặt vào lò than hồng để đốt lấy khói.
- Người bệnh: ở tư thế thích hợp, tự đặt vị trí xông vào đúng chỗ khói bốc lên,
hoặc chụp phễu lên miệng bát, chóp phễu hướng vào vị trí cần xông khói.
- Nếu xông thuốc vùng tay chân phải dùng gạc/ga y tế phủ kín trên vùng trị
liệu, tránh hít phải khói thuốc.
5.2. Liệu trình
- Thời gian xông khoảng 10 - 15 phút.
- Tuỳ theo tình trạng bệnh lý, thầy thuốc có thể chỉ định xông 1 - 2 lần / ngày,
01 liệu trình 7 - 10 ngày, có thể thực hiện nhiều liệu trình liên tục.
6. THEO DÕI VÀ XỬ TRÍ TAI BIẾN
6.1. Theo dõi
Thầy thuốc theo dõi những thay đổi của các triệu chứng: bỏng; sặc, ngạt khí.
6.2. X tr tai biến
- Tại chỗ: bỏng xử trí tùy theo mức độ bỏng.
- Toàn thân: sặc, ngạt khi hít phải khói thuốc: đưa người bệnh ra phòng
thoáng khí, có thể thở oxy (nếu cần).