Xuân về tỏa sắc đỗ quyên
Là người Lào Cai, gắn bó, lăn lộn với miền nắng gió biên thùy đã nhiều năm. Chủ
nhật nào tôi cũng có mặt ở Sa Pa, bởi bà con, họ hàng chiếm đến hơn phần nửa cái
thị trấn bồng bềnh mây trôi này. Ngẩng đầu lên đập vào mắt là chạm Panxiphăng
hùng vỹ. Ngó xuống là gặp thung lũng Mường Hoa lập lờ, huyền ảo. Ngước qua là
núi Hàm Rồng huyền thoại, đẹp đến ngẩn ngơ.
Đến cả con dốc thoai thoải đổ dài, ngập tràn hai bên là hoa cẩm tú cầu, đường vào
nhà em, tôi còn quen chân, thuộc lối đến từng bậc đá. Vậy mà chưa có gì níu kéo
tôi đến ngẩn ngơ bằng mùa hoa đỗ quyên nở! Cứ mỗi độ Tết đến, xuân về là tôi lại
háo hức vượt ngàn lên mái nhà Đông Dương ngắm đỗ quyên.
Khó mà diễn tả sao cho hết về vẻ đẹp của loài hoa này. Nó rờ rỡ nở chan hòa giữa
mây núi, nó hút hồn đến ngây dại giữa nắng đầu xuân ngờm ngợp. Nó dập dìu
buông thả, lả lơi, tinh khiết lúc ban mai như tiên nữ giáng trần. Nó nghiêng ngả
đằm thắm, đôn hậu và khiêm nhường khi hoàng hôn nhuộm tím.
Chả vậy mà khách thập phương cứ độ ấy lại lũ lượt rủ nhau thượng sơn chiêm
ngưỡng. Họ đến với đỗ quyên như một tín đồ cuồng đạo, đến một lần rồi lại lần
nữa, lần nữa. Với một lòng nhiệt huyết ngưỡng vọng, còn biết hoa đỗ quyên nở vào
tháng nào, đỗ quyên có bao nhiêu loài, khu vực nào của rừng quốc gia Hoàng Liên
là tập trung nhiều quyên đẹp. Rồi biết cả khoảnh khắc nào ngắm đỗ quyên nở là
nên thơ nhất. Vanh vách cứ như "ma xó" rừng Hoàng Liên đến kiểm lâm ở Trạm
Tôn có khi cũng phải chào thua.
Hôm rồi bạn tôi thủ thỉ: Năm nay đỗ quyên nở đẹp mê hồn! Thế là tôi lại hăm hở
ba lô "súng ống"* cùng mấy người bạn nhiếp ảnh gia Thành phố Hồ Chí Minh
còng mình băng đèo vượt núi, chinh phục Panxiphăng ngắm quyên nở. Cái thú
chơi nào cũng công phu, cực nhọc nhưng thú đam mê, khám phá rừng già Hoàng
Liên, ngắm đỗ quyên nở lúc bình minh trong cái giá buốt thì trên đời này chắc có
lẽ đây là thú chơi cực nhọc, phiêu lưu, mạo hiểm hơn cả. Song lại cho mình cái
cảm nhận sung sướng, tự hào, hãnh diện và đáng khâm phục hơn. Chả vậy mà sau
mỗi chuyến thưởng lãm về là tôi lại bàng hoàng tâm thức về loài hoa hoang dại đó.
Rồi không biết sẽ ám ảnh ngây ngất mê dại đến bao giờ?
Hầu như bốn mùa, Hoàng Liên Sơn đều ngập tràn trong muôn sắc. Dù trong tất cả
các loài hoa ở rừng Hoàng Liên, Sa Pa có rờ rỡ, ngan ngát đến mức nào thì cũng
thua nàng đỗ quyên. Thua bởi tính phổ cập đặc trưng không đâu có. Thua bởi tính
vượt trội thắm sắc đa màu. Thua bởi những nét tinh túy, chỉn chu. Khi Tết đến,
xuân về nắng vàng hé rạng xua tan băng giá lạnh lùng. Cả cánh rừng như bừng
thức tươi tắn dưới nắng xuân. Thời điểm ấy cũng là lúc các dòng khe, con suối
bừng thức miệt mài tấu những bản Sô Nát mùa xuân mênh mang. Hòa trong tiếng
râm ran của muôn loài hoa lá hân hoan tràn trề một mùa mãn khai dâng hương, đua
sắc.
Đỗ quyên có tới bốn chi với hơn hai chục loài khác nhau, đỏ, hồng, tím, trắng. Hoa
nở rộ vào khoảng sau Tết Âm lịch kéo dài hết cả ba tháng mùa xuân. Có thể nói đỗ
quyên là chúa tể, là nữ hoàng của các loài hoa xứ rừng Hoàng Liên nơi mái nhà
Đông Dương này. Loài hoa thống lĩnh, chủ đạo nhưng lại khiêm nhường dung dị.
Xôm tụ, đặc trưng với số lượng lớn, tạo nên một vương quốc hoa đỗ quyên lớn
nhất Việt Nam.
Thử hỏi một ngày nào đấy rừng Hoàng Liên không còn bóng dáng của hoa đỗ
quyên khi xuân về, không còn những sắc đỗ quyên rực rỡ dâng hiến hết mình, bả lả
bên suối, không còn những đụm hoa gờm gợm thắm đỏ như thắp lửa trên cái màu
xanh ngát của đại ngàn, không còn nụ đỗ quyên bẽn lẽn, e ấp bên suối? Chắc tấm
áo thổ cẩm rừng Hoàng Liên sẽ không còn đa sắc mời gọi nữa. Có lẽ lòng lữ khách
sẽ hoang hoải, thắc thỏm nhiều lắm.