Bảo vệ giấc ngủ của người cao
tuổi
Đối với người cao tuổi (NCT) thì giấc ngủ là vô cùng quan trọng. Khi bị
mất ngủ sẽ kèm theo nhiều điều bất lợi đối với họ.
Ngủ không ngon, giấc ngủ chập chờn hoặc thời gian ngủ ngắn ở NCT có
thể gọi là hiện tượng mất ngủ. Mất ngủ ở NCT là một rối loạn thường
hay bắt gặp với rất nhiều nguyên nhân khác nhau. Nguyên nhân gây mất
ngủ ở NCT có thể phân ra mấy loại sau đây: mất ngủ do tuổi cao, các
chức năng của con người bình thường bị suy giảm một cách đáng kể;
mất ngủ do bệnh lý; mất ngủ do ảnh hưởng xấu của môi trường hoặc
thay đổi môi trường đột ngột đang sinh sống; mất ngủ do chế độ sinh
hoạt, ăn, uống không điều độ và mất ngủ do dùng một số thuốc để điều
trị một số bệnh nào đó. Các nguyên nhân vừa nêu có thể là đơn độc
nhưng có thể là có sự kết hợp của hai hay nhiều nguyên nhân lại với
nhau.
Mất ngủ do chức năng của cơ thể bị suy giảm
Đây là một nguyên nhân mà có thể nói rất khó tránh khỏi. Tuổi tác càng
cao thì mọi chức năng của cơ thể đều bị suy giảm, trong đó chức năng
của hệ thần kinh trung ương là rất nhạy cảm. Tế bào thần kinh trung
ương của con người kể từ lúc phôi thai phát triển cho đến khoảng tuổi 25
là hoàn chỉnh. Sau lứa tuổi này thì mỗi ngày có khoảng 3.000 tế bào nơ-
ron thần kinh bị hủy hoại và như vậy ngoài ảnh hưởng đến các chức
năng khác thì giấc ngủ của NCT cũng không thể không bị ảnh hưởng.
Mất ngủ do bệnh tật
Có rất nhiều loại bệnh làm ảnh hưởng đến giấc ngủ của NCT, loại hay
gặp nhất là đau nhức xương khớp (thoái hóa khớp, bệnh gút…). Bệnh
đau nhức xương khớp có thể biểu hiện cả ngày lẫn đêm nhưng hay gặp
nhất vẫn là ban đêm làm cho giấc ngủ không sâu, chập chờn và nhiều
khi đau nhức không thể ngủ được, nhất là khi thay đổi thời tiết.
Bệnh về tim mạch: hay gặp nhất là bệnh tăng huyết áp, thiếu máu cơ tim
(thiểu năng mạch vành) làm cho NCT hay bị đau tức ngực, khó chịu và
nhiều khi còn tỏ ra lo lắng làm ảnh hưởng rất nhiều đến giấc ngủ.
Bệnh về đường hô hấp: NCT hay gặp một số bệnh về đường hô hấp nhất
là bệnh giãn phế quản, hen phế quản… gây ho nhiều, khó ngủ được. Các
bệnh này thường xuất hiện nặng về ban đêm, nhất là lúc có áp thấp nhiệt
đới, gió mùa đông bắc, ẩm ướt...
Các bệnh về đường tiêu hóa: bệnh đường tiêu hóa ảnh hưởng nhiều nhất
đến giấc ngủ là bệnh về dạ dày và bệnh viêm đại tràng mạn tính. NCT
nếu mắc một trong 2 bệnh này thì ảnh hưởng rất lớn đến giấc ngủ, nhiều
người bị đau suốt đêm không thể nào chợp mắt được.
Các bệnh về tiết niệu, tiền liệt tuyến, đái tháo đường cũng là một trong
các tác nhân làm cho người cao tuổi mất ngủ. Các bệnh về đường tiết
niệu hay gặp ở NCT là u xơ tiền liệt tuyến, đái tháo đường, sỏi tiết niệu
(sỏi thận, bàng quang, niệu quản, niệu đạo), thường hay đi tiểu đêm gây
mất ngủ hoặc giấc ngủ không sâu, không ngon.
Mất ngủ do ảnh hưởng xấu của môi trường đang sinh sống
Môi trường sống có tác dụng rất lớn đến đời sống con người. Môi trường
trong sạch, không bụi bặm, ít tiếng ồn góp phần đáng kể trong cuộc sống
của NCT, làm cho NCT sống khỏe mạnh, vui vẻ và luôn làm được
những việc có ích cho bản thân, gia đình và cộng đồng. Tuy vậy, có một
số yếu tố hay gặp như: nhà chật chội, đông người, nhiều tiếng ồn ào, mất
vệ sinh… làm cho NCT rất khó ngủ.
Mất ngủ do ăn, uống không điều độ
NCT nếu ăn, uống điều độ thì ngoài việc đảm bảo cho sức khỏe tốt còn
có tác dụng rất hữu ích trong giấc ngủ làm cho giấc ngủ ngon, sâu dẫn
đến tinh thần luôn được sảng khoái, hồ hởi, phấn chấn và sống một cuộc
sống lạc quan hơn. Nếu ăn uống quá no, uống nhiều nước trước khi đi
ngủ hoặc uống nhiều bia, rượu; ăn nhiều chất kích thích thì ảnh hưởng
xấu không nhỏ đến giấc ngủ.
NCT nên làm gì để ngủ tốt?
Tùy theo từng hoàn cảnh của từng cá thể mà tự điều chỉnh một cách hài
hòa để làm sao cho giấc ngủ tốt. Hầu hết NCT đều có sổ khám bệnh, vì
vậy nên đi khám bệnh định kỳ để biết được tình trạng sức khỏe của
mình. Qua việc khám bệnh, bác sĩ sẽ cho biết tình trạng sức khỏe hiện
tại và có nhiều lời khuyên bổ ích. Khi phát hiện có bệnh, đặc biệt là bệnh
mạn tính, phải tuyệt đối tuân theo chỉ định và tư vấn của bác sĩ, không tự
tiện mua thuốc hoặc nghe theo lời mách bảo của bạn bè để tự điều trị
(bởi vì cả thuốc Tây y lẫn Đông y ngoài tác dụng chính còn vô số tác
dụng phụ, trong đó có nhiều loại ảnh hưởng đến giấc ngủ).