Bài 5 Tìm hiểu hoạt động của tim ếch

Chia sẻ: Tran Duc Thang Duc Thang | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

675
lượt xem 33
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tim co giãn nhịp nhàng đều đặn theo chu kỳ. Mỗi chu kì hoạt động của tim bất đầu từ pha tâm nhĩ co, tiếp đó là pha tâm thất co và cuối cùng là pha giãn chung (cả tâm nhĩ và tâm thất cùng giãn). Tiếp đó lại bắt đầu một chu kì mới bằng pha tâm nhĩ co. Hoạt động co giãn của tim có thể theo dõi bằng hệ thống cần ghi hoặc ghi lại đồ thị trên trụ ghi

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài 5 Tìm hiểu hoạt động của tim ếch

̀ ̉ ̣ ̣ ̉ ́ Bài 5. TIM HIÊU HOAT ĐÔNG CUA TIM ÊCH I. MỤC TIÊU ́ ́ ̣ ̣ ̀ ̣́ ̉ ̣ 1. Quan sat tim êch hoat đông theo chu ki, phân biêt cac pha cua môt chu kì tim. 2. Tim và kich thich dây thân kinh giao cam – đối giao cam để hiêu ̀ ́ ́ ̀ ̉ ̉ ̉ cơ chế điêu hoa thân kinh đôi với hoat đông cua tim. ̀ ̀ ̀ ́ ̣ ̣ ̉ 3. Thây được tac đông cua adrenalin lên hoat đông cua tim để hiêu ́ ́ ̣ ̉ ̣ ̣ ̉ ̉ cơ chế điêu hoa thể dich đôi với hoat đông cua tim. ̀ ̀ ̣ ́ ̣ ̣ ̉ II. CƠ SỞ KHOA HỌC Tim co gian nhip nhang đêu đăn theo chu ki. Môi chu kì hoat đông ̃ ̣ ̀ ̀ ̣ ̀ ̃ ̣ ̣ cua tim băt đâu từ pha tâm nhĩ co, tiêp đó là pha tâm thât co va ̀ cuôi cung ̉ ́ ̀ ́ ́ ́ ̀ là pha gian chung (cả tâm nhĩ và tâm thât cung gian). Tiêp đó lai băt đâu ̃ ́ ̀ ̃ ́ ̣ ́ ̀ môt chu kì tim mới băng pha tâm nhĩ co. Hoat đông co gian cua tim có thê ̉ ̣ ̀ ̣ ̣ ̃ ̉ theo doi băng hệ thông cân ghi hoăc ghi lai đồ thị trên trụ ghi. ̃̀ ́ ̀ ̣ ̣ Sự co gian nhip nhang đêu đăn theo chu kì cua tim là do hoat đông ̃ ̣ ̀ ̀ ̣ ̉ ̣ ̣ cua hệ dân truyên tim (bao gôm nut xoang nhi, nut nhĩ thât, bó His và ̉ ̃ ̀ ̀ ́ ̃ ́ ́ mang Puôc-kin). Tuy nhiên hoat đông cua tim được điêu hoa bởi thân ̣ ́ ̣ ̣ ̉ ̀ ̀ ̀ kinh và thể dich. Hệ thân kinh sinh dưỡng và tuyên nôi tiêt tiêt ra ̣ ̀ ́ ̣ ́ ́ hoocmôn có thể lam tăng hay giam nhip và lực co tim. ́ ̀ ̉ ̣ Có hai đôi dây thân kinh (xuât phat từ trung ương thân kinh) chi phôi ̀ ́ ́ ̀ ́ hoat đông cua tim là đôi dây thân kinh giao cam và đôi dây thân kinh đôi ̣ ̣ ̉ ̀ ̉ ̀ ́ giao cam (dây thân kinh nao số X). Ở môi phia cua tim (trai hoăc phai) ̉ ̀ ̃ ̃ ́ ̉ ́ ̣ ̉ đêu có môt dây thân kinh giao cam và môt dây đôi giao cam. Dây thân ̀ ̣ ̀ ̉ ̣ ́ ̉ ̀ kinh giao cam có sợi trước hach ngăn và sợi sau hach dai, dây thân kinh ̉ ̣ ́ ̣ ̀ ̀ đôi giao cam có sợi trước hach (có bao mielin) dai và sợi sau hach ngăn. ́ ̉ ̣ ̀ ̣ ́ Riêng ở êch, dây thân kinh cam và đôi giao cam ở môi phia (trai hoăc ́ ̀ ̉ ́ ̉ ̃ ́ ́ ̣ phai) cua tim nhâp lai lam môt tao thanh dây thân kinh hôn hợp (dây thân ̉ ̉ ̣ ̣̀ ̣̣ ̀ ̀ ̃ ̀ kinh giao cam-đôi giao cam). Như vây có môt đôi dây thân kinh hôn hợp ̉ ́ ̉ ̣ ̣ ̀ ̃ chi phôi hoat đông cua tim. Trong môi dây thân kinh hôn hợp có cả sợi ́ ̣ ̣ ̉ ̃ ̀ ̃ thân kinh giao cam và sợi đôi giao cam. ̀ ̉ ́ ̉
Xung thân kinh từ trung ương thân kinh đi theo dây thân kinh giao ̀ ̀ ̀ cam đên tim lam tim đâp nhanh và manh lên, ngược lai xung thân kinh t ừ ̉ ́ ̀ ̣ ̣ ̣ ̀ trung ương thân kinh đi theo dây thân kinh nao số X đên tim lam tim đâp ̀ ̀ ̃ ́ ̀ ̣ châm lai và yêu đi. ̣ ̣ ́ Adrenalin do phân tuy tuyên thượng thân tiêt ra tac dung lên tim ̀ ̉ ́ ̣ ́ ́ ̣ tương tự như tac đông cua dây giao cam, lam tim đâp nhanh và manh lên. ́ ̣ ̉ ̉ ̀ ̣ ̣ III. THIẾT BỊ – HÓA CHẤT- MẪU VẬT ́ Êch. - Dung cụ mổ (keo, dao mô, panh, kim choc tuy) ̣ ́ ̉ ̣̉ - ̉ ́ Khay mô, kim găm êch - Bông thâm nước, moc thuy tinh. ́ ́ ̉ - Kep tim có buôc môt đoan chi. ̣ ̣ ̣ ̣ ̉ - Hệ thông cân ghi hoăc may ghi đồ thị (trụ ghi, giá treo, giây ghi, ́ ̀ ̣ ́ ́ - ́ but ghi) ́ ́ ́ ̣ ̀ ̣ May kich thich điên, nguôn điên 6 vôn. - Dung dich sinh lí Rinhgơ dung cho đông vât biên nhiêt (Cach ̣ ̀ ̣ ̣ ́ ̣ ́ - pha: 0,6g NaCl + 0,02g KCl + 0,02g CaCl 2 + 0,02g NaHCO3 + 100ml nước cât). Có thể thay dung dich sinh lí băng nước muôi sinh lí (cach ́ ̣ ̀ ́ ́ pha: 0,66g NaCl + 100ml nước cât). ́ ̣ ̣ Dung dich adrenalin 1/100 000 hoăc 1/50 000. - IV. TIẾN HÀNH THÍ NGHIỆM ́ ̣ ̣ ̉ ́ Quan sat hoat đông cua tim êch 1. Phá huy tuy sông để lam êch bât đông. Cach phá tuy sông (hinh ̉ ̉ ́ ̀ ́ ́ ̣ ́ ̉ ́ ̀ 1): Câm êch băng tay trai, để măt lưng lên trên. Tim nơi tiêp giap gi ữa ̀ ́ ̀ ́ ̣ ̀ ́ ́ xương sông và hôp so, đó là chỗ lom năm ở đinh cua tam giac đêu có đay ́ ̣ ̣ ̃ ̀ ̉ ̉ ́ ̀ ́ là đường nôi giữa hai măt êch. Ân manh kim choc tuy xuông chỗ lom và ́ ́́ ́ ̣ ̣ ̉ ́ ̃ đâm sâu xuông tuy sông, Nêu mui kim cham đung tuy sông thì êch sẽ có ́ ̉ ́ ́ ̃ ̣ ́ ̉ ́ ́ phan ứng lây hai chi trước che măt. Nghiêng can kim choc tuy về phia ̉ ́ ̣ ́ ̣ ̉ ́ đâu, chiêu dai kim thăng hang với côt sông và điêu chinh mui kim đâm sâu ̀ ̀ ̀ ̉ ̀ ̣́ ̀ ̉ ̃ vao ông tuy xương sông để phá tuy sông. Nêu phá đung tuy thì hai chân ̀́ ̉ ́ ̉ ́ ́ ́ ̉ ếch sẽ duôi thăng ra. ̃ ̉
Hinh 1. Phá huy tuy sông êch ̀ ̉̉ ́ ́ Ghim êch năm ngửa trên khay mổ và mổ lộ tim băng cach dung panh ́ ̀ ̀ ́ ̀ và keo căt bỏ môt manh da ngực hinh tam giac (có đinh là mom xương ức ́ ́ ̣ ̉ ̀ ́ ̉ ̉ và đay là đường nôi hai khớp vai). Tiêp đó dung panh kep vao mom sun ́ ́ ́ ̀ ̣ ̀ ̉ ̣ xương ức, nhâc thanh trước lông ngực lên và căt bỏ đi môt manh lông ́ ̀ ̀ ́ ̣ ̉ ̀ ngực theo hinh tam giac như đã căt ở da trước đo, thây tim lộ rõ trong ̀ ́ ́ ́ ́ xoang bao tim. Keo hai chi trước sang hai bên và ghim lai đê ̉ vêt mô ̉ rông ́ ̣ ́ ̣ hơn ra. Dung panh kep nâng mang bao tim lên và dung keo căt đứt mang ̀ ̣ ̀ ̀ ́ ́ ̀ bao tim. Như vây tim đã được bôc lộ hoan toan. ̣ ̣ ̀ ̀ Quan sat trinh tự hoat đông cua tâm nhĩ và tâm thât, xac đinh cac pha ́̀ ̣ ̣ ̉ ́ ̣́ ́ co tim. Dung kep tim kep vao mom tim và măc lên hệ thông khuêch đai để ̀ ̣ ̣ ̀ ̉ ́ ́ ́ ̣ theo roi hoat đông tim phan anh trên hoat đông cua cân ghi. Tiêp đó đêm ̃ ̣ ̣ ̉́ ̣ ̣ ̉ ̀ ́ ́ số nhip tim trong môt phut. ̣ ̣ ́ Nêu ghi đồ thị hoat đông cua tim êch thì tiên hanh như sau: ́ ̣ ̣ ̉ ́ ́ ̀ Dung kep tim kep vao mom tim, kep tim được nôi với hệ thông but ̀ ̣ ̣ ̀ ̉ ̣ ́ ́ ́ ghi băng môt sợi chi. Điêu chinh but ghi vừa sat vao giây ghi trên trụ ghi ̀ ̣ ̉ ̀ ̉ ́ ́ ̀ ́ rôi cho trụ ghi chay. But ghi sẽ vẽ lên giây đồ thị hoat đông cua tim (hinh ̀ ̣ ́ ́ ̣ ̣ ̉ ̀ 3).
Hinh 3. Sơ đồ ghi đồ thị hoat đông cua tim êch. ̀ ̣ ̣ ̉ ́ 1. Trụ ghi ́ ̣ 2. But ghi 3. Kep tim Lưu y: ́ - Trong quá trinh mổ nêu mau chay thì dung bông thâm đâm dung ̀ ́ ́ ̉ ̀ ́ ̃ dich sinh lí văt vao chỗ mau chay để hoa loang mau, sau đó dung bông đa ̃ ̣ ́ ̀ ́ ̉ ̀ ̃ ́ ̀ văt kiêt thâm mau đã hoa loang đo, lam như vây quan sat tim dễ hơn. ́ ̣ ́ ́ ̀ ̃ ́̀ ̣ ́ - Trong qua trinh thí nghiêm, thường xuyên nhỏ dung dich sinh lí lên ́ ̀ ̣ ̣ tim để tim không bị khô. Tac đông cua thân kinh đôi với hoat đông cua tim êch ́ ̣ ̉ ̀ ́ ̣ ̣ ̉ ́ 2. Tim dây thân kinh hôn hợp (giao cam - đôi giao cam): Dung keo căt ̀ ̀ ̃ ̉ ́ ̉ ̀ ́ ́ bỏ da, xương ở goc ham sat chi trên, bên phia muôn tim dây thân kinh ́ ̀ ́ ́ ́̀ ̀ (phia trai hoăc phai). Keo chân (phia tim dây thân kinh) sang bên và xuông ́ ́ ̣ ̉ ́ ́̀ ̀ ́ phia dưới và ghim chân lai, đông thời dung ghim cố đinh đâu êch. Dung ́ ̣ ̀ ̀ ̣ ̀́ ̀ moc thuy tinh phá bỏ tổ chức liên kêt ở goc ham và chi trước sẽ để lộ ra ́ ̉ ́ ́ ̀ môt hôc sâu. Nhin xuông đay hôc để tim cơ nâng ba. Cơ nay có hinh tam ̣ ́ ̀ ́ ́ ́ ̀ ̉ ̀ ̀ giac mau trăng hông đuc. Năm văt ngang qua cơ nay là bó mach - thân ́ ̀ ́ ̀ ̣ ̀ ́ ̀ ̣ ̀ kinh, trong đó có dây thân kinh lớn hơn cả năm sat mach mau đó là dây ̀ ̀ ́ ̣ ́ thân kinh hôn hợp. Dung moc thuy tinh tach dây thân kinh ra khoi mach ̀ ̃ ̀ ́ ̉ ́ ̀ ̉ ̣ mau và luôn sợi chỉ xuông phia dưới để có thể nâng dây thân kinh lên và ́ ̀ ́ ́ ̀ đăt vao điên cực kich thich (hinh 4). ̣̀ ̣ ́ ́ ̀
̀ ̀ ̉ ́ ̉ Hinh 4. Dây thân kinh giao cam - đôi giao cam ̀ ̉ ́ ̉ 1. Dây thân kinh giao cam-đôigiao cam 2. Điên cực ̣ ̃ ̉ 3. Đua thuy tinh ́ ̣ ́ ̀ ́ ́ ́ ̣ ́ ́ Đêm nhip tim trong 1 phut. Dung may kich thich điên kich thich liên tuc dây thân kinh trong khoang 15 - 20 giây (kich thich theo hê ̣ thông rung ̣ ̀ ̉ ́ ́ ́ cua may). Theo doi nhip tim trong khi kich thich và sau khi ngừng kich ̉ ́ ̃ ̣ ́ ́ ́ thich. So sanh nhip tim trước, trong khi và sau khi kich thich. ́ ́ ̣ ́ ́ Có thể ghi đồ thị hoat đông cua tim êch khi kich thich dây thân kinh ̣ ̣ ̉ ́ ́ ́ ̀ giao cam - đôi giao cam. Cach lam như sau: ̉ ́ ̉ ́ ̀ Câm hai đâu sợi chỉ để nâng dây thân kinh lên và đăt vao điên cực ̀ ̀ ̀ ̣ ̀ ̣ cua may kich thich điên. Dung kep tim kep vao mom tim, kep tim được ̉ ́ ́ ́ ̣ ̀ ̣ ̣ ̀ ̉ ̣ nôi với hệ thông but ghi băng môt sợi chi. Điêu chinh but ghi vừa sat vao ́ ́ ́ ̀ ̣ ̉ ̀ ̉ ́ ́ ̀ giây ghi trên trụ ghi rôi cho trụ ghi chay để ghi đồ thị hoat đông binh ́ ̀ ̣ ̣ ̣ ̀ thường cua tim, tiêp đó dung may kich thich điên kich thich liên tuc dây ̉ ́ ̀ ́ ́ ́ ̣ ́ ́ ̣ thân kinh (kich thich theo hệ thông rung cua may) trong khoang thời gian ̀ ́ ́ ́ ̉ ́ ̉ 15 - 20 giây để ghi đồ thị tac đông cua dây thân kinh giao cam - đôi giao ́ ̣ ̉ ̀ ̉ ́ ̉ ̣ ̣ cam lên hoat đông tim. ́ ̣ ̉ ̣ ̣ ̉ ́ Tac đông cua adrenalin lên hoat đông cua tim êch 3. Đêm nhip tim trong môt phut, sau đó nhỏ vai giot dung dich ́ ̣ ̣ ́ ̀ ̣ ̣ adrenalin lên tim êch và đêm nhip tim trong môt phut, quan sat thêm ́ ́ ̣ ̣ ́ ́
cường độ co tim. So sanh nhip tim trước và sau khi nho ̉ dung dich ́ ̣ ̣ adrenalin lên tim. V. PHÂN TÍCH KẾT QUẢ THÍ NGHIỆM VÀ VIẾT BÁO CÁO - Ghi lai số nhip tim êch trong môt phut. ̣ ̣ ́ ̣ ́ - Ghi lai quan sat hoat đông cua tim: mô tả trinh t ự co va ̀ gian ̣ ́ ̣ ̣ ̉ ̀ ̃ cua tâm nhĩ và tâm thât trong môt chu kì tim. Tai sao trong môi chu ki ̀ tim ̉ ́ ̣ ̣ ̃ trinh tự co cua tâm nhĩ và tâm thât lai diên ra nh ư vây ? Trinh tự co gian ̀ ̉ ̣́ ̃ ̣ ̀ ̃ cua tâm nhĩ và tâm thât có vai trò như thế nao trong vân chuyên mau qua ̉ ́ ̀ ̣ ̉ ́ ́ ̀ cac buông tim ? - Nêu ghi được đồ thị hoat đông cua tim, hay dan đồ thi ̣ vao bao ́ ̣ ̣ ̉ ̃ ́ ̀ ́ cao và phân tich đồ thị băng cach điên cac pha co tâm nhi, co tâm thât và ́ ́ ̀ ́ ̀ ́ ̃ ́ pha gian chung cua môt chu kì tim vao đồ thi. ̃ ̉ ̣ ̀ ̣ - Giai thich tai sao tim co gian nhip nhang theo chu ki ̀ ? Tim co ̉ ́ ̣ ̃ ̣ ̀ gian nhip nhang như vây có tac dung gì ? ̃ ̣ ̀ ̣ ́ ̣ - Ghi kêt quả đêm nhip tim trước, trong khi và sau khi kich thich ́ ́ ̣ ́ ́ dây thân kinh giao cam-đôi giao cam và giai thich tai sao nhip tim lai thay ̀ ̉ ́ ̉ ̉ ́ ̣ ̣ ̣ ̉ đôi ? - Nêu ghi được đồ thị hoat đông cua tim êch khi kich thich dây ́ ̣ ̣ ̉ ́ ́ ́ thân kinh giao cam-đôi giao cam, hay dan đồ thị vao bao cao và phân tich ̀ ̉ ́ ̉ ̃ ́ ̀ ́ ́ ́ đồ thị băng cach đanh dâu vị trí tac đông cua thân kinh đôi giao cam và ̀ ́ ́ ́ ́ ̣ ̉ ̀ ́ ̉ cua giao cam lên đồ thi. ̉ ̉ ̣ - Dựa vao câu tao cua dây thân kinh giao cam và đôi giao cam ̀ ́ ̣ ̉ ̀ ̉ ́ ̉ giai thich tai sao khi kich thich dây thân kinh giao cam-đôi giao cam ở êch ̉ ́ ̣ ́ ́ ̀ ̉ ́ ̉ ́ nhưng thời điêm tac đông cua chung lên tim lai khac nhau ? ̉ ́ ̣ ̉ ́ ̣ ́ - Ghi lai kêt quả đêm nhip tim trước và sau khi nhỏ vai giot dung dich ̣́ ́ ̣ ̀ ̣ ̣ adrenalin lên tim êch. So sanh nhip tim trước và sau khi nhỏ dung dich ́ ́ ̣ ̣ ́́ ̣ ̉ ̣ ̣ ̉ adrenalin lên tim. Cho biêt tac đông cua adrenalin lên hoat đông cua tim ếch ́ ̣ Kêt luân - Kêt luân về hoat đông cua tâm nhĩ và tâm thât trong chu kì tim. ́ ̣ ̣ ̣ ̉ ́ - Kêt luân về tac đông cua thân kinh giao cam và đôi giao cam đôi ́ ̣ ́ ̣ ̉ ̀ ̉ ́ ̉ ́ với hoat đông cua tim. ̣ ̣ ̉
- Kêt luân về tac đông cua adrenalin lên hoat đông cua tim. ́ ̣ ́ ̣ ̉ ̣ ̣ ̉ VI. CÂU HỎI ĐÁNH GIÁ VÀ MỞ RỘNG VẤN ĐỀ 1. Trong trường hợp bênh li, tim co gian không đêu, có luc bỏ môt ̣ ́ ̃ ̀ ́ ̣ vai nhip đâp, điêu nay có anh hưởng đên huyêt ap không ? Tai sao ? ̀ ̣ ̣ ̀ ̀ ̉ ́ ́́ ̣ 2. Tai sao tim co gian từng đợt ngăt quang nhưng mau chay trong ̣ ̃ ́ ̃ ́ ̉ ̣ ́ ̃ ̀ ̀ ̣ mach mau vân thanh dong liên tuc ? 3. Tai sao cac loai thú có nhip tim khac nhau? ̣ ́ ̀ ̣ ́ 4. Trinh bay cơ chế thân kinh và thể dich trong điêu hoa hoat đông ̀ ̀ ̀ ̣ ̀ ̀ ̣ ̣ tim. 5. Khi bị stress, ham lượng adrenalin trong mau thay đôi như thế ̀ ́ ̉ nao? Tai sao? Ham lượng adrenalin thay đôi anh hưởng như thế nao lên ̀ ̣ ̀ ̉̉ ̀ ̣ ̣ ̉ hoat đông cua tim ?