1
BÀI GIẢNG
BỆNH LÝ HỌC THÚ Y
(Dùng cho hệ cao đẳng ngành Dịch vụ thú y)
2
MỤC LỤC
ĐỀ MỤC TRANG
MỤC LỤC ............................................................................................................. 2
CHƯƠNG 1: KHÁI NIỆM CƠ BẢN .................................................................. 6
1.1. Khái niệm về bệnh ....................................................................................... 6
1.1.1. Sơ lược khái niệm về bệnh ................................................................... 6
1.1.2. Những điều cần chú trọng trong khái niệm về bệnh ............................ 9
1.2. Khái niệm về nguyên nhân gây bệnh ........................................................ 10
1.2.1. Một số quan điểm sai lầm về nguyên nhân bệnh ............................... 11
1.2.2. Quan niệm khoa học về nguyên nhân y bệnh ................................. 11
1.2.3. Phân loại nguyên nhân gây bệnh ........................................................ 12
1.3. Sinh bệnh học ............................................................................................ 14
1.3.1. Vai trò của nguyên nhân bệnh ............................................................ 14
1.3.2. Quan hệ giữa cục bộtoàn thân trong quá trình sinh bệnh ............. 15
1.3.3. Vòng xoắn bệnh .............................................................................. 15
1.3.4. Các giai đoạn phát triển của bệnh....................................................... 16
CHƯƠNG 2. RỐI LOẠN TUẦN HOÀN CỤC BỘ ......................................... 20
2.1. Xung huyết cục bộ (Hyperaemia localis) ................................................. 21
2.1.1. Xung huyết động mạch (Hyperaemia arterialis) ............................... 21
2.1.2. Xung huyết tĩnh mạch (Venous Hyperaemia) ................................... 22
2.2. Ứ huyết (Stasis) ......................................................................................... 23
2.2.1. Khái niệm ............................................................................................ 23
2.2.2. Phân loại .............................................................................................. 23
2.2.3. Cơ chế ................................................................................................. 23
2.3. Thiếu máu cục bộ (anemia localis) ........................................................... 24
2.3.1. Khái niệm ............................................................................................ 24
2.3.2. Nguyên nhân ....................................................................................... 24
2.3.3. Triệu chứng thiếu máu cục bộ ............................................................ 24
2.4. Nhồi huyết (infarctus) ............................................................................... 24
2.4.1. Khái niệm ............................................................................................ 24
2.4.2. Cơ chế và triệu chứng ......................................................................... 24
2.5. Xuất huyết (Hemorrhagia) ....................................................................... 25
2.5.1. Khái niệm ............................................................................................ 25
2.5.2. Nguyên nhân ....................................................................................... 25
2.5.3. Cơ chế ................................................................................................. 26
2.5.4. Hậu quả của xuất huyết....................................................................... 26
2.6. Huyết khối ................................................................................................. 26
2.6.1. Khái niệm ............................................................................................ 26
2.6.2. Điều kiện hình thành huyết khối ........................................................ 26
2.7. Lấp quản .................................................................................................... 28
2.7.1. Khái niệm ............................................................................................ 28
2.7.2. Nguyên nhân ....................................................................................... 28
2.8. Suy tim ....................................................................................................... 28
3
2.8.1. Khái nim ............................................................................................ 28
2.8.2. Cơ chế suy tim .................................................................................... 28
2.8.3. Nguyên nhân suy tim .......................................................................... 29
2.8.3. Phân loi suy tim ................................................................................ 29
2.9. Try mch ................................................................................................. 29
2.9.1. Khái nim ............................................................................................ 29
2.9.2. Nguyên nhân ....................................................................................... 29
2.10. Choáng ngt ............................................................................................. 29
2.10.1. Khái nim .......................................................................................... 29
2.10.2. Nguyên nhân ..................................................................................... 29
2.10.3. Cơ chế triu chng ....................................................................... 30
CHƯƠNG 3. RI LON CHUYN HOÁ CÁC CHT .................................. 31
3.1. Ri lon chuyn hoá Gluxít ....................................................................... 31
3.1.1. Điu hòa cân bng glucoza trong máu ............................................... 31
3.1.2. Ri lon cân bng glucoza huyết ........................................................ 32
3.2. Ri lon chuyn hoá Protit ........................................................................ 33
3.2.1. Đại cương v chuyn hóa protit.......................................................... 33
3.2.2. Ri lon tng hp protit ...................................................................... 35
3.2.3. Ri lon protit huyết tương ................................................................. 35
3.3. Ri lon chuyn hoá lipit .......................................................................... 37
3.3.1. Ri lon cân bng lipit ........................................................................ 37
3.3.2. Tăng lipit huyết ................................................................................... 37
3.3.3. Ri lon chuyn hóa Cholesterol ........................................................ 37
3.4. Ri lon chuyn hoá nước đin gii ..................................................... 38
4.4.1. Vai trò ca nước và các cht đin gii ............................................... 38
3.4.2. Điu hòa chuyn hóa nước và đin gii ............................................. 39
3.4.3. Ri lon chuyn hóa nước và đin gii .............................................. 40
3.4.4. Ri lon cân bng đin gii ................................................................ 42
3.5. Ri lon cân bng axít - Bazơ ................................................................... 43
3.5.1. Ý nghĩa ca cân bng axit - bazơ ....................................................... 43
3.5.2. Ri lon cân bng axit - bazơ ............................................................. 43
CHƯƠNG 4. VIÊM - IMFLAMMATION ........................................................ 46
4.1. Đại cương .................................................................................................. 46
4.1.1. Khái nim ............................................................................................ 46
4.1.2. Nguyên nhân ....................................................................................... 46
4.2. Các phn ng ti viêm ............................................................................ 47
4.2.1. Phn ng tun hoàn............................................................................. 47
4.2.2. Phn ng tếo trong viêm ................................................................ 48
4.2.3. Hu qu ca phn ng tun hoàn và tếo trong viêm ..................... 52
4.3. Các loi tế bào viêm .................................................................................. 55
4.3.1. Bch cu đa nhân trung tính (Polynucleo - Neutrophil) .................... 55
4.3.2. Bch cu ưu toan (Eosinophile) .......................................................... 56
4.3.3. Bch cu ưa kim (basophile) và dưỡng bào (mastocyte) ..................... 56
4.3.4. Bch cu đơn nhân ln (monocyte) và đại thc bào (macrophage) .. 56
4
4.3.5. Tế bào bán liên (epitheloid) ................................................................ 59
4.3.6. Tế bào khng l (Giant cells) ................................................................ 59
4.4. Quan h gia phn ng viêm vi cơ th ................................................... 60
4.4.1. nh hưởng ca ca cơ th đối vi phn ng viêm ............................ 60
4.4.2. nh hưởng ca phn ng viêm đối vi cơ th ................................... 61
4.5. Phân loi viêm ........................................................................................... 62
4.5.1. Phân loi theo lâm sàng ...................................................................... 62
4.5.2. Phân loi theohc (theo biến đổi cơ bn ti viêm) ................... 64
4.5.3. Viêm tăng sinh .................................................................................... 72
4.6. Tu sa vết thương (repair) ......................................................................... 73
4.6.1. Vá vết thương kì mt .......................................................................... 73
4.6.2. Vá vết thương k hai .......................................................................... 74
CHƯƠNG 5. ST - FEBRIS .............................................................................. 76
5.1. Khái nim .................................................................................................. 76
5.2. Nguyên nhân gây st ................................................................................. 76
5.2.1. St do nhim khun ............................................................................ 76
5.2.3. St do protit l ..................................................................................... 76
5.2.4. St do mui ......................................................................................... 76
5.2.5. St do tác dng ca dược cht ............................................................ 77
5.3. Các giai đon ca quá trình st ................................................................. 77
5.3.1. Giai đon st tăng ............................................................................... 77
5.3.2. Giai đon st đứng .............................................................................. 77
5.3.3. Giai đon st lui .................................................................................. 77
5.4. Các kiu st ............................................................................................... 78
5.4.1. Theo cường độ cơ st người ta chia ra: .............................................. 78
5.4.2. Theo đưng biu din nhit độ, li chia ra bn loi: .......................... 78
5.5. Ri lon chuyn hóa trong st ................................................................... 79
5.5.1. Ri lon chuyn hóa năng lượng ........................................................ 79
5.5.2. Chuyn hóa Gluxit .............................................................................. 79
5.5.3. Chuyn hóa Lipit ................................................................................ 79
5.5.4. Chuyn hóa Protit ............................................................................... 79
5.5.5. Chuyn hóa vitamin ............................................................................ 79
5.5.6. Chuyn hóa nước và mui.................................................................. 79
5.6. Ri lon chc năng các cơ quan trong st ................................................ 80
5.6.1. Ri lon thn kinh ............................................................................... 80
5.6.2. Ri lon tun hoàn .............................................................................. 80
5.6.3 Ri lon hô hp .................................................................................... 80
5.6.4 Ri lon tiêu hóa .................................................................................. 80
5.6.5. Ri lon chc năng ca thn ............................................................... 80
5.7. Ý nghĩa ca phn ng st .......................................................................... 81
CHƯƠNG 6. BNH LÝ H HÔ HP ......................................................... 83
6.1. Đại cương .................................................................................................. 83
6.2. Ri lon h hp ..................................................................................... 84
6.2.1. Ri lon quá trình thông khí ............................................................... 84
5
6.2.2. Ri lon quá trình khuếch tán ............................................................. 85
6.2.3. Ri lon quá trình vn chuyn oxy ..................................................... 86
6.2.4. Ri lon quá trình hô hp mô bào ...................................................... 87
6.3. Ri lon nhp hô hp ................................................................................. 88
6.3.1. Ri lon nhp hô hp ........................................................................... 88
6.3.2. Hot động thích nghi ca cơ th khi thiếu oxy .................................. 89
6.4. Hu qu ca ri lon h hô hp ................................................................. 89
6.4.1. Thiu năng hô hp và đói oxy ............................................................ 89
6.4.2. Xanh tím .............................................................................................. 89
CHƯƠNG 7. BNH LÝ H TIÊU HOÁ ..................................................... 91
7.1. Đại cương .................................................................................................. 91
7.2. Ri lon cm giác ăn ung ........................................................................ 91
7.3. Ri lon tiêu hóa xoang ming và thc qun ........................................ 92
7.3.1. Ri lon chc năng nghin thc ăn ................................................... 92
7.3.2. Ri lon chc năng tiết nước bt ........................................................ 92
7.3.3. Ri lon chc năng nut ..................................................................... 93
7.3.4. Ri lon chc năng ca thc qun ...................................................... 93
7.4. Ri lon tiêu hóa ti dy ....................................................................... 94
7.4.1. Ri lon tiêu hoá d dày trước loi nhai li ................................. 94
7.4.2. Ri lon tiêu hoá d dày .................................................................. 96
7.5. Ri lon tiêu hóa rut ............................................................................. 97
7.5.1. Ri lon tiết dch rut ...................................................................... 97
7.5.2. Ri lon chc năng co bóp ca rut ................................................... 99
7.5.3. Ri lon hp thu ................................................................................ 101
TÀI LIU THAM KHO ................................................................................. 103