Bài giảng Các phương pháp và kỹ thuật trong đánh giá

Các phương pháp và kỹ thuật trong đánh giá

Quan s ¸t

ViÕt

VÊn Đ¸p

C¸c  ph­¬ng  ph¸p tr¾c  ng hiÖm

Tù luËn tù do

Tù luËn theo cÊu tróc

GhÐp ®«i

Đó ng  s ai

NhiÒu lùa  c hän

ĐiÒn  khuyÕt

Tr¶ lê i  ng ¾n

Tr¾c  ng hiÖm kh¸c h quan (Obfective tests) Tr¾c  ng hiÖm tù luËn (Essay tests)

Thảo luận

Đối với các phương pháp đánh giá quan sát, vấn đáp, viết:

• Công cụ để đánh giá?

• Mục đích đánh giá?

• Những lưu ý khi tiến hành đánh giá?

• Kết hợp KTĐG và dạy - học

Phương pháp quan sát

• Công cụ:

– Quan sát hành vi – Quan sát thao tác

• Nhằm xác định

ả

ả

ấ ự

ỹ

ế

ả

i c a h c sinh

ấ ủ ả ứ ả ứ

ủ ọ ủ ọ

ậ ể

ộ ể

ứ ộ ứ

ủ ọ

– B n ch t s  tham gia c a h c sinh vào th o lu n l p. ậ ớ ủ ọ – Các k  năng giao ti p gi a các cá nhân trong nhóm. ữ – B n ch t c a các câu tr  l ả ờ ủ ọ – Cách ph n  ng c a h c sinh đ i v i m t bài t p. ố ớ – Cách ph n  ng c a h c sinh đ i v i đi m ki m tra. ố ớ – M c đ  h ng thú c a h c sinh. v.v.

Phương pháp quan sát

• Quan sát hành vi

– Dựa vào cử chỉ, biểu hiện nét mặt, ánh mắt (hành vi không lời) để quan sát chính xác và xác định ý nghĩa của thông điệp.

• Đánh giá các dấu hiệu liên quan đến giọng nói

– Dựa vào âm điệu, độ lớn, mạnh, ngừng, lặng yên, độ cao, chuyển điệu, nhấn mạnh v.v. thêm vào nội dung được nói.

Quan sát thường ngày không có qui trình cụ thể

nhưng cũng không thể tuỳ tiện.

Phương pháp quan sát

• Những lưu ý khi tiến hành quan sát

– Khoan dung hay độ lượng – Ấn tượng ban đầu – Ấn tượng mới – Các lỗi khái quát lôgic – Không thừa nhận mình – Lấy mẫu không đúng – Quan sát có thành kiến – Không đánh giá học sinh đúng bối cảnh – Phản ứng của học sinh khi bị quan sát – Không quan sát được hành động khác do diễn biến quá nhanh – Không cùng lúc quan sát được các hành động liên quan – Sự giả tạo của học sinh

Phương pháp vấn đáp

• Công cụ:

– Vấn đáp dùng lời – Vấn đáp không dùng lời (tranh ảnh, điệu bộ v.v)

• Nhằm xác định

– Lôi cuốn học sinh tham gia vào bài học – Khuyến khích khả năng tư duy và khả năng lĩnh hội

của học sinh

– Ôn lại nội dung quan trọng – Điều khiển học sinh – Đánh giá sự tiến bộ của học sinh

Phương pháp vấn đáp

• Những gợi ý và kế hoạch – Nêu câu hỏi rõ ràng, súc tích

– Gắn câu hỏi với mục tiêu học tập

– Thu hút cả lớp

– Cho đủ thời gian chuẩn bị trả lời

– Ứng đáp thích hợp với câu trả lời của học sinh

– Tránh các câu hỏi có trả lời có/không

– Thăm dò các câu trả lời đầu tiên khi cần thiết

– Tránh các câu hỏi giằng co, phỏng đoán và dồn ép

– Tránh hỏi học sinh những gì họ biết

– Đặt câu hỏi theo tiến trình hợp lý

Phương pháp viết

ệ ự ậ

ắ

ệ

ắ

Tr c nghi m t

lu n

Tr c nghi m khách quan

ả ờ

ễ

ả ờ

ọ

1

i và di n

Ch n câu tr  l

ố i đúng nh t trong 1 s

ữ ủ

Thí sinh ph i t ả ằ t

ả ự ạ  so n câu tr  l  b ng ngôn ng  c a mình

ấ câu đã cho s nẵ

ỏ

ư

ả

ề

2

ỏ Nhi u câu h i chuyên bi

ả ỉ ầ t, ch  c n tr

Ít câu h i, nh ng có tính t ng quát và ph i  ả ờ

ệ ắ ọ

ổ i dài

tr  l

i ng n g n

ả

ế

ờ l ả ọ

3

Ph i suy nghĩ, vi

t

Ph i đ c và suy nghĩ

ấ ượ

ủ

4

Ch t l

ủ ườ

ấ

ị

ng c a bài TNKQ do kĩ năng  ạ

ế ị

ng c a bài TNTL do kĩ năng c a  i ch m bài xác đ nh ng ể ấ

ễ ạ

ấ ượ Ch t l ủ c a ng ạ

ủ ườ i biên so n quy t đ nh ể

ễ ấ

5 D  so n, khó ch m và khó cho đi m chính

Khó so n, d  ch m, cho đi m chính xác

xác

ộ ộ

ạ ự

6

Thí sinh t

Ng

i so n t

do b c l ự

ự cũng t

ấ i ch m  ướ ng

ỉ ế

7

ườ  cá tính, ng ể  do cho đi m theo xu h ủ c a mình ứ ộ Khó xác đ nh m c đ  hoàn thành toàn  ệ

ụ ọ ậ

ệ

ụ ọ ậ

ệ

ị di n nhi m v  h c t p

ườ ứ ộ ộ ế  ki n th c, thí   do b c l ỏ ứ ộ ứ ề  m c đ   sinh ch  có quy n ch ng t ả ờ ể ố hi u bi i đúng t qua s  các câu tr  l ị ứ ộ ễ ẩ D  th m đ nh m c đ  hoàn thành các  nhi m v  h c t p

ế

ặ

8

ự Cho phép ho c đôi khi khuy n khích s

Cho phép “đoán mò”

ừ

ỉ

“l a ph nh”

ườ

ự

ị

ố ể

ự

ấ

ị

9 Cho phép ng

S  phân b  đi m do bài thi  n đ nh

ố i ch m  n đ nh s  phân b   ể

ấ ấ ử đi m (s a đáp án)

Phương pháp viết

ể ươ

ữ

• Nh ng đi m t

ồ ng đ ng

ề ể ạ ả ườ ả ọ ậ ế ế ầ 1­ C  hai lo i TNTL và TNKQ đ u có th  đo l ng h u h t k t qu  h c t p

ứ ọ ế ằ quan tr ng b ng hình th c vi t.

ạ ắ ọ ậ ệ ề ế ả ọ ứ 2 ­ C  hai lo i tr c nghi m đ u có ch c năng khuy n khích h c sinh h c t p

ể ạ ụ ể ế ổ ứ ưở đ  đ t m c tiêu: hi u bi t các nguyên lí, t ố ợ  ch c, ph i h p các ý t ng,

ứ ụ ế ệ ả ế ấ ứ ng d ng ki n th c trong vi c gi ề i quy t các v n d .

ỏ ự ậ ụ ề ự ạ ề ủ ả 3 ­ C  hai lo i đ u đòi h i s  v n d ng ít nhi u s  phán đoán ch  quan.

ị ủ ủ ả ạ ậ ộ ộ ỳ 4­  Giá  tr   c a  c   hai  lo i  tu   thu c  vào  tính  khách  quan  và  đ   tin  c y  c a

chúng.

Phương pháp viết

ắ

ệ

ắ

• Sử dụng khi nào ệ ự ậ  lu n Tr c nghi m t

Tr c nghi m khách quan

ử ụ

ề

ề

ụ

ố S  thí sinh không đông, đ  thi s  d ng  1 l nầ

ể ử Khi  thí  sinh  đông,  đ   thi  có  th   s   d ng l

ạ i

ế

ỹ

ế

ố

ố

ể

ậ

Khuy n khích k  năng vi

t

Mu n  có  đi m  s   chính  xác,  tin  c y,  khách quan

ể

ộ ư ưở

ế ố

ư

ằ   công  b ng,  vô  t

,

t ế

ả

ọ Xem  tr ng  y u  t chính xác trong thi c .ử

ng  Dùng  đ   thăm  dò  thái  đ ,  t ủ ọ ả ơ c a h c sinh h n là kh o sát k t qu   ọ ậ h c t p

ả

ấ

ư

ỏ ố

ng  kh   năng  ch m  vô  t

,

ấ t,  ch m

ưở Tin  t chính xác

Khi  có  ngân  hàng  câu  h i  t nhanh

ề

ạ

ẹ

,  h c  v t  và

ờ

ạ

ậ

ờ Không có nhi u th i gian so n  đ  thi  ư nh ng l

ề i có th i gian đ  ch m bài

ừ ọ ủ ọ Ngăn  ng a  n n  h c  t ử gian l n trong thi c .

ạ ể ấ

Trắc nghiệm tự luận

do

ấ

ế

ể

ể

ậ

ộ

t, ti u lu n

ể

ấ

ấ

• TNTL có 2 lo i:ạ – T  lu n t ự ậ ự – T  lu n theo c u trúc. ự ậ •  TNTL t  doự  có th : là m t bài vi –  Th ườ ng gây khó khăn cho thí sinh trong quá trình tìm hi u ý  ồ ủ đ  c a giáo viên và cũng r t khó khăn cho giáo viên khi ch m  bài.

•   TNTL  c u  trúc

ế ị

ươ

là  nh ng  câu  h i  nh   đ ứ ầ ế

ấ theo trình t ố ượ s  l ng t

ỏ ữ ỏ ượ ắ c  s p  x p  ớ ố ể ự  khó d n v i s  đi m t ng  ng (qui đ nh  ỏ ỏ ỗ ừ ạ  h n ch  cho m i câu h i nh )

Trắc nghiệm khách quan

ề ự

• Câu đúng – sai: •  Lo i câu TNKQ nhi u l a ch n ạ ọ •  Lo i câu ghép đôi ạ •  Lo i câu đi n khuy t ế ề ạ •  Tr  l ắ ả ờ i ng n

TNKQ

ượ

c trình bày d

i d ng m t câu

• Câu đúng – sai: – Câu đúng – sai đ ể

ả ả ờ ằ

ộ ự

ướ ạ i b ng cách l a

phát bi u và thí sinh ph i tr  l ch n Đúng (Đ) hay Sai (S).

ượ ủ ể ạ c đi m c a lo i câu đúng – sai

ọ ộ ố ư M t s   u nh

ượ Ư ể Nh ể c đi m u đi m

ộ ấ c nhi u câu cho m t

ế ượ t đ ủ ề ề ờ ắ ế ­ Vi ch  đ  trong th i gian ng n.

ớ ự ế

ị

ự ộ ố t trong m t s  lĩnh v c

­ Xác su t đoán mò 50% ọ ẹ ­ Khuy n khích h c v t ợ ­ Đôi khi không phù h p v i th c t ẩ ­ Khó th m đ nh ế ­ Khó vi ạ ả nh y c m

TNKQ

ử ụ

ớ

ệ

ề

ỉ

• Ch  nên s  d ng câu Đ­S v i các đi u ki n sau

ườ

ợ

ộ

ỳ

– Các  tr

ng  h p  Đ­S  ph i  ch c  ch n,  không  tu   thu c  ườ

ả ủ ừ

ệ

ắ vào quan ni m riêng c a t ng ng

ắ i.

ọ

ự

ữ

ả

ể

– L a ch n nh ng câu phát bi u mà 1 thí sinh có kh  năng  ể ậ trung  bình  không  th   nh n  ra  ngay  là  đúng  hay  sai  mà  không có đôi chút suy nghĩ.

ỗ

ỉ

ả ộ

ấ

– M i câu ch  miêu t

m t ý duy nh t.

ừ

– Không chép nguyên văn t

SGK.

ừ ấ ả

ờ

– Tránh  dùng  các  t

t  c ”,  “không  bao  gi ”,  “đôi  khi”

“t

v.v.

TNKQ

ề ự

ế

ắ

ọ

ủ

ượ ố Đ c  vi

• Câu TNKQ nhi u l a ch n ọ – C u trúc g m ấ ồ • Ph n  g c:  ầ ể ượ

ướ ạ

ộ

c trình bày d

th  đ

i d ng m

t câu h

ư

t  ng n  g n,  sáng  s a,  có  i ỏ hay  ứ

ấ

ả

ỏ ử câu  b   l ng  (ch

a  hoàn  t

t),  ph i  hàm  ch a

ề

ỏ ấ v n đ  mà ta mu n h i

ự

ầ

ọ

ồ

ả ờ

ố • Ph n  l a  ch n:  g m  1  câu  tr   l

i  đúng  và

ả ờ

ề

nhi u câu tr  l

i sai.

TNKQ

ế

ọ

ề ự t câu nhi u l a ch n

ươ ả

• Yêu c u khi vi ầ – Các ph

ng án sai ph i có v  h p lý, ph i có m t y u t

ộ ế ố ớ ẻ ợ ắ ả ả ự ọ ọ ỹ

nào đúng  trong  đó,  h c  sinh  ph i  cân  nh c  k   và  so  sánh  v i  các  l a  ch n  khác.

ươ – Nên dùng 4 – 5 ph ọ ng án ch n

ươ – Ch  có 1 ph ỉ ấ ng án đúng nh t

ố ố ề ả ả ớ ươ ữ ọ – Đ m b o cho câu g c n i li n v i ph ng án ch n đúng ng  pháp.

ủ ị ặ ệ ủ ị ầ – Tránh dùng câu ph  đ nh, đ c bi t ph  đ nh 2 l n

ạ ươ ệ ớ ươ – Tránh t o ph ng án đúng quá khác bi t v i các ph ng án sai

ắ ươ ứ ự ẫ – S p x p các ph ế ng án theo th  t ng u nhiên

ụ ạ ấ ả ề – Tránh l m d ng ki u “t t c  đ u đúng” v.v.

ể

TNKQ

ề ự

ủ

ạ

• Câu ghép đôi:  là d ng c a câu nhi u l a ch n ọ

ế ố ứ ộ ồ ấ ể ặ – C u  trúc  g m:  hai  c t  ch a  các  y u  t có  th   liên  quan  ho c

ế không liên quan đ n nhau

– Chú ý:

ỉ ẫ

ữ

ư

ề

ầ

ẫ

• Đ a ra nh ng ch  d n rõ ràng v  cách ghép. Ph n d n th

ườ ở ng

bên

ả ờ ở

ừ ả

ầ trái, ph n tr  l

i

ả  bên ph i, ghép t

ph i sang trái.

ố ượ

ế ố ở

ộ

ằ

• Nên cho s  l

ng các y u t

hai c t không b ng nhau

.

ớ ạ

ẽ ề ộ

ặ

• Gi

ỏ i h n ch t ch  v  n i dung trong câu h i

ừ

ế

ẫ

ạ

ẫ

ỉ

• Nên h n ch  các câu trong ph n d n ch  nên 4­5 câu d n là v a. ầ

TNKQ

ạ • Lo i câu đi n khuy t:  ế

ộ ỗ ố ề ạ ấ

ừ ể ộ ớ là m t câu hay m t đo n v i m t hay nhi u ch  tr ng đ   ừ ắ  ng n. ộ ộ  hay m t nhóm t

ườ ợ ự ệ

ng các s  ki n. ế ư ạ duy sáng t o và khó cho

ề – C u trúc:  ề thí sinh đi n vào 1 t – Đ c đi m: ặ ể • D  so n th o, thích h p đ  đo l ể ả ễ ạ • Các ph n tr  l ể ệ ả ờ ầ i không th  hi n h t t ấ đi m khi ch m.

ể – G i ý:ợ ạ

ng ch  tr ng trong câu. ằ ố ỗ ố ầ ự ể ể • H n ch  s  l ế ố ượ • Đo n  dài  c a  các  ph n  tr ng  nên  b ng  nhau  đ   tránh  s   hi u  ủ

ạ l mầ ầ ộ ờ ả • Ph n tr ng ch  có m t l i gi i đúng.

ố ả ờ ạ

ỉ ắ i ng n:  ắ ỏ ả ờ ằ ệ ấ ỉ là câu tr c nghi m ch  đòi h i tr  l ộ i b ng n i dung r t

• Lo i câu tr  l – C u trúc:  ấ ng n.ắ ặ ể ạ ơ ộ ể ọ ạ ả ờ ễ ạ ả T o c  h i đ  h c viên linh ho t tr  l i, d  so n th o. – Đ c đi m:

• TNKQ ®ßi hái: V÷ng kiÕn thøc chuyªn m«n +

Nguyªn t¾c c¬ b¶n + “Kü thuËt“ ra ®Ò

 LÊy ®Ò thi tèt nghiÖp THPT (M· ®Ò: 284) ®Ó

ph©n tÝch, ®¸nh gi¸.

• Kh«ng ®Ò cËp ®Õn møc ®é hay. §Ò cËp ®Õn: + TÝ nh chÝ nh x¸c, khoa häc.

+ Mø c ®é  yªu cÇu  (bËc m ôc tiªu)

+ “Kü thuËt” ra ®Ò.

1)PhÇn lín kiÕn thøc ®­îc KT ë møc ®é nhí ®¬n gi¶n: C©u 1: The o  q uan niÖm  hiÖn ®¹i, c ¸c  g iai ®o ¹n c hÝnh tro ng

q u¸ tr×nh p h¸t s inh s ù s è ng  trª n Qu¶ §Êt lÇn l­ît lµ:

A. tiÕn hãa tiÒn s inh häc ­ tiÕn hãa hãa häc ­ tiÕn hãa  s inh häc.                     ........................... C©u 14:  C¨n c ø  v µo  nh÷ng  b iÕn c è  lín v Ò ®Þa c hÊt, khÝ

hËu, ng ­ê i ta c hia lÞc h s ö  s ù s è ng  thµnh c ¸c  ®¹i the o  thø   tù:

A. ®¹i Th¸i cæ , ®¹i Nguyªn s inh, ®¹i Cæ  s inh, ®¹i Trung s inh vµ

®¹i T©n s inh.

........................   Ng­ê i häc chØ cÇn nhí ®­îc ®Ò m ôc lín trong S GK lµ ®ñ.

2) Cã nh÷ng  c ©u g Çn nh­ ®∙ c ã mé t ®¸p ¸n s ½n:     C©u 27: D¹ng  ®é t b iÕn nµo  s au ®©y  kh«ng  lµm  thay  ®æ i s è  l­ îng  nuc le «tit c ña g e n (®é t b iÕn kh«ng  liª n q uan ®Õn b é  b a  m ë  ®Çu v µ b é  b a kÕt thó c )?

A. MÊt m é t cÆ p nu                B. MÊt m é t s è  cÆ p nu     C. §¶o vÞ trÝ  c¸c cÆ p nu .     D. Thªm  m é t cÆ p nu. 3) Mé t s è  c ©u c ã s ù nhÇm lÉn vÒ thuËt ng ÷ KH:    C©u 40: Mé t q uÇn thÓ g iao  p hè i c ã thµnh p hÇn kiÓu g e n:  0,16 AA : 0,48 Aa: 0,36 aa . TÇn s è  t­¬ng  ®è i c ña c ¸c  ale n  tro ng  q uÇn thÓ ®ã lµ:

A. A = 0,2; a = 0,8.               B. A = 0,3; a = 0,7.     C. A = 0,4; a = 0,6.               D. A = 0,8; a = 0,2.

4) Cã nhiÒu c ©u hái thõ a d÷ kiÖn:    C©u 8: ë  ng ­ê i, g e n lÆn a n»m  trª n nhiÔm  s ¾c  thÓ g iíi tÝnh X   q uy  ®Þnh tÝnh tr¹ng  m ¸u khã ®«ng , g e n tré i t­¬ng  ø ng  A q uy   ®Þnh  m ¸u  ®«ng   b ×nh  th­ê ng .  Mé t  c Æp   v î  c hång   m ¸u  ®«ng   b ×nh  th­ê ng   s inh  c o n  trai  m ¾c   b Önh  m ¸u  khã  ®«ng .  KiÓu  g e n c ña c Æp  v î c hång  trª n lµ    C©u 12: Lai xa lµ p hÐp  lai g i÷a     A. c¸c d¹ng bè  m Ñ thué c hai loµi kh¸c nhau ho Æc  thué c  c ¸c  c hi

c ¸c  hä kh¸c  nhau

C©u 27: D¹ng  ®é t b iÕn nµo  s au ®©y  kh«ng  lµm  thay  ®æ i s è   l­îng   nuc le «tit  c ña  g e n  (®é t  b iÕn  kh«ng   liª n  q uan  ®Õn  b é   b a  m ë  ®Çu v µ b é  b a kÕt thó c )?

4) ChØ c Çn dùa vµo  c Êu tró c  vµ ng «n ng ÷ c ©u hái, c ã thÓ

®o ¸n ®­îc  ph­¬ng  ¸n ®ó ng :

C©u 17: PhÐp  lai nµo  s au ®©y  lµ p hÐp  lai kinh tÕ? A. Bß  H«s te n Hµ Lan giao phè i víi nhau. B. Bß  vµng Thanh Hãa giao phè i víi bß  H«s te n Hµ Lan. C. Bß  vµng Thanh Hãa giao phè i víi nhau. D. Lîn Ø Mãng C¸i giao phè i víi nhau.   C©u 39: D¹ng  ®é t b iÕn nµo  s au ®©y  lµ ®é t b iÕn c Êu tró c  nhiÔm

s ¾c  thÓ?

A. §¶o vÞ trÝ  m é t cÆ p nuclª«tit    B. Thªm  m é t cÆ p nuclª«tit.  C. MÊt m é t cÆ p nuclª«tit.            D. ChuyÓn ®o¹n nhiÔm  s ¾c thÓ. C©u 24: Tro ng  g i¶m  p h©n h×nh thµnh g iao  tö , nÕu p h¸t s inh ®é t b iÕn

g e n th× tª n g äi d ¹ng  ®é t b iÕn ®ã lµ

A. ®é t biÕn tiÒn ph«i.                                    B. ®é t biÕn x«m a C. ®é t biÕn x«m a vµ ®é t biÕn tiÒn ph«i.        D. ®é t biÕn giao tö.

5) Cã ph­¬ng  ¸n tr¶ lê i l¹i ®­îc  dïng  c hung  c ho  c ¸c  c ©u hái kh¸c

nhau, g ©y ra ph¶n t¸c  dô ng :

C©u 16: Tr­ê ng  hîp  nµo  s au ®©y  lµ  thÝc h ng hi kiÓu h×nh? A. Con bä que  cã th©n vµ c¸c chi giè ng c¸i que . B. Mé t loµi s ©u ¨n l¸ cã m µu xanh lôc ngay tõ khi m íi s inh ra.  C. Con t¾c kÌ hoa nhanh chãng thay ®æ i m µu s ¾c the o nÒn m «i

tr­ê ng.

D. Con bä l¸ cã c¸nh giè ng l¸ c©y. C©u 32: D¹ng  thÝc h ng hi nµo  s au ®©y  lµ thÝc h ng hi kiÓu g e n? A. Con bä que  cã th©n vµ c¸c chi giè ng c¸i que . B. C©y rau m ¸c m äc trªn c¹n cã l¸ h×nh m òi m ¸c, m äc d­íi n­íc cã

thªm  lo¹i l¸ h×nh b¶n dµi.

C. Ng­ê i lªn nói cao cã s è  l­îng hång cÇu t¨ng lªn. D. Mé t s è  loµi thó ë  xø  l¹nh m ïa ®«ng cã bé  l«ng dµy, m µu tr¾ng;

m ïa hÌ cã bé  l«ng th­a h¬n, m µu x¸m .