CHẨN ĐOÁN THAI NGHÉN
BS. ĐINH THỊ NGỌC LỆ
MỤC TIÊU HỌC TẬP
1. Nhận biết các dấu hiệu thai nghén về lâm
sàng
2. Nêu được các chẩn đoán phân biệt với
tình trạng có thai.
3. Các xét nghiệm chẩn đoán thai nghén
1. ĐẠI CƯƠNG
- Khi có thai,cơ thể người phụ nữ có nhiều thay đổi về giải phẫu và sinh lý. - Chuẩn đoán có thai tương đối dễ khi mà người phụ nữ đã có một chút nghi ngờ trước khi khám; nhiều trường hợp chuẩn đoán khó khăn. Dựa vào LS và CLS
II . Dấu hiệu hướng tới có thai
2.1. Tắt kinh:
- Một phụ nữ có tiền sử kinh nguyệt đều đặn, có quan hệ tình dục, không dùng các biện pháp ngừa thai, đột nhiên tắt kinh thì phải nghĩ có thai
II. Dấu hiệu hướng tới có thai
2.2 Triệu chứng về tiêu hóa ( hay còn gọi là
nghén ): - Thường hay ứa nước bọt, lợm giọng, buồn nôn ,nôn. - Mức độ nôn rất khác nhau - Xuất hiện vào tuần thứ 5 của thai kỳ, biến mất sau 16-20 tuần
II. Dấu hiệu hướng tới có thai
2.3. Triệu chứng thần kinh - nội tiết
- Tính dễ bị kích thích, tính tình ít nhiều
thay đổi
- Cảm thấy uể oải, mệt mỏi hay buồn ngủ
II. Dấu hiệu hướng tới có thai
2.4. Rối loạn tiết niệu
- Tiểu rắt, thường xảy ra trong những
tháng đầu và cuối thai kỳ
- Cần phân biệt với nhiễm trùng đường
tiểu.
II. Dấu hiệu hướng tới có thai
2.5. Thay đổi ở vú
- Vú căng lên và lớn ra, hơi đau -Các tĩnh mạch dưới da nổi nhiều, quầng vú thẫm màu, các hạt Montgomery nổi rõ. - Sự cương tức và tăng kích thước vú cũng có thể thấy ở những người sử dụng biện pháp tránh thai hormon và trong chu kỳ kinh nguyệt, có thể tiết sữa ở người bị u tuyến yên…
Hạt Montgomery ở người có thai
II. Dấu hiệu hướng tới có thai
2.6 Niêm mạc âm đạo cổ tử cung
Niêm mạc âm đạo thay đổi thành màu
tím, tăng tưới máu và xung huyết vùng chậu
2.7 Chất nhầy cổ tử cung
Progesteron làm chất nhầy cổ tử cung đặc lại, trên kính hiểm vi không có hình lá dương xỉ
II. Dấu hiệu hướng tới có thai
2.8 Tăng sắc tố ở da
- Thường xuất hiện ở thành đường giữa dọc bụng, quầng vú và mặt. - Những mảng sắc tố xuất hiện trên da mặt còn có thể thấy ở phụ nữ đang sử dụng estrogen ngoại sinh.
III. Các dấu hiệu có thể có thai
3.1. Bụng lớn:
Từ sau tháng thứ ba là đã có thể sờ thấy tử cung qua thành bụng. Tử cung ngày càng lớn và bụng ngày càng to thêm.
Tử cung lớn theo tuổi thai
Cách đo chiều cao tử cung-> tuổi thai
II. Các dấu hiệu có thể có thai
3.2. Cơn co Braxton-Hicks
- Từ tuần lễ 9-10 trở đi tử cung có những cơn co không đều và có thể nhận biết được qua thăm khám nhưng không làm cho sản phụ đau.
III. Các dấu hiệu có thể có thai
3.3. Dấu hiệu Noble
- Do khi có thai thân tử cung lớn lên và tròn ra, có thể nhận biết được dấu hiệu này bằng cách khám âm đạo bằng tay. - Tuy nhiên, tử cung có thể to ra do u xơ tử cung, lạc nội mạc tử cung, ứ huyết tử cung. Các u phần phụ hoặc nang có thể bị chẩn đoán nhầm là tăng kích thước tử cung.
III. Các dấu hiệu có thể có thai
3.4. Dấu hiệu Hégar
- Sự hoá mềm của phần dưới tử cung. Thăm khám phối hợp hai tay, cảm giác các ngón tay như chạm vào nhau. Vào tuần 6-8 - Sử dụng thuốc tránh thai chứa estrogen cũng có thể làm mềm cổ tử cung.
- Động tác khám này nên hạn chế vì có thể gây ra sự khó chịu cho người phụ nữ và có nguy cơ gây sẩy thai.
Dấu hiệu Hégar
III. Các dấu hiệu có thể có thai
01/31/23
3.5 Thay đổi cổ tử cung Cổ tử cung mềm hơn và hở dần
IV. Dấu hiệu chắc chắn có thai
4.1. Tim thai
- Xuất hiện từ tuần thứ 7 trên siêu âm - Với máy Doppler ta có thể nghe được tim
thai từ tuần lễ thứ 10. - Với ống nghe gỗ nghe được tim thai từ tuần lễ thứ 17
01/31/23
IV. Dấu hiệu chắc chắn có thai
4.2. Nắn được phần thai
- Dùng hai bàn tay nắn trên tử cung có thể thấy được cực đầu, cực mông và các chi của thai nhi và có thể cảm nhận được cử động thai, phần thai bập bềnh trong nước ối.
IV. Dấu hiệu chắc chắn có thai
4.3. Siêu âm
- Siêu âm là kỹ thuật được sử dụng phổ biến hiện nay, cho phép chẩn đoán thai sớm và chắc chắn; siêu âm với đầu dò âm đạo giúp nhìn thấy túi thai sớm khi 5 tuần tuổi trong đa số các trường hợp, một số ít từ 31-32 ngày vô kinh. - Đa số các trường hợp, siêu âm bụng có thể xác định được tình trạng có thai trong tử cung kể từ khi thai được 6 tuần tuổi.
IV. Dấu hiệu chắc chắn có thai
- Phát hiện hỏng thai ở giai đoạn sớm:
+ Đường kính trung bình 2,5cm nhưng không có
phôi
+ Đường kính 2cm nhưng không có túi noãn hoàng + yolk-sac giãn rộng>2-3mm + phôi thai>=7mm mà không có tim thai + Hình dạng túi thai bị biến dạng.
- phát hiện tình trạng thai ngoài tử cung - Phát hiện tình trạng chửa trứng
01/31/23
01/31/23
01/31/23
01/31/23
IV. Dấu hiệu chắc chắn có thai
4.4. X quang
Mặc dù có thể thấy được hình ảnh thai nhi khi xương thai đã được canxi hoá nhưng xét nghiệm này cần hạn chế tối đa trong thai kỳ để tránh tiếp xúc với phóng xạ cho thai nhi.
V. CÁC PHẢN ỨNG THỬ THAI
- Tất cả các xét nghiệm dựa trên sự xuất hiện của hCG khi có thai
- hCG có trong huyết thanh và nước tiểu - hCG tăng nhanh từ khi làm tổ, đạt đỉnh lúc 8-10 tuần, sau đó giảm dần, ổn định lúc 16-20 tuần
01/31/23
V. CÁC PHẢN ỨNG THỬ THAI
5.1. Xét nghiệm định tính - Độ chính xác cao, thời gian cho kết quả 3-5
phút
- Có thể phát hiện có thai ngay khi bắt đầu trễ
kinh
- Âm tính khi chỉ một vạch màu xuất hiện - Dương tính thì sẽ có 2 vạch màu xuất hiện. - Nồng độ hCG trong nước tiểu là yếu tố ảnh
hưởng đến kết quả của xét nghiệm.
- Có thể xảy ra âm tính giả và dương tính giả
V. CÁC PHẢN ỨNG THỬ THAI
5.2. Xét nghiệm định lượng
-Có thể phát hiện hCG ở nồng độ 2mIU/ml, khoảng 8 ngày sau khi rụng trứng.
- Bình thường < 5mUI/ml
- Định lượng hCG có thể giúp dự đoán tình trạng hỏng thai và chẩn đoán chửa ngoài tử cung. - Nếu hàm lượng hCG quá cao, trên 100.000mIU, cần phải nghĩ đến tình trạng chửa trứng.
