ChÈn §o¸n vµ xö trÝ ChÈn §o¸n vµ xö trÝ r¾n §éc c¾n r¾n §éc c¾n

GS. Vò V¨n §Ýnh Hµ né i, ngµy 07/7/2006

§¹i c­¬ng:

ViÖt nam cã kho¶ng 135 loµi r¾n (25% lµ r¾n ®éc) bao gåm:

R¾n hæ: e lapidae e lapidae R¾n hæ:

 Th­êng gÆp c¹p nong (Bungarus  fas ciatus  ).

 C¹p nia Nam (Bungarus  candidus ).

 C¹p nia B¾c:

 Bungarus  m ulticinctus .

 Bungarus  s lowins kii: ë vïng ven s«ng Hång.

R¾n hæ: : e lapidae e lapidae R¾n hæ

C¹p nong Bungarus   fas ciatus

C¹p nia B¾c Bungarus  m ulticinctus

R¾n hæ: Elapidae R¾n hæ: Elapidae

 Hæ chóa (Ophiophagus hannah) kh«ng cã vßng

 Hæ ®Êt (bµnh cæ theo chiÒu ngang) gåm:

 Naja atra B¾c, ®Çu cã mét vßng kÝnh cã

kÝnh ë ®Çu, bµnh cæ theo chiÒu däc.

 Naja kaouthia ë khắp nơi, ®Çu cã mét vßng

gäng.

 Hæ mÌo Nam (Naja siamensis) cã 2 vßng

kÝnh kh«ng cã gäng.

kÝnh, cã thÓ phun nọc xa 2m.

R¾n hæ :  e lapidae

Hæ  c hó a

Naja atra

Naja  kao uthia

(ELAPIDAE ):):

R¾N Hæ  (ELAPIDAE R¾N Hæ   (Hy d ro p hiid ae ) R¾n biÓn (Hy d ro p hiid ae ) R¾n biÓn  H×nh d¹ng t­¬ng tù r¾n hæ nh­ng cã ®u«i b¬i H×nh d¹ng t­¬ng tù r¾n hæ nh­ng cã ®u«i b¬i chÌo. G©y liÖt c¬ gièng r¾n hæ. chÌo. G©y liÖt c¬ gièng r¾n hæ. ViÖt Nam cã 13 loµi   ViÖt Nam cã 13 loµi

, ë c¶ 3 miÒn), (Trim e re s urus  albolabris , ë c¶ 3 miÒn),

R¾n lô c  (Vipe ridae ): R¾n lô c  (Vipe ridae ): Th­êng gÆp r¾n lôc xanh ®Çu vå ®u«i ®á. Th­êng gÆp r¾n lôc xanh ®Çu vå ®u«i ®á. - Lôc tre (Trim e re s urus  albolabris - Lôc tre - R¾n choµm qu¹p Nam (Callos e las m a (Callos e las m a - R¾n choµm qu¹p Nam    rhodos tom a),     rhodos tom a),  - R¾n lôc mòi hÕch Sapa (Agkis trodon acutus ) (Agkis trodon acutus ) - R¾n lôc mòi hÕch Sapa - R¾n lôc xanh ®Çu ®á B¾c vµ Trung - R¾n lôc xanh ®Çu ®á B¾c vµ Trung (Trim e re s urus  s te jne ge ri) (Trim e re s urus  s te jne ge ri)

R¾n lôc tre R¾n lôc tre (Trim e re s urus  albolabris (Trim e re s urus  albolabris

R¾n lôc xanh ®Çu R¾n lôc xanh ®Çu ®á B¾c vµ Trung ®á B¾c vµ Trung (Trim e re s urus   (Trim e re s urus   s te jne ge ri) s te jne ge ri)

R¾n lôc: r¾n kh« méc R¾n lôc: r¾n kh« méc

TriÖu c hø ng TriÖu c hø ng

 DÊu hiÖu t¹i c hç :  C¹p nong, c¹p nia: rÊt Ýt  Hæ đất: phï nÒ vµ ho¹i tö.  Hæ chóa: phï nÒ m¹nh kh«ng ho¹i tö, hay cã

 Choµm quạp: phï, bäng m¸u, chảy m¸u, hoại

héi chøng khoang. Bọng nước trong.  R¾n lôc: phï nÒ m¹nh vµ ho¹i tö lín lan nhanh kh¾p chi, dÔ cã ho¹i th­ sinh h¬i.

tử cã thÓ vµo s©u líp c¬ bªn trong

TriÖu chøng TriÖu chøng

DÊu hiÖu to µn th©n: DÊu hiÖu to µn th©n: - - R¾n hæ: liÖt chi, liÖt h« hÊp, loạn nhịp tim, R¾n hæ: liÖt chi, liÖt h« hÊp, loạn nhịp tim, h¹ Na m¸u. h¹ Na m¸u. - C¹p nia: ®ång tö gi·n to. - C¹p nia: ®ång tö gi·n to. - Rắn lục: Ch¶y m¸u, DIC, v« niÖu, t¨ng CK - Rắn lục: Ch¶y m¸u, DIC, v« niÖu, t¨ng CK

Xö  trÝ                                Xö  trÝ

- - T¹i c hç : b¨ng Ðp, bÊt ®éng, cè ®Þnh, kh«ng gar« T¹i c hç : b¨ng Ðp, bÊt ®éng, cè ®Þnh, kh«ng gar« - T- Tiªm huyÕt thanh kh¸ng  näc iªm huyÕt thanh kh¸ng  näc + C¬ ®Þa qu¸ mÉn: tiªm tr­íc solumedrol, dïng + C¬ ®Þa qu¸ mÉn: tiªm tr­íc solumedrol, dïng ph­¬ng ph¸p Besredka: 1/10ml, 3 phót sau 1/4ml, ph­¬ng ph¸p Besredka: 1/10ml, 3 phót sau 1/4ml, 5 phót sau toµn bé huyÕt thanh. 5 phót sau toµn bé huyÕt thanh. + Cã thÓ tiªm t¹i chç hoÆc tÜnh m¹ch. + Cã thÓ tiªm t¹i chç hoÆc tÜnh m¹ch. . LiÒu l­îng trÎ em b»ng + Trung b×nh: 5 - 10 lä LD5050. LiÒu l­îng trÎ em b»ng + Trung b×nh: 5 - 10 lä LD ng­êi lín. ng­êi lín. + NÕu cã gar« tõ tuyÕn tr­íc: b¨ng Ðp phÝa trªn gar«, + NÕu cã gar« tõ tuyÕn tr­íc: b¨ng Ðp phÝa trªn gar«, tiªm HTKN 1 lä tÜnh m¹ch råi míi th¸o gar«. tiªm HTKN 1 lä tÜnh m¹ch råi míi th¸o gar«.

§iÒu trÞ hç  trî: §iÒu trÞ hç  trî:

Chèng phï: corticoid t¹i chç, tia hång ngo¹i. ­ ­ Chèng phï: corticoid t¹i chç, tia hång ngo¹i. - Dakin pha lo·ng 1/3 röa vÕt th­¬ng - Dakin pha lo·ng 1/3 röa vÕt th­¬ng - Chèng shock: corticoid, dung dÞch cao ph©n tö, - Chèng shock: corticoid, dung dÞch cao ph©n tö, truyÒn m¸u. truyÒn m¸u. - Chèng rèi lo¹n ®«ng m¸u - Chèng rèi lo¹n ®«ng m¸u - Thë m¸y víi Vt cao nÕu liÖt h« hÊp. Thë m¸y - Thë m¸y víi Vt cao nÕu liÖt h« hÊp. Thë m¸y <90%. sím khi b¾t ®Çu yÕu 4 chi hoÆc SpO22 <90%. sím khi b¾t ®Çu yÕu 4 chi hoÆc SpO - ¡n qua èng th«ng. Thøc ¨n b¶o ®¶m - ¡n qua èng th«ng. Thøc ¨n b¶o ®¶m 15g NaCl/ ngµy ë ng­êi lín, kiÓm tra Na m¸u. 15g NaCl/ ngµy ë ng­êi lín, kiÓm tra Na m¸u.