Bài giảng Chủ nghĩa xã hội khoa học: Chương 3 - Nguyễn Thị Minh Huệ

Chương III của tài liệu tập trung vào chủ nghĩa xã hội (CNXH) và thời kỳ quá độ lên CNXH, đặc biệt là quá trình quá độ ở Việt Nam. Chương này trình bày các đặc trưng cơ bản của CNXH, tính tất yếu và đặc điểm của thời kỳ quá độ, cũng như những đặc điểm và phương hướng xây dựng CNXH ở Việt Nam.

Tài liệu này phù hợp cho sinh viên, nhà nghiên cứu, và những người quan tâm đến lý luận và thực tiễn của chủ nghĩa xã hội, đặc biệt là trong bối cảnh Việt Nam.

Chương này đi sâu vào các khía cạnh lý luận và thực tiễn của CNXH và thời kỳ quá độ.

1. **Chủ nghĩa xã hội:** Trình bày CNXH như là giai đoạn đầu của hình thái kinh tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa, các điều kiện ra đời và những đặc trưng cơ bản của CNXH, bao gồm giải phóng giai cấp, quyền làm chủ của nhân dân lao động, nền kinh tế phát triển cao dựa trên lực lượng sản xuất hiện đại và chế độ công hữu, nhà nước kiểu mới mang bản chất giai cấp công nhân, nền văn hóa phát triển cao, và sự bình đẳng, đoàn kết giữa các dân tộc.

2. **Thời kỳ quá độ lên CNXH:** Phân tích tính tất yếu khách quan và đặc điểm của thời kỳ quá độ lên CNXH, bao gồm sự tồn tại của nền kinh tế nhiều thành phần, đấu tranh giai cấp trong điều kiện mới, sự tồn tại của nhiều tư tưởng khác nhau, và sự tồn tại nhiều giai tầng xã hội. Quá trình này có thể là trực tiếp hoặc gián tiếp, và các nước XHCN hiện nay đều đang trải qua quá độ gián tiếp.

3. **Quá độ lên CNXH ở Việt Nam:** Khẳng định sự lựa chọn quá độ lên CNXH bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa là phù hợp với hoàn cảnh của Việt Nam, đồng thời nhấn mạnh việc tiếp thu, kế thừa những thành tựu của nhân loại đạt được dưới chế độ TBCN. Đề ra tám đặc trưng bản chất của CNXH ở Việt Nam và tám phương hướng xây dựng CNXH, bao gồm phát triển kinh tế, xây dựng văn hóa, bảo đảm quốc phòng, thực hiện đối ngoại, xây dựng dân chủ, xây dựng nhà nước pháp quyền, và xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh.

4. **Nhiệm vụ cơ bản:** Để thực hiện tốt phương hướng và mục tiêu đã đề ra, cần thực hiện tốt 12 nhiệm vụ cơ bản, bao gồm phát triển kinh tế nhanh, bền vững, hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đổi mới giáo dục và đào tạo, xây dựng nền văn hóa tiên tiến, quản lý sự phát triển xã hội, khai thác hiệu quả tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ chủ quyền quốc gia, thực hiện đối ngoại độc lập, phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh và xử lý tốt các quan hệ lớn.

5. **Các lĩnh vực:** Chương này phân tích sâu các lĩnh vực kinh tế, chính trị, tư tưởng văn hóa, và xã hội trong thời kỳ quá độ, làm rõ những mâu thuẫn và thách thức trong quá trình xây dựng CNXH ở Việt Nam.